بانک مقالات علوم محیطی

درياي مازندران به عنوان بزرگ ترين درياچه جهان، به يکي از مهم ترين مناطق استراتژيک جهان در سال هاي اخير تبديل شده است. اما فعاليت هاي انساني و بهره برداري پرشتاب تخريب اکوسيستم طبيعي، آلودگي محيط زيست آن را به دنبال داشته است. کنوانسيون محيط زيست درياي مازندران به عنوان نمادي از همکاري هاي مشترک بين کشورهاي ساحلي اين درياچه، به منظور مقابله با مشکلات زيست محيطي آن در تهران به امضا رسيد. کشور ساحلي درياي مازندران با آگاهي از تخريب نگران کننده محيط زيست اين دريا، با تاييد اهميت همکاري دولت هاي ساحلي با سازمان هاي بين المللي مربوط و با هدف حفاظت و نگهداري محيط زيست درياي مازندران اين کنوانسيون را امضا کردند. کنوانسيون تهران مي تواند ابزار موثر حقوقي براي مبارزه با آلودگي درياي مازندران باشد. درياي مازندران يک درياي بسته است که اصول عام حقوق درياهاي کنوانسيون حقوق درياها در مورد آن اعمال نمي شود. واقعيت اين است که سرعت رشد و گسترش تهديدهاي زيست محيطي از سرعت همکاري هاي محيط زيستي در پيرامون آن بيشتر است. عمده ترين چالش هاي پيش روي کنوانسيون تهران شکل گيري رژيم حقوقي درياي مازندران مي باشد، که هنوز به نتيجه اي نرسيده است. در اين مقاله با تبيين مشکلات زيست محيطي درياي مازندران روند شکل گيري کنوانسيون تهران، محتوا و اهميت آن مورد بررسي قرار مي گيرد. هدف از اين پژوهش آشکار ساختن ظرفيت هاي اجرايي اين کنوانسيون براي کاهش تهديدهاي زيست محيطي درياي مازندران است.

 نسخه قابل چاپ

اين تحقيق در صدد است الگوي روش شناختي جديدي را براي شبيه سازي ديناميک کاربري اراضي شهري با استفاده از سنجش از دور، GIS و مدل سلول هاي خودکار فراهم نمايد. آزمايش اين مدل براي شبيه سازي تغييرات کاربري اراضي شهري يکي از شهرهاي مياني ايران (شهرکرد) و براي يک دوره زماني 35 ساله انجام گرفت. احتمالات تبديل کلي از روش زنجيره هاي مارکف و همچنين جداول شرايط منحصر به فرد حاصل از روش WoE به دست آمد. احتمالات تبديل محلي به وسيله متغيرهاي مربوط به عوامل زيرساختي شهر و با استفاده از دو روش احتمالاتي تجربي روش وزن هاي شاهد (WoE) بر اساس تئوري بيز و همچنين مدل رگرسيون لجستيک، محاسبه گرديد. قوانين تبديل کاربري اراضي نهايي وارد مدل Urban-CA گرديد و بر اساس الگوريتم هاي اختصاص کاربري اراضي تصادفي، شبيه سازي صورت گرفت. اين مدل Urban-CA تغيير کاربري اراضي يک مدل CA که بر پايه همسايگي هشت تايي موراست را اجرا مي کند. خروجي هاي شبيه سازي به صورت آماري با يک روش ترکيبي جديد که بر پايه روش هاي تحليل چندگانه است، ارزيابي گرديد. بعد از آنکه شبيه سازي براي دوره هاي زماني 1999-2002 و 2002-2006 اجرا شد، مدل شبيه سازي براي پيش بيني تغييرات کاربري اراضي شهري تا سال 2025 (1404) و براي سناريوهاي مختلف برنامه ريزي شهري اجرا شد. براي تمام دوره هاي شبيه سازي، بهترين نتايج در استفاده از ترکيب روش مارکف و روش رگرسيون لجستيک با گاماي 0.5 براي استخراج قوانين تبديل حاصل شد. نتايج مختلف شبيه سازي براي منطقه مورد مطالعه، کاربردي بودن آتي مدل براي شبيه سازي روند رشد شهرهاي ايران و ساير نقاط جهان را اثبات مي کند.

 نسخه قابل چاپ

امروزه دسترسي به منابع انرژي و استفاده بهينه از آن يکي از مهم ترين ارکان توسعه کشورها محسوب مي شود. فراواني و ارزاني سوخت هاي فسيلي در ايران باعث شده تا استفاده درست از آن و تلاش براي بکارگيري منابع ديگر جدي گرفته شود. اين مساله مصرف گسترده و همراه با اسراف انرژي حتي قاچاق آن به کشورهاي بيگانه را بدنبال داشته است. مصرف بي رويه و رو به افزايش حامل هاي انرژي شرايطي را بوجود آورد تا دولت با هدف صرفه جويي در مصرف آن در تيرماه سال 86 بنزين را جيره بندي نمود. منابع انرژي و سوخت طيف گسترده اي از کاربردهاي مختلف در صنعت حمل و نقل، تامين انرژي کارخانجات، مصارف خانگي به منظور سرمايش و گرمايش، پخت و پز و روشنايي را شامل مي شود. کشورها به لحاظ وضعيت جغرافياي طبيعي و گستردگي، داراي انواع منابع انرژي علاوه بر انرژي هاي فسيلي است. (Sabohi,1999) باد،‌ جزر و مد، زمين گرمايي، خورشيد و تابش آن از جمله منابع انرژي تجديد پذيرند که با اندک تمهيدات مي توان از آن ها استفاده نمود. (Saghafi, 2002). يکي از اين منابع که در بيشتر روستاهاي کشور يافت مي شود زيست توده است که ماده اوليه توليد گاز متان است و براي مصرف سوخت خانگي با توليد الکتريسيته قابل استفاده است. کاربرد اين نوع انرژي که منابع اوليه آن در برخي استان هاي ايران به وفور يافت مي شود ضمن تامين انرژي موردنياز روستاها مي تواند به صرفه جويي در مصرف منابع انرژي فسيلي کشور منجر شود. اين مقاله فرآيند تهيه انرژي از منابع زيست توده و انواع روش هاي ساده طراحي و ساخت مخازن و اثراتي که استفاده از آن مي تواند بر محيط زيست، بافت و مسکن روستايي بجاي گذارد مورد ارزيابي قرار مي دهد. بخش اول مقاله به معرفي بيوگاز و تجارب برخي کشورها در اين زمينه مي پردازد. بخش دوم تجهيزات ومواد اوليه موردنياز براي توليد بيوگاز و نکات مهم در طراحي و ساخت انواع مخازن ساده روستايي را مورد بررسي قرار مي دهد. در انتها ضمن معرفي اصول و ضوابط طراحي واحدهاي مسکوني داراي مخازن بيوگاز، آثار مثبت زيست محيطي و اثرات آن در واحد مسکوني بررسي مي شود.

 نسخه قابل چاپ

در دهه هاي اخير که مخاطرات زيست محيطي ناشي از فعاليت هاي اقتصادي به يک موضوع بحث برانگيز تبديل شده است؛ برخي معتقدند براي دستيابي به محيط زيست سالم تر، کاهش آلودگي و ريشه کن کردن فقر، رشد اقتصادي لازم است. در اقتصاد محيط زيست، رابطه به شکل U معکوس بين درآمد سرانه و آلودگي به منحني زيست محيطي کوزنتس (EKC) معروف است. لذا در اين مطالعه به بررسي فرضيه منحني زيست محيطي کوزنتس براي کشورهاي عضو اوپک پرداخته شد. CO₂ به عنوان يک آلاينده انباره براي آزمون فرضيه (EKC) مورد استفاده قرار گرفت. بررسي با استفاده از داده هاي ترکيبي (پانل) دوره 2001-2006 انجام شد. نتايج آزمون ايستايي نشان داد که متغيرهاي مدل ناايستا مي باشند. لذا براي بررسي وجود هم انباشتگي بين متغيرها، آزمون هم انباشتگي پدروني انجام شد. نتايج اين آزمون وجود ارتباط بلندمدت بين متغيرها را تاييد کرد. بر اساس آزمون هاسمن نيز مدل اثر ثابت در مقابل مدل اثر تصادفي پذيرفته و منحني زيست محيطي کوزنتس تخمين زده شد. بر اساس نتايج به دست آمده فرضيه منحني زيست محيطي کوزنتس براي کشورهاي عضو اوپک پذيرفته نشد و در واقع ميزان انتشار CO₂ در اين کشورها در فرآيند رشد اقتصادي به طور مستمر افزايش مي يابد.

 نسخه قابل چاپ

به منظور بررسي تاثير رطوبت خاک بر عملکرد کمي و درصد اسانس گياه دارويي بومادران (Achillea millefolioum L.)، آزمايشي در منطقه کرج انجام شد. تيمارهاي آزمايشي شامل آبياري کامل (بدون تنش آبي) و همچنين اجراي عمليات آبياري بر اساس 30 (تنش ملايم)، 60 (تنش متوسط) و 90 (تنش شديد) ميلي متر تبخير از سطح تشت تبخير کلاس A بود که در مقايسه با تيمار بدون آبياري (ديم) به عنوان شاهد مورد بررسي قرار گرفتند. تيمارها در قالب طرح بلوک هاي کامل تصادفي در 3 تکرار آزمون شدند. نتايج مربوط به سه سال آزمايش با استفاده از تجزيه مرکب مورد بررسي قرار گرفتند. زمان اعمال تيمارها از ابتداي رشد و پس از استقرار گياه، تا انتهاي دوره رشد در مزرعه بود. به اين منظور، پس از رسيدن به سطح تبخير هر کدام از مقادير ذکر شده از تشت تبخير، بلافاصله به وسيله کنتور نسبت به افزايش رطوبت خاک تا حد ظرفيت زراعي اقدام شد. همچنين ميزان رطوبت موجود در خاک با استفاده از توزين نمونه هاي تر و خشک خاک در هر کدام از کرت هاي آزمايشي نيز اندازه گيري گرديد. با توجه به نتايج حاصل از تجزيه مرکب سه ساله آزمايش مشخص گرديد که اثر سال، مقدار آب آبياري و همچنين اثر متقابل سال در مقدار آب آبياري بر عملکرد بيولوژيک، عملکرد گل، شاخص برداشت و درصد اسانس معني دار بود. مقايسه ميانگين ها نشان دادند که در سال اول، عملکرد گل معادل 1169.70 کيلوگرم در هکتار بود که نسبت به سال سوم اختلاف معني دار داشت. نتايج سه ساله آزمايش مشخص نمود، بيشترين مقدار گل در تيمار آبياري کامل توليد گرديد که معادل 1360.60 کيلوگرم در هکتار بود که با تيمار تنش ملايم اختلاف معني دار نداشت. اثر متقابل سال در مقدار آب آبياري مشخص نمود، تيمار آبياري کامل در سال دوم، بيشترين عملکرد گل را معادل 2151.57 کيلوگرم در هکتار توليد نمود. بيشترين شاخص برداشت (نسبت وزن گل به اندام هوايي)، معادل 22.01 درصد، در تيمار تنش ملايم از سال مشاهده شد. بيشترين درصد اسانس نيز در تيمار تنش شديد در سال دوم بدست آمد که معادل 0.58 درصد بود و نسبت به سايرين اختلاف معني دار داشت. آزمايش انجام شده نشان داد که آبياري کامل و همچنين تنش شديد آب موجب کاهش عملکرد گل و اسانس شد. در حالي که اعمال تنش ملايم و متوسط، موجب افزايش عملکرد گل و درصد اسانس گرديد. اين مطلب مبين استفاده بهينه از منابع آبي در توليد بومادران مي باشد.

پهنه شهري بخشي تغيير يافته از محيط زيست طبيعي است كه به واسطه حضور گسترده ساختارهاي مصنوعي و نفوذناپذير، گياهان و حيوانات اهلي شده و جريان تغيير يافته مواد و انرژي به طور بارزي مشخص مي شود. افزايش جمعيت شهري و به تبع آن گسترش فيزيكي شهر موجب تغيير و تخريب فضاهاي سبز شده است. فضاهاي سبز، بازمانده طبيعت در محيط شهرها مي باشند و نقش كليدي درارتقا كيفيت محيط زيست و شكل گيري شهر پايدار ايفا مي كنند. بنابراين شناخت پويايي مكاني و زماني فضاهاي سبز به طور كمي، پيش نياز برنامه ريزي و مديريت پايدار فضاي سبز شهري مي باشد. در اين پژوهش اثرات شهرنشيني و توسعه شهري بر روي فضاهاي سبز منطقه دو تهران به صورت كمي در دو مقطع زماني سالهاي 1368 و سال 1381، با استفاده از تفسير بصري عكس هاي هوايي و سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) مورد بررسي قرار گرفته است. بر اساس تحليل هاي صورت گرفته، فضاهاي سبز طبيعي كاهش چشمگير يافته و فضاي سبز مصنوعي از افزايش مناسبي برخوردار بوده است. لازم به ذكر است عمده تغيير كاربري ها و كاهش سطوح مورد نظر، در نيمه شمالي منطقه رخ داده است. در ارتباط با نواحي نه گانه منطقه 2، ناحيه 8 بيشترين سطح كاهش و ناحيه 6 كمترين سطح كاهش را نشان داد. دو راهبرد كلي از نتايج اين تحقيق حاصل شد: (1 راهبرد حفاظت و حمايت از فضاهاي سبز و باز موجود كه از اولويت و تقدم بيشتري برخوردار است، (2 راهبرد ايجاد فضاهاي سبز در نواحي جنوبي و بخش هايي از نواحي مركزي منطقه 2 كه از كيفيت محيط زيستي پايين تري برخوردارند.

 نسخه قابل چاپ

ديازينون به عنوان يک آفت کش شيميايي به دليل طيف اثر بخشي گسترده اي که دارد مورد توجه بسياري از توليد کنندگان محصولات کشاورزي قرار گرفته است، اما در صورت عدم رعايت دوره ماندگاري آن، وجود بقاياي سم درمحصولات سلامت مصرف کنندگان را به شدت به مخاطره مي اندازد. در اين پژوهش، جهت تعيين ميزان بقاياي سم ديازينون در گوجه فرنگي، خيار و خربزه، نمونه هاي گوجه فرنگي از 2 منطقه (شيروان و مشهد)، خربزه از 2 منطقه (شيروان و تربت جام) و خيار از 6 منطقه (دزفول، جيرفت، کرمان، شيروان، مشهد و رفسنجان) تهيه شد. اندازه گيري بقاياي سم ديازينون در نمونه ها توسط دستگاه کروماتوگرافي گازي (GC) انجام شد. تجزيه ميزان سم در نمونه هاي خربزه مربوط به تربت جام و شيروان، نشان داد که باقيمانده سم ديازينون در خربزه تربت جام 4.98 برابر حد مجاز و در خربزه شيروان 4.11 برابر حد مجاز بود. باقيمانده ديازينون در خيار به جز در خيار مشهد، بيش از حد مجاز بود. بطوري که ميزان اين سم، در خيار دزفول 6.1 برابر، در خيار رفسنجان 4.4 برابر، در خيار جيرفت 4.2 برابر، در خيار کرمان 2.1 برابر و در خيار شيروان 1.8 برابر حد مجاز بود، اما ميزان سم در گوجه فرنگي و خيار کشت شده در مشهد کمتر از حد مجاز تعيين شد.

 نسخه قابل چاپ

تاكنون فرايندهاي مختلفي براي طراحي محيط و منظر توسط متخصصان اين رشته براي به هدف رساندن يك پروژه محيط و منظر معرفي شده كه يكي از آن ها فرايند بوث (1983) است. اين فرايند، مجموعه اي از عمليات در طراحي يك پروژه محيط و منظر از پذيرش پروژه تا حفاظت از طرح اجرا شده را شامل مي شود. در اين مقاله سه زير بخش از مراحل فرايند طراحي محيط و منظر بوث توسط نگارنده در يك نمودار گردشي تنظيم شده است كه مورد مطالعه قرار مي گيرد. هدف از ارايه اين نمودار، معرفي و نشان دادن ارتباط بين دانشي تخصص هاي "طراحي محيط و منظر" و "نقشه برداري" در اجراي يك فرايند طراحي است. اين سه زير بخش شامل يكسري عمليات اجرايي است كه از دانش نقشه برداري برگرفته شده و معرفي كننده كاربرد دانش نقشه برداري در طراحي محيط و منظر است و "برداشت عوارض سطح زمين و تهيه نقشه توپوگرافي"، "طراحي فني زمين"، و "پياده كردن طرح بر روي زمين" را شامل مي شود. در پايان پيشنهاداتي براي استفاده از ابزارهايي نوين نقشه برداري مانند گيرنده هاي GPS جهت تهيه نقشه توپوگرافي درسيستم UTM و در نتيجه انتقال طرح نهايي محيط و منظر به اين سيستم مختصات، ارايه شده است.

 نسخه قابل چاپ

گسترش شهرنشيني و توسعه شهرها به همراه افزايش شتابان جمعيت و توسعه فعاليت هاي صنعتي با مصرف بي رويه سوخت هاي فسيلي به شدت آلودگي ها را افزايش داده است که عواقب آن در درجه اول به صورت امراض و بيماري هاي تنفسي، تشديد بيماري هاي قلبي و ريوي، متوجه ساکنان شهرها مي شود و در مرحله بعد، به عنوان عاملي در تشديد نوسانات اقليمي و تاثيرات زيست محيطي نقش ايفا مي نمايد. در تحقيق حاضر از 2 نوع داده براي بررسي رابطه بين عناصر و مولفه ها استفاده شده است. اولين داده مورد بررسي، عناصر اقليمي در طول دوره آماري 51 ساله از 1952-2003 ميلادي، بصورت سه دوره 17 ساله، پاک (1952-69)، دوره مياني (1970-86) و دوره آلوده (1987-2003) مي باشد، که نوسانات و تحولات اقليمي در اين سه دوره با يکديگر مورد مقايسه قرار گرفته شده است. دومين متغير يا داده مورد مطالعه، نوع و ميزان آلاينده هاي شهر تهران در طول دوره آماري 1997-2003 و به صورت ميانگين سالانه مي باشد. در مجموع بعد از محاسبات مختلف اين نتيجه حاصل گرديد که اقليم شهر تهران در دوره آلوده نسبت به دو دوره قبل، از نوسان بيشتري برخوردار بوده و نوسانات اقليم منطقه دردوره آلوده به صورت افزايش دما، افزايش پتانسيل سيلاب خيزي و تغيير اقليم بسوي وضعيتي گرم و مرطوبتر مي باشد.

 نسخه قابل چاپ

آموزش هاي زيست محيطي در صورتي كه به شكل رسمي در نيابند، يعني در جريان آموزش كلاسيك قرار نگيرند و ارزشيابي نشوند، ممكن است به سرعت فراموش شوند يا دست كم، جدي گرفته نشوند. آموزش كلاسيك (رسمي) مسايل و مشكلات زيست محيطي از دغدغه هاي خاطر علاقه مندان، سازمان هاي مرتبط و گروه هاي مستقل طرفدار محيط زيست مي باشد. در بسياري از كشورهاي جهان نيز آموزش هاي رسمي زيست محيطي به دانش آموزان با توجيه برنامه ريزان درسي و تفهيم اهميت موضوع به آنان با كمك برنامه ريزي درسي موضوع هايي چون مطالعه هاي اجتماعي، مطالعه هاي مدني، آموزش هاي شهروندي، جغرافيا و محيط شناسي يا با عنوان محيط زيست صورت مي گيرد. مسلم است كه در اين مورد برنامه ريزان درسي اهميتي به سزا دارند، زيرا، آنان با درك نيازهاي كنوني و آينده جامعه و برقراري ارتباط بين اين موارد و علم برنامه ريزي درسي، خواسته ها و نيازهاي ملي از نسل هاي آينده را بصورت مواد آموزشي (كتاب درسي، كتاب هاي كمك درسي،‌ ابزارهاي آموزشي سمعي و بصري و ...) درآورده و سهم هر يك از مواد آموزشي را در زمينه آموزش هاي مربوطه (كه در اين جا آموزش محيط زيست است) مشخص و براي تهيه آن ها، مولفان كتاب ها و يا فراهم كنندگان ابزارهاي آموزشي را توجيه مي كنند. از ان جا كه آموزش و پرورش يكي از مناسب ترين راه ها براي رسيدن به توسعه اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي مي باشد، اين پژوهش به بررسي برنامه هاي درسي مقطع راهنمايي نظام رسمي با تاكيد بر محورهاي آموزش محيط زيست مي پردازد. بنابراين آنچه مساله پژوهش حاضر را تشكيل مي دهد اين است كه در كتب درسي مقطع راهنمايي تحصيلي به چه ميزان به مفاهيم منتخب و مرتبط با حفاظت از محيط زيست مانند آلودگي محيط زيست، آلودگي آب و هوا، انواع آلاينده ها، عوامل بيماري زا، آلودگي خاك و ... توجه شده است؟

 نسخه قابل چاپ

مديريت بقاياي گياهي يکي از گزينه هاي در دسترس براي پايدارسازي سامانه هاي کشاورزي است. به منظور بررسي تغييرات غلظت نيترات و آمونيوم خاک در اثر کاربرد بقاياي پنبه و سويا يک آزمايش انکوباسيوني هوازي با استفاده از لايه 0-30 سانتي متري خاک سيلتي – رسي - لومي انجام شد. بدين منظور نمونه خاک با بقاياي سويا، پنبه و پنبه + اوره (جهت ممانعت از غيرمتحرک شدن نيتروژن) به مقدار لازم جهت تامين 150 کيلوگرم نيتروژن کل (کجلدال) مخلوط شد. نمونه ها به مدت 175 روز و در شرايط کنترل شده و دماي 25 درجه سانتي گراد در معرض انکوباسيون قرار گرفتند. ميزان نيترات و آمونيوم و جمعيت باکتري ها، اکتينومايست ها و قارچ ها در 7، 14، 28، 67، 109 و 175 روز پس از آغاز آزمايش اندازه گيري شدند. نتايج تحقيق مويد پويايي تغييرات جمعيت هاي ميکروبي و برتري غيرمعني دار بقاياي پنبه بر بقاياي سويا از جنبه نيترات و آمونيوم تجمعي آزاد شده بود. در تمام موارد، اضافه کردن کود نيتروژن به بقاياي پنبه موجب برتري اين تيمار در آزادسازي نيتروژن و آمونيوم شد. اين نتايج بر اساس نسبت C:N سويا و پنبه قابل توجيه نبود و مشخص شد که ظاهرا درصد ليگنين اين بقايا در آزادسازي نيتروژن از بقايا موثرتر بود، چرا که درصد ليگنين پنبه 0.7-1.6 درصد و درصد ليگنين سويا حدود 14 درصد است. در اين تحقيق رابطه آزادشدن نيترات و آمونيوم با جمعيت هاي ميکروبي در جريان فرآيند تجزيه مورد تحليل قرار گرفته است.

 نسخه قابل چاپ

فاضلاب شهري مي تواند به عنوان منبعي غني از عناصر غذايي مورد نياز گياه به شمار رود. براي بررسي اثر آبياري با فاضلاب شهري در جنوب تهران، بر خواص فيزيكي و شيميايي خاك، تجمع عناصر غذايي و كادميوم در درختان زيتون، به صورت منظم و تصادفي در سه تكرار و در دو تيمار آبياري در زمين هاي جنگل كاري شده با گونه زيتون كه به مدت 7 سال آبياري شده بود، آزمايش پياده گرديد. تيمار آبياري شامل: فاضلاب شهري و آب چاه (شهري) بود. به منظور بررسي خواص فيزيكي و شيميايي خاك و تجمع عناصر غذايي در بافت هاي زيتون (برگ و ميوه)، نمونه هاي برگ، ميوه و خاك (عمق 0-15، 15-30 و 60-30 سانتيمتري) از هر پلات در سه تكرار برداشت شدند. كليه نمونه ها طبق روش هاي استاندارد تجزيه شيميايي شد. با توجه به همگن بودن داده ها، از آزمون تي غيرجفتي استفاده شد. نتايج نشان داد كه آبياري با فاضلاب شهري سبب افزايش معني دار غلظت P, K, Ca, Cd, Mg, N در خاك، برگ و ميوه درختان زيتون مي شود و غلظت Na را در خاك افزايش مي دهد. آبياري با فاضلاب شهري سبب افزايش عملكرد ميوه و وزن برگ گرديد.

 نسخه قابل چاپ

جنگل ها علاوه بر توليد چوب منافع اجتماعي و محيط زيستي فراواني به همراه دارند كه اغلب آنها فاقد بازار مي باشند. از جمله اين منافع، مي توان به عملكرد جنگل ها در جذب آلاينده هاي هوا و كاهش بار آلودگي اشاره نمود. عملكردي كه علي رغم نقش موثري كه در افزايش ميزان رفاه و كاهش عوارض ناشي از آلودگي داراست، فاقد جايگاهي در محاسبات معمول منافع ناشي از اكوسيستم هاي جنگلي است. در اين مطالعه، ارزش اقتصادي كاركرد جذب گاز گوگرد ديوكسيد در بخشي از جنگل هاي خزري برآورد شده است. در ابتدا ميزان جذب آلاينده در منطقه مورد مطالعه به تفكيك، براي هر يك از دو كاربري جنگل و مرتع با استفاده از مدل هاي موجود محاسبه شده، در ادامه اين عملكرد با استفاده از روش هزينه جايگزين ارزشگذاري شده است. نتايج حاصل از اين مطالعه نشان مي دهد كه با احتساب ارزشي معادل 2475 هزار ريال براي جذب هر تن گاز آلاينده گوگرد ديوكسيد، عرصه 20582 هكتاري از منطقه مورد مطالعه، با جذب سالانه 42.623 تن گاز آلاينده SO2، از ارزش سالانه اي معادل 106 ميليون ريال، در رابطه با عملكرد جذب گاز گوگرد ديوكسيد برخوردار است.

 نسخه قابل چاپ

ميزان كاهش عملكرد محصولات در فرايند گذار به كشاورزي ارگانيك، مهم ترين مساله و نگراني كشاورزاني است كه در مرحله تصميم براي پذيرش كشاورزي ارگانيك هستند. بنابراين ارايه مدل ها و شيوه هايي كه بتواند وضعيت توليد محصولات را در دوره گذار تحليل كند بسيار مهم خواهد بود. در واقع، سازوكار و مخاطراتي كه در چنين تبديلي وجود دارد، بايد به دقت مورد تجزيه و تحليل قرار گيرد. در اين مطالعه با توجه به اهميت توليد ارگانيك محصولات در اقتصاد كشاورزي، برآورد مجازي از ميزان عملكرد گندم استان خراسان رضوي در شرايط كشت ارگانيك حاصل شده است. با استفاده از داده اي مربوط به 167 كشاورز گندم كار، تابع كاب داگلاس و مفهوم كشش، ميزان عملكرد ارگانيك گندم بدست آمد. نتايج نشان داد كه در صورت حذف نهاده هاي شيميايي از فرايند توليد ميزان عملكرد گندم به اندازه 18.95 درصد كاهش مي يابد.
كاهش عملكرد گندم در مزارع كوچك بيشتر مي باشد. با توجه به يافته هاي مطالعه، حمايت مالي، ترويجي و نهاده هاي غيرشيميايي و نيز استفاده از اين الگو براي برآورد عملكرد محصولات ارگانيك پيشنهاد شده است.

 نسخه قابل چاپ

گياهان به عنوان يكي از اجزاي مهم در بخش زنده اكوسيستم هاي مرتعي روابط تنگاتنگي با ديگر اجزاي آنها دارند. حفاظت، احيا و توسعه پايدار در بخش منابع طبيعي مستلزم شناخت هر چه بيشتر اين روابط مي باشد. به همين انگيزه در اين پژوهش به بررسي و معرفي برخي ويژگي ها در گونه Seidlitzia rosmarinus پرداخته شده است. براي دستيابي به اين مهم، ابتدا تيپ هاي گياهي واجد گونه هاي اشنان در محدوده نقشه هاي پوشش گياهي مطالعه شده در استان يزد مجزا گرديد. ديگر نتايج پژوهشي مرتبط با اين گونه و ديگر گياهان سازگار در رويشگاه هاي آن مرور گرديده و به جمع بندي آنها پرداخته شد. نتايج نشان داد كه رويشگاه اشنان در سطحي بالغ بر 600 هزار هكتار از اراضي واقع در حاشيه كويرهاي استان يزد گسترش دارند. 10 تيپ گياهي با گونه غالب اشنان و 9 تيپ گياهي ديگر داراي گياه دوم يا سوم از اين گونه مي باشند. اين تيپ هاي گياهي عمدتا در حدود ارتفاعي 900 تا 1750 متر از سطح دريا واقع شده و ميزان بارندگي آنها كمتر از 100 ميلي متر در سال است. بالابودن سطح سفره آب زيرزميني و شوري خاك دو ويژگي بارز اراضي مساعد براي گسترش اين گونه است. گياه اشنان در اوايل پاييز به گل دهي مي رسد و بذردهي آن نيز در اوايل آذرماه رخ مي دهد. توليد بذر زياد و سرعت بالاي جوانه زني از جمله خصوصيات مثبت در زادآوري آن محسوب مي شود. اين گياه به خوبي مورد استفاده شتر واقع مي شود، به طوري كه ارزش رجحاني آن در چراي آزاد پس از گونه تاغ و در مرتبه دوم قرار مي گيرد. چنانچه علوفه اين گياه به طور دستي نيز در اختيار شتر قرار داده شود، ارجحيت غذايي بالايي را دارا خواهد بود. جهت جلوگيري از پديده پژمردگي در گياه اشنان، بهره برداري سالانه به صورت چراي آزاد به وسيله شتر در اراضي مستعد آن قابل توصيه است. علاوه بر آن مي توان با هرس كف بر در دوره دو ساله، علوفه برداشت شده را در تركيب با گياهان ديگر به صورت دستي در اختيار شتر قرار داد و يا اينكه با سوزاندن، نمك كربنات سديم از آن ها استحصال نمود. ايجاد يا احيا پوشش گياهي در اراضي حاشيه كوير با استفاده از اين گونه و به همراه ديگر گياهان شور پسند ميسر مي باشد.

 نسخه قابل چاپ