بانک مقالات علوم محیطی

آمونياک ماده اي سمي و خطرناک براي ماهي است که در آب به دو شکل يونيزه(NH₄⁺)  که غير سمي و شکل مولکولي (NH₃) که براي ماهي سمي است، وجود دارد.
در اين پژوهش اثر سميت حاد آمونياک بر گونه کپور معمولي (Cyprinus carpio) در شرايط آزمايشگاهي بررسي شد.
ماهيان مورد استفاده در اين آزمايش ماهيان انگشت قد 10 تا 20 گرمي بودند که ابتدا ميزان LC₅₀ آمونياک در زمان هاي 24، 48، 72و 96 ساعت به دست آمد که به ترتيب 4/23، 5/20، 25/16، 25/14 ميلي گرم در ليتر آمونياک کل که معادل 20/2، 85/1، 45/1، 99/0 ميلي گرم در ليترآمونياک مولکولي(NH₃)  مي باشد، محاسبه گرديد. (ميانگين نوبت اول و دوم)
سپس بافت کبد ماهي کپور معمولي در مجاورت با غلظت هاي مختلف آمونياک که به ترتيب 25،20،14،8ميلي گرم در ليتر آمونياک کل که معادل31/0، 88/0، 73/1، 51/2ميلي گرم در ليترآمونياک مولکولي(NH₃)  بودند قرار داده شد و از نظر ضايعات ميکروسکوپي و هيستوپاتولوژيک مورد بررسي قرار گرفت. نتايج حاصل نشان دادکه در کبدپس ازقـــرار گيري در مجاورت با آمونياک پديده هايي نظيرادم داخل سلولي هپاتوسيت هاونکروز هپاتوسيت ها و در غلظت هاي بالاترپرخوني، نکروز کانوني مزمن،نکروز بافتي، نفوذ سلول هاي آماسي، آنمي، ترومبوزعروق و حضور ملانين و صفرا تا حد نسبتا زياد در غلظت هاي بسيار بالاتر حضور ملانين و صفرا در حد بسيار زياد به همراه خونريزي مشاهده شد.

 نسخه قابل چاپ

جذب بيولوژيكي فلزات سنگين يک فرآيند بسيار موثر در حذف يون هاي فلزات سنگين از محلول هاي آبي است. در اين تحقيق ويژگي هاي جذب سطحي كاتيون هاي Pb (II) و Zn (II) توسط بيومس قارچي غيرزندهP. chrysosporium  به طور جداگانه مورد بررسي قرار گرفته است. همچنين روش هاي كشتن بيومس قارچي كه شكل غيرزنده آن در جذب فلز موثرتر از نوع زنده مي باشد بررسي شده، كه نتايج نشان مي دهد جوشاندن بيومس در سود يكي از روش هاي مناسب براي كشتن قارچ مورد نظر است. در اين مطالعه از تكنيک جذب سطحي در سيستم ناپيوسته استفاده شده است. اثرات تغييرات pH، غلظت اوليه فلز، سرعت اختلاط، زمان تماس و دما در جذب سطحي مورد بررسي قرار گرفته كه آزمايش هاي به عمل آمده نشان مي دهد ميزان جذب سطحي فلزات توسط بيومس با تغييرات pH محيط تغيير مي كند. حداكثر جذب سطحي هر دو فلز بر روي جاذب بين pH 5 تا 6 است. با افزايش غلظت اوليه Pb (II) و Zn (II) جذب سطحي يون هاي فلزي مربوطه بر روي جاذب افزايش يافته است. زمان مناسب براي انجام فرآيند جذب حداكثر يک ساعت بوده و بعد از گذشت يک ساعت ميزان جذب ثابت است و تغييري نمي كند. حداكثر يون هاي فلزي جذب شده توسط بيومس غيرزنده P. chrysosporium براي فلز سرب 90 mg/g و براي فلز روي 63 mg/g به دست آمده است. لذا ميزان جذب Zn (II) از Pb (II) است. همچنين نتايج نشان مي دهد كه با افزايش دما ميزان جذب زياد شده است. افزايش غلظت بيومس تاثير چنداني بر روي جذب ندارد. داده هاي به دست آمده از آزمايش جذب دو فلز Pb (II) و Zn (II) توسط بيومس يادشده از دو مدلFreundlich  و Langmuir تبعيت مي كند. با استفاده از HCl مي توان تا حدود %98 از بيومس استفاده شده را بازگرداني كرده و مورد استفاده مجدد قرار داد. نتايج پيشنهاد مي كند كه بيومس غيرزنده P. chrysosporium به طور قابل ملاحظه اي در حذف ويژگي هاي فلزات سنگين از محلول هاي آبي موثر است.

 نسخه قابل چاپ

در اين تحقيق، جذب كروم شش ظرفيتي توسط سبوس برنج به صورت ناپيوسته مطالعه شده است. اهداف اصلي اين مطالعه شامل بررسي جذب كروم از محلول آبي توسط سبوس برنج، مطالعه اثر پارامترهاي مهم مانند pH، زمان تماس و غلظت اوليه كروم بر كارايي فرايند جذب و تعيين ايزوترم جذب مناسب و پارامترهاي سينتيكي فرايند جذب كروم بر روي سبوس برنج مي باشد. نتايج حاصل حاكي از آن است كه جذب كروم توسط سبوس برنج پس از 120 دقيقه به حالت تعادل مي رسد و پس از اين زمان تغييرات نامحسوسي در بازدهي حذف كروم مشاهده مي شود. در pHهاي پايين تر، ميزان جذب كروم بيشتر مي شود و حداكثر درصد حذف كروم (%99.8) در pH برابر با 2 براي غلظت اوليه كروم 5 mg/l به دست آمد. با افزايش غلظت اوليه كروم ميزان جذب كاهش مي يابد. نتايج به دست آمده از اين تحقيق نشان مي دهد كه جذب كروم توسط سبوس برنج در ميان شش ايزوترم مطالعه شده (لانگمير، فرندليچ، BET، Temkin،D-R  و Generalized) از ايزوترم فرندليچ با ضريب همبستگي 0.997 پيروي مي كند. حداكثر ظرفيت جذب تک لايه اي براي شرايط آزمايشگاهي موجود در اين مطالعه 0.208 mg/g به دست آمده است. به علاوه سينتيک جذب كروم توسط جاذب مورد مطالعه با مدل مرتبه شبه اول و ضريب همبستگي R²>0.99 در دماي25^oC  تطابق دارد. همچنين نتايج نشان مي دهد كه سبوس برنج مي تواند به عنوان جايگزيني ارزان و كم هزينه براي جاذب هاي تجاري موجود در حذف كروم (VI) از آب و فاضلاب به كار گرفته شود.

 نسخه قابل چاپ

در تمامي جوامع، رشد و توسعه اي كه بدون محدوديت و لجام گسيخته باشد، تبعات منفي به دنبال خواهد داشت. توسعه پايدار در حقيقت پاسخي براي مقابله با اين اثرات منفي است. توسعه پايدار ابعاد گسترده اي دارد و بسياري از جوانب زندگي بشر را در بر مي گيرد. توجه به حمل ونقل به عنوان يك جزء لاينفك از زندگي انسان و به دليل اندركنش همه جانبه اي كه با ابعاد كليدي جامعه دارد، در بسياري از پژوهش هايي كه در زمينه پايداري انجام گرفته، ظاهر شده است. توسعه پايدار حمل ونقل را مي توان داراي سه بعد اصلي دانست كه شامل ابعاد اجتماعي، اقتصادي و زيست محيطي است. يك ديدگاه شرط رسيدن به توسعه پايدار حمل و نقل را برقراري تعادل و هماهنگي بين اين ابعاد مي داند. هر كدام از اين ابعاد در تاثير متقابل با حمل و نقل هستند كه در اين مقاله به نحوه اين ارتباط اشاره شده است. به دليل اين كه توسعه پايدار پديده اي كيفي است، تلاش هاي مختلفي در جهت كمي كردن اين مفهوم صورت پذيرفته است. اما در ميان اين پژوهش ها، بررسي و تحقيق در مورد توسعه پايدار حمل و نقل در سطح ملي كم رنگ تر از بقيه به چشم مي خورد و يا صرفا به صورت جزيي به آن پرداخته شده است. به همين علت در اين مقاله سعي شده است كه توسعه پايدار حمل و نقل به صورت كلي و در سطح ملي مورد بررسي قرار گيرد. در راستاي نيل به اين هدف، شاخص هايي تدوين شده و مدلي توسط روش تحليل چندهدفي ارايه شده كه در آن رتبه بندي شاخص ها و گزينه ها بر اساس تحليل حساسيت مشخص شده است.

 نسخه قابل چاپ

تدوين و اجراي مديريت بهره وري سبز در هر نهاد دولتي يا غير دولتي دست آوردهاي زيست محيطي، اقتصادي و اجتماعي به همراه خواهد داشت به همين دليل در برنامه چهارم توسعه اقتصادي و اجتماعي كشور مطابق ماده 66 جهت افزايش بهره وري بايد ستاده ها و توليدات و منابع افزايش و هزينه ها كاهش يابد. از طرفي در مديريت سبز در عين حال كه موضوع صرفه جويي بهينه منابع مورد تاكيد است، ملاحظات زيست محيطي و اجتماعي نيز در مد نظر مي باشد و سازمان ها و شركت ها بايد از مصارف و هزينه هاي زايد بكاهند. در نتيجه هزينه هاي اقتصادي سازمان ها تا حد قابل توجهي كاهش يافته و ملاحظات زيست محيطي و معيارهاي اجتماعي نيز رعايت مي شود. به طور كلي نظام دولت سبز مجموعه اي از ابزار هاي مديريتي است كه در صورت نهادينه شدن مي تواند زمينه ساز تحقق اهداف بهره وري در سطح سازمان ها و شركت ها و در نهايت سطح كشور شود.
در اين تحقيق تدوين مديريت بهره وري سبز در شركت هواپيمايي آسمان به عنوان مطالعه موردي در بخش غير دولتي مورد بررسي قرار گرفته است. جهت انجام تحقيق اقدام به بررسي وضعيت موجود شركت هواپيمايي آسمان از جمله مصرف آب و حامل هاي انرژي در سه سال گذشته، مصارف مواد و اقلام انرژي ،مصرف سوخت خودرو و مصرف سوخت هواپيما شده و سپس آلودگي زيست محيطي اين شركت مورد بررسي قرار گرفته است و در انتها راهكارهايي جهت افزايش بهره وري همراه با ملاحظات زيست محيطي در شركت هواپيمايي آسمان ارايه شده است.

 نسخه قابل چاپ

توليد انرژي در كشور در 6 سال گذشته به طور متوسط سالانه %8.29 رشد داشته است. در حال حاضر نيروگاه هاي كشور سهم عمده اي از گاز هاي گلخانه اي را توليد مي نمايند. بهينه سازي سيستم هاي نيروگاهي با توجه به ساخت نيروگاه هاي جديد يكي از چالش هاي اصلي زيست محيطي كشور است. بنابراين ارزيابي ساخت و توسعه سيستم هاي بازيافت انرژي در جهت افزايش راندمان نيروگاه هاي گازي با آلودگي كم مي تواند كمك شاياني به محيط زيست نمايد.
در اين مقاله بررسي فني و اقتصادي سيستم هاي بازيافت انرژي در نيروگاه گازي كرمان با ديدگاه كاهش آلودگي هوا انجام پذيرفته است. نتايج نشان مي دهد پتانسيل احداث نيروگاه هاي سيكل تركيبي در كشور وجود داشته و اين طرح ها با توجه به صرفه جويي سوخت و افزايش راندمان نيروگاه هاي گازي تاثير به سزايي در استفاده بهينه از سوخت و كاهش گازهاي آلاينده هوا دارد. ايجاد سيستم بازيافت انرژي در نيروگاه هاي گازي (سيكل تركيبي) كاملا اقتصادي بوده و اين طرح ها نرخ برگشت سرمايه 10-9 سال را دارد .
نتايج اين بررسي نشان مي دهد با ساخت اين نيروگاه به طور متوسط در 30 سال بهره برداري از آن ساليانه 152 ميليون ليتر گازوئيل و 58.3 ميليارد متر مكعب گاز طبيعي صرفه جويي خواهد شد. صرفه جويي در مصرف اين مقدار سوخت توليد گازهاي گلخانه اي را 1.652 ميليون تن كاهش خواهد داد .

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

رودخانه جاجرود از ارتفاعات رشته جبال البرز در شمال تهران، از كوه هاي خل نو و شمشك و كوه جانسون سرچشمه گرفته، در جهت جنوب غربي حركت مي كند. پس از پيوستن شاخه گرمابدر و رودخانه روته به سمت جنوب شرق تمايل پيدا كرده با پيوستن رودخانه هاي امامه و لواسانات كوچك و بزرگ به سد لتيان وارد مي شود. از سد لتيان 298 ميليون متر مكعب در سال به تصفيه خانه تهران پارس جهت شرب مردم شرق تهران ارسال مي گردد. مازاد آب سد لتيان جهت تغذيه دشت ورامين رها مي شود كه با دريافت رودخانه هاي دماوند و رودخانه آه و رود ايرا از حوضه آبريز جاجرود خارج مي گردد. رودخانه جاجرود روستاهــاي بسياري را مشــروب مي نمايد. به دليل كوهستاني بودن منطقه و مشكل دفع فاضلاب، كليه پساب ها و فاضلاب هاي روستاهاي مسير به رودخانه جاجرود وارد مي شود. در كنار رودخانه جاجرود دفع زباله و مواد زايد جامد زياد به چشم مي خورد. آب ارسالي از سد لتيان آب شرب مصرفي حدود دو ميليون و ششصد هزار نفر در شرق تهران است. لذا حفظ كيفيت آب آن ضروري مي باشد.
كيفيت آب رودخانه در سال هاي قبل مطالعه شد و در 18 روستا قبل و بعد از عبور آب از روستاها نمونه گيري به عمل آمده فاكتورهاي مهم كيفيت آب با سال هاي قبل و با استانداردها مقايسه شد. آب جاجرود در تمامي نقاط هنوز بيكربناته كلسيك سبك است و در وضعيت آب قابل شرب خوب قرار دارد و ايرادي جهت استفاده در كشاورزي ندارد. اما افزايش املاح و آلودگي ها در آن واضح است. ميزان آلودگي نسبت به سال هاي قبل بيشتر شده است و تفاوت قبل وبعد از روستا بسيار واضح است. منبع آلودگي فاضلاب خانگي و نشتاب زراعي مشخص شد. براي حفظ كيفيت آب شرب بخشي از مردم كشور بايستي تمهيدات مديريتي انجام گيرد كه در متن مقاله توضيح داده شده است.

 نسخه قابل چاپ

يكي از عوامل تاثيرگذار در توسعه مدل هاي مختلف حمل و نقلي، در نظر گرفتن هزينه هاي مستقيم و غير مستقيم آن در برنامه ريزي كوتاه مدت، ميان مدت و بلند مدت است. برخي از اين هزينه ها به اجتماع وارد مي شود كه در ادبيات اقتصادي تحت عنوان آثار خارجي منفي محسوب مي شود. مصرف سوخت در حمل و نقل يكي از عوامل اصلي ايجاد كننده اين گونه هزينه ها است. هدف مقاله حاضر برآورد و پيش بيني هزينه هاي اجتماعي ناشي از مصرف سوخت در بخش حمل ونقل ريلي با استفاده از مدل هاي ساختاري، سري زماني و مدل هاي غير خطي شبكه عصبي-فازي است.
براي اين منظور لازم است كه ابتدا ميزان مصرف سوخت در بخش حمل ونقل ريلي پيش بيني شود. بر اساس ميزان مصرف سوخت پيش بيني شده، هزينه هاي اجتماعي نيز تا سال 1390 پيش بيني مي شود. نتايج حاكي از آن است كه، مدل هاي شبكه عصبي - فازي بهترين پيش بيني از اين هزينه ها را ارايه مي دهد.

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

پساب هاي محتوي رنگ زاهاي راکتيو که ممکن است از صنايع مختلف توليد شود اثرات و پيامدهاي زيست محيطي بسياري به همراه دارد. از اين رو بررسي امکان حذف اين مواد رنگي از پساب ها قبل از تخليه آن ها به محيط زيست اطراف از اهميت اساسي برخوردار است. در اين تحقيق يك مدل ساده رياضي که به روش عددي اجزا محدود بسط داده شده است، ارايه شده كه قادر است فرايند حذف مواد رنگي راکتيو را از پساب هاي صنعتي شبيه سازي نمايد. مدل رياضي ارايه شده توسط ترکيبي از نرم افزارهاي SEEP/W و CTRN/W حل شده است. مدل ابتدا توسط يک مثال در مورد حمل يک ماده الاينده در سيستم جريان آب در يک محيط متخلخل که به دو روش عددي و تحليلي بررسي شده است، کاليبره شد. پس از کاليبراسيون مدل، نتايج حاصل از مدل سازي با نتايج به دست امده از يک تحقيق در مقياس ازمايشگاهي جهت حذف يک رنگ زاي سيباکروني راکتيو نارنجي 107 با فتوکاتاليز (UV/TiO₂/H₂O₂) در يک راکتور ناپيوسته (Batch reactor) و همچنين با نتايج حاصل از حل تحليلي مدل مقايسه شد و همپوشاني مناسبي به دست امد. بررسي هاي تجربي نشان داد که رنگ زاهاي سيباکروني همچون رنگ زاي راکتيو نارنجي 107 در اثر تابش فرابنفش و در حضور فتوکاتاليزور و عامل اکسيد کننده همچون آب اکسيژنه کاملا رنگ بري شده و به ترکيبات معدني تبديل مي شوند. اگرچه توليد چنين پساب هايي توسط صنايع مختلف تقريبا اجتناب ناپذير است، ولي با استفاده از نتايج حاصل از چنين شبيه سازي هايي مي توان به طراحي مناسب برنامه هاي مديريت زيست محيطي پساب هاي صنعتي به منظور به حداقل رساندن اثرات نامطلوب آن پرداخت.

 نسخه قابل چاپ

در اين تحقيق تنوع و پراكنش انواع گونه ماهيان استخواني در اعماق كمتر از ده متر درياي خزر با استفاده از شاخص صيد به ازاي تلاش و ساختار جمعيت از جمله طول كل و وزن و سن در سال 86-1385 در حوزه جنوبي درياي خزر (استان مازندران) مورد بررسي قرار گرفت.
عمليات نمونه برداري در 5 منطقه امير آباد، لاريم، ايزده، خيرود و نشتارود با استفاده از دام گوشگير در اندازه چشمه 26، 33، 40، 60، 100 و 150 ميلي متري انجام گرفت. در مجموع به تعداد 227 عدد ماهي شامل 110 عدد ماهي سفيد، 32 عدد كپور دريايي، 36 عدد شگ ماهي، 38 عدد كفال پوزه طلايي، 8 عدد سوف و 3 عدد سياه كولي صيد شدند، صيد در واحد تلاش براي ماهي سفيد 3.66، كپور 0.5، شگ ماهي 0.52، كفال 0.63، سوف 0.13 و سياه كولي 0.05 عدد ماهي در هر تلاش بود.
ميانگين طول ماهي سفيد، كپور ماهي، شگ ماهي، كفال، سوف و سياه كولي به ترتيب 37.9±7.2، 31.6±7، 23.1±4.4 و 20.8+23.6+3+22.6±2.3 سانتي متر بود و همچنين ميانگين وزن 638.5±361.2، 379.5±242.6، 12.3±125.9 و 104.6±33.4 و 225.6±4 و 91.6±2 گرم بوده است.
از نظر سني ماهي سفيد در گروه سني 5-2 ساله، كپور 4-2 ساله، شگ ماهي 4-2 ساله و كفال 2ساله، سوف 3-2 و سياه كولي در گروه سني 3 سال قرار داشتند.

 نسخه قابل چاپ

مجوزهاي قابل تبادل از ابزارهاي نوين اقتصادي براي کاهش آلودگي هاي زيست محيطي به شمار مي رود. در اين روش که بر پايه استفاده از بازار و سازوکارهاي آن طراحي شده براي منابع انتشار آلودگي انگيزه اقتصادي ايجاد مي گردد تا علاوه بر کسب منفعت مالي کيفيت محيط زيست نيز حفظ گردد. ايده استفاده از اين ابزار در کشورهاي صنعتي در دهه قبل شکل گرفته و کارا بودن آن در زمينه حفظ کيفيت محيط زيست و کاهش هزينه هاي آلودگي به اثبات رسيده است. صنعت برق کشور ما نيز با توجه به حجم بالاي مصرف سوخت هاي فسيلي در فرآيند توليد برق با معضلات زيست محيطي از قبيل آلودگي آب، هوا و خاک روبرو مي باشد که اميد مي رود با بهره گيري از تجربيات حاصل از به کارگيري اين ابزارها، امکان حفاظت از محيط زيست همزمان با استمرار توسعه اقتصادي و اجتماعي در کشور تامين گردد.
به اين منظور در مقاله حاضر راهکارهاي مختلف پياده سازي برنامه تجارت نشر در صنعت برق کشور با توجه به تجربيات کشورهاي ديگر در 6 نيروگاه منتخب مورد بررسي، تجزيه تحليل و نتيجه گيري قرار گرفته است.

 نسخه قابل چاپ

کنترل آلودگي يکي از اهداف اصلي مديريت آب هاي ساحلي است. پايش و ارزيابي کيفي آب هاي ساحلي بر اساس پارامترهاي فيزيکي، شيميايي و بيولوژيکي انجام مي گيرد. به منظور مديريت کيفي آب هاي ساحلي، شاخص هاي کيفي براي طبقه بندي وضعيت کيفي آب ها به کار برده مي شود. هدف از اين تحقيق بررسي کيفيت آب هاي سواحل جنوبي درياي خزر با استفاده از شاخص هاي تغذيه اي OECD (Organization for Economic Corporation and Development) و TRIX (Trophic Index) مي باشد. پارامترهاي شيميايي و بيولوژيکي استفاده شده در اين مطالعه شامل نيتروژن معدني محلول، فسفر کل، اشباعيت اکسيژن و کلروفيل آ مي باشد. بر اساس شاخص OECD اين منطقه در فصول پاييز و بهار يوتروفيک و در فصول تابستان و زمستان هايپرتروفيک است. ميانگين فصلي شاخص TRIX بين 5.04 تا 5.47 مي باشد که نشان مي دهد حالت تغذيه اي منطقه متوسط مي باشد. پس از مقايسه نتايج اعمال اين شاخص ها در سواحل درياي خزر و بررسي دلايل عدم همخواني اين شاخص ها، شاخص TRIX به عنوان شاخص برتر در اين سواحل انتخاب گرديده است.

 نسخه قابل چاپ

در اين تحقيق در مورد بهينه سازي پارامترهاي pH، حجم لجن فعال، گستره غلظت و دبي در فرايند حذف بيولوژيکي فلزات سنگين مس و نيکل در محلول هاي آبي انجام گرفته است.
شرايط حذف فلزات فوق در حضور لجن فعال تصفيه خانه قيطريه تهران و هوادهي توام با اختلاط مورد بررسي قرار گرفت و پارامترهاي 8±0.3 pH، حجم لجن %30، گستره غلظت مس 800-1200 mg/L II و نيکل 800-1000 mg/L II تعيين گرديد.
براي حذف بيولوژيکي مخلوط مس II و نيکل II با غلظت  1000 mg/Lاز سه راکتور ناپيوسته متوالي از جنس پلکسي گلاس با حجم کل 24 ليتر و حجم لجن %30 در شرايط 8±0.3 pH و غلظت اکسيژن محلول  6-8 mg/Lاستفاده شده است و عمليات تصفيه در دبي80 ml/min ، 60، 40 با آرايش حجمي لجن در راکتورهاي (1 و 2 و 3) به ترتيب (1.2 و 2.5 و 3.5) ليتر مورد بررسي قرار گرفته است. در دبي بهينه  40 ml/min(زمان کل فرايند 7 ساعت) و شاخص حجمي لجن62 ml/g (SVI) ؛ حذف مس II و نيکل II به ترتيب 99.74، 92.4 درصد و کاهش BOD₅ و COD به ترتيب 81.65، 78.13 درصد بوده است.

 نسخه قابل چاپ