پاسخ به:بانک مقالات علوم محیطی
اين مقاله در چارچوب افزايش علاقمندي كشورهاي در حال توسعه (مثل ايران) قرار مي گيرد كه از دهه 1980 به توسعه بخش هاي گردشگري پرداخته اند و تاثيرات اقتصادي و زيست محيطي را در روند جهاني شدن مورد بررسي قرار مي دهد. تمركز اصلي مقاله بر روي تاثيرات اقتصادي توسعه گردشگري در مناطق مقصد گردشگري مي باشد. در هر حال اين ها در رابطه با تاثيرات زيست محيطي قرار مي گيرند تا هر نوع توسعه گردشگري پايدار را مشخص نمايند. تاثيرات اقتصادي گردشگري و مزيت ها و عدم مزيت هاي اقتصادي توسعه گردشگري در كشورهاي در حال توسعه مورد بررسي قرار خواهد گرفت. مهم ترين نتيجه حاصل اين تجزيه و تحليل اين است كه مدل اكوتوريسم همان مدلي است كه مي تواند توسعه اقتصادي پايدار را براي كشورهاي در حال توسعه فراهم مي كند. پروژه هاي اكوتوريسم پتانسيل فراهم كردن منابع مالي لازم براي فعاليت هاي محافظتي را دارد كه در غير اين صورت ممكن بود اين فعاليت ها انجام نگيرد. اين مقاله نشان مي دهد كه گردشگري پتانسيل كافي دارد تا منافع و ضررهاي اقتصادي به روشني فهميده شده است. وقتي كه مدل توسعه گردشگري را مورد بررسي قرار مي دهند آن مدل از نظر زيست محيطي پايدارترين و مناسب آن كشور مي باشد.
نسخه قابل چاپ
براي تحقق توسعه واقعي، بايد بخش هاي اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي و سياسي يك كشور به موازات يكديگر توسعه پيدا كنند زيرا فرآيند توسعه از طريق اجراي برنامه ها و پروژه هاي در بخش هاي فوق امكانپذير است. اين فرآيند را مي توان يك فرآيند ارتباطي دانست. زيرا طي آن عاملان توسعه بخش هاي مذكور، با استفاده از روش هاي ارتباطي و اطلاع رساني، برنامه هاي مورد نظر خود را به مخاطبان خويش منتقل مي كنند. علاوه بر ماهيت ارتباطي، در اجراي برنامه هاي توسعه، توجه به پايداري محيط زيست نيز ضروري است. لذا، مطالعه حاضر با كمك روش پژوهش تحليلي و مرور داده هاي ثانويه به تبيين ضرورت تحول الگوهاي ارتباطي براي تحقق پايداري زيست محيطي مناطق روستايي و معرفي الگوي ارتباطي گزيداري براي اين منظور پرداخته است. چنانچه مناطق روستايي و معرفي الگوي ارتباطي را متشكل از فرستنده، پيام، رسانه هاي ارتباطي، گيرنده و نظام بازخورد بدانيم، براي تحقق پايداري زيست محيطي مناطق روستايي، تحول در اجزاي الگوهاي ارتباطي براي اين منظور ضروري است. براي مثال، در زمينه سازمان ها (فرستنده ها)، تمركز زدايي، رواج خصوصي سازي، گسترش سازمان هاي غيردولتي و دخالت دادن مخاطبان در تامين هزينه فعاليت هاي توسعه از مهم ترين اين تحولات مي باشند. در زمينه مخاطبان (گيرنده ها)، اولويت بخشي به زنان، جوانان و فقراي روستايي اهميت بسياري دارد. استفاده از روشهاي دو سويه، رسانه هاي ارتباطي بومي و رسانه هاي ارتباطي نوين لازم مي باشد. در زمينه تحول در روش هاي بازخورد و ارزشيابي نيز استفاده از روش هاي مشاركتي و توانمندسازي توصيه مي شود. بالاخره، در زمينه محتواي پيام هاي توسعه نيز توجه به حفظ سلامت محيط از طرفي نظير تنوع زيستي؛ حداقل استفاده از منابع انرژي تجديد ناپذير؛ جلوگيري از فرسايش؛ به حداقل رساندن آلودگي هاي هوا، آب و بافت خاك؛ و كاهش مصرف مواد شيميايي سموم و كودها، بسيار ضروري مي باشد. ضمنا، با توجه به ديدگاه تمام گرايانه، نمي توان محيط زيست را جدا از نظام اجتماعي در نظر گرفت و براي حفظ پايداري زيست محيطي، ضروري است تا عناصر اجتماعي نظير كاهش نرخ مهاجرت از روستاها، بهبود درآمد افراد، فراهم آوري فرصت هاي اشتغال، تامين مسكن، فراهم آوردن امكانات آموزشي و زير ساخت هاي ارتباطي، كاهش فاصله اجتماعي و حفظ انگاره هاي بومي- فرهنگي نيز بايد مورد توجه قرار گيرند. مقاله حاضر با بررسي و تحليل موارد فوق، به معرفي الگوي ارتباطي گزيداري براي تحقق پايداري زيست محيطي مناطق روستايي مي پردازد.
تاكسونومي عددي 25 جمعيت متعلق به گونه هاي جنس Bromus بخش Genea به منظور شناسايي تفاوت هاي ميان جمعيتي و بين گونه اي و همچنين بررسي روابط فنتيكي گونه هاي اين بخش انجام گرفت. بررسي هاي آماري اوليه نشان داد كه دامنه تغييرات صفات كمي در گونه هاي مطالعه شده با آنچه در شرح گونه ها در فلورها ارايه شده متفاوت است و اينكه اختلاف معني داري در ميان جمعيت هاي مختلف يك گونه در اين صفات وجود دارد. در نتيجه بايستي استفاده از اين صفات در شناسايي گونه هاي مطالعه شده با در نظرگيري تعداد جمعيت هاي بيشتري انجام پذيرد. آناليز واريانس وجود اختلاف معني داري را در ميانگين صفات كمي در ميان گونه هاي مختلف Bromus نشان داد، به علاوه تجزيه به مولفه هاي اصلي نيز نقش اين صفات را در كنار صفات كيفي و نسبي مطالعه شده در تفكيك گونه هاي Bromus بخش Genea نشان داد. در نتيجه از مجموعه اين صفات كه برخي از آنها قبلا در تاكسونومي اين گونه ها به كار برده نمي شدند مي توان در تاكسونومي بخش Genea استفاده كرد. تجزيه خوشه اي و رسته بندي گونه هاي قرابت گونه هاي مطالعه شده را نشان داد.
با توجه به توسعه بي رويه و غير اصولي شهرها، عدم وجود الگوي صحيح مصرف و رشد روزافزون توليد پسماندها و همچنين مشكلات و نارسايي هاي سيستم مديريت پسماندها، در حال حاضر منطقي ترين و کم هزينه ترين روش براي دفع پسماندهاي شهري، دفن بهداشتي مي باشد. علاوه بر اين، اصول و معيارهاي مهندسي و زيست محيطي در رابطه با دفن پسماندها در بسياري از محل هاي دفن رعايت نمي شود و روش دفن، اغلب به صورت غير اصولي و غير بهداشتي است از اين رو ايجاد مخاطرات زيست محيطي غير قابل انتظار نيست. در اين تحقيق محل هاي دفن پسماندهاي شهري هر يك از شهرهاي استان تهران مورد بازديد قرار گرفته و ويژگي هايي نظير ميزان پسماند ساليانه، عمق آب زيرزميني، وسعت، شيب، جنس خاك، پوشش گياهي و ... بررسي گشته و مسايل و مشكلات محل هاي دفن شناسايي گرديده است. همچنين با توجه به موارد بررسي شده از روش اولكنو جهت ارزشيابي محل هاي دفن پسماندهاي شهري استان تهران گرديده است. ارزشيابي اماكن دفن بر اساس اين روش نشان مي دهد كه اكثر شهرها در وضعيت نسبتا مطلوب و بقيه تا حدودي قابل قبول و مابقي نيز غير قابل قبول بوده اند.
در اين تحقيق يك باكتري اكستريم هالوفيل نفت خوار توليد كننده بيوسورفاكتانت از درياچه نمكدان، واقع در جزيره قشم جداسازي شد. تعيين خصوصيات اوليه نشان داد كه اين باكتري متعلق به گروه آركي باكتري ها بوده و علاوه بر آنكه فوق العاده نمك دوست مي باشد، قادر است با توليد بيوسورفكتانت نفت خام را به عنوان تنها منبع انرژي و كربن مصرف نمايد. همچنين اين باكتري بر روي ملاس چغندرقند به عنوان تنها منبع انرژي و كربن قادر به رشد مي باشد، ليكن در اين شرايط توليد بيوسورفكتانت جهت امولوسيونه شدن نفت خام مشاهده نشد. اما در حضور گليسرين به عنوان تنها منبع انرژي و كربن، رشد و توليد بيوسورفكتانت بسيار چشمگير بوده است. همچنين تاثير غلظت نمك در رشد و تجزيه نفت خام توسط اين سويه مورد بررسي قرار گرفت. بر اساس نتايج بدست آمده اين باكتري، بهترين تجزيه نفت خام را در محدوده غلظت 15 تا 21 درصد NaCl انجام مي دهد.
اخيرا بروز زمين لغزش در اكثر نواحي شيبدار و به خصوص منطقه شمال كشور، در اثر تغيير كاربري زمين و همچنين تخريب و يا كاهش پوشش جنگلي در آن، باعث به وجود آوردن خسارات ملي و منطقه اي فراوان شده است. در اين مقاله سعي شده است كه ميزان افزايش پايداري توده هاي خاك مستعد به رانش در اثر تخريب جنگل هاي مخروبه شمال كشور با توجه به روش پايدارسازي خاك به شيوه بيشاپ در منطقه رحيم آباد رودسر مورد بررسي قرار گيرد، تا به اين وسيله نقش مثبت اين گونه درختي غير صنعتي در جنگل هاي شمال كشور مشخص تر گردد. حداقل پوشش گياهي مناسب براي پايدارسازي خاك با توجه به شيب منطقه 27 درجه و زاويه اصطكاك داخلي ذرات خاك 20 درجه براي پوشش درختي انجيلي به ميزان 40 درصد مي باشد و كمتر از اين مقدار باعث ايجاد رانش در خاك به صورت كند و يا سريع خواهد شد.
ناحيه كوهستاني اوين - دركه در شمال غربي تهران. بين طول جغرافيايي 51 درجه و 26 دقيقه و عرض جغرافيايي 35 درجه و 48 دقيقه تا 35 درجه و 54 دقيقه واقع شده است. ناحيه مورد نظر به عنوان بخشي از ناحيه كوهستاني البرز مركزي از شرق به تپه هاي علي آباد ولنجك، از غرب به ارتفاعات حصارك، از شمال به ارتفاعات توچال و شاه نشين و از جنوب به ناحيه اوين و سعادت آباد محدود مي گردد. ميزان متوسط بارندگي ساليانه 400-300 ميلي متر و ميزان متوسط دماي ساليانه 16.7 درجه سانتي گراد است. پژوهش مورد نظر به منظور معرفي فلور، شناسايي اشكال زيستي و توزيع جغرافيايي گونه هاي موجود در اين ناحيه صورت گرفته است. نتايج بررسي نشان مي دهد كه در اين ناحيه 296 گونه گياهي از 214 جنس متعلق به 56 خانواده وجود دارد. خانواده هاي Compositae با 47 گونه، Papilionaceae با 32 گونه،Cruciferae با 30 گونه Graminae با 30 گونه و Labiatae با 17 گونه بيشترين تعداد گونه ها را به خود اختصاص داده اند. از نظر شكل زيستي همي كريپتوفيت ها 44.3 درصد، تروفيت ها 38 درصد، كامفيت ها 10.5 درصد، كريتوفيت ها 4.4 درصد و فانروفيت ها 2.8 درصد هستند. از نظر كورولوژي عناصر ايران- توراني 53.4 درصد، ايران- توراني- مديترانه اي 12.5 درصد، ايرانو - توراني - اروپاسيبري 6.4 جهان وطني 11.8 درصد و بقيه گونه ها به ساير نواحي رويشي تعلق دارند. از اين تعداد 21 گونه (7.1 درصد) انحصاري ايران هستند.
در چند سال اخير كاربرد سيستم بيوفيلمي از جمله راكتورهاي بيوفيلمي با بستر متحرك در تصفيه بيولوژيكي فاضلاب هاي شهري و صنعتي توسعه يافته است. در اين مطالعه از پوكه هاي معدني بسيار سبك به عنوان ساپورت بيوفيلم در راكتوري كه داراي ويژگي هاي يك راكتور هوازي بود استفاده گرديد. فاضلاب ورودي به راكتور، محلول ساخته شده از ملاس قند همراه با مواد مغذي افزودني بود كه خوراك مناسبي براي رشد ميكروارگانيزم ها محسوب مي گردد. اكنه هايي كه 70 درصد حجم راكتور را پرنموده بودند از نوع پوكه هاي معدني با ويژگي هاي خاص كه مصارف صنعتي دارند انتخاب شدند. عملكرد آكنه ها به عنوان سطح فراهم شده براي رشد ميكرو ارگانيزم هاي بيوفيلمي مورد مطالعه قرار گرفت. نتايج به دست آمده مشخص مي سازد كه راكتور MBBR فوق قابليت حذف 82 درصد از COD محلول تحت بار ورودي 1.766 Kg COD/m2 را داراست و در صورت كاهش زمان از 24 ساعت به 16 ساعت و در پي آن 12 ساعت، حذف COD از 82 درصد به 76 درصد و به 66 درصد كاهش مي يابد. همچنين مشخص گرديد كه از كل راندمان حذف مواد كربنه 78.2 درصد مربوط به بيوفيلم و 21.8 درصد مربوط به ميكروارگانيزم هاي شناور است. اطلاعات آزمايشگاهي با رابط اصلاح شده- Stover Kincannon مطابقت دارند و از اين طريق مي توان مدل رياضي سيستم را ارايه نمود.
پارك هاي شهري از ارزش هاي تفريحگاهي مهمي براي گذران اوقات فراغت مردم برخوردار هستند. پارك پرديسان در غرب شهر تهران و پارك لويزان در شرق اين شهر ارايه كننده سطحي از خدمات كيفي براي مردم محسوب مي گردند. اما، ارزيابي اقتصادي اين خدمات با معيارهاي عادي بسيار دشوار بوده و عمدتا با لحاظ نمودن برخي از شاخص ها، برآورد ارزش اقتصادي آن ها انجام مي شود. در اين مقاله، براي ارزيابي اجتماعي و اقتصادي پارك هاي پرديسان و لويزان از روش كلاوسون استفاده شده است. اين روش بر مبناي استفاده از نقشه، ديدگاه و خصوصيات اقتصادي- اجتماعي بازديدكنندگان از پارك ها و نيز افزايش هزينه مسافت و دسترسي مي باشد. لذا در اين تحقيق، بر حسب تعداد بازديدكنندگان هر يك از پارك ها و هزينه دسترسي آنان، منحني نقاط با توجه به در نظر گرفتن ورودي هاي فرضي بر مبناي يافته هاي پرسشنامه ها ترسيم گرديد. محاسبات انجام شده نشان مي دهد كه برآورد ارزش اقتصادي تفريحي براي پارك پرديسان 77.6 ميليون ريال و پارك لويزان 53 ميليون ريال در روز بوده است. نتايج به دست آمده با در نظر داشتن خصوصيات فردي و اجتماعي بازديدكنندگان نظير سطح سواد، سن و درآمد شكار مي سازد كه دارندگان با حداقل مدرك تحصيلي ديپلم در پارك هاي پرديسان و لويزان به ترتيب 91.4 و 66.3 درصد و درآمد ماهانه آنان در سطح كمتر از يك ميليون ريال در هر يك از پارك هاي مذكور 39.8 و 49.8 درصد بازديدكنندگان را تشكيل مي دهد.
اين كوتاه سخن، تلاشي است، البته به قدر بضاعت، در جهت شناختي عميق تر از هستي و كشف رموز نهفته در پشت اين ظاهر، طبيعت، پديده و خداوند پديد آورند. اين عظيم ترين اثر هنري است باشد كه آدمي با درك اينچنين هماهنگي و عظمتي، خويشتن خوشي را كه جزيي از اين طبيعت بيكران است، دريافته و با بيدارشدن نداي درون، در اتحاد با هستي، گام بردارد كه نتيجه اين اتحاد همانا نيكي و كمال انساني است و غايت و هدف خلقت نيز چيزي جز اين نخواهد بود.
شهرك صنعتي (2) اردبيل به مساحت تقريبي 600 هكتار در مختصات جغرافيايي 38o.20?.16.9?-38o.18?.12.3? عرض شمالي و 48o.26?.17.0?-48o.27?.12.8? طول شرقي و با گنجايش حدود 678 واحد در 9 گروه صنعتي در 16 كيلومتري غرب اردبيل قرار گرفته است. در اين مطالعه وضع موجود محيط زيست در محدوده طرح از طريق جمع آوري اطلاعات و آزمايش هاي آب، هوا، صدا و خاك به دست آمد. پيش بيني اثرات زيست محيطي بر اساس مستندات علمي و فني و از طريق دانش، تجربيات و محاسبات عددي انجام گرديد. اثرات مستقيم و غير مستقيم، كوتاه مدت و محاسبات عددي انجام گرديد. اثرات مستقيم و غير مستقيم، كوتاه مدت و دراز مدت بررسي و معرفي گرديدند و در ارزيابي، دوگزينه «نه» و «اجرايي» مورد بررسي قرار گرفت. گزينه نه به اين معني كه آثار زيست محيطي مترتب بر عدم اجراي پروژه چيست؟ در گزينه اجرايي آثار تمام فعاليت هاي پروژه بر محيط زيست مورد بررسي قرار گرفت. اهميت و دامنه اثرات در فاز ساختماني و بهره برداري مورد بررسي قرار گرفت. اهميت و دامنه اثرات در دو فاز ساختماني و بهره برداري مورد بررسي قرار گرفته و شدت و اهميت اثرات بر عامل هاي زيست محيطي در ماتريس لئوپولد وارد و تجزيه و تحليل گرديدند. در چك ليست سنجشي نتايج حاصل از ماتريس اثرات مثبت و منفي در فازهاي ساختماني و بهره برداري مورد سنجش كامل قرار گرفته و گزينه بهينه انتخاب گرديدند. معدل نهايي دو گزينه «نه» و «اجرايي» به نفع گزينه اجرايي مثبت بوده و نتيجه آنكه ايجاد شهرك صنعتي (2) اردبيل تاييد مي گردد. از مهم ترين پيامدهاي مثبت طرح مي توان به ايجاد اشتغال و رفاه نسبي، كاهش مهاجرت، كاهش مفاسد اجتماعي و سلامت رواني جامعه، اهميت منطقه اي و ملي و كمك به افزايش طرح هاي توسعه آني در منطقه به ويژه در بخش صنعت و افزايش ارزش افزوده ناشي از نيروي كار، تبديل مواد اوليه به محصولات قابل مصرف در توليدات صنعتي اشاره كرده كه موجب رونق اقتصادي در استان خواهد شد.
رژيم غذايي سياه ماهيان (Capoeta capoeta gracilis) رودخانه هاي تالار و ياسالق (يكي از انشعابات رودخانه گرگانرود) در پاييز سال 1377 مورد مطالعه قرار گرفت. پس از تعيين ايستگاه ها در دو رودخانه مذكور، نمونه برداري ها توسط دستگاه الكتروشوكر و تورهاي ساليك انجام شد، سپس 1.3 ابتدايي روده ماهي ها در سنين مختلف با ميكروسكوپ اينورت و فرمول هاي لازم بررسي شدند. غذاي اصلي اين ماهي ها را پريفتون ها تشكيل مي دهند، 4 شاخه و 27 جنس از پريفتون ها شناسايي شده كه بيشترين تغذيه ماهي ها در سنين مختلف در فصل فوق از شاخه كريزوفيت ها بوده است. غذاي اصلي ماهي هاي هر دو رودخانه در سنين زير يكسال و +1 از جنس Coconeis Sp. ولي در سنين بالاتر (+2 و +3) نوع رژيم غذايي با سنين پايينتر و در ماهي هاي دو رودخانه متفاوت بوده است.
برخورداري از محيط زيستي سالم و پاك براي هر فردي از اهميت خاص برخوردار است. ماهيگيران به پاكي و آلوده نبودن آب اقيانوس ها و دريا، كشاورزان به خاك هاي غير سمي و مصرف كنندگان به توليدات پاك كه به سلامتي آنها آسيب نرساند، اهميت قايل هستند. حفاظت اصولي از محيط زيست رهيافتي موثر و برخاسته از تجارب كارگزاران عرصه هاي زيست محيطي در سراسر جهان است و به نظر مي رسد كه در صورت توجه به استلزامات، چارچوب ها و روش هاي آن بتوان به حركتي پايدار در حفاظت از محيط زيست اميدوار بود. با توجه به اين كه ترويج و آموزش محيط زيست نقشي مهم و اساسي را در حفاظت اصولي از محيط زيست دارد، هدف مقاله، بررسي مقوله ترويج و آموزش محيط زيست در قالب اين رهيافت مي باشد.
رشد جمعيت و افزايش شهرنشيني منجر به افزايش تقاضا براي توسعه راه هاي جديد مي شود. ترافيك سنگين شرق تهران فشار زيادي را بر روي شبكه حمل و نقل اين شهر وارد مي سازد و جاده قديم تهران - رودهن جوابگوي اين مشكل نمي باشد. لذا نياز به احداث جاده تهران - پرديس در شرق تهران احساس گرديده است. از طرفي اين جاده از منطقه حفاظت شده جاجرود و از مجاورت پارك ملي خجير عبور مي كند. اين مناطق داراي ارزش هاي استراتژيك و اهميت ملي هستند كه به منظور حفاظت و حراست و ترميم حيات جانوري و گياهي و جلوگيري از انهدام تدريجي آنها انتخاب شده اند. لذا مي توان احداث جاده جديد در مجاورت و يا داخل اين مناطق را داراي اثرات بالقوه احتمالي زيست محيطي دانست. در اين مطالعه براي اندازه گيري و محاسبه شدت و اهميت اثرات جاده تهران - پرديس بر جانوران پارك ملي خجير نسبت به انتخاب و اندازه گيري پارامترهاي صدا و آلاينده هاي هوا در 10 ايستگاه اقدام گرديد. همچنين از روش هاي ماتريس ساده و پاستاكيا براي پيش بيني اثرات و ارزيابي آنها در مقايسه با تعريض جاده موجود استفاده به عمل آمد. نتايج تحقيق نشان مي دهد كه احداث جاده جديد از پيامدهاي منفي كمتر و اثرات مثبت بيشتري نسبت به تعريض جاده موجود برخوردار است. براي كاهش پيامدهاي منفي طرح مورد نظر راهكارهاي مديريتي ارايه شده است.
روش مديريتي در سواحل استان بوشهر به دليل شتاب فزاينده اي كه اين استان در بخش توسعه اقتصادي به ويژه در صنايع نفت و گاز داشته است بايد در جهتي باشد كه علاوه بر حفاظت و جلوگيري از تخريب و آلودگي دريايي، اين ساحل را براي پژوهش پيوسته نگهداري نمايد. اين هدفي است كه در اين تحقيق دنبال شده است. به همين منظور با استفاده از تصاوير ماهواره اي، محدوده مطالعاتي با توجه به خط ساحل و بيشترين ميزان پيشروي آب در خشكي تعريف گرديد. سپس بر اساس مطالعات ديناميكي آب، مدل هاي ارايه شده توسط NOAA و بازديدهاي ميداني، تقسيم بندي با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافيايي انجام شد. نتايج به دست آمده نشان داد، از مجموع 73406 هكتار مساحت ناحيه ساحلي در استان، 76.25 درصد را زمين هاي هموار تحت تاثير جزر و مد با جنس گلي ماسه اي، 21.8 درصد را سواحل شني دانه ريز تا متوسط، 1.02 درصد سواحل گراول دار، 0.7 درصد سواحل صخره اي در معرض، 0.06 درصد را سواحل صخره اي در پناه و 0.05 درصد را سواحل داراي پوشش مانگرو تشكيل مي دهد. نتايج اين بررسي همچنين نشان داد حدود 99.3 درصد از مساحت سواحل استان در صورت بروز آلودگي نفتي، مواد آلاينده را در خود نگه مي دارند و به راحتي پاك نمي شوند كه اين خود دليلي بر توجه بيشتر به مديريت سواحل در اين استان است.
