پاسخ به:بانک مقالات زیست شناسی
10 : زيست شناسي ايران 1390; 24(4):566-577. |
|
نقش عوامل مختلف موثر بر زادآوري در محدود شدن جمعيت گياه Atraphaxis suaedifolia گونه بومي و نادر شمال غرب ايران |
|
حاجي بلند رقيه*,طالب پور اميرحسين,ساعدي ناصر |
|
* تبريز، دانشگاه تبريز، دانشكده علوم طبيعي، گروه زيست شناسي گياهي |
|
گونه كاروان كش تبريزي(Polygonaceae) Atraphaxis suaedifolia Jaub. & Spach بومي استان آذربايجان شرقي بوده و در اطراف تبريز مي رويد. مشاهدات سابق مولفين نشان داده است كه بقاي اين گونه در معرض خطر جدي بوده و حوزه انتشار آن به شدت در حال محدود شدن است، به طوري كه تنها سه منطقه در استان داراي پايه هايي از اين گياه مي باشند. به منظور بررسي دلايل محدود شدن جمعيت اين گونه، عوامل موثر بر زادآوري اين گياه اعم از عوامل با منشا بيروني و دروني مطالعه گرديد. نتايج نشان داد که درصد مرگ و مير در دانه هاي گرده بالاست (47 درصد) و نسبت بالايي از دانه ها (71-53 درصد) پوچ مي باشند. بررسي دقيق ريخت شناسي دانه ها نشان داد که چهار نوع دانه از نظر ابعاد و رنگ توليد مي شود از جمله تعداد زيادي دانه كوچك و قهوه اي كه فاقد قدرت جوانه زني مي باشند. بيشترين درصد جوانه زني در دانه هاي سياه و درشت مشاهده شد که حداكثر 29 درصد بود و نشان داده شد که اين دانه ها به صورت انتخابي مورد تغذيه حشرات دانه خوار قرار مي گيرند. اين گونه داراي توانايي تکثير با ريزوم نيز مي باشد ولي عمق کم خاک در برخي زيستگاههاي اين گونه مانع مهمي در تكثير با ريزوم و جبران كاهش سهم تكثير با دانه در اين گياه مي باشد. در اين بررسي فرضيه تاثير اجبار به خود لقاحي در جمعيتهاي كوچك اين گونه كه به دليل ايجاد حالت هوموزيگوتي و ساختار ژنتيكي نامناسب مي تواند باعث افزايش توليد دانه هايي با قدرت جوانه زني كم و ذخائر اندك شود، مورد آزمون قرار گرفت و مشخص گرديد كه توليد چندين نوع دانه با قدرت جوانه زني متفاوت در هر دو بوته هاي خود لقاح و دگر لقاح يكسان است. وجود مجموعه اي از عوامل با منشا دروني (نسبت بالاي مرگ و مير دانه هاي گرده، نسبت بالاي دانه هاي پوچ و نيازهاي اختصاصي دانه براي جوانه زني که در رويشگاه طبيعي معمولا تامين نمي شود) و با منشا بيروني (شامل تغذيه انتخابي دانه هاي پر و درشت توسط حشرات، شرايط اکولوژيک نامناسب براي جوانه زني دانه و استقرار دانه رستها و عدم امکان تکثير با ريزوم بدليل کم عمق بودن خاک در برخي رويشگاهها) از دلايل كاهش زادآوري و محدود شدن پايه هاي اين گياه مي باشند. لذا اتخاذ تدابيري چون حفاظت از تمام مناطق پراکنش گونه در استان، مبارزه با آفات اين گونه و نيز حفاظت برون سيبه اي براي جلوگيري از حذف اين گونه از عرصه هاي طبيعي ضروري است.
|
|
كليد واژه: كاروان كش تبريزي، Atraphaxis suaedifolia، خاكهاي مارني، گونه در معرض انقراض |
|
|
نسخه قابل چاپ
|
یک شنبه 31 اردیبهشت 1391 10:01 AM
تشکرات از این پست