م‌هترين ضعف اسلامشناسی غربی‌ها نداشتن شناخت مناسب از منابع روايی است
«مرتضی كريمی‌نيا»، قرآن‌پژوه و استاد دانشگاه قم، در مصاحبه با خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا) شعبه مؤسسه علمی ـ فرهنگی دارالحديث، با بيان ضرورت بررسی پژوهش‌های شرق‌شناسان درباره حديث، گفت: در دنيای امروز، تنها مسلمانان راجع به موضوعات دينی و علوم انسانی تحقيق و پژوهش نمی‌كنند، بلكه بسياری از محصولات علمی در غالب نظريه‌ها، مقالات و منشورات علمی، به دست غير مسلمانان توليد می‌شود و اين از خصوصيات فعاليت‌های علمی است كه محدود به منطقه و افراد خاص نيست. با توجه به اين موضوع، اطلاع، بررسی و نقد فعاليت‌های علمی در همه علوم و جوامع صورت می‌پذيرد.
وی ارتباط نزديك جوامع امروزی را دليل لزوم آگاهی كشورهای اسلامی از دستاوردهای برون‌مرزی عنوان كرد و افزود: اين موارد مشترك، می‌تواند در يادگيری، پويايی علمی، رونق و تكامل روش‌ها و مسائل، مورد بحث و بررسی قرار گيرند.
اين استاد دانشگاه با اشاره به نقدهای وارد بر شرق‌شناسان در حوزه حديث، تصريح كرد: تحقيقات شرق‌شناسی در حوزه حديث، تحقيقات يك‌دستی نيست.
وی افزود: در بحث نقدهای وارد بر تحقيقات شرق‌شناسان، دو روش متفاوت مطرح است، يك روش بر منابع حديثی و روايی اعتماد كامل دارد و روش ديگر، تئوری است كه در اين روش، منابع حديثی و روايی، به‌طور كلی منابع اصيلی نيستند.
اين پژوهشگر علوم حديث با اشاره به تحقيقات غربيان، خاطرنشان كرد: تحقيقات شرق‌شناسی غربيان در گذشته بسيار دور، به منابع روايی شيعه، توجه كمی داشته و ديدگاه آن‌ها به اهل سنت تمايل دارد. همچنين، شكل‌گيری آن را به وجود پيامبر اسلام(ص) و صحابه، محدود كرده‌اند و نگاه آن‌ها به منابع روايی شيعه، بسيار كم‌رنگ و در حاشيه بوده و اين موضوع به‌عنوان يك خلأ مهم در مطالعات حديثی غربی‌ها وجود دارد.
وی در تشريح آثار شرق‌شناسان در حوزه حديث، گفت: بسياری از مقالات و كتب منتشر شده در اين زمينه، از نظر موضوع و روش، ديدگاه مطلوبی نداشته است و بررسی‌های جديد، صرف‌نظر از نتيجه‌گيری مؤلف، نمی‌تواند مفيد باشد و از ميان تحقيقات حديثی به دست آمده از شرق‌شناسانی كه اطلاعات زيادی در اين زمينه ندارند، توليدات ژورناليستی، به عموم ارائه می‌شود.
اين استاد دانشگاه با اشاره به پايگاه‌های اصلی شرق‌شناسی و حديث در دنيا، افزود: بيشتر از پايگاه‌های اطلاع‌رسانی، افرادی وجود دارند كه در اين زمينه، پژوهش داشته‌اند. همچنين گروه‌ها و ناشرانی هستند كه در حوزه مطالعات خاورميانه، زبان عرب، شرق‌شناسی و اسلامشناسی فعاليت دارند كه يكی از ناشران فعال و با سابقه در اين زمينه، انتشارات بريل (
Brill
) است كه هر سال در نمايشگاه كتاب ايران شركت می‌كند.
كريمی‌نيا با بيان راه‌كارهايی كه می‌تواند منابع حديثی را در اختيار شرق‌شناسان قرار دهد، تصريح كرد: بدون استفاده از زبان علمی، نمی‌توان رشد داشت. به عبارتی می‌توان گفت كه بدون آشنايی با زبان علمی در زمينه حديث‌پژوهی (اسلامشناسی)، حضور و تأثير ما در غرب، اندك است. بنابراين، نياز است بسياری از متون به دست مؤلفان آشنا به زبان، ترجمه شود.
وی گفت: راه‌كار ديگر كه می‌تواند وضعيت موجود را بهبود بخشد، تأليف و انعكاس ديدگاه‌های اسلامشناسی و حديث‌پژوهشی در قالب مقاله و كنفرانس در محافل غربی است تا پژوهش‌های مسلمانان و كتب و فعاليت‌هايشان به دانشمندان شرق‌شناس برسد
.
