از اينرو کساني که کمکم به فکر تهيه تلويزيونهاي 3بعدي هستند و از قضا گيمرهاي خوبي هم هستند، بهتر است همه چيز را در مورد بازيهاي 3بعدي بدانند.
در حال حاضر سه فناوري 3بعدي در زمينه تلويزيون، سينما و بازيهاي کامپيوتري وجود دارد: قطبي شده، شاتر LCD و اختلاف منظر. بهتر است پيش از اين که شيوه کارکرد هر يك را توضيح دهيم، بهتر است به مغز بپردازيم و ببينيم مغز چطور تصاوير را بهصورت 3بعدي توليد ميکند؟
چون هر کدام از چشمهاي ما در جاي ثابت خود قرار دارد، از اينرو هر چشم زاويه پرسپکتيو متفاوتي با چشم ديگر توليد ميکند. اگر چشم خود را در يک لحظه ببنديد، ميتوانيد تصاويري را ببينيد که در آن يکي چشمتان متفاوت است. اين تفاوت را جابهجايي عمودي (Vertical Shift) مينامند. هر چه شيء نزديکتر باشد، جابهجايي عمودي آن بزرگتر خواهد بود و از اينرو تصوير نزديکتر بهنظر ميرسد.
کاري که مغز انجام ميدهد، تحليل دو تصوير ارسالي از سوي چشم است و ادغام اين دو تصوير در يک تصوير است.
نکته: بهتر است اشاره شود که نوع سيستم 3بعدي بستگي به اشخاص دارد.
معمولترين شکل فناوري 3بعدي، قطبيسازي آن است که در سينماها و جاهايي که جهت مردم بهسوي صفحه ثابت است بهکار ميرود. اين فناوري با فيلتر کردن نور به يکي از دو وضعيت قطبي کار ميکند که بهاصطلاح بهآن چپدست و راستدست ميگويند. نور از فيلتر قطبيساز عبور ميکند ولي در فيلتر قطب مخالف متوقف ميشود. اين يعني با عينک زدن، هر يک از شيشههاي عينک يکي از قطبها را جذب ميکند و ديگري را عبور ميدهد و به اين ترتيب دو تصوير متفاوت به مغز ارسال ميشود. اين حالت براي سينماها عالي است و توليد عينکهاي آن نيز ارزان و ساده است اما بازهاي از طيف نوري در اثر فيلتر شدن از دست ميرود و تصوير کمي محوتر از حالت واقعي است.
فناوري جديدتر که عهدهدار پخش 3بعدي است، از يک السيدي و عينک استفاده ميکند. در اين حالت تلويزيونهايي با نرخ تازهسازي بالا (120رفرش در دقيقه) بهکار ميروند و بهصورت مداوم تصوير چشم چپ و راست را عوض کرده و نشان ميدهند. از اينرو هر چشم تنها چيزي که بايد را ميبيند و تصوير 3بعدي ايجاد ميشود. سگا در سيستم SegaScope 3بعدي خود در دهه 80 اين تکنولوژي را بهکار برد.
سومين فناوري در نينتندو
3DS بهکار رفته شده است که اختلاف منظر نام دارد، بدون نياز به عينک ميتوان در آن تصوير 3بعدي ديد. اين فناوري با افزودن فيلتري به نمايشگر LCD کار ميکند و نور را بهصورت جداگانه به چشم ميفرستد. مغز سپس دو تصوير را با همديگر ادغام ميکند و بدون عينک يک تصوير 3بعدي شکل ميگيرد. بزرگترين مشکل اين فناوري اين است که زاويه ديد براي دريافت يک تصوير 3بعدي محدود است. همچنين نمايشگر آن بايد 2 برابر پيکسل در سطح افقي داشته باشد. مثلا نمايشگر 800 در240، در واقع تنها 400 پيکسل رزولوشن دارد.
در پلياستيشن3 نيز با ارتقا به فرمور نگارش 30/3، قابليت 3بعديسازي به اين دستگاه نيز افزوده شده است و ميتوان در آن به بازيهاي 3بعدي پرداخت (البته اگر تلويزيون از اين موضوع پشتيباني کند.) تلويزيونهاي 3بعدي نسبت به تلويزيونهاي 2بعدي فعلي بسيار گرانتر هستند و براي ديدن تصاوير 3بعدي بايد از عينک استفاده کرد که حدود 150دلار قيمت دارند. همچنين تنها تصاويري که از طريق HDMI و با کيفيت HD پخش ميشوند ميتوانند 3بعدي نشان داده شوند.
در فروشگاه پلياستيشن، تنها چهار بازي 3بعدي وجود دارد که در يک بسته به فروش ميرسند: Wipeout HD ،Super Stardust HD PAIN و يک بازي کوچک تکمرحلهاي از موتوراستورم. هر کدام از اين بازيها در مورد 3بعديسازي نگارشهاي مختلفي دارند. بهترين بازي اين بسته WipeOut است که فواصل 3بعدي را بهخوبي پياده کرده است.
بسياري از بازيهايي که در آينده عرضه ميشوند، قابليت تبديل به فناوري 3بعدي را داراند، مثلا
Killzone3، گرانتوريسمو5 و The Fight همگي از فناوري 3بعدي پشتيباني ميکنند.
در کامپيوتر نيز براي ديدن تصاوير 3بعدي به کمي سختافزار نياز داريد. مثلا پردازنده شما بايد حداقل اينتل
Core 2 Duo يا اتلون X2 باشد و کارت گرافيک از سري GeForce 8 کمتر نباشد. همچنين بايد ويندوز ويستا يا 7 داشته باشيد و نمايشگر با فناوري 3D Vision نيز بهجاي مانيتورهاي السيدي معمولي وجود داشته باشد (نمايشگري که قابليت رفرش 120هرتز را پشتيباني کند). انويديا يک بسته عينک با پورت يواسبي براي اين کار ايجاد کرده و بازيهاي معمولي را به بازيهاي 3بعدي در کامپيوتر تبديل ميکند. مثلا بازيهايي که از فناوري 3بعدي پشتيباني نميکنند، ولي اين قابليت براي آنها پياده ميشود، يکي پرتال است و ديگري استارکرفت2.
پرتال در اين فناوري عالي جواب ميدهد و عمق اضافه شده براي برخي پازلها بازي را بسيار خوشايند کرده است. در استارکرفت2 نيز به همين ترتيب لذت بازي بيشتر شده است. عمق اضافه شده در نقشهها و انفجارها، زاويه ديد ديگري به بازي ميدهد. بازيهايي چون بتمن و
Just Cause 2 مستقيما براي اين فناوري ساخته شدهاند ولي بايد توجه کرد که تفاوت زيادي بين آنها و بازيهايي چون استارکرفت2 که با پشتيباني از اين فناوري ساخته نشدهاند، نيست و تنها تعداد جلوههاي 3بعدي در آنها بيشتر است.
محمدرضا قرباني