«صنایع دریایی و برنامه توسعهای»عنوان سرمقاله روزنامه گسترش صنعت به قلم دکتر مهدی سیف است كه در آن ميخوانيد؛هر چند سالهای اخیر در بخش صنایع دریایی پیشرفتهای مناسبی حاصل شده است، اما با این وجود تاکنون «برنامه توسعهای» برای یکی از استراتژیکترین صنایع کشور از سوی سازمانها و دستگاههای ذیربط تهیه نشده است. «اشتغالزایی بالا» و «عدم ورود اتوماسیون» وجه تمایز کشتیسازی و صنعت دریایی با دیگر صنایع است. با وجود اهمیت بسیار زیاد، اما این صنعت در پیشبرد برنامههای اقتصادی کشور جای چندانی نداشته است، به عبارت دیگر پس از گذشت حدود نیم قرن از عمر صنایع دریایی هنوز هم کمبود یک «برنامه جامع استراتژیک» احساس میشود.
بدون تردید یکی از موانعی که باعث شده ایران نتواند به جایگاه واقعی خود در صنایع دست یابد به همین مساله باز میگردد. بسیاری از کشورهایی که در حال حاضر از آنها بهعنوان غولهای کشتیسازی یاد میشود همزمان با کشورمان وارد این صنعت شدند، بیشک جایگاه کنونی این غولها مدیون در اختیار داشتن یک برنامه جامع بوده است.
از سوی دیگر باید به این نکته اشاره شود که کمبود نقدینگی در گردش نیز در حرکت کند صنایع دریایی بیتاثیر نبوده است. هماکنون به لحاظ دانش فنی و نیروی ماهر کمبودی در کشور احساس نمیشود، در واقع به مدد اعمال تحریمهای سیوچندساله شرایط مناسبی برای به منصه ظهور رساندن استعدادها و توانایی متخصصان داخلی در این بخش بهوجود آمده است. بومیسازی مراحل طراحی و ساخت کشتی اقیانوسپیما تنها نمونهای از توانمندیهای داخلی در عرضه صنایع دریایی است.
اما نباید فراموش کرد تداوم این رویه نیازمند تامین یکسری پارامترهایی است که میتوان از ضرورت در اختیار داشتن پشتوانه مناسب مالی بهعنوان مهمترین آنها نام برد. متاسفانه در تمام طول عمر کشتیسازی بانکها تمایل چندانی به سرمایهگذاری در آن نشان ندادهاند، این مساله پیشرفت فیزیکی بسیاری از پروژهها را تحت تاثیر مستقیم قرار داده است که طولانی شدن ساخت نخستین کشتی اقیانوسپیمای داخلی (حدود ۱۰ سال) نمونه بارز آن است.
بنابراین پیشنهاد میشود یک «نقشه راه برای صنایع دریایی» تعریف شود که در چارچوب آن همه نیازهای یک مجتمع کشتیسازی برای حرکت رو به جلو در نظر گرفته شود. در این مسیر استفاده از نظرات همه سازمانهای ذینفع در مقوله کشتیسازی و صنایع دریایی امری اجتنابناپذیر است. یکی دیگر از اقدامات مهمی که میتوان در زمینه پویایی هرچه بیشتر یاردهای کشتیسازی انجام داد حمایت همهجانبه دولت از این صنعت است.
چین، کرهجنوبی، نروژ و... که امروز غول کشتیسازی محسوب میشوند با همین مکانیزم توانستند به این جایگاه دست یابند. آنها در ابتدا پروژههای بسیاری را برای کشتیسازان خود تعریف کردند و با حمایتهای مالی زمینه مناسبی را برای این صنعت قوی فراهم کردند.
ایران نیز ظرفیتهای بسیار زیادی برای تبدیل شدن به غول کشتیسازی دارد؛ مجتمعهای کشتیسازی هم جدیدترین فناوریهای روز دنیا و هم نیروهای متخصص و ماهری را در اختیار دارند، فقط باید بسترهای لازم برای استفاده بهینه از این توانمندیها را فراهم کند.