مقالات مطالعات و پژوهش هاي شهري منطقه اي

يكي از مهمترين پيامد هاي رشد شتابان شهرنشيني در دهه هاي اخير از هم پاشيدگي نظام توزيع مراكز خدماتي شهري بوده كه زمينه ساز نابرابري شهروندان در برخورداري از اين خدمات شده است. بنابراين مهمترين رسالت برنامه ريزان و مديران شهري در اين زمينه، تلاش براي دستيابي به آرمان «برابري فرصت ها» در دسترسي گروه هاي مختلف جامعه شهري به خدمات عمومي و از بين بردن تضاد در تامين فرصت ها است. هدف از اين تحقيق، تعيين شاخصي يكپارچه براي سنجش عدالت فضايي در توزيع خدمات عمومي شهري است. اين شاخص بر اساس توزيع جمعيت، قابليت دسترسي و كارايي خدمات، با بهره گيري از داده هاي مكاني شهر ياسوج، تحليل شده است. روش تحقيق به كار رفته در اين مقاله توصيفي – تحليلي است. ميزان دستيابي ساكنين به خدمات عمومي با استفاده از مدل تحليل شبكه دسترسي، مدل تحليل سلسله مراتبي و مدل خودهمبستگي فضايي محلي، تعين شده است. از ضريب جيني براي تحليل نابرابري دستيابي به خدمات شهري و از ضريب موران براي تحليل معناداري الگوي توزيع در سطح شهر استفاده شده است. نتايج يافته ها از بررسي ضريب جيني، بيانگر نابرابري توزيع در ميزان دستيابي ساكنين به خدمات شهري و ضريب موران، بيانگر معناداري الگوي توزيع اين بي عدالتي ها در ميان بلوک هاي شهري است. به طوري كه ميزان سنجش عدالت فضايي محله هاي مركزي و جنوب شرقي شهر، بالاتر از ميانگين بوده كه به نوعي، نسبت به جمعيت خود برخورداري بيشتري از خدمات داشته درحاليکه اين نسبت در محله هاي غرب، شمال شرق و شمال غرب شهر، كمتر از ميانگين بوده که بيانگر برخورداري کمتر اين محلات نسبت به جمعيت آنهاست، که نشان از «دوگانگي شهري» در ياسوج است. در كل، توزيع خدمات عمومي شهري بر اساس قابليت دسترسي، كارايي و توزيع جمعيت، عادلانه صورت نگرفته و نسبت برخورداري از خدمات در بخش قابل توجهي از شهر (66 درصد)، كمتر از نسبت جمعيتي آن است.

 نسخه قابل چاپ

يکي از مسايل و مشکلات گردشگري در ايران از جمله استان اصفهان، عدم توازن در سازمان فضايي و عدم سلسله مراتب مبتني بر رابطه تعاملي ميان نواحي گردشگري است. رتبه بندي زيرساخت هاي گردشگري در نواحي مختلف يک استان و توزيع متعادل زيرساخت ها و تعديل نابرابري در نواحي مختلف، يکي از اقدامات اساسي توسعه گرشکري است. بنابراين، در برنامه ريزي هاي آمايش سرزمين به منظور هدايت گردشگران با توجه به امکانات و زيرساخت هاي گردشگري و همچنين براي رفاه گردشگران و کاهش آسيب هاي زيست محيطي رتبه بندي نواحي ضروري است. هدف اين مقاله، سطح بندي بر اساس برخي از عوامل موثر در جذب گردشگر شهري با بهره گيري از دو مدل TOPSIS و AHP است. روش پژوهش، توصيفي - تحليلي و پيمايشي است. براي تجزيه و تحليل داده ها از مدل AHP و TOPSIS و برنامه SPSS استفاده شده است. نتايج اوليه تحقيق نشان مي دهد که با توجه به معيارهاي در نظر گرفته شده براي سطح بندي شهرستان ها، شهرستان هاي اصفهان، شاهين شهر و کاشان از طريق مدلTOPSIS  به ترتيب در سطح يک تا سه از نظر دارا بودن زيرساخت هاي گردشگري قرار دارند. و با ترکيب دو مدل فوق الذکر، شهرستان اصفهان و کاشان به ترتيب به عنوان نواحي اول و دوم گردشگري بيشترين امتياز را به خود اختصاص داده اند. همچنين همبستگي بين متغير زيرساخت ها و تعداد گردشگران، مثبت و ضريب همبستگي بيش از 98 درصد را نشان مي دهد.

 نسخه قابل چاپ

برنامه ريزي پيش از وقوع بحران از مسائل مهمي است كه امروزه پيش روي مديران شهري به ويژه در حوزه مديريت بحران قرار دارد. با توجه به اينكه ايران از کشورهاي بلاخيز دنيا به شمار مي رود، لازم است مديريت شهري قدرت و توانايي بالايي در مواجهه با حوادث ناگوار طبيعي داشته باشد و به منظور کاهش اثرات سوء بحران هاي شهري براي ارتقا و گسترش توانايي هاي خود به طور مستمر تلاش نمايد. در سال هاي اخير احداث پايگاه هاي پشتيباني مديريت بحران در دستور كار سازمان پيشگيري و مديريت بحران شهر تهران قرار گرفته است. يكي از موارد قابل توجه قبل از احداث اين پايگاه ها مطالعه، بررسي و انتخاب مكان جغرافيايي مناسب براي استقرار اين نوع كاربري است. مكاني كه در شرايط بحراني محلي ايمن براي پايگاه باشد و همچنين در جهت كارايي هر چه بيشتر پايگاه موثر و مفيد واقع شود. در اين پژوهش مكان يابي پايگاه هاي پشتيباني مديريت بحران در منطقه 6 شهرداري تهران مورد مطالعه قرار گرفته است. در مرحله نخست به شناسايي و بررسي عوامل موثر بر مكان گزيني پايگاه ها، پرداخته شد. پس از گردآوري و آماده سازي لايه ها، نقشه هاي فاكتور فازي تهيه گرديد و سپس وزن دهي به پارامترها با استفاده از فرآيند تحليل سلسله مراتبي در نرم افزارSuper Decision ، انجام گرفت. در مرحله بعدي لايه هاي اطلاعاتي بر مبناي مدل هاي همپوشاني شاخص و فازي با يکديگر تلفيق و در نهايت از تركيب نتايج حاصل از اين مرحله با اعمال چهار عمليات جمع، ضرب، اشتراک فازي و اجتماع فازي گزينه هايي به عنوان مکان مطلوب، معرفي شدند كه از بين آنها، بخش شمال شرقي تقاطع بزرگراه کردستان و شهيد گمنام به عنوان گزينه برتر پيشنهاد شد. با توجه به قابليت سيستم اطلاعات جغرافيايي در حل مسائل پيچيده شهري و سهولت در تحليل و آناليزهاي مكاني، از توانايي هاي اين سيستم جهت آماده سازي، تلفيق و تحليل لايه ها بهره گرفته شده است.

 نسخه قابل چاپ

ماهيت بيشتر شكل ها و فرايندهاي بيروني زمين اصولا تابع شرايط اقليمي حاكم بر يک منطقه در طول زمان است. بنابراين، آثار و شواهد تغييرات اقليمي دوران چهارم كه مهم ترين آنها وجود آثار يخچالي باقي مانده از آن دوره است، توانسته پديده هاي گوناگون ژئومورفولوژي را در سطح خارجي پوسته زمين بر جاي بگذارد و با توجه به اين آثار و شواهد مي توان شرايط اقليمي گذشته را بازسازي نمود. در اين تحقيق جهت شناسايي آثار يخساري در منطقه مهمترين ابزار و شواهد موجود شامل، شاخص هاي مرفيک، آثار و شواهد اقليمي، آثار و شواهد ميداني، آثار و شواهد انساني و آثار و شواهد آزمايشگاهي مورد بررسي قرار گرفتند. تعيين خط برف دائمي در دوره يخچالي كه به روش رايت صورت گرفت، نشان داد كه دماي متوسط سالانه صفر درجه سانتي گراد در ارتفاع 2600 متري منطقه قرار مي گرفته و وجود بالغ بر 255 سيرک بزرگ و كوچک نشان مي دهد كه در دوران سرد يخچالي سيرک ها به عنوان يكي از منابع تغذيه كننده بسيار غني براي تشكيل يک پوشش يخي در منطقه به شمار مي رفته اند. شواهد ژئومورفولوژي موجود وجود بيش از يک خط تالوگ در دشت كه به جاي جريان هاي آبي، سطوح يخي عمل كرده است را تاييد مي کند. همچنين براي تاييد تسلط يخچال ها بر منطقه به عمليات گرانولومتري و مورفوسكوپي و نتايج حاصل از آن پرداخته شد که اكثر نمونه ها از نوع رسوبات يخچالي هستند. توزيع فضايي روستاهاي دشت که دقيقا از حركت و شكل زائي زبانه هاي يخچالي پيروي مي كند (به صورت خطي در مرکز دشت) و وجود تپه هاي باستاني عملكرد يخچال ها را تاييد مي کند. همچنين مي توان عدم توسعه مدنيت و سكونتگاه هاي مهم شهري در اين منطقه را به برودت هوا و حرکت غير متمرکز يخ در گذشته نسبت داد که موجب عدم شکل گيري منابع آب زير زميني قابل توجه شده است.

 نسخه قابل چاپ

امروزه با توجه به گسترش و رشد فعاليت هاي اقتصادي و اجتماعي در ايران و جهان و به تبع آن لزوم جابجايي سريع مردم، کالا و خدمات در نتيجه افزايش روزافزون تقاضا، بخش حمل و نقل هوايي را يک ضرورت اجتناب ناپذير ساخته است. از طرفي، ايجاد و گسترش فرودگاه ها نيز نيازمند فضاي قابل توجهي در مجاورت شهرها بوده که اين امر مستلزم برنامه ريزي و سرمايه گذاري مناسب مي باشد. در عين حال توليد سفرهاي هوايي از طريق فرودگاه هاي مختلف متاثر از عوامل گوناگون خواهد بود. اين مقاله با استناد به داده هاي آماري در خصوص تعداد مسافر ورودي و خروجي جابجا شده توسط هواپيمايي جمهوري اسلامي طي سال هاي 1384-1380 به طور ماهيانه از فرودگاه اصفهان، توريست هاي وارد شده به مهمانخانه هاي اصفهان طي سال هاي فوق، رتبه بندي استان هاي کشور بر اساس فعاليت هاي اقتصادي و صنعتي و جايگاه اصفهان در اين رتبه بندي، وجود نقاط حادثه خيز جاده اي که به استان اصفهان ختم مي شوند و مسافت بين اصفهان و ساير شهر هايي که از اين مبدا به آنها پرواز صورت مي گيرد و غيره، به تجزيه و تحليل آماري يافته ها با استفاده از روش هاي آماري رگرسيون خطي، تحليل واريانس، سريهاي زماني و مدل جاذبه پرداخته است. هدف اصلي در اين مقاله پاسخ به اين سوال مهم بوده که چه عواملي در توليد سفرهاي هوايي به فرودگاه اصفهان تاثيرگذار و موثر بوده است؟ براي يافتن پاسخ، مدل هاي تحليلي برنامه ريزي توليد سفر و حمل و نقل هوايي مورد استفاده قرار گرفته است. نتايج حاصل از تجزيه و تحليل يافته ها با مدل جاذبه براي فرودگاه اصفهان، بيانگر آن است که تاثير عامل فاصله در توليد سفرهاي هوايي نسبت به ساير عناصر تاثيرگذار حدود ¹/₅ است. همچنين نتايج حاصل از تحليل مدل واريانس، در خصوص توليد سفرهاي هوايي فرودگاه اصفهان و در پيش بيني کلي مدل رگرسيون خطي بر اساس سال هاي گذشته، مشخص گرديد که عوامل اقتصادي، فعاليت صنعتي و جذب توريست مقصد، بيشترين تاثير را در توليد سفر هوايي به اين شهر داشته اند. نهايتا در پيش بيني حجم مسافر فرودگاه اصفهان تا افق زماني 1390 مشخص گرديد که حمل و نقل هوايي از طريق فرودگاه اصفهان در مسير هاي اصلي سير صعودي و در ساير موارد سير نزولي خواهد داشت.

 نسخه قابل چاپ

هر کاربري شهري داراي ويژگي هاي ترافيکي خاص است. تغييراتي که به واسطه برنامه ريزي حمل و نقل شهري صورت مي گيرد، به طور کلي، در بافت شهر نمود عيني مي يابد. اين نمود شامل ارتقا و تنزل بافت کالبدي شهر به واسطه، بهسازي، نوسازي، تعريض و ايجاد معابر جديد است. در اين پژوهش، به منظور بررسي اثرات برنامه ريزي حمل و نقل شهري بر اصلاح بافت کالبدي شهري، منطقه 8 شهرداري تهران مطالعه شده است. روش تحقيق در اين پژوهش، توصيفي - تحليلي است. به منظور انجام پژوهش از مطالعات کتابخانه اي (اسنادي) و برداشت هاي ميداني استفاده شد و نتايج به دست آمده با استفاده از تکنيک SWOT تحليل گرديد. نتايج اين پژوهش مبين آن است که؛ تغييراتي که به واسطه برنامه ريزي حمل و نقل در منطقه مورد مطالعه صورت گرفته؛ عبارتند از: تعريض معابر، احداث بزرگراه هاي شهيد باقري و امام علي و احداث پل هاي خاقاني و آغاز. همچنين ساماندهي معابر، احداث تقاطع هاي غيرهمسطح و تغيير مسير معابر و تغيير کاربري از ديگر نمودهاي آن به شمار مي آيند که بر بافت کالبدي منطقه آثار عميق بر جاي گذاشته است. با تحليل نتايج کمي حاصله از تکنيک SWOT مشاهده مي گردد که بيشتر اقدامات صورت گرفته ظرف چند سال گذشته در منطقه به منظور برنامه ريزي حمل و نقل شهري، همپوشاني قابل توجهي با استراتژي هاي اصلاحي خروجي SWOT دارد.

 نسخه قابل چاپ

پژوهش حاضر با هدف شناخت و تبيين جامعه شناسي کارکرد پارک ها در شهر اصفهان اجرا گرديد. به اين منظور پس از بررسي اجمالي تاريخچه موضوع و نظريه هاي مختلف موجود در اين زمينه، با استفاده از روش پيمايش و تدوين پرسشنامه اي مشتمل بر بيش از 30 سوال در نمونه اي به حجم 150 نفر از شهروندان که در 10 مورد از پارک هاي شهر اصفهان حضور داشته اند، اقدام به جمع آوري اطلاعات گرديد. پس از استخراج و پردازش داده هاي جمع آوري شده و تهيه شاخص هاي آماري مناسب براي متغيرهاي مستقل و وابسته تحقيق، از روش هاي آماري آزمون T، آزمون تحليل واريانس و براي تشخيص عامل هاي سازه کارکرد پارک ها از تحليل عاملي اکتشافي و براي برازش الگو از مدل معادله ساختاري (SEM) استفاده شد. نتايج به دست آمده حاکي از آن است که بين «نوع پارک و کارکرد پارک» رابطه وجود دارد. بين «تاهل» و کارکرد پارک ها (به عنوان متغير وابسته) رابطه معني داري به دست آمد. اما همين امر بر اساس «جنس» تفاوتي پيدا نکرد و ميزان کارکرد بر اساس شغل متفاوت بود ولي بر اساس تحصيلات تفاوتي نداشت. از آنجايي که مدل نظري تحقيق مشتمل بر تاثير «امکانات پارک ها»، «ميزان امنيت»، «انسجام اجتماعي» برکارکرد پارک ها به عنوان سازه پنهان بود بنابراين، بر اساس يافته هاي تحقيق، معيارها و شاخص هاي برازندگي يعني مقدار کاي اسکوير برابر با Chi-Square=8.95 با درجه آزادي df=8 و سطح معني داري برابر با P-value=0.346 به دست آمده که معني دار نشده است و مقدار «ريشه ميانگين توان دوم خطاي برآورد» برابر با RMSEA=0.02 به دست آمد علاوه بر آن شاخص توکر لويس(TLI)  و شاخص نيکويي برازش هنجار نشده(NNFI)  برابر با 0.98 و شاخص برازش مقايسه اي  (CFi)برابر با 0.99 به دست آمد که حاکي از برازش مطلوب مدل است و نشان مي دهد که کليه اين عوامل بر کارکرد پارک ها در يک مدل ساختاري تاثيرگذار هستند.

 نسخه قابل چاپ

تهران به عنوان يکي از شهرهاي مهم ايران به واسطه قرار گرفتن چندين گسل فعال در اطراف و درون آن از ريسک بالايي در برابر خطر زلزله برخوردار است، براين اساس بررسي هاي مربوط به آسيب پذيري لرزه اي اين شهر يکي از ضروريات مديريت شهري تهران است. با توجه به اين مهم منطقه 9 شهرداري تهران به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب شد، روش تحقيق و تجزيه و تحليل اطلاعات جمع آوري شده با توجه به روشهاي مبتني بر پايگاه اطلاعاتي و با بهره گيري از مدلTOPSIS Fuzzy و نرم افزارهاي مبتني بر رويکرد سيستم اطلاعات جغرافيايي صورت مي پذيرد. معيارهاي مصالح ساختماني، قدمت ساختمان، تعداد طبقات، کيفيت ابنيه، تراکم جمعيت، سازگاري کابري ها و وضعيت قرارگيري ساختمان در بلوک براي انجام پژوهش مورد استفاده قرار گرفتند. نتايج حاصله حاکي از آسيب پذير بودن منطقه 9 شهرداري تهران در برابر زلزله و کارايي مدل TOPSIS Fuzzy در ارزيابي آسيب پذيري منطقه مورد مطالعه است.

 نسخه قابل چاپ

هدف اين پژوهش بررسي ميزان آگاهي زنان از حقوق شهروندي و عوامل موثر بر آن در بين زنان شاغل در شهرداري تهران است، که به صورت استخدام رسمي يا قرارداري در اين سازمان مشغول به کار هستند. ديدگاه هاي مختلف در رابطه با حقوق شهروندي بررسي و نظرات هابرماس، پارسونز، مارکس، ترنر به منظور چارچوب نظري انتخاب و فرضيات تحقيق که شامل وجود رابطه بين متغيرهايي چون ميزان حضور در عرصه عمومي، نگرش به حقوق شهروندي، پايگاه اجتماعي، ميزان استفاده از رسانه هاي ارتباط جمعي با ميزان آگاهي از حقوق شهروندي بوده، تدوين گرديده است. روش تحقيق، تبييني از نوع پيمايش است و تکنيک جمع آوري داده ها پرسشنامه محقق ساخته است. جامعه آماري شامل کليه زنان شاغل در شهرداري تهران است که در زمان تکميل پرسشنامه در اين سازمان حضور داشته اند. براي برآورد حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 270 نفر از جامعه آماري 1842 نفري را انتخاب نموده ايم. روش نمونه گيري خوشه اي چند مرحله اي است. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تجزيه و تحليل شده اند و از آزمون هاي کندال تاي بي و گاما براي همبستگي هاي ترتيبي و آزمون کاي اسکوئر براي سطح اسمي – ترتيبي در جداول متقاطع توافقي و همچنين تحليل چند متغيره رگرسيوني و تکنيک تحليل مسير استفاده شده است. متغير وابسته اين پژوهش ميزان آگاهي از حقوق شهروندي بوده، که به تفکيک به صورت آگاهي از حقوق مدني، آگاهي از حقوق سياسي، آگاهي حقوق فرهنگي، آگاهي از حقوق اجتماعي، آگاهي از حقوق جنسيتي مورد سنجش قرار گرفته است. ميانگين نمره آگاهي از حقوق شهروندي پاسخگويان برابر 11.32 با انحراف معيار 0.726 است. دامنه تغييرات نمره پاسخگويان در اين متغير از 0 تا 18 به دست آمده است و در نهايت 35.2 درصد از پاسخگويان آگاهي پاييني از حقوق شهروندي داشتند، 45.6 درصد آگاهي متوسط و تنها 19.3 درصد از آگاهي بالايي برخوردار بوده اند. ميزان حضور در عرصه عمومي، ميزان استفاده از رسانه هاي جمعي، پايگاه اقتصادي اجتماعي و نگرش به حقوق شهروندي با ميزان آگاهي زنان از حقوق شهروندي ارتباط معني داري داشته اند.

 نسخه قابل چاپ

احداث صنايع و استقرار فعاليت هاي صنعتي در قالب شهرک ها در نواحي روستايي از جمله پديده هايي است که پيامدهاي گوناگوني در بر داشته است. از اين رو پژوهش حاضر با توجه به اهميت موضوع، به ارزيابي اين پيامدها در ابعاد مختلف فضايي پرداخته است. روش تحقيق در اين پژوهش توصيفي، تحليلي است. جامعه آماري، آن دسته از شاغلان شهرک صنعتي مينودشت هستند که در روستاهاي بخش مرکزي اين شهرستان سکونت دارند که با استفاده از فرمول نمونه گيري کوکران، حجم نمونه 114 نفر برآورد، و به روش نمونه گيري تصادفي نمونه ها انتخاب شدند. و داده هاي حاصل از پرسشنامه با استفاده از نرم افزار spss تجزيه و تحليل شدند. جهت تعيين ميزان تغييرات اجتماعي و اقتصادي در زندگي روستاييان در دو وضعيت قبل و بعد اشتغال، در شهرک صنعتي و همچنين سنجش تغييرات محيطي - کالبدي در اطراف شهرک، از آزمون هاي ناپارامتري ويلکاکسون و مک نمار و آزمون هاي توصيفي استفاده شد. يافته ها بيانگر آن است که، استقرار شهرک صنعتي در ناحيه مورد مطالعه، پيامدها و تغييرات مختلفي به جاي گذاشته است. ايجاد اشتغال و کسب درآمد به طور مستقيم براي تعدادي از روستاييان از جمله آثار مثبت اين شهرک است، اکثريت اين افراد قبل از اشتغال در بخش صنعت، در فعاليت هاي کشاورزي مشغول بوده اند که تعداد زيادي از آنها پس از اشتغال در شهرک صنعتي، فعاليت هاي کشاورزي خود را رها کرده اند. همچنين حدود يک سوم از شاغلان روستايي شهرک را زنان تشکيل مي دهند که اين مطلب نشان دهنده عملکرد مثبت استقرار صنايع در اين ناحيه در زمينه اشتغال زنان است. نتايج به دست آمده از آزمون ويلکاکسون در مورد مولفه هاي ميزان درآمد و پس انداز شاغلين روستايي، رضايت شغلي، امنيت شغلي، ميزان تمايل براي ادامه زندگي در روستا، وضعيت مسافرت و تفريح، بهبود وضعيت بهداشت و درمان، گوياي تفاوت معنا داري است. همچنين نتايج به دست آمده از آزمون مک نمار، در رابطه با مولفه هاي مربوط به الگوي مصرف و کيفيت زندگي تفاوت هاي معناداري را در دو دوره قبل و بعد از اشتغال در شهرک صنعتي، نشان مي دهد. در زمينه پيامدهاي محيطي - کالبدي از آزمون هاي توصيفي استفاده شد، با توجه به نتايج به دست آمده از مهمترين پيامدها در اين بعد، مي توان به آلودگي هوا، تغيير کاربري وسيع زمين هاي کشاورزي مرغوب و تغيير در چشم انداز هاي محيطي اشاره کرد.

 نسخه قابل چاپ

هدف اين تحقيق ارزيابي استراتژيک و ارايه استراتژي هاي بهينه بخش گردشگري کلانشهر مشهد در چارچوب رويکرد توسعه پايدار گردشگري است. روش تحقيق از نوع توصيفي و تحليلي مبتني بر مشاهدات ميداني و تهيه چک ليست و استفاده از ابزارهاي تحليلي SWOT ,IEA, QSPM بوده است. در فرايند تحقيق ضمن بررسي داده ها و اطلاعات جمع آوري شده از منابع مختلف و بررسي هاي ميداني، مجموعه يافته ها با استفاده از ابزار SWOT طبقه بندي وجمع شد. سپس به منظور تعيين موقعيت استراتژيک مقصد و اولويت بندي عوامل دروني و بيروني و تعيين نوع استراتژي هاي چهارگانه در راستاي اهداف از ابزار IEA استفاده شد و در نهايت با استفاده از روش QSPM اولويتهاي استراتژيک تعيين شد. نتايج نشان مي دهد حوزه گردشگري مشهد در راستاي توسعه پايدار گردشگري با ضعفهاي عميق تري نسبت به قوتها روبرو ست. اما به لحاظ محيط بيروني با فرصتهاي متعدد و قوي تر روبروست که در صورت اتخاذ و پياده سازي استراتژي هاي WO به ويژه تلاش در جهت تحقق مديريت يکپارچه گردشگري مي توان به نتايج مطلوب تري دست يافت.

 نسخه قابل چاپ

موضوع مهاجرت و پيامدهاي آن در سالهاي اخير به عنوان يکي از مسايل مهم اجتماعي در کشور مطرح گرديده و مديران اجرايي به خصوص مديريت کلان شهرها را با چالش جدي مواجه ساخته است. با توجه به اهميت و ضرورت شناخت ويژگيهاي مهاجرت در استانها و کشور، هدف اين مقاله بررسي ويژگي هاي مهاجرتي جمعيت استان آذربايجان غربي در دهه هاي اخير است. روش تحقيق توصيفي و تحليلي، روش گردآوري داده ها اسنادي، روش تجزيه و تحليل داده ها تحليل جريان هاي اجتماعي (ورود - خروج مهاجر در محدوده استان) و جامعه آماري استان آذربايجان غربي است. در اين مقاله ضمن تحليل خالص مهاجرت در سه دهه اخير، پيوندهاي جمعيتي عمده استان با ساير استان هاي کشور در دهه اخير و همچنين دلايل مهاجرت هاي شهري و روستايي در اين استان به تفصيل مورد بحث قرار گرفته است. نتايج نشان مي دهد از يک طرف تبادل جمعيتي استان در بيش از 65 درصد موارد تنها با سه استان آذربايجان شرقي، تهران و کردستان بوده و تهران دومين مقصد عمده مهاجران از استان است و از طرف ديگر تفاوت ماهيت مهاجرت هاي شهري و روستايي و غالب بودن عامل پيروي از خانواده در مهاجرت به استان آذربايجان غربي را مي توان از نتايج مهم اين تحقيق دانست. همچنين در اين تحقيق تاثير ميزان فاصله و دوري و نزديکي به مرکز استان به عنوان يک عامل کليدي و تاثيرگذار در حجم و کيفيت مبادله جمعيتي بين استان آذربايجان غربي و ساير استان ها مورد بررسي آماري قرار گرفته و نتايج آماره هاي ضريب پيرسون و رگرسيون، حاکي از معناداري رابطه معکوس ميان فاصله دو نقطه و حجم تبادل جمعيتي بين آن دو نقطه است.

 نسخه قابل چاپ

از گذشته هاي دور اصفهان به عنوان شهر دوچرخه سواران معروف بوده، اما در سالهاي اخير با رشد تردد خودرو، اين فرهنگ به حاشيه رانده شده است. وضعيت توپوگرافي مناسب، آب و هواي معتدل و ساختار فرهنگي شهر اصفهان از عوامل گسترش فرهنگ دوچرخه سواري در دهه هاي گذشته بوده است. بررسي هاي آماري نشان مي دهد که سهم دوچرخه در سفرهاي شهري امروز شهروندان شهر اصفهان، حدود 8.37 درصد از کل سفرهاست. در حالي که اين نسبت در دهه 60 حدود 15.4 درصد بوده است. اگر چه در طي 5 سال گذشته، فعاليتهاي نسبتا مطلوبي در شهر اصفهان توسط سازمانهاي متولي حمل و نقل شهري در راستاي ارتقاي جايگاه فرهنگ شهروندي و انساني تر کردن فضاهاي شهري صورت گرفته، اما بايد اذعان کرد که اين اقدامات کافي نبوده و بايد به شکل جامع تري به اين موضوع پرداخته شود. چرا که در حال حاضر براي شهر زيباي اصفهان، هر روز طرح شرياني جديدي طراحي مي شود بدون آن که در امر طراحي خيابان ها به مسيرهاي ويژه دوچرخه يا عابر پياده توجه گردد. در نوشتار حاضر، سعي خواهد شد تا با استفاده از روش توصيفي - تحليلي و بهره گيري ازابزارهاي پرسشنامه، مصاحبه، مشاهده و تحليل ضرايب همبستگي، دوچرخه و نقش آن درسيستم حمل ونقل پايدار با توجه به جانمايي حدود 15 ايستگاه در شهر اصفهان مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار گيرد. فرضيه اصلي تحقيق اين است که دسترسي بهتر به ايستگاههاي دوچرخه، ميزان استفاده از آن را به عنوان وسيله اي در خدمت حمل و نقل شهري افزايش خواهد داد. نتايج تحقيق نشان داد که بين دسترسي بهتر به ايستگاههاي دوچرخه و ميزان استفاده از آن به عنوان وسيله حمل و نقل، رابطه معناداري وجود دارد ولي تعداد ايستگاههاي دوچرخه، طراحي مسيرهاي ويژه دوچرخه و ساير تمهيدات انديشيده شده هنوز کافي نبوده و دوچرخه در شهر اصفهان بيشتر به عنوان يک وسيله تفريحي - ورزشي است و جايگاه مناسبي به عنوان يک وسيله در راستاي انجام سفرهاي شهري و کاهش بار ترافيکي به دست نياورده است.

 نسخه قابل چاپ

گردشگري يکي از صنايع پر سودي است که بسياري از کشورهاي جهان در آن سرمايه گذاري کرده اند. اين صنعت بسيار کاربر و يکي از کاراترين صنايع براي افزايش اشتغال است. گردشگري فراتر از يک فعاليت صنعتي و اقتصادي است. اما آنچه اثرات اين صنعت را مي تواند تحت شعاع قرار دهد نبود امکانات زير بنايي در مسير تامين رفاه گردشگران از جمله محل هاي اقامتي مناسب است. بندر ترکمن به عنوان يک منطقه برخوردار از جاذبه هاي گردشگري با کمبود محل هاي اقامتي مناسب براي گردشگران مواجه است. لذا اين پژوهش با برآورد تقاضاي سفر به بندر ترکمن در صدد طرح اهميت اولويت دادن به چنين معضلي است. لذا اين تابع تقاضا با استفاده از روش هزينه سفر مورد برآورد قرار گرفت. نتايج حاکي از آن است که اگر هزينه سفر به اين منطقه صفر باشد، حداکثر 12 در ميليون نفر درخواست مسافرت به آن را دارند، اما به ازاي هر 1000 ريال افزايش هزينه سفر از اين نرخ به اندازه 1.05527220477 e - 02 کاسته خواهد شد.

 نسخه قابل چاپ

امروزه يك اجماع جهاني در اين باره وجود دارد كه چنانچه به همه قابليت هاي صنعت گردشگري و به ويژه گردشگري شهري توجه شود، مي تواند به عنوان يكي از راهبردهاي توسعه اقتصادي و فرهنگي شهرها محسوب گردد. موفقيت در اين امر، مستلزم توجه به فرآيندهاي ايجاد ارزش و جذابيت افزوده در جاذبه هاي گردشگري است و يکي از تاثيرگذارترين آنها نورپردازي است. از اين روي، در اين پژوهش به نقش نورپردازي بر توسعه گردشگري شهر اصفهان پرداخته شده است. روش اين پژوهش، توصيفي، تحليلي و پيمايشي است و در تحليل داده ها از نرم افزار Spss استفاده شده است. يافته هاي پژوهش حاکي از آن است که چنانچه نسبت به نورپردازي- نه به عنوان يک فعاليت تزييني و جنبي، بلکه به عنوان يک راه کار موثر در معماري مجدد شهرها به هنگام شب- رويکردي علمي و برنامه ريزي شده اتخاذ گردد، مي تواند ضمن بهبود کيفيت زندگي شهري، نقش مهمي در افزايش جذابيت، زمان فعاليت و امنيت شهري براي گردشگران وبه تبع آن توسعه گردشگري شهري را نيز به همراه داشته باشد.

 نسخه قابل چاپ