آموزش تجوید (2)

درس دوم

تجوید در لغت به معنای تحسین، حسن بخشیدن، تزئین؛ و در اصطلاح, عبارت است از: اداء صحیح هر حرف از لحاظ مخرج، صفات و احکام آن حرف. بنابراین می‌توان گفت علم تجوید قرآن به سه مبحث کلی مخارج، صفات و احکام تقسیم می‌شود .

همز ۀ وص ل

تلفظ کلماتی که با سکون یا تشدید آغاز می شوند, دشوار و یا حتی غیر ممکن است, لذا برای سهولت در ابتدا به چنین کلماتی, از یک الف به نام همز ۀ وصل استفاده می‌شود .

همز ۀ وصل در ابتدا به این کلمات خوانده می‌شود؛ اما در میان کلام حذف می‌گردد؛ مثال: اُنْصُرنی ß رَبِّ ﭐ نْصُرنی (رَبِّنْصُرْنی )
معمولاً در قرآن بر بالای همز ۀ وصل , علامت صاد کوچک ( ﭐ ) قرار می‌گیرد .

همز ۀ قطع

در مقابل همز ۀ وصل , همز ۀ دیگری وجود دارد که به همز ۀ قطع مشهور است و در آغاز و میان کلام خوا نده میشود؛ مثال: أنزَلناهُ ـ إنّا أنزَلناهُ

ب) همز ۀ وصل در اسم
همز ۀ وصل در کلماتی که اسم محسوب می‌شوند, در صورت ابتداء, مکسور است .
این کلمات در قرآن عبارت‌اند از :
بْنَ (پسر) ـ ٱ بْنَتَ (دختر) ـ ٱ مرَءَ (مرد) ـ ٱ مرَأَتَ (زن) ـ ٱ سْمِ و کلمات ٱ ثْنَیْ ـ ٱ ثْن ا ـ ٱ ثْنَتَیْ ـ ٱ ثْنَتا ـ ٱ ثْنَیْنِ ـ ٱ ثْنان ِـ ٱ ثْنَتَیْنِ ( همگی به معنای دو)

ج) همز ۀ وصل فعل
در قرآن بقیه کلماتی که دارای همز ۀ وصل می‌باشند , فعل هستند .
پس از همز ۀ وصل فعل , اگر علامت اولین حرف متحرک, ضمه باشد, همز ۀ وصل نیز مضموم خواهد بود و در غیر این صورت مکسور خوانده می‌شود .

1 ـ همز ۀ وصل چند فعل زیر بر خلاف ظاهر قاعده, به جای ضمه, کسره خوانده می‌شود :
إقْضُوا ـ إبْنُوا ـ إمْشُوا ـ إمْضُوا ـ إئْـتُوا ـ إهْدوُا

2 ـ همز ۀ وصل درکلمات زیر هنگام ابتداء , بجای کسره با حرکت یاء مدی خوانده می‌شود. (در واقع همز ۀ ساکنه به یاء مدی تبدیل می‌گردد ).
( اِئْتِ - ایتِ) ـ ٱ ِئْتِن ا ـ اِئتِیاـ ٱ ِئْتُوا ـ ٱ ِئْتوُني ـ ٱ ِئذَن ْ