در ايران هم نان جايگاه ويژهاي در سبد غذايي خانوادهها دارد و بخش مهمي از غذاي روزانه مردم را تشكيل ميدهد.
ما معمولاً براي هر سه وعده غذايي صبحانه، ناهار و شام از نان استفاده ميكنيم. در تمام دنيا نان با اشكال و طعمهاي مختلف پخت ميشود. اغلب كشورها هم نان مخصوص به خودشان را دارند.
خانوادههاي ايراني هم نانهاي سنتي مانند سنگك، بربري، لواش و تافتون و همچنين انواع نان محلي را تهيه و مصرف ميكنند، البته در چند سال اخير مصرف نانهاي فانتزي هم در كشور ما افزايش يافته است، چرا كه با رشد روزافزون جمعيت احتياج به مواد غذايي هم بيشتر و پخت صنعتي نان اجتنابناپذير شده است؛ ولي متاسفانه در بسياري از خانوادهها اين نان لذيذ و خوشطعم خيلي راحت به نان خشك تبديل يا بياتشده و دورريخته ميشود.
اگر به ياد داشته باشيد در قديم مردم وقتي تكه ناني روي زمين ميديدند، آن را برميداشتند، ميبوسيدند و كناري ميگذاشتند تا خداي ناكرده پاي رهگذري روي آن نرود.
اين كار به خاطر حرمتي بود كه نان در ميان ما داشت. چون ميدانستند و ميدانستيم يك دانه گندم از زمان كاشتهشدن تا وقتي به نان تبديل شود چه سيري را طي ميكند و چقدر مشقت و زحمت كشيده ميشود تا گندم به نان تبديل شود و به دست من و شما برسد.
پس نان ارزش زيادي داشت و بركت هر سفره بود. امروز هم يكي از نكات مهم خانهداري، چگونگي نگهداري مواد غذايي از جمله نان است.
نان سنتي
نان انواع مختلفي دارد و همانطور كه گفته شد، نان سنتي از آرد (آرد گندم) و آب و مايه خمير در تنورهاي مخصوص تهيه ميشود.
هر كدام از نانهاي سنتي، تنوري مخصوص به خود دارد. تنور نان سنگك مملو از سنگريزههاي كوچك است.
نان تافتون و لواش تنور گردي دارد كه شاطر نان را به ديواره آن ميچسباند و نان بربري هم تنوري بزرگ دارد كه در يك زمان تعداد زيادي نان را در خود جاي ميدهد و آماده مصرف ميكند.
چند سالي است تنورهاي جديد براي نانهاي سنتي هم به بازار آمده كه در آنها كار پخت نان بهطور خودكار انجام ميشود. البته به نظر ميرسد نانهاي سنتي پخته شده در تنورهاي جديد ماندگاري بيشتري دارد و كمتر دور ريخته ميشود.
نانهاي فانتري
امروزه با صنعتيشدن پخت، نانهايي با انواع آردها تهيه و در فروشگاهها به فروش ميرسد؛ نان جو، نان ذرت، نان چاودار و... هر كدام با رنگ و طعمي متفاوت در دسترس مصرفكننده است.
در اين ميان، نانهاي فانتزي كه رنگي سفيد دارد، ارزش غذايي چنداني نداشته و چاقكننده هم است. يادمان باشد هر چه نان تيرهتر باشد، سبوس بيشتر و خواص فراوانتري دارد و نان سبوسدار براي حفظ سلامت افراد بسيار ارزشمند است.
به همين دليل نانهاي فانتزي و صنعتي كه داراي سبوس هستند، چون پخت سالم و بهداشتي نيز دارند و دورريز آنها كمتر است، بسيار مناسب هستند.
طرز نگهداري نان
هنگام خريد نان يادتان باشد هرگز نانهاي داغ را روي هم نگذاريد، زيرا اين كار باعث خميرشدن آنها ميشود. ضمن اين كه نان داغ زودتر خرابشده و كپك ميزند.
موقعي كه نان ميخريد، آنها را جدا از هم روي سطحي بگذاريد تا كمي خنك شود. پس از سردشدن، آنها را دسته كنيد و در يك سفره پارچهاي قرار دهيد.
يادتان باشد هرگز نان را درون روزنامه نپيچيد؛ چرا كه مواد شيميايي دستگاه چاپ روي سطح روزنامه نشسته و ميتواند مواد خوراكي را مسموم كند. سفره را هم طوري ببنديد كه هوا كمتر به داخل آن نفوذ كند و باعث خشكشدن نان نشود.
اگر ميخواهيد نان را بيش از يك روز نگهداريد، بعد از سرد شدن، آنها را به قطعههاي كوچك تقسيم كرده و بر مبناي مصرف هر وعده، تعدادي را در كيسههاي نايلوني گذاشته و در آن را محكم كنيد و درون فريزر جاي دهيد.
وقتي نان را براي مصرف از فريزر بيرون ميآوريد، آن را سرد و يخزده نخوريد تا بتوانيد از طعم خوبش لذت ببريد؛ بنابراين بايد آن را درون فر يا مايكروفر گرم كنيد ولي مراقب باشيد نسوزد.دقت كنيد نان را در جايي كه رطوبت دارد، نگذاريد، زيرا اين كار باعث خراب شدن نان خواهد شد. نان را درون يخچال هم نگهداري نكنيد چون نگهداري نان در يخچال باعث بيات شدن زودهنگام آن ميشود.
نان خوب
ما ايرانيها عادت كرده بوديم در هر وعده غذايي نان تازه مصرف كنيم. حالا كه كارها و درگيريهاي روزانه اجازه چنين كاري به ما نميدهد، بهتر است از نانهاي مرغوبتر استفاده كنيم.
پس باز هم تاكيد ميكنيم بهترين نان، ناني است كه آرد آن داراي سبوس باشد. همچنين خمير آن بايد خوب تخميرشده باشد البته نقش نانوا هم در تهيه نان خوب كم نيست، چون نان بايد خوب پختهشده باشد ولي سوخته و بيات نباشد. ناني كه درست تهيه شود، عطر و طعمي بسيار دلنشين خواهد داشت.
نكته آخر هم اينكه در پخت نان نبايد از جوش شيرين استفاده شود. ناني كه جوش شيرين داشته باشد، براي سلامت مضر است.
مرضيه عالمي