شبکه ایران: در سوم دیماه ۱۲۹۷ برای اولین بار در شهر تهران شناسنامه‌ای برای یک نوزاد دخترصادر می شود که نام “فاطمه ایرانی” را بر خود دارد، گزینش این ترکیب از یک سو ریشه در عمق اعتقادات مذهبی مردمان این مرز و بوم داشته و از سوی دیگر حکایت از اصالت علقه و تعلق به سرزمین ایران دارد به خودی خود نقطه عطفی در آغاز یک حرکت بنیادین است.
ثبت احوال در گذر تاریخ
در آستانه سال ۱۳۰۰ زمانی که کشور در تدارک ایجاد شالوده های دیوانسالاری وپی ریزی نظام اداری بود در کنار شکل گیری نهادهایی چون نظمیه، عدلیه، بلدیه و… اداره سجل احوال نیز پا به عرصۀ حیات اداری گذاشت. در شهریور ماه ۱۲۹۵ هجری شمسی تصویب نامه‌ای مشتمل بر ۴۱ ماده راجع به آمار وثبت احوال به تصویب هیأت وزیران رسید ولی تا دیماه ۱۲۹۷ اجرایی نشد.
در سال ۱۲۹۷ ثبت احوال در تهران در وزارت داخله (کشور ) تأسیس شد و بتدریج در سایر نقاط کشور توسعه یافت. در ۱۳۰۳ آیین نامه‌ای مفصل راجع به احصائیه و جمع آوری آمارهای گوناگون به تصویب هیأت وزیران رسید ادارۀ ثبت احوال در آغاز “سجل احوال ” نامیده می‌شد و گاهی تحت نظر شهرداری و گاهی از ادارات وزارت کشور محسوب می‌شد. درسال ۱۳۰۷ ادارۀ مزبور به نام “ادارۀ احصائیه وسجل احوال کل مملکتی” نامیده شد . در سال ۱۳۱۰ آموزشگاهی اختصاصی برای تربیت آمارگر تأسیس شد.
در ۱۳۱۶ نام ادارۀ مذکور به “ادارۀ آمار وثبت احوال” تغییر داده شد. در خرداد ۱۳۱۸ قانون سرشماری به تصویب مجلس شورای ملی رسید و از آن تاریخ تا شهریور ۱۳۲۰ در ۳۵ شهر سرشماری به عمل آمد. در سال ۱۳۳۷ وظایف ادارات آمار وثبت احوال از یکدیگر تفکیک و تشکیلات فعلی ثبت احوال به نام” اداره کل ثبت احوال ” نامیده شد.
بنابرقانون مصوب در خرداد ۱۳۰۴ مقرر شد که از تاریخ دایر شدن ادارۀ ثبت احوال در هرمنطقه، اتباع ایران موظف به دریافت شناسنامه هستند. در پی این اقدام ادارات سجل احوال از طریق وزارت کشور (وزارت داخله ) درشهرستان‌ها دایر و شروع به صدور و توزیع شناسنامه کردند. از آن پس بموجب قانون بیستم خرداد ۱۳۰۷ اداره کل ثبت احوال بنام اداره کل احصائیه و سجل احوال که تابع وزارت داخله بودتأسیس و آغاز به کارکرد.
درست از همین زمان بود که امور آمار وسرشماری نفوس از دایرۀ عملکرد “اداره کل آمار وثبت احوال ” ( اداره احصائیه وسجل احوال ) جدا شد. ادامۀ اصلاحات نهایتاً منجر به شکل گیری گستردۀ سازمان ثبت احوال شد که با تغییراتی امروزه عهده دار وظایف مهمی در عرصۀ مسئولیت‌های حاکمیتی نظام قلمداد می‌شود.
از ورقه هویت تا شناسنامه‌های الکترونیک
اگر بخواهیم از شناسنامه‌های تک برگی آن زمان‌ها تا شناسنامه‌های امروزی ثبت احوال سخن بگوییم باید از تعبیر معاون حقوقی و سجلی سازمان ثبت احوال کشور استفاده کنیم که می‌گوید: «از ورقه هویت تا شناسنامه الکترونیک.»
در سال‌های اخیر صدور کارت شناسایی ملی ایرانیان جزو اولویت‌های کاری سازمان ثبت احوال قرارگرفته است. (طبق قانون مصوب سال ۱۳۷۶ مجلس شورای اسلامی) به طوریکه در حال حاضر پوشش کارت شناسایی ملی در ۲۵ استان کشور به بیش از۹۰ در صد رسیده و مابقی استانها نیز تا پایان سالجاری با مراجعه متقاضیان این پوشش را نهایی خواهند ساخت. کاربردی شدن این کارت دسترسی آحاد مردم را در تعامل با دستگاه‌ها و نهادهای خدمت‌رسان جامعه تسهیل و تسریع خواهد نمود.
