بانک مقالات زنان

اين مقاله در پي بررسي قرائت، رمزگشايي و تفسير زنان از سريال هاي تلويزيون است. اين بررسي بر مبناي رويکرد مطالعات فرهنگي انجام گرفته است. به همين دليل، چارچوب نظري ما منظومه اي از نظريه هژموني گرامشي و هال و نظريه ترکيب بندي در آثار گرامشي و آلتوسر و هال و لاکلاو و موفه است. اين پژوهش با استفاده از روش کيفي مصاحبه متمرکز انجام شده است. يافته هاي اين پژوهش نشان مي دهد که زنان در اغلب موارد با قرائت مسلط  يا گفتمان حاکم بر متن (سريال) وارد گفتگو مي شوند و ايده ها و ارزش ها و معناهاي مرجح آن را به شيوه ديگري، يا حتي به شکلي وارونه، رمزگشايي مي کنند.

اين مقاله ادبيات را با تمام الزامات ادبي خود به عنوان، روايتي از زبان در نظر مي گيرد و دو نسل از نويسندگان را با توجه به متغير جنسيت تحليل مي كند. در اين مقاله با استفاده از روش تحليل گفتمان و وارد کردن گويه هاي ادبيت مکتب فرماليسم، 2 جفت متن ادبي در فاصله 40 ساله بررسي شده اند تا ويژگي هاي جنسيتي و ادبي شان استخراج شود. اين رساله به اين مساله پرداخته که ويژگي هاي آثار زنان و مردان در حيطه هايي چون ميزان حرکت در معيارهاي ادبيات متن، خروج از واژگان خارج از زبان معيار مانند بکارگيري واژگان قديمي، واژگان بومي، آفرينش واژگان جديد و يا نزديکي به جريان هاي مرکزي زبان و فرهنگ مانند استفاده از اصطلاحات و ضرب المثل ها در دو نسل از نويسندگان چگونه است. اين مطالعه نشان مي دهد که در متون مورد بررسي، مردان بيشتر از زنان به جريان هاي ادبي سازي متن نزديک نشده اند ولي اين کار را به شيوه متفاوتي از زنان انجام داده اند؛ مردان بيشتر از زنان به دشوارنويسي روي آورده اند، در حالي که متون زنان در عين حفظ کردن معيارهاي ادبيت، روان تر هستند. اين نکته نيز گفتني است که حرکت دو نسل از نويسندگان در طول زمان در جهت نزديکي به يکديگر بوده است. يعني نويسنده مرد نسبت به نويسنده هم جنس خود در نسل پيشين از قواعد دشوارنويسي فاصله گرفته و نويسنده زن نيز نسبت به نويسنده هم جنس نسل پيش خود از روان نويسي دور شده است. در حيطه واژگاني در دو نسل، زنان بيشتر به واژگان زبان منطقه اي و بومي و مردان بيشتر به واژگان زبان معيار وفادار مانده اند. در زمينه خلق واژگان جديد تفاوتي در دو جنس ديده  نشد. در زمينه به کارگيري دشواژه ها، نسل دوم، کمتر از نسل پيشين خود از اين واژگان استفاده کرده، گر چه موضوعات اين دشواژه ها با يکديگر متفاوت است. در مجموع مي توان چنين نتيجه گرفت که نويسندگان زن و مرد درطول زمان از ويژگي هاي افراطي تر نسل پيشين خود فاصله گرفته و در جهت مشترکي حرکت مي کنند، هر چند که نقطه شروعشان متفاوت است.

اين مقاله به بررسي بازي ويدئويي خانواده سيم (سيمز) از نظر ارزش هاي اجتماعي و خانوادگي مستور در آن مي پردازد و مي کوشد به چند پرسش پاسخ دهد. آيا خانواده سيم به بازنمايي ارزش هاي اجتماعي در جامعه آمريکا و به ويژه خانواده آمريکايي مي پردازد؟ خانوده سيم چه مبنايي را براي استواري جامعه و خانواده آمريکايي پيشنهاد مي کند؟ سرانجام، اين نگاه چقدر با روياي آمريکايي موفقيت فاصله دارد؟

اين مقاله در پي مقايسه نگرش زنان و مردان نسبت به دنياي عادلانه براي زنان و مردان است. براي رسيدن به هدف فوق، 1176 نفر به صورت نمونه گيري چند مرحله اي براي پاسخگويي به دو پرسشنامه باورهاي دنياي عادلانه براي زنان و مردان از مناطق مختلف شهر اصفهان انتخاب شدند. يافته ها نشان داد كه زنان به جز در دريافت احترام در خور شان براي خانم ها كه بالاتر از حد متوسط بود، در ديگر موارد مانند منصفانه و عادلانه بودن وضعيت زنان در دنيا، در شايستگي زنان در دستيابي به آنچه بدست مي آورند، در منصفانه رفتار كردن زنان در دنيا با يكديگر، در سزاواري خانم ها در پاداش ها و تنبيه ها، در سزاواري خانم ها در دستيابي به آنچه بدست مي آورند، در دريافت توجه در خور شان و تلاشي كه مي كنند و در مستوجب بودن خانم ها براي بد شانسي ها داراي نگرش منفي نسبت به عادلانه بودن شرايط دنيا براي زنان هستند. گروه مردان در زمينه هاي فوق اندكي به ويژه در سزاواري خانم ها در پاداش ها و تنبيه ها، در سزاواري خانم ها در دستيابي به آنچه بدست مي آورند، در دريافت احترام در خور شان و تلاشي كه مي كنند و در مستوجب بودن خانم ها براي بدشانسي ها داراي نگرش هاي حد متوسط (نه مثبت و نه منفي) بودند. همچنين يافته هاي مربوط به آزمون t گروه هاي مستقل نشان داد كه مردان و زنان در نگرش به عادلانه بودن شرايط دنيا براي زنان داراي تفاوت معني داري (P<0.01)  با يکديگر هستند.  

داعيه اين مقاله اين است كه تغييرات اجتماعي - فرهنگي در ايران معاصر متاثر از متغير جنس است و بخش عظيمي از اين تاثير را با مشاهده علمي چگونگي افزايش فعاليت هاي علمي دختران و زنان در كشور مي توان نشان داد. با وجود اهميت تركيب جنسي دانشجويان و شكل گيري نيروهاي جديد علمي توجه چنداني به اين تغييرات در برنامه ريزي ها نمي شود. اين مقاله براي روشن كردن تاثير متغير جنس در تغييرات اجتماعي - فرهنگي ابتدا از نتايج كاربرد روش مطالعه پيمايشي براي جمع آوري داده هاي 16539 دانشجو از 35 دانشگاه كشور استفاده مي كند و سپس براي نشان دادن تغييرات اجتماعي - فرهنگي ضمن استفاده از نظريه «روابط تركيبي شيوه هاي فرهنگي‌‌»، از نتايج پيمايش دوم در ميان 1200 نمونه در شهر تهران استفاده مي كند. همچنين، از ابزار تحليل آماري استفاده شده تا نشان داده شود كه تفاوت در اخذ نمره در ميان دانشجويان، معني دار است و تصادفي نيست. اين مطالعه در قالب يك طرح پژوهشي اما با دو پژوهش پيمايشي كه اهداف روش شناسي يكسان داشتند، انجام شده است. يافته هاي اين دو مطالعه عبارتند از: 1- نمراتي كه دانشجويان در دروس مختلف مي گيرند بر اساس متغير جنس تغيير مي كند و ميانگين نمره دختران دانشجو در مقايسه با پسران بالاتر است؛ 2- تفاوت دختران و پسران دانشجو در اخذ نمرات، ابزار يا شاخص مناسبي براي ارزيابي جهت گيري تغييرات اجتماعي و فرهنگي ايران معاصر است؛ 3- اين جهت گيري، ابزار مناسبي براي فهم تغييرات نيروي انساني آينده و اشتغال در ايران است.

در اين مقاله رابطه بين ساخت قدرت در خانواده و مشاركت اجتماعي افراد در بزرگسالي در ميان نمونه اي391 نفري از افراد بالاي 25 سال ساكن تهران بر اساس روش پيمايش مورد تحليل قرار گرفته است. هدف اصلي اين مطالعه بررسي اين مساله‏ است كه چگونه افراد از طريق فرايند جامعه پذيري تبديل به افراد بزرگسالي مي شوند كه مشاركت اجتماعي آنها مي تواند به استمرار، اصلاح، تقويت و يا تغيير شكل جامعه مدني كمك كند. رويكرد نظري پژوهش رويكرد تكويني است كه بر اساس آن شكل گيري مشاركت اجتماعي و تقويت جامعه مدني متاثر از زمينه هاي تكويني افراد است، جامعه مدني توسط افرادي كه در حال شكل دادن به هويت هاي مدني خود هستند، ساخته مي شود. متغير ساخت قدرت در خانواده در قالب ساخت قدرت يك جانبه پدر محور، يك جانبه مادر محور، متقارن نسبي و متقارن همه جانبه كه نشانگر طيفي است كه در يك سوي آن استبداد و در طرف ديگر آن دموكراسي قرار دارد اندازه گيري شد. متغير وابسته در قالب يك طبقه بندي سه گانه از مشاركت يعني مشاركت با برد محدود، مشاركت با برد متوسط و مشاركت با برد گسترده مورد سنجش قرار گرفت. استنباط آماري از داده ها نشان مي دهد خانواده نقش مهمي در ايجاد روحيه مشاركت جويي در افراد دارد. هر اندازه ساخت قدرت در خانواده برابرتر و مبتني بر تصميم گيريهاي مشاركتي باشد فرزندان در بزرگسالي به سمت مشاركت هاي با برد گسترده و با شعاع عمل بيشتر مانند عضويت در احزاب، تشكل ها و ... گرايش پيدا مي كنند. بنابراين به جهت اهميت جايگاه خانواده در ايران ايجاد زمينه هاي رشد و تقويت خانواده دمكراتيك جهت ايجاد شهرونداني دمكرات و مشاركت جو بسيار ضروري و حايز اهميت است. به نظر مي رسد برنامه‏ريزي منسجم در اين زمينه نتايج ماندگارتر و نهادينه تري نسبت به اتخاذ رويكردهاي بالا به پايين (دمكراسي از بالا) در جامعه ايران داشته باشد.

اين مقاله برآمده از پژوهشي است كه هدف آن، شناسايي تفاوت هاي جنسيتي در سبک هاي هويت، تعهد هويت و کيفيت دوستي دانش آموزان سال سوم دبيرستان شهر تهران است. به اين منظور 400 دانش آموز دختر و پسر به صورت تصادفي از مناطق نوزده گانه آموزش و پرورش شهر تهران انتخاب شدند. براي بررسي سبک هاي هويت و تعهد هويت از پرسشنامه سبک هاي هويت (ISI) برزونسکي (1990 و 1989) که توسط وايت و همکاران (1998) مورد تجديد نظر قرار گرفته (ISI-6G) استفاده گرديد. همچنين پرسشنامه کيفيت دوستي (حجازي و ظهره وند،1380) براي بررسي کيفيت دوستي مورد استفاده قرار گرفت. تقابل دوستي، از طريق «گروه سنجي» محاسبه گرديد. نتايج نشان داد که دختران در استفاده از سبک هويت اطلاعاتي بر پسران پيشي مي گيرند. ليکن دختران و پسران در استفاده از سبک هويت هنجاري و سبک هويت مغشوش/اجتنابي و تعهد هويت، تفاوت معناداري نشان ندادند. همچنين در ارتباط با مولفه هاي کيفيت دوستي، دختران به صورت معناداري در صميميت و افشاي خود و تقابل دوستي بر پسران برتري دارند. در مولفه هاي مجاورت و وفاداري و اعتماد، تفاوت معناداري بين دو جنس مشاهده نشد.

انديشمندان هنگام توجه به توانمندي هاي مديريتي زنان در بيرون از منزل، ‌از يك سو، به ورود طيف گسترده اي از زنان در نيروي كار و از سوي ديگر به تبعيض عليه زنان در اشغال پست هاي مديريتي و موقعيت هاي قدرتمند سازماني اشاره مي نمايند. اگر چه اشتغال زنان در سازمان هاي كار بيرون از منزل را مي توان به عنوان مدرك وقوع تغيير در نظر گرفت، ولي ايجاد فرصت هايي كه آنها بتوانند قابليت هاي مديريتي خود را به نمايش بگذارند از اهميت ويژه اي برخوردار است و اين امر نيازمند شناسايي و ارزيابي توانمندي هاي مديريتي زنان است. در اين پژوهش توانمندي مديريتي زنان با روش كمي و كيفي در ميان 172 نفر از زنان آموزش و پرورش، دانشگاه شيراز و علوم پزشكي شيراز كه مشاغل مديريتي را تجربه نموده اند، مورد بررسي و ارزيابي قرار گرفته است. در روش كمي از شاخص هاي برقراري ارتباط اجتماعي، اعتماد به نفس و خلاقيت استفاده شده است. در روش كيفي تفسير زنان مورد مطالعه از ويژگي هاي مديران زن توانمند، راه هاي رسيدن به اين ويژگي هاي مديريتي، ملاك هاي ارزيابي مدير توانمند و شيوه هاي مساله يابي و حل مساله مورد توجه قرار گرفته است. يافته هاي اين پژوهش نشان مي دهد كه اگر چه زنان مورد مطالعه از توانمندي مديريتي نسبتا بالايي (با توجه به ارزيابي خود ايشان) برخوردارند ولي بستر سازماني و اجتماعي مناسب جهت توانمندسازي زنان به اندازه كافي وجود نداشته و دگرگوني و تحول در ساختار مديريتي سازمان ها به نفع زنان به كندي انجام مي شود.

داستان شهر زنان از جمله حكايت هاي دو منظومه اسكندرنامه فردوسي و نظامي است. در اسكندرنامه فردوسي اين شهر، شهر هروم ناميده شده است. ساكنان شهر هروم همه زنان اند. اسكندر كه مشتاق سرزمين هاي تازه است قصد ديدار اين شهر را مي كند. در طي اين داستان ما از چگونگي و چوني حكومت زنان بر اين سرزمين آگاه مي شويم. پس از فردوسي، نظامي در اسكندرنامه با طول و تفصيل بيشتري به اين داستان مي پردازد. پادشاه شهر زنان نظامي بانويي نوشابه نام است كه خرد و زيبايي جان و تن را با هم جمع آورده است. ماجراي اين داستان در شهر بردع يعني وطن خود نظامي اتفاق مي افتد كه از اين جهت شباهت آن به داستان خسرو و شيرين هم قابل توجه است. چرا كه مهين بانو هم حاكم شهر ارمن است و اداره امور اين شهر به تمامي در دست زنان است. شيرين شاهزاده ارمني نيز از جمله اين زنان است. شباهت اين داستان ها با داستان هاي اساطيري زنان آمازون كه زناني بوده اند كه بر شهر خود حكومت داشته اند و مردان را به سرزمين ايشان راه نبوده است و اينكه ناحيه مستقر ايشان با آنچه نظامي گزارش مي كند راست مي آيد مورد توجه مقاله حاضر قرار مي گيرد. دور از انتظار نيست كه شاعران بزرگ افسانه سراي تاريخ ايران با در دست داشتن اطلاعاتي كه ممكن است از اسكندرنامه هاي منثور به دست آورده باشند از داستان شهر زنان با خبر شده و آن را به نظم كشيده اند. نكته ديگر اينكه فمينيست هاي عصر حاضر هم با نوشتن داستان هاي يوتوپيايي شهر زنان رويكردي دوباره به اين آرمان شهر داشته اند.

امروزه در سطح جهان به ويژه در كشورهاي در حال توسعه، بيشترين تمركز بر چگونگي دستيابي به اهداف توسعه همه‏ جانبه، يعني توسعه پايدار و توسعه انساني مي باشد.  اين نوشتار به طرح اين پرسش مي پردازد كه مشاركت افزون تر زنان چه نقشي در توسعه‎ پايدار در كشورهاي اسلامي ايفا مي كند؟ با توجه به تجربيات كشورهاي توسعه ‏يافته چه چشم ‏اندازي براي اين كشورها در اين خصوص وجود دارد؟ نويسندگان بر اين باور هستند كه مقايسه وضعيت كشورهاي خاورميانه و كشورهاي مسلمان آسياي جنوب شرقي نشان مي دهد كه توسعه پايدار در كشورهاي اسلامي بدون مشاركت گسترده زنان محقق نمي شود. به همين سبب، مشاركت افزون تر زنان در روند توسعه كشورها امري ضروري است. مهمتر از آن اراده انجام اصلاحات لازم براي تسهيل شرايط ورود زنان به فرايند توسعه‏ تنها راه تضمين تحقق اين هدف مي باشد.

«نقش جنسيتي» يکي از مفاهيم اساسي مباحث جنسيت است که در سال هاي اخير مورد توجه صاحب نظران علوم اجتماعي به ويژه فمينيست ها قرار گرفته براي تبيين چرايي و چگونگي شکل گيري نقش هاي جنسيتي، نظريه هاي گوناگوني مطرح شده است. اين مقاله ضمن بازنگري مهم ترين نظريه هاي خرد و کلان نقش جنسيتي مي کوشد تبييني چند علتي و منطبق با [فهم مولف از] آموزه هاي ديني ارايه دهد. در اين تبيين، ابعاد متنوع زيستي، رواني و اجتماعي مورد توجه قرار گرفته و سهم هر يک از عوامل و نحوه ارتباط آنها با يکديگر مشخص شده است. پذيرش تاثير اِعدادي تفاوت هاي جنسي طبيعي در شکل گيري نقش هاي جنسيتي در عين انکار جبرگرايي، مهم ترين نتيجه اين نوشتار است.

در ايران، كارآفريني پديده اي بسيار نو و پژوهش ها به ويژه در مورد كارآفريني زنان، بسيار محدود مي باشد. همچنين، به رغم اينكه در سال هاي اخير شاهد تمايل بيشتر زنان ايراني، به مشاركت اقتصادي و اجتماعي و خصوصا تحصيلات عالي هستيم، قادر به بهره مندي از مشاركت آنان در امور اقتصادي جامعه نمي باشيم. به منظور بررسي عوامل فرهنگي - اجتماعي موثر در راه اندازي فعاليت هاي اقتصادي كارآفرينانه توسط زنان دانشگاهي ايران، پس از مرور ادبيات کارآفريني زنان، فهرستي از عوامل فرهنگي اجتماعي موثر بر ايجاد کسب و کارهاي جديد بدست آمد. به منظور تعيين عوامل فرهنگي اجتماعي موثر بر ايجاد کسب و کارهاي زنان دانشگاهي ايران، پرسشنامه اي طراحي و پس از اصلاح بر اساس نظرات خبرگان كارآفريني و انجام پيش آزمون، در جامعه نمونه ايران مورد سنجش قرار گرفت. نتايج نشان مي دهد كه از ميان عوامل فرهنگي - اجتماعي كه شامل نگرش موافق اطرافيان به زن كارآفرين، ارزش ها و باورهاي جامعه، وجود الگوي نقش در اطرافيان، برقراري تعادل بين خانواده و كار، آموزش و محرك هاي محيطي مي باشد، تنها عامل تقويت كننده، نگرش موافق اطرافيان به زن كارآفرين مي باشد و ساير عوامل در اين امر بي تاثير هستند.