بانک مقالات زنان

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

ادبيات عرفاني حوزه اي وسيع و گسترده از رمزپردازي را پيش چشم خواننده رمزجو مي گشايد. خاصيت رمز، دوسوگرايي آن است. رمزهاي عرفاني از دو ساحت متقابل آسماني و زميني برخوردار هستند. واژه زن در ادب فارسي از کلمه هايي است که دست مايه رمزپردازي و سمبوليسم قرار گرفته است. مقاله حاضر تلاش مي کند تا وجوه مختلف اين سمبوليسم را مطالعه کند. ميدان اين مطالعه، شعر و نثر عرفاني است. از مجموعه شعر عرفاني، اشعار مولانا جلال الدين را در ديوان و مثنوي مطالعه کرده ايم. جز او از آثار سنايي غزنوي و عطار هم سود جسته ايم. در حوزه نثر عرفاني کتاب تذکره الاوليا و صفه الصفوه را مطالعه نموده ايم، اما به مناسبت از کتاب هايي چون کشف الحقايق نسفي هم سود برده ايم. روش تحقيق، تحليل محتوا است. در اين راستا آثار عرفاني را مطالعه و از آن ها نمونه برداري کرده ايم. در پايان، مقايسه اي تحليلي بين ادب عرفاني فارسي و عربي و شعر ابن عربي و نگاه او نسبت به زن انجام شد و نيز بعضي از جلوه هاي واژه زن را با مفهوم آنيما در روان شناسي يونگ تطبيق داديم. نتيجه اين مطالعه نشان مي دهد که در رمزپردازي واژه زن در ادبيات فارسي و سمبوليسم استفاده از اين واژه فاصله اي بسيار، از ملکوت تا ملک و از عرش تا فرش، وجود دارد. نمادپردازي اين واژه گاهي نمايشي ابليس وار از زن ارايه مي دهد و او را سرمنشا گناه و خطا مي داند که بشريت تحت تسلط بدخويي هاي اوست. از سوي ديگر، نمادپردازي الهي اين واژه آن را تا حد توحيد و يکي شدن با خداوند بالا مي برد. زن، نمونه تجلي حق و در شکل عروس هاي شعري يا مادر طبيعت و جهان ظاهر مي شود. اين سمبول دوم زيباترين تصويرهاي ممکن را از زن ارايه مي دهد. درست بر خلاف تصوير پيشين زن که گمراه کننده و مضل است، در اين جا زناني در سيماي دختر ترسا و ليلي، هادي و راهنماي سالک به سوي حقيقت حق مي شوند.

 نسخه قابل چاپ

بسياري از شاعران در اشعار خود به نوعي به مقوله زن پرداخته يا به آن اشاره اي داشته اند. طرز تلقي و نوع ديدگاه آنان به زن متاثر از ديدگاه عام حاکم بر جامعه و نيز تجربه هاي شخصي شاعر است. معروف عبدالغني رصافي تقريبا تمام جوانب مشکلات اجتماعي زن را مطالعه کرده است. هر چند او به اين مشکلات واقف بوده و تلاشي فراوان داشته تا زن را از قيد و بندهاي حاکم برهاند، اما محدوديت ها مانع مي شد تا پا را از حصار گفتمان جامعه فراتر نهد. در وراي اشعار او روحي بزرگ قرار دارد که مقوي آن اسلام است. اين دسته اشعار به طور عمده از احساسات و عواطف شاعر نسبت به زنان سرچشمه مي گيرد. طبق اشعار، رصافي مسلماني است که گاهي تحت تاثير فرهنگ ساختگي غرب دست خوش انحرافاتي جزيي مي شود اما در نهايت به فرهنگ غالب و ريشه دار اسلامي بر مي گردد.

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

احزاب به عنوان يک نهاد مدني در جامعه وظيفه سهيم کردن افراد در قدرت سياسي کشور را بر عهده دارند، بنابراين مي توانند در سلامت سيستم توزيع قدرت و جلوگيري از انحصار قدرت در دست گروه يا قشر خاص و در نهايت اصلاح ساختار حکومتي و اداره کشور بسيار مهم باشند. در اين پژوهش ميزان مشارکت سياسي زنان در سطوح مختلف ارکان جزيي کشور را مطالعه مي کنيم که با استفاده از نظريه هاي بکرک و بارتز در خصوص شيوه اعمال قدرت سياسي فاعلان قدرت بر مفعولان قدرت انجام شده است. طبق اين تئوري، اعمال قدرت در بعضي از سازمان هاي سياسي به صورت تصميم گيري پنهان و از طريق آرايش صحنه توسط فاعلان قدرت (مردان) بر مفعولان قدرت (زنان) است. طبق اين ديدگاه، فاعلان قدرت، منافع (خواست ها) مفعولان قدرت را در نظر نمي گيرند، بنابراين خواسته هاي مفعولان قدرت اصولا در نظام سياسي مطرح نمي شود و هنگامي که خواسته هاي زنان اهميتي ندارد پس مشارکت زنان در سطوح عالي حزب نمود پيدا نمي کند. روش تحقيق، توصيفي است و اطلاعات از مطالعه منابع اسنادي گردآوري شده اند. به اين ترتيب که از هر جناح 5 نمونه انتخاب مي شوند که هم از احزاب سياسي باسابقه و هم از احزاب جديد باشند. با توجه به يافته هاي تحقيق مشخص مي شود که ميزان مشارکت سياسي زنان در بخش هاي مختلف حزبي، به خصوص سطوح عالي احزاب (شوراي مرکزي کميته هاي کليدي)، به شدت پايين است و بيشتر در نقش هاي ستادي و خدماتي فعاليت مي کنند.

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

تبادل فرهنگي- هنري و تاثيرات آن به خصوص در زمينه پوشاک زنان در بحراني ترين برهه تاريخي، يعني زمان شکل گيري سلسله اشکانيان پس از حمله و ورود بيگانگاني چون اسکندر و يونانيان در قلمرو امپراتوري بزرگ هخامنشيان، و مطالعه علت تحولات رخ داده در نوع البسه زنان در طول تاريخ اشکانيان هدف اصلي مقاله حاضر است. اشاعه سبک هلنيسم در شرق و به ويژه در ايران موجب تحولات بسياري در زمينه هاي مختلفي چون اقتصاد، مذهب، فرهنگ، هنر و ... شد و درک اين مطلب که ميزان نفوذ فرهنگ جديد در تمدن کهن ايراني تا چه حد بوده است از اهميتي ويژه برخوردار است. بنابراين در اين پژوهش سعي شده است انواع تن پوش زنان در هر دو تمدن ايران و يونان مطالعه و پس از تشريح جزييات پوشاک آن ها، شباهت ها و تفاوت ها با يکديگر مقايسه و ميزان تاثير و تاثر متقابل دو تمدن در اين زمينه تجزيه و تحليل شود. روش کار در تحقيق، اسنادي است و نتيجه هاي به دست آمده نشان مي دهند که فرهنگ پوشش ايرانيان و يونانيان، به علت رخداد جنگ هاي متعد ميان دو تمدن و نفوذ عوامل متقابل در سبک هنري هر يک از آن ها، داراي روابطي معنادار و عميق بوده است و در زمينه نوع دوخت و تزيينات لباس به طور کاملا متاثر از يکديگرند.

 نسخه قابل چاپ

هدف مقاله حاضر مطالعه تفاوت هاي نقاشي هاي زنان و مردان، بدون محدود شدن به پيش فرض هاي هنر زنانه و هنر مردانه است. به همين دليل ابتدا به جريان پيدايش دوگانگي هنر زنانه و مردانه در طول قرن هجدهم و نوزدهم مي پردازيم. سپس گونه هاي مختلف نقاشي زنان، نقاشي زنانه و نقاشي فمينيستي را از يکديگر متمايز مي کنيم تا برنامه اي عملي براي مطالعه نقاشي زنان تدوين شود. در نهايت سعي مي کنيم با ارايه يک مدل نظري تفاوت ميان شگردهاي بصري، سبک هنري، فضاي رنگي و ... را در نقاشي زنان و مردان نشان دهيم.  جامعه آماري شامل 2525 تابلو و جامعه نمونه شامل 370 تابلو نقاشي مي باشد که در سه مال اول سال 1387 در 60 نگارخانه فعال تهران به نمايش درآمده اند. يافته هاي تحقيق نشان مي دهد که نقاشي زنان به لحاظ شگردهاي بصري، روشن تر، منظم تر، شفاف تر و پرتزيين تر از نقاشي هاي مردان است. هم چنين به لحاظ سبکي، سمبوليستي تر و دکوراتيوتر هستند.

 نسخه قابل چاپ

سياست گذاري فرهنگي در حوزه زنان، يكي از مباحث مبتلابه جامعه ايران در حوزه فرهنگ است. تحت تاثير آموزه هايي كه پيامبر اسلام (ص)، در جزيره العرب رواج داد، وضعيت زنان، به سرعت تغيير يافت و جايگاه فرهنگي- اجتماعي متفاوتي يافتند. در اين مقاله، با اتكا به منطق گفتمان، تلاش مي كنيم تا نظم اجتماعي در جزيره العرب را با اتكا به نظم گفتماني آن (با شناسايي گفتمان جاهليت و گفتمان نبوي) مشخص نموده و نشان دهيم كه پيامبر اسلام (ص) در جايگاه حكومت داري، چه گزاره هاي گفتماني در حوزه زنان توليد كرده كه توانسته است با اتكا به آنها، موقعيت فرهنگي- اجتماعي زنان را بهبود بخشد. براي اين كار از شيوه لاكلاو و موفه در تحليل گفتمان مبتني بر مفهوم «مفصل بندي» استفاده مي كنيم.

 نسخه قابل چاپ

نهاد حقوقى اذن، در ميان اعمال حقوقى يك طرفه جايگاه ويژه ‏اى در فقه و به تبع آن، قانون مدني دارد و در مباحث متنوع فقهي حقوقي به کار گرفته مي شود. باب نکاح در فقه و حقوق مدني يکي از اين ابواب است که اعتبار اذن ولى در نكاح دختر يا پسر صغير و نيز در نكاح باكره از جمله سوالات مهم و پر مناقشه اين حوزه است که نوع پاسخگويي به آن، جهت گيري ها و آثار و تبعات کاملا متفاوتي را هم در مباحث فقهي و حقوقي و هم و در بطن جامعه به دنبال خواهد داشت. چرا که اذن در روابط حقوقى و اجتماعى افراد نقش به سزايى دارد. در تزويج ولايي کودکان نابالغ توسط اوليا منطق حقوقي و قواعد اوليه فقهي اقتضا مي کند که کودک به دليل فقدان اهليت نتواند طرف عقد نکاح قرار گيرد و يا حداقل پس از رسيدن به سن بلوغ اختيار فسخ يا پذيرش عقد را داشته باشد اما در اينکه چنين منطقي در مورد دختر بالغه و رشيده نيز قابل بيان و جانبداريست، نظرات کاملا متفاوتي ابراز شده و گروه کثيري از فقها کاملا مخالف و بحث هايي را در باب استقلال تام او بيان داشته و برخي کاملا موافق تزويج ولايي او و ادامه ولايت قهري پدر و جد پدري هستند و برخي هم نظر بينابيني را مطرح کرده اند. در اين مقاله در يک بررسي تطبيقي بين مذاهب اهل سنت و فقهاي اماميه به بيان مباني فقهي شيعه و اهل سنت و استدلالات موافقين و مخالفين در باب لزوم اذن ولي پرداخته شده و از خلال مباحث، عدم لزوم فقهي آن در فقه جعفري نتيجه گرفته شده است اما درحوزه مباحث حقوقي، قانونگذار علاوه بر توجه به ديدگاه فقها نگاهي جدي به مصالح و منافع اجتماعي و عرفي افراد درجامعه دارد و لاجرم در همه مباحث نمي تواند منطبق با اقوال مشهور فقهي قانونگذاري کند و در اين بحث نيز اگرچه سعي شده كاملا مباحث منبعث از احكام مشهور باشد اما بر اصل لزوم اذن ولي، صحه گذاشته شده ولي در معناي لزوم قانوني و متوقف بودن نكاح بر آن بايد گفت، از بعد قانوني بايد به آن نگاه شود و نه وجه شرعي.

 نسخه قابل چاپ

اکثر زنان در دنيا نياز به حمايت بنيادي در کارکرد زندگي انساني دارند. تفاوت هاي ناحيه اي در دسترسي به منافع توسعه بر اساس جنسيت در ايران وجود دارد. اين پژوهش به دنبال آن است تا با توجه به تفاوت مناطق مختلف كشور به لحاظ نوع سکونت گاه جغرافيايي و تمرکزگرايي و تخصيص امکانات به مراکز استان ها و کلان شهرها و درجه توسعه انساني، سطح توسعه يافتگي مناطق مختلف را ارزيابي نموده و سپس به مطالعه رابطه بين سطح توسعه يافتگي با شاخص فقر انساني بر پايه ميزان محروميت افراد جامعه در سه زمينه اساسي زندگي انساني (طول عمر، دانش و آگاهي، سطح زندگي قابل قبول) بپردازد. تا حد امکان در اين ارزيابي تفاوت هاي جنسيتي در ميزان محروميت نيز، در نظر گرفته مي شود. تئوري هاي مرتبط با اين پژوهش عبارتند از، «رويکرد قابليت»، «نظريه نظام جهاني» و «رويکرد توانمندسازي زنان». در اين پژوهش از روش اسنادي - آماري استفاده شده است. براي تحليل اطلاعات و روابط علي بين متغيرها از آزمون هاي آماري همچون ضريب همبستگي پيرسون، آزمون فرضيه دو ميانگين مستقل (T-Test) و رگرسيون چندگانه استفاده شده است. يافته هاي پژوهش با رويکردهاي مورد بررسي و پژوهش هاي پيشين تطابق دارد. نتايج بررسي نشان مي دهد که بين سطح توسعه يافتگي با شاخص فقر انساني و جنسيتي در هر دو سال مورد بررسي رابطه وجود دارد. شاخص هاي توسعه يافتگي سهم تعيين کننده اي در تغييرات و پيش بيني شاخص هاي فقر و محروميت دارند. نبود نگرش هاي جنسيتي در برنامه ريزي به منظور بهبود شاخص هاي فقر نه تنها منجر به بهبود در شاخص هاي جنسيتي فقر نشده، بلکه منجر به افزايش شکاف ها شده است.

 نسخه قابل چاپ

موضوع بدن مبحثي است که در ادبيات پيشامدرن در قالب هايي مختلف و خصوصا در مباحث ديني و الهيات مسيحي بدان پرداخته شده است. در اين ادبيات غالبا بدن به عنوان عنصري منفي با قابليت گناه و کجروي و مانع تعالي روح دانسته مي شود. پس از آن نيز اين نگرش در انديشه غربي در قالب تقابل هاي دوتايي ذهن/ بدن دنبال شد و اين تقابل نيز به نوبه خود تقابل هاي مرد/ زن، بدن مردانه، بدن زنانه، لذت متعالي، لذت پست را در پي داشت و طرفداران و مخالفاني يافت. اين مقاله مي کوشد تا پيدايش شاخه اي از جامعه شناسي تحت عنوان جامعه شناسي بدن را تعقيب کرده و به طرح مناقشات نظري حول محورهاي هستي شناسي بدن، تقابل ذهن/ بدن، مقوله نظارت بر بدن و ادبيات فمينيستي و موضوع بدن زنانه بپردازد.

 نسخه قابل چاپ

يکي از شاخه ها يا گرايش هاي نسبتا جديد در فلسفه اخلاق غرب، فلسفه اخلاق فمينيستي (فاف) است. هدف مقاله حاضر نقد اين فلسفه نيست، که انجام آن فرصتي ديگر مي طلبد، بلکه بيان ضرورت ها و بايسته هايي است که هنگام نقد اين فلسفه بايد به آنها توجه كرد. انگاره نوشتار حاضر آن است که اولا نقد فلسفه اخلاق فمينيستي ضرورت دارد، ثانيا بدون توجه به برخي نکته ها اتخاذ يک رويکرد صحيح و/يا نقد منصفانه و واقع بينانه از اين فلسفه امکان پذير نيست. در اين مقاله، پس از اشاره به تعريف، تاريخچه، اهداف، و پيامدهاي پيدايش و گسترش اين شاخه از فلسفه اخلاق، همچنين تبيين ضرورت هاي نقد آن، برخي از نکته هايي که در اين زمينه بايد مورد توجه قرار گيرد بيان خواهد شد. در پايان نيز پيشنهادهايي درباره تدوين يک فلسفه اخلاق اسلامي درباره زنان و مباحث مربوط به آنها ارايه خواهد شد.

 نسخه قابل چاپ

پژوهش حاضر به مطالعه نقش مايه زن بر روي مهرهاي ايران دوره پيش از اسلام مي پردازد. استفاده از مهر در ايران از قديمي ترين زمان بسيار معمول بوده است و نمونه هاي بسياري از اين نوع اشيا را مي توان در نقاط مختلف ايران يافت. استفاده از نقش مايه زن را نمي توان يک روش متداول در تزيين مهرها محسوب نمود، اگر چه نمونه هايي متعدد از مهرهاي تزيين شده با نقش زن يافت شده اند. اين مقاله به بررسي و طبقه بندي اين گونه از مهرها مي پردازد. علاوه بر بررسي نقوش، مقايسه و تحليل اين تصاوير با متون مکتوب و نيز باورهاي رايج در مورد زنان ايران باستان صورت مي گيرد. به نظر مي رسد در دوره عيلامي و پرتو عيلامي زنان نقش بسيار مهمي در فعاليت هاي روزمره ايفا مي نموده اند و از جايگاه اجتماعي مهمي در جامعه برخوردار بوده اند. در دوره هخامنشي زنان از حقوق اجتماعي مشخصي بهره مند بودند اما بر روي مهرها تصوير آنان در قالب الهگان مقدس است که به شکل شخص ملکه نمايان مي شود. در دوره ساساني آميزه اي از گرايش هاي دو دوره گذشته نسبت به هويت اجتماعي زن در تصاوير نمايان مي شود. بر روي مهرهاي ساساني ملکه نه تنها به عنوان نمادي از آناهيتا بلکه به عنوان شخصيتي محوري در پادشاهي ساساني ظاهر شده، تنها يا در کنار پادشاه نشان داده مي شود.

 نسخه قابل چاپ