بانک مقالات زنان

نابرابري جنسيتي يکي از مهم ترين مسائل و مشکلات موجود در جامعه است که مي تواند نظم اجتماعي، توسعه، و حتا ثبات سياسي جامعه را تهديد کند. نابرابري جنسيتي، خود تحت تاثير عواملي چون شهرنشيني و صنعتي شدن در زنان احساس نابرابري پديد مي آورد. در اين پژوهش تلاش مي شود که پي آمدهاي احساس نابرابري جنسيتي، و به ويژه رابطه ي ميان احساس نابرابري و انگيزه ي تحرک اجتماعي (به عنوان يکي از پي آمدهاي احساس نابرابري) در ميان دختران دانش جو بررسي گردد.

در اين باره نظريه هاي گوناگوني بررسي شده است که نظريه هاي برابري (بي بهره گي نسبي، مبادله)، نظريه هاي لايه بندي (پارسونز، دي ويس، و مور)، و نظريه هاي نابرابري جنسيتي و لايه بندي (بلوم برگ و چافتز) از آن جمله است. سرانجام، نظريه ي چافتز به عنوان نظريه ي اصلي پژوهش براي يافتن رابطه ي احساس نابرابري جنسيتي با انگيزه ي تحرک اجتماعي استفاده شد.

در اين بررسي، روش پژوهش پيمايش است و داده ها با پرسش نامه گردآوري شد. جامعه ي آماري اين پژوهش همه ي دانش جويان دختر دانشگاه تهران است که 373 نفر از آنان به عنوان نمونه گزيده شدند.

در تجزيه و تحليل داده ها، رگرسيون ساده و چند متغيره به کار رفت تا تاثير مجموعه ي متغيرهاي مستقل بر متغير وابسته بررسي شود. بنا بر يافته هاي تحقيق، 94.9 درصد از دانش جويان در جمعيت نمونه، احساس نابرابري بالا و خيلي بالا، و 98.9 درصد انگيزه ي تحرک بالا و خيلي بالا داشتند. بر روي هم، 52 درصد از تغييرات انگيزه ي تحرک اجتماعي با احساس نابرابري تبيين مي شود که خود داراي 5 بعد است که به ترتيب تاثير چنين است: احساس نابرابري سياسي، احساس نابرابري حقوقي، احساس نابرابري اجتماعي، احساس نابرابري فرهنگي، و احساس نابرابري اقتصادي.

 نسخه قابل چاپ

امروزه مديريت زنان نه تنها در کشورهاي در حال توسعه، که در کشورهاي توسعه يافته نيز از مقوله هاي مهمي است که مورد توجه صاحب نظران علوم مختلف قرار گرفته است؛ و در سطح جهاني نيز سازمان هاي بين المللي توجهي ويژه به جايگاه زنان در کشورهاي مختلف دارند. از اين رو، همواره مقوله ي زنان و به ويژه مشارکت آنان در تصميم گيري ها و مشاغل سطوح عالي مورد توجه بوده است.

يکي از شاخص هاي مهمي که به عنوان معيار توسعه ي جنسيتي و نيز توان مند سازي زنان مورد توجه قرار مي گيرد، ميزان مشارکت زنان در تصميم گيري هاي کلان کشور، و هم چنين حضور آنان در پست هاي مديريتي است. علي رغم برنامه ريزي هايي که در اين حوزه انجام شده است حضور زنان در پست هاي مديريتي هنوز چشم گير نيست و به نظر مي آيد که زنان در مسير پيش رفت شغلي خود در سطوح مديريتي با مسائل و مشکلات زيادي روبه رو اند که اين موضوع نه تنها در کشورهاي در حال توسعه، که در کشورهاي توسعه يافته نيز هنوز در حد يک مسئله باقي مانده است و صاحب نظران نتوانسته اند آن گونه که بايد و شايد پاسخي براي آن بيابند.

از اين رو، در اين مقاله تلاش شده است تا با بررسي آمارهاي مربوط به توسعه ي جنسيتي در ايران، و مقايسه ي آن با شاخص هاي مربوطه در کشورهاي توسعه يافته، وضعيت توسعه ي جنسيتي در ايران به طور عام، و وضعيت زنان در مديريت به طور خاص تحليل و بررسي شود؛ و در نهايت با توجه به برنامه هاي توسعه و توان مندسازي زنان در ايران راه کارهايي در اين راستا ارائه گردد.

 نسخه قابل چاپ

هويت خواهي در درون زنان ايران همواره چونان آتشي شعله مي کشد. اما با همه ي تفاوت ها و نابرابري هاي نابه جا، به دليل نبود شرايط لازم فکري، امکان شکل گيري حرکتي عمومي براي پاس داري از حقوق زنان و نوزايي ارج و منزلت آنان فراهم نبود. از سوي ديگر ناباوري و اعتماد به نفس نداشتن زنان که همواره در طول تاريخ هستي خود را در پرتو مردي ديگر (پدر يا شوهر) تعريف شده مي يافتند، و از سوي ديگر نبود نگرش عمومي به توان مندي زن براي ايفاي نقشي مستقل، به تداوم بي بهره گي و کناره گيري زنان از عرصه ي عمومي و خلاصه شدن نقش آنان به ايفاي وظيفه ي مادري يا همسري. صرف در عرصه ي خصوصي کمک نمود. تا سال ها پس از آن که نخستين اعتراض ها به فرودستي زن در برابر مرد در پي حضور زنان در عرصه ي توليد اقتصادي در غرب آغاز شد، در جامعه ي ايراني به دليل نبود تجربه ي مدرنيته و دست آوردهاي آن، هنوز واکنشي براي دگرگوني و بهبود وضع زنان ديده نمي شد. شايد بتوان نخستين نشانه هاي يک حرکت جمعي در اين زمينه را نهضت مشروطه دانست که در پي با افزايش آگاهي از دگرگوني وضع زنان در فراسوي مرزها، زمينه ي کامل اين حرکت فراهم شد. رژيم پهلوي با آگاهي از اراده ي تواناي زنان براي حضور در عرصه ي عمومي زيرکانه با اعطاي آزادي هاي نسبي، با منت نهادن بر سر زنان ايراني، ولايت مردسالارانه ي خود را بر سر آنان تداوم بخشيد.

شکل گيري انقلاب ايران فرصتي مناسب براي توده هاي فرهيخته و دانش آموخته ي زنان ايراني بود که بتوانند جدا و رها از منت مردان براي دست يابي به منش و ارج والاي خود تلاش کنند. ايده هاي شايسته مداري اسلام که به دور از سنجه هايي هم چون جنسيت نگرش به گوهر انساني و بهره گيري از توانايي هاي افراد را وعده مي داد، چنان کششي داشت که زنان را با قدرت به خود کشيد و به آينده اميدوار کرد. اما تداوم و نهادينه شدن باورهاي سنتي که هم چنان چهره ي پسنديده ي زن را تنها در همسرداري بهتر و بچه داري مي ديد، موانعي بر سر راه جنبش آغاز شده ي زنان براي بازيافت هويت خود نهاد که آنان را به واکنش واداشت که در نتيجه راه برون رفت از اين وضعيت را اقدام مستقل اجتماعي – و نه سياسي – دانستند.

 نسخه قابل چاپ

طرح کلي اين پژوهش از نوع پس آزمون – پيش آزمون با يک گروه و پس رويدادي به لحاظ بررسي وضعيت رفتاري گروه ها است. در اين پژوهش براي بررسي اختلال هاي رفتاري در آزمودني ها، مقياس ارزش يابي رفتاري راتر (فرم آموزگاران) به کار آمده است. اين آزمون از روايي و اعتباري نسبتا بالا برخوردار است. نخست 86 آزمودني ها به طور تصادفي برگزيده شدند و در مرحله ي پيش آزمون از طريق مربيان مورد مشاهده قرار گرفتند. سپس براي بررسي ميزان اثربخشي آموزش مهارت هاي زندگي، مهارت هايي چون حل مسئله، تصميم گيري، تفکر انتقادي و خلاق، چه گونه گي بهداشت جسم و روان، مهارت هاي ميان فردي و ارتباطي به شيوه ي آموزش مستقيم به مربيان و به شيوه هاي غير مستقيم (يادگيري مشارکتي، بازي هاي تربيتي، بارش فکري، ايفاي نقش، بحث و گفت و گو، کار در گروه هاي کوچک، الگوي افزايش آگاهي، کندوکاو گروهي، نمايش، پرسش و پاسخ آموزش مستقيم – عملي، و مسئوليت هاي اردويي) به دانش آموزان دختر در اردوگاه ها آموخته شد. آزمودني ها در مرحله ي پس آزمون دوباره ارزش يابي شدند.

يافته ها نشان داد که ميانگين نمره هاي پس آزمون نسبت به ميانگين نمره هاي پيش آزمون به گونه ئي معنادار کم تر است که اين به معناي اثربخشي آموزش مهارت هاي زنده گي در بهبود وضعيت رفتاري نوجوانان است. هم چنين تفاوتي معنادار در وضعيت رفتاري نوجوانان در پايه هاي گوناگون تحصيلي ديده مي شود که اين تفاوت در مرحله ي پيش آزمون نشان مي دهد که نوجوانان پايه ي دوم و سوم راهنمايي مشکلات رفتاري بيش تري دارند؛ در حالي که در مرحله پس آزمون وضعيت رفتاري دانش آموزان پايه هاي يکم و دوم راهنمايي نسبت به نوجوانان پايه سوم راهنمايي بهبود بيش تري داشته است. به سخن ديگر، آموزش ها در گروه هاي سني پايين تر موثرتر است.

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

بر اساس تقسيم کار جنسي در خانواده، مردان نان آور تلقي مي شوند، در حالي که زنان بايد عهده دار اداره ي درون خانه باشند. پي آمدهاي عملي اين فرضيه، همچنان گريبان گير زنان متأهل است و چنان از بديهيات عقلي به شمار مي رود که به ندرت مورد ترديد يا اعتراض قرار مي گيرد.
با شروع انقلاب صنعتي، نقش هاي سنتي زنان تا حدودي دگرگون شد، به گونه ئي که به جاي کار صرفا خانگي، بخش عمده ئي از زندگي آنها صرف فعاليتهاي بيرون از خانه گشت. اما اين امر موجب جدايي زن از وظايف طبيعي خود نشد. امروزه، هنوز زنان مي دانند که پس از سپري کردن آخرين ساعات کار، نقش هاي سنتي و خانه داري در انتظارشان است، نقش هايي چون کدبانوگري، فرزند داري، همسرداري، تيمارداري و ...
پژوهش هاي متعدد در سراسر جهان نشان مي دهد که زنان همواره در فعاليتهاي درون و بيرون منزل با تضاد و تعارض نقش روبه رو هستند. شناخت اين تعارض ها براي کاهش مشکلات برآمده از آن، اهميت پژوهش در موضوعاتي از اين دست را نشان مي دهد. بدين منظور، پژوهشگر 260 زن متأهل و شاغل در ادارات دولتي شهر کرمان را در سال 82 مورد مطالعه قرار داد. در اين پژوهش که به روش پيمايشي و با استفاده از ابزار پرسش نامه انجام گرفت، براي بررسي ارتباط بين متغيرها و شدت و ضعف آن، علاوه بر آزمون کي دو از رگرسيون نيز استفاده شد. يافته هاي تحقيق نشان داد که زنان شاغل مشکلات خود را در رابطه با نگهداري و تربيت فرزندان، تهيه ي خوراک خانواده، برقراري نظم و نظافت منزل، کمبود وقت براي رفت و آمد با خويشاوندان، رسيدگي به ظاهر خود و داشتن وقت لازم براي تفريح، گفت وگو و تبادل نظر با همسر و ... زياد ارزيابي کردند. از سويي، بيشترين ميزان مشکلات زنان شاغل، نظافت و ايجاد نظم در منزل بود. اين پژوهش، همچنين نشان داد که اين مشکلات، لزوما نه به تنهايي برآمده از شغل زنان، بلکه از نگرش ها و تفکرات سنتي جامعه درباره ي نقش زنان است که آنها را وادار مي کند افزون بر نقش هاي اجتماعي، همزمان به الزامات و مسئوليت هاي نقش هاي خانگي نيز بيانديشند. علاوه بر اين، يافته ها بيانگر اين مطلب اند که ميزان مشکلات زنان با افزايش همکاري همسر در امور منزل، کاهشي قابل ملاحظه خواهد داشت. در اين مقاله، با توجه به فراواني ها رابطه ي چنداني ميان شرايط شغلي و مشکلات زنان ديده نشد، بدين معنا که زنان شاغل، با هر پست سازماني و با هر ميزان ساعات کار و درآمد، مشکلات مربوط به نقش هاي خانگي خود را، زياد ارزيابي کرده اند.

 نسخه قابل چاپ