بانک مقالات زنان

يکي از علايق رشته ي جامعه شناسي، بررسي ساختار قدرت در خانوده است، که معمولا با توجه به تقسيم کار بين همسران و مشارکت آن ها در تصميم گيري ها انجام مي گيرد. مباني نظري نشان مي دهد که ساختار قدرت، از عوامل عيني و ذهني مانند نوع و ميزان منابع در دسترس همسران، باورها، و نوع شناخت آن ها از تفکيک دو جنس و قدرت و توانايي هاي ايشان متاثر است.
هدف از اين پژوهش، که با استفاده از نظريه منابع و نظريه بورديو طراحي شده است، بررسي رابطه ميان ساختار قدرت در خانواده هاي کرمان و منابع در دست رس و باورهاي جنسيتي است. نمونه پژوهش را 682 نفر از زنان همسردار شهر کرمان و روستاهاي پيرامون آن تشکيل مي دهند و پژوهش به شيوه پيمايش و با استفاده از ابزار پرسش نامه پژوهش گر ساخته انجام شده است.
نتايج به دست آمده نشان داد که ساختار قدرت خانوادگي، همان گونه که پيش بيني مي شد، به نفع شوهر است و ميان ساختار قدرت در خانواده و ميزان دست رسي زنان به منابع، نوع باورها، شناخت آن ها از توانايي هاي زنان و مردان، و برخي عوامل زمينه ديگر، رابطه معنادار وجود دارد.

 نسخه قابل چاپ

هدف از اين مطالعه، بررسي باورها و ارزش هاي خانواده و کتاب هاي درسي در خصوص موضوع جنيست و نقش آن در چه گونگي بازنمايي و حل مساله تساوي جنسيت از سوي دانش آموزان است، به همين منظور، به روش مصاحبه نيمه ساختاريافته با 18 دانش آموز پايه سوم دبيرستان و پيش دانشگاهي و خانواده آن ها و نيز به وسيله تحليل محتواي کتاب هاي درسي رشته علوم انساني (24 کتاب درسي) دوره دبيرستان و پيش دانشگاهي، داده هايي در خصوص موضوع جنسيت جمع آوري شد.
يافته ها نشان مي دهد از مجموع 16 مصاحبه انجام شده با والدين دانش آموزان 2) مورد از والدين در مصاحبه شرکت نداشتند)، در 12 مورد بين باورهاي والدين (پدر يا مادر) با دانش آموزان هم سويي وجود دارد. تحليل محتواي کتاب هاي درسي نيز نشان داد محتواي کتاب هاي درسي در جهت تقويت مرزبندي هاي جنسيتي است، اما به رغم پيام مشترک اين کتاب ها، دانش آموزان در حل مساله تساوي جنسيت، روي کردهاي ارزشي متفاوتي دارند.

 نسخه قابل چاپ

دوجنسيتي بودن و روان نژندگرايي، دو متغير تاثيرگذار بر کيفيت زندگي زنان اند. نتايج پژوهش ها نشان مي دهد که کيفيت زندگي زنان نابارور، در مقايسه با زنان بارور، پايين تر است و آنان مشکلات روان شناختي بيش تري را تجربه مي کنند. هدف اين پژوهش تعيين ارتباط دوجنسيتي بودن و روان نژندگرايي با کيفيت زندگي زنان نابارور و بارور شهر تهران است و نمونه پژوهش را 120 زن نابارور و بارور (هر گروه 60 نفر) تشکيل مي دهند، که از ميان زنان مراجعه کننده به دو بيمارستان شهر تهران انتخاب شدند. براي جمع آوري داده ها، از فرم کوتاه پرسش نامه شخصيت نئو، پرسش نامه نقش جنسيتي، و پرسش نامه کيفيت زندگي استفاده شد. ضريب هم بستگي پيرسون نشان داد که بين دوجنسيتي بودن و کيفيت زندگي نابارور و زنان بارور 0.43) در مقابل (0.30، رابطه مثبت، و ميان روان نژندگرايي و کيفيت زندگي زنان نابارور و بارور -0.55) در مقابل (-0.23 رابطه منفي وجود دارد. نتايج رگرسيون چند متغيري نشان داد که 57 درصد از واريانس کيفيت زندگي در زنان نابارور، به وسيله متغيرهاي دو جنسيتي بودن و روان نژندگرايي تبيين مي شود، در صورتي که اين مقدار در زنان بارور حدود 30 درصد است. نتايج اين پژوهش، که تا حدود زيادي با يافته هاي پژوهشي ديگر هم خواني دارد، بيان گر آن است که سطح بالاي دو جنسيتي بودن و سطح پايين روان نژندگرايي باعث افزايش سطح کيفيت زندگي زنان نابارور مي شود.

 نسخه قابل چاپ

هدف اين پژوهش پاسخ به اين پرسش است که آيا در ديوان اشعار پروين اعتصامي تفکري فلسفي وجود دارد يا خير و در صورت وجود، رگه هاي پررنگ آن کجا است. پروين يک فيلسوف نيست و ديوان او نيز يک کتاب فلسفه نيست، اما وجود عناصري مانند جهان شناسي، انسان شناسي، مباث قضا و قدر، و نقش اراده و اختيار آدمي، تفکرات فلسفي اين شاعر را نشان مي دهد و آشنايي او را با مباحث فلسفي تاييد مي کند. جهان شناسي پروين، مانند ساير هنرمندان مسلمان، نگرش آيه و تسبيحي به کائنات است و او نيز همه هستي را مظهر و مظهر خداوند مي بيند. انسان شناسي پروين همان انسان شناسي حکمت اسلامي است و از نظر او انسان دو يا چندبعدي است. او داراي جسم و روح است و عقل و علم، تقويت کننده روح، و نفس و شيطان رهزنان دروني وي اند. پروين در بحث قضا و قدر، بعضي امور را خارج از توان آدمي دانسته، تسليم شده است، اما بعضي امور را با قضاي الهي به دست انسان سپرده، او را مختار مي داند. اراده ي انسان در اين بخش آزاد است و سرنوشت انسان و اجتماع با کار و تلاش آدمي تغيير مي کند. حاصل سخن آن که وجود اين گونه مباحث در ديوان اين بانوي متفکر، نشان دهنده تفکر فلسفي و سامان يافته ذهن شاعر است، در سراسر ديوان او متجلي است.

 نسخه قابل چاپ

زنان و مردان در بازار کار، نه تنها از نظر ميزان مشارکت و بي کاري، بلکه از لحاظ نوع شغل، درآمد حاصل از کار، و ارتقاي شغلي هم داراي شرايط متفاوت اند.
در اين پژوهش، عوامل موثر بر ميزان ارتقاي شغلي زنان شاغل در اداره هاي دولتي، با تاکيد بر خانواده، مورد بررسي قرار گرفته است و جامعه آماري را زنان 30 تا 40 ساله، شاغل، همسردار، و داراي فرزند تشکيل مي دهند، که از کل شاغلان زن در 50 اداره دولتي شهرستان اسکو انتخاب شده اند و جمعا بيش از 120 نفراند. ابزار پژوهش نيز پرسش نامه است و براي تجزيه و تحليل داده ها از روش هاي آمار توصيفي و آزمون هاي معناداري استفاده شده است.
يافته ها نشان مي دهد ميزان ارتقاي شغلي زنان اين شهرستان از ميزاني متوسط برخوردار بوده و عوامل خانوادگي بيش از ساير عوامل در عدم ارتقاي شغلي زنان موثر است. ميزان ارتقاي شغلي زنان پاسخ گو، از کيفيت نقش، فشار نقش، تقسيم جنسيتي کار در خانه، تقاضاهاي ساختاري خانواده، اضطراب، و ويژگي هاي مديريتي، به طور مستقيم، و از متغيرهاي افسردگي، استرس، خستگي شغلي، تهي سازي انرژي فرد، سرايت شرايط تنش آميز يک نقش به نقش ديگر، و محرک هاي تنش زاي خانوادگي، به طور غيرمستقيم و از طريق فشار نقش تاثير مي پذيرد. عوامل سازماني در اين ميان نقشي ندارد.

 نسخه قابل چاپ

رياست شوهر بر خانواده، به موجب ماده 1105 «قانون مدني»، از اختيارات شوهر است و از مجاري اعمال آن، حق شوهر در منع اشتغال همسر است. اين اختيار، که آميزه است از حق و تکليف، تا جايي قابليت اعمال دارد که شوهر از حدود مصالح خانواده تجاوز نکند. به موجب قانون، هر چند کار و فعاليت، از حقوق قانوني و مشروع زن و مرد محسوب مي شود، اما شغلي که منافي مصالح خانوادگي يا حيثيات زن و شوهر باشد حق اشتغال آن دو را محدود مي سازد، براين اساس، در صورت رضايت قبلي مرد براي اشتغال زوجه و يا عدم منافات شغل زن با مصالح خانواده و شئون هر يک از آن دو، شوهر نمي تواند با اشتغال زوجه مخالفت کند و اگر با اعمال نا به جاي حق رياست خود زوجه را ملزم به ترک شغل خويش کند، زن مي تواند بر مبناي سوء استفاده از حق و به استناد قواعد مسووليت مدني، شوهر را به جبران هر گونه خسارتي که در اثر رهاکردن شغل به او وارد شده است، ملزم کند.

 نسخه قابل چاپ

نوشتار حاضر بر آن است تا بر اساس پژوهشي پيمايشي، اثر ويژگي هاي فردي و اجتماعي را بر ميزان مشارکت اجتماعي زنان، به عنوان يکي از عوامل اصلي موثر بر توسعه، مورد بررسي قرار دهد. جامعه آماري پژوهش را زنان 16 ساله و بالاتر ساکن در شهر کرمان تشکيل داده اند، که از ميان آن ها نمونه به حجم 300 نفر به روش نمونه گيري تصادفي انتخاب شده است. ابزار پژوهش، پرسش نامه است و مشارکت اجتماعي در دو بعد رسمي و غيررسمي مورد بررسي قرار گرفته است. پس از آزمون فرضيه هايي که با استفاده از نظريه کنش اجتماعي پارسونز مطرح شد، براي تجزيه و تحليل داده ها، از روش هاي آمار توصيفي و آزمون هاي معناداري استفاده شد.
بررسي ها نشان مي دهد که ميزان مشارکت اجتماعي زنان در بعد غيررسمي، بيش تر از مشارکت آن ها در بعد رسمي است، هم چنين ويژگي هايي مثل عام گرايي، فعال گرايي، اميد به آينده، خردگرايي، تحصيلات، ارزيابي فايده هاي مشارکت، و مشارکت اعضاي خانواده، رابطه مستقيم و معنادار با ميزان مشارکت اجتماعي زنان دارد.

 نسخه قابل چاپ

خريد مايحتاج زندگي، امري نيازمند صرف وقت و انرژي است. پژوهش ها نشان مي دهد «انگيزه هاي خريد»، به عنوان عامل اثرگذار بر رفتار خريد افراد، به سه گروه انگيزه هاي کاربردي، احساسي - اجتماعي، و هويتي دسته بندي مي شود و جنسيت، يکي از سازه هايي است که مي تواند بر متفاوت بودن ميزان اهميت عوامل ياد شده در افراد مختلف تاثير گذارد.
اين پژوهش با مطرح کردن هفت فرضيه و يک سوال فرعي، به بررسي رابطه عامل جنسيت با انگيزه هاي خريد، جذابيت هاي ظاهري سايت، و نوع کالا پرداخته و انگيزه هاي کاربردي را، به عنوان تسهيل کننده، و انگيزه هاي احساسي - اجتماعي را، به عنوان عامل مانع در خريد الکترونيک، مورد آزمون قرار داده است. روش پژوهش شامل دو بخش کيفي و کمي است و جامعه آماري، خريداران اينترنتي زن و مرد سايت هاي ايراني اند. براي آزمون فرضيه ها نيز، از آزمون هاي t براي دو گروه مستقل و c² استفاده شد.
نتايج پژوهش، با پذيرفتن يک فرضيه و رد کردن شش فرضيه ديگر، نشان مي دهد که تنها بين انگيزه هاي احساسي - اجتماعي و جنسيت رابطه اي معنادار وجود دارد و اين انگيزه ها براي زنان مهم تر از مردان است. بين جنسيت و انگيزه کاربردي و هويتي، و نيز بين جنسيت و جذابيت هاي ظاهري سايت و نوع کالا رابطه اي معنادار ديده نشد.

 نسخه قابل چاپ

صميميت در روابط زناشويي، به صورت الگوي رفتاري بسيار مهمي مفهوم سازي شده، که داراي جنبه هاي قوي عاطفي و اجتماعي شکل گرفته بر پايه پذيرش، رضايت خاطر، و عشق است و هدف اين پژوهش نيز مقايسه تفاوت هاي جنسيتي در ابعاد مختلف اين صميميت بين دانشجويان متاهل است. نمونه پژوهش را 100 دانشجوي متاهل تشکيل مي دهند، که به طور تصادفي از خواب گاه هاي دانشجويان در تهران انتخاب شدند و ابزار پژوهش نيز شامل سه پرسش نامه نيازهاي صميميت، صميميت زناشويي (MIQ)، و اطلاعات فردي است. بر پايه نتايج به دست آمده، در نمره کل صميميت و نيز ساير ابعاد صميميت، مانند صميميت عاطفي، صميميت روان شناختي، صميميت جنسي، و صميميت جسماني، تفاوت هاي جنسيتي معناداري وجود دارد، اما در ابعاد صميميت فکري - معنوي، اجتماعي - تفريحي، و زيبايي شناختي، تفاوت هاي جنسيتي معنادار مشاهده نمي شود؛ هم چنين، در بعد صميميت زماني ميان زوج ها نيز تفاوتي معنادار وجود دارد. نتايج پژوهش بر اساس الگوهاي مختلف جامعه پذيري و نيز مدل چند بعدي صميميت مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است.

 نسخه قابل چاپ

پژوهش حاضر با هدف بررسي تاثير دشواري کار زنان شاغل و هم کاري همسران آن ها در امور منزل، بر رضايت از روابط زناشويي در وهله اول، و سپس بر اختلالات رفتاري فرزندان انجام گرفته است. 150 مادر شاغل، داراي فرزند در مهد کودک هاي شهر شيراز، به عنوان نمونه پژوهش، چهار پرسش نامه اختلالات رفتاري کودکان، دشواري کار، هم کاري همسر، و رضايت از روابط زناشويي را تکميل کردند و نتايج نشان گر آن بود که دشواري کار زنان شاغل، پيش بيني کننده رضايت از روابط زناشويي نيست، اما هم کاري مردان در امور خانه، به طور مثبت پيش بيني کننده رضايت از روابط زناشويي است؛ هم چنين، در حالي که دشواري کار، تنها مي تواند پرخاش گري کودکان را به طور مثبت پيش بيني کند، بر اساس رضايت از روابط زناشويي مي توان پرخاش گري، گوشه گيري، و اضطراب کودکان را به طور منفي پيش بيني کرد. با توجه به يافته هاي اين پژوهش و پژوهش هاي پيشين، پيشنهادهايي براي بررسي بيش تر اين موضوع مطرح شده است.

 نسخه قابل چاپ

نوشتار حاضر بر آن است که با تاکيد بر تغييرات سياسي - اجتماعي دهه هاي اخير در ايران، به بررسي سيماي زن در ادبيات کودکان بپردازد. تغييرات سياسي - اجتماعي در اين مقاله، با مولفه هاي جنگ، دوره سازندگي، و دوره موسوم به اصلاحات مشخص شده و پس از مقايسه با واقعيات (آمارهاي رسمي)، تغيير سيماي زن در 22 داستان نمونه، مورد بررسي قرار گرفته است. منابع مورد بررسي، کتاب هاي داستاني منتشر شده به وسيله کانون پرورش فکري کودکان در طي سال هاي 1358 تا 1384 است و در بررسي نمونه آماري از روش تحليل محتوا استفاده شده است. نتيجه به دست آمده بيان گر عدم تغيير نگرش نويسندگان نسبت به نقش هاي جنسيتي طي سه دوره زماني، به رغم تغيير در واقعيت ها، است. حضور کمي، نقش هاي خانوادگي، سواد، اشتغال، و فعاليت هاي سياسي و اجتماعي زنان، شاخص هاي مربوط به سيماي زن در اين مقاله است.

 نسخه قابل چاپ

هدف پژوهش حاضر، بررسي رابطه سازگاري زناشويي با به زيستي رواني دانشجويان متاهل دانشگاه الزهرا است و جامعه آماري شامل 201 نفر از دانشجويان زن متاهل اين دانشگاه است، که به صورت نمونه در دسترس انتخاب شدند. براي جمع  آوري داده هاي پژوهش، از آزمون هاي سازگاري زناشويي (دو نفره) اسپانير و بهزيستي روان شناختي، و براي تجزيه و تحليل داده ها از آزمون هاي آماري هم بستگي پيرسون و رگرسيون استفاده شد. جز خرده مقياس معنويت، که فقط با خرده مقياس هم بستگي دونفره رابطه اي معنادار داشت، نتايج، رابطه اي معنادار بين خرده مقياس هاي به زيستي رواني و خرده مقياس هاي سازگاري زناشويي بود. مدت زمان ازدواج و سازگاري زناشويي، 0.206 از تغييرات به زيستي رواني را پيش بيني مي کند.

 نسخه قابل چاپ

مساله کيفيت گواهي دادن زنان در دادگاه ها، يکي از مسايل بحث انگيز در حوزه مسايل بانوان است، زيرا آن چه در قوانين مدون کيفري و مدني به چشم مي خورد به وضوح نشان گر آن است که بر اساس آراي فقها و استنباط ايشان از دلايل فقهي، شهادت زنان در زمينه هاي مختلف، معتبر دانسته نشده است؛ در حالي که با بررسي دوباره، مي توان اين دلايل را در شرايط کنوني به گونه اي مورد استنباط قرار داد که قطعا منجر به تغيير قوانين مربوط به شهادت زنان شود.
اين نوشتار با وارد دانستن اشکال به شيوه استنباط از قرآن و روايات، و با مخدوش اعلام کردن ساير دلايل، مساله شهادت و گواهي را تنها به عنوان راهي براي اثبات آن دسته از دعاوي معرفي مي کند که اعتبار آن ها کاملا تابع اعتبار عرفي آن ها است؛ يعني اگر در شرايطي خاص، اهليت زنان براي اظهار نظر درباره مشاهدات خود احراز شود و عرف عقلا نيز آن را تاييد کند، هرگز شارع مقدس آن را ناديده نمي گيرد و شهادت مرد و زن را برابر مي داند.

 نسخه قابل چاپ

هدف از اين پژوهش، بررسي اثربخشي روش حساسيت زدايي منظم بر اضطراب آزمون و کارکرد تحصيلي با کنترل تحصيلات و شغل پدر در دانش آموزان دختر پايه سوم مقطع راهنمايي شهر بهبهان است. جامعه آماري اين پژوهش را کليه دانش آموزان دختر سال سوم مقطع راهنمايي بهبهان در سال تحصيلي 1385-1386 تشکيل مي دهند و حجم نمونه نيز شامل 42 نفر از اين دانش آموزان است، که پس از انتخاب به روش نمونه گيري تصادفي چند مرحله اي، در دو گروه آزمايشي و گواه گمارده شده اند. طرح پژوهش، از نوع طرح پيش آزمون - پس آزمون با گروه گواه و ابزار مورد استفاده آن، معدل نيم سال اول و دوم دانش آموزان، به عنوان کارکرد تحصيلي آنان، و نيز پرسش نامه اضطراب آزمون اسپيل برگر است. پس از انتخاب تصادفي گروه هاي آزمايشي و گواه، ابتدا بر روي هر دو گروه، پيش آزمون صورت گرفت و پس از مداخله آزمايشي (روش حساسيت زدايي منظم) بر روي گروه آزمايشي و اتمام برنامه آموزشي، از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد. به منظور تجزيه و تحليل داده ها، افزون بر روش هاي آمار توصيفي نظير ميانگين و انحراف معيار، از روش هاي آمار استنباطي، همانند واريانس چند متغيري استفاده شد. نتايج به دست آمده از تحليل داده ها نشان داد که روش حساسيت زدايي منظم باعث کاهش اضطراب آزمون و افزايش کارکرد تحصيلي دانش آموزان دختر گروه آزمايشي، در مقايسه با گروه گواه، مي شود.

 نسخه قابل چاپ

تک همسري (در مقابل چند همسرگزيني)، به عنوان طبيعي ترين شکل نهاد اجتماعي - حقوقي ازدواج، که تاريخي هم پاي تاريخ آغازين حيات بشري دارد، از دو منظر قابل مطالعه است؛ منظر جامعه شناسي، به اين دليل که چند همسرگزيني، به عنوان يک پديده اجتماعي ناشي از زمينه ها، آيين ها، و سنت هاي شکل گرفته در طول زمان، امري است تاريخي و نه ديني؛ و منظر حقوقي، به دليل آن که در حقوق اسلام و به پيروي از آن در حقوق ايران، اصل، تک همسري است، اما برخي واقعيت هاي اجتماعي، اسلام را با چند همسري، به عنوان يک ضرورت و استثنا، پيوند مي دهد. مطالعه و بررسي انگيزه هاي تک همسرگريزي و پي آمدهاي آن در قلمروي جامعه شناختي از يک سو، و بررسي اصل تک همسري در حقوق اسلام و قوانين موضوعه ايران در قلمروي حقوقي از سوي ديگر، به روشني، متقن بودن اصل تک همسري و استثنا بودن چند همسرگزيني را ثابت مي کند.

 نسخه قابل چاپ