بانک مقالات زنان

رويكردهاي معاصر گرچه به تضعيف هويت و آگاهي طبقاتي راي مي دهند در مقابل به تقوي جنسيت به عنوان جنبه فعال و سياسي آن مي پردازند. رشد آگاهي در زنان و هويت يابي زنانه بخشي به درگيري آنها در تعاملات اجتماعي و حوزه عمومي و بخش ديگر به فعاليت هاي آگاهي بخش جنبش هاي زنان نسبت داده مي شود. باور عمومي بر اين است كه حتي زناني كه به نحوي اين حركت را رد مي كنند، به خاطر سطح بالاي با خبري از مسايل جنسيتي توسط رسانه ها و يا ساير مراجع و منابع اطلاع دهنده، هويت جنسيتي فعالي را از خود بروز مي دهند. در شكل گيري آگاهي بر مولفه هاي ساختاري و جمعيتي، تجربيات زنانه و تمايلات ايديولوژيك تاكيد مي شود. نقش پيش داوري هاي ايديولوژيكي، شرايط زندگي دوران كودكي و بزرگسالي، جامعه پذيري فرهنگي و جنسيتي، منابع اعتباري مانند تحصيلات، روابط خانوادگي و ميزان قدرت زنان در خانواده و اجتماع از طريق دست يابي به سرمايه ها و منابع ارزشمند، همگي و در كنار بسياري از متغيرهاي ديگر در شكل گيري آگاهي و شناخت جنسيتي مهم قلمداد شده است. اما علي رغم طرح مساله زنان به عنوان يك گروه اجتماعي و فرض رشد آگاهي جامعه نسبت به نابرابري ها و شكاف جنسيتي و باز تعريف هويت زنانه، هنوز دقيقا مشخص نشده است كه در ذهنيت فرهنگي جامعه و خصوصا زنان در مورد آن چه مي گذرد. زنان ايراني با پيشينه هاي مختلف، موقعيت خود را در سلسله مراتب اجتماع و در خانواده چگونه ارزيابي مي كنند. در اين مقاله ابتدا به چگونگي شكل گيري آگاهي از نابرابري هاي جنسيتي، مراحل آن و باز تعريف هويت جنسيتي پرداخته مي شود. و سپس مدلي نظري براي تبيين آگاهي جنسيتي پيشنهاد مي شود.

 نسخه قابل چاپ

اين مقاله به بررسي نقش سياسي و اجتماعي زن در جامعه معاصر ايراني در سه دوره؛ پيش از انقلاب مشروطيت، حين انقلاب مشروطيت و پس از آن مي پردازد. اين مقاله با ذكر شواهد تاريخي ضمن رد ديدگاه هايي كه يا نقشي منفعلانه و حاشيه اي براي زنان ايراني در جنبش هاي اجتماعي در دوره هاي فوق قايلند و يا ارزيابي منفي از عملكرد اجتماعي زنان دارند. ديدگاه سومي را مطرح مي كند كه مطابق آن زنان ايران را داراي نقش جدي و تعيين كننده در تحولات اجتماعي ايران مي دادند مساله ديگري كه در اين مقاله به آن پرداخته مي شود اين است كه اين مشاركت از سوي كدام قشر از زنان بوده است. شواهد تاريخي نشان مي دهد كه عامه زنان مسلمانان و ته زنان غرب گرا يا شرق گرا داراي تعيين كننده در فعاليت هاي اجتماعي و سياسي بوده اند.

 نسخه قابل چاپ

هدف اين پژوهش بررسي جامعه شناختي عوامل اقتصادي، اجتماعي موثر بر نگرش زنان نسبت به نابرابري هاي جنسيتي مي باشد كه به شيوه پيمايشي انجام شده است. داده هاي پژوهش از طريق پرسشنامه و از يك نمونه 384 نفري از زنان 54-25 ساله شهر شيراز، در تابستان 1383 گردآوري شده است. در اين پژوهش براي تبيين نگرش زنان نسبت به نابرابري هاي جنسيتي از نظريه منابع و مدل نظري كالينز استفاده شده است و نگرش نسبت به نابرابري هاي جنسيتي در ابعاد نابرابري در حوزه مشاركت اجتماعي، اشتغال و بازار كار، خانواده و همچنين قوانين حقوقي و مدني و كليشه هاي جنسيتي رايج مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج تحقيق دو متغيره (آزمون تي، تحليل واريانس و رگرسيون ساده) نشان مي دهد كه رابطه معني داري بين متغير هاي ميزان تحصيلات زنان، وضعيت اشتغال، نوع شغل زنان، ميزان تحصيلات پدر و مادر، وضعيت اشتغال مادر، تحصيلات شوهر و نوع شغل و درآمد شوهر، و درآمد والدين با متغير وابسته وجود دارد. نتايج تحليل رگرسيون چند متغيره به روش مرحله به مرحله، نشان مي دهد كه متغيرهاي ميزان تحصيلات زنان، تحصيلات مادر، وضعيت اشتغال زنان و نوع شغل «يا به عبارتي مشاغل معلمي و كارمندي» متغيرهايي هستند كه به ترتيب وارد معادله رگرسيون چند متغيره شده اند و مجموع 57.9 درصد از مرحله اول تا مرحله پنجم تغييرات متغير وابسته را تبيين نموده اند. بر اساس يافته هاي اين مطالعه مي توان گفت كه عواملي چون اشتغال و تحصيلات زنان و مادران آنان تاثير عمده اي را در تغيير مناسبات موجود در جامعه و خانواده به همراه داشته است. اين امر نشانگر آن است كه با گسترش تحصيلات و اشتغال زنان تغيير مناسبات قدرت در خانواده امري ضروري به نظر مي رسد چنانچه در بررسي نگرش زنان در اين رابطه به وضوح ديده مي شود درصد بالايي از زنان تحصيل كرده و شاغل رويه هاي سنتي موجود در توزيع قدرت و منابع در خانواده را توسط جنس به رسميت نمي شناسند. افزون بر عامل سواد و اشتغال، پايگاه اجتماعي خانواده زن اعم از خانواده پدري يا خوانواده فعلي او تاثير عمده اي بر توزيع قدرت در خانواده و ميزان مشاركت زنان در تصميم گيري هاي خانواده دارد.

 نسخه قابل چاپ

كاهش باروري، علاوه بر آنكه ساختار جمعيتي هر كشور را تحت تاثير قرار مي دهد. پيامدها و عوارض جانبي ديگري را نيز به دنبال دارد. در ايران از نيمه دوم دهه 60 باروري شروع به كاهش نموده به طوري كه هم اكنون يكي از كشورهايي است كه باروري سطح پايين و در حد جانشيني را داراست. اين مقاله با هدف بررسي عوامل جمعيتي موثر بر كاهش باروري در شهر يزد انجام گرفته است. جامعه آماري مورد بررسي زنان 49-15 ساله شهر يزد مي باشد كه در سال 1383 تعداد آنها 98600 نفر بوده است و با استفاده از فرمول كوكران تعداد 383 نفر از آن ها به عنوان نمونه برگزيده شده و از طريق تركيبي از روش نمونه گيري سيستماتيك و خوشه اي مورد بررسي قرار گرفته اند. روش تحقيق پيمايشي و ابزار جمع آوري اطلاعات پرسشنامه بوده است. بر اساس نتايج اين تحقيق: افزايش تحصيلات و سن ازدواج زنان، توافق زوجين در تنظيم خانواده، افزايش مشاركت مردان در تنظيم خانواده و كاهش مرگ و مير كودكان از عوامل موثر بر كاهش باروري زنان بوده است.

 نسخه قابل چاپ

اين مقاله در پي شناسايي نيازهاي نوجوانان مناطق محروم از منظر خود نوجوانان براي برنامه ريزي و طراحي خدمات مناسب تر در اردوهاي تابستاني براي گذران اوقات فراغت است. طرح كلي مقاله حاضر توصيفي است و داده هاي مقاله با استفاده از روش پيمايش به دست آمده است. جامعه آماري اين پژوهش دختران و پسران دوره راهنمايي و تعدادي از دانش آموزان دبيرستاني استان هاي مناطق محروم (كهگيلويه و بويراحمد، خوزستان، كرمانشاه، كرمان، ايلام، ...) هستند كه در اردوهاي بنياد مستضعفان در چند اردوگاه شهر تهران شركت كرده اند. براي تعيين نيازهاي دانش آموزان شركت كننده در اردوهاي تابستاني از منظر خود ايشان، به وسيله پرسشنامه نيازهاي جسماني، عاطفي، اجتماعي و مذهبي ايشان پرسيده شد.
اولويت نيازهاي دانش آموزان عبارت بودند از: رفتن به مدرسه، روابط گرم و صميمي در بين اعضاي خانواده، نياز به اعتماد والدين، انجام فعاليت هاي ورزشي و جسمي، احترام به يكديگر و رعايت حقوق متقابل در بين اعضاي خانواده، استفاده والدين از تشويق در زمينه موفقيت هاي تحصيل دانش آموز، توجه والدين به امر تغذيه و بهداشت نوجوان، نياز به مورد قبول واقع شدن در بين اعضاي خانواده، اهميت دادن والدين به وضع تحصيل دانش آموز، آگاهي از اصول بهداشتي، مشورت با والدين در انتخاب رشته تحصيلي، آشنايي نوجوان با قانونمندي و احترام به قانون و اجراي آن، احترام به قوانين در بازي ها يا ورزش ها و فعاليت هاي جمعي، نقش والدين در آموزش مسايل مربوط به بلوغ، آشنايي با قانون اساسي كشور، آشنايي دختران و پسران قبل از ازدواج.
آماره ها تفاوت هاي معني داري را بين ميانگين هاي ابعاد مختلف نيازها در بين گروه دختران و پسران به جز در مورد نيازهاي فرهنگي و اجتماعي نشان مي دهند و اين تفاوت به معناي احساس ضرورت بيشتر اين نيازها در ميان دختران است.

 نسخه قابل چاپ

بهبود موقعيت زنان شرطي لازم براي توسعه پايدار مي باشد. جهت نيل به چنين توسعه اي، تلاش زيادي، چه در سطح ملي و چه در سطح بين المللي، براي توانمندسازي زنان انجام گرفته است. بر اثر تحولات و تغييرات اقتصادي و اجتماعي، موقعيت زنان در ايران در دهه هاي اخير بهبود قابل توجه اي را نشان مي دهد. اگر چه اين بهبود، همچنين، براي مردان نيز صادق است، شدت و قدرت بيشتر آن براي زنان (در بعضي از بخش هاي زندگي آن ها)، به كمتر شدن شكاف جنسيتي در وضعيت اقتصادي و اجتماعي بين مردان و زنان منجر شده است. اين مقاله بر آن است تا با استفاده از داده هاي سر شماري (از سال 1345) و ساير منابع (طرح آمارگيري از ويژگي هاي اقتصادي و اجتماعي خانوارها در ايران كه توسط مركز آمار ايران در سال 1380 انجام شده است) بهبود موقعيت زنان را در مقايسه با مردان مورد تجزيه و تحليل قرار دهد. يافته ها بهبود بيشتر موقعيت زنان در زمينه هاي آموزش، بهداشت و تصميم گيري در خانواده را نشان مي دهند. با اين حال موقعيت زنان بر حسب مشاركت اقتصادي، اجتماعي و سياسي در جامعه تغيير چنداني را به دنبال نداشته است. تلاش در جهت افزايش عدالت جنسيتي در خانواده ها، سياست هاي جمعيتي و توسعه اي دولت جهت افزايش توانمندي زنان، تاكيد ويژه دين اسلام بر رعايت حقوق زنان و عدالت جنسيتي، و انگيزه قوي زنان براي بهبود موقعيت، خود از مهم ترين عوامل تبيين كننده بهبود موقعيت زنان مي باشند. ماهيت نامتجانس اين توانمندسازي مي تواند عواقب متعددي را به همراه داشته و راهكارهاي متفاوتي را مطالبه كند. زنان توانمند از طريق افزايش مهارت ها، تخصص ها و ايده هاي نو، در طلب مشاركت بيشتر اقتصادي و اجتماعي خواهند بود. با توجه به مشاركت كم آن ها، بسترسازي حضور چنين حجم بزرگي از جمعيت نيازمند تغييرات ساختاري در شرايط  اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جامعه است. توانمندي بيشتر زنان، در عوض، اين بسترسازي را تقويت خواهد كرد. اين تعامل به سطوح بالاتري از برابري جنسيتي و توانمندسازي زنان، با توجه به اهداف توسعه هزاره، منجر خواهد شد.

 نسخه قابل چاپ

نويسندگان قانون مدني ايران در تدوين مقررات مربوط به حقوق خانواده، معمولا از آرا مشهور فقها اماميه پيروي کرده اند، اين تبعيت در مواردي بدون ملاحظه نظرات مخالف در فقه و ارزيابي قوت و استحکام فقهي آنها صورت گرفته و سبب وضع مواد قانوني نامتعادلي شده است.
از جمله اين موارد ماده 1123 قانون مدني است که به موجب آن قرن جذام، برص، افضا، زمين گيري و نابينايي از هر دو چشم از عيوب خاص زنان شمرده شده و در نتيجه موجبات برخورداري شوهر از حق فسخ نکاح را در اين موارد فراهم ساخته است و در مقابل زن را از چنين حقي به جهت ابتلا شوهر به برخي از اين بيماري ها که امکان ابتلا آن در زنان و مردان يکسان است (مانند برص و جذام) محروم کرده است. به نظر مي رسد اين نابرابري در حقوق زوجين در زمينه برخورداري از حق فسخ نکاح در اين قبيل بيماري ها، غيرقابل توجيه است. در اين مقاله سعي شده است تا با طرح دلايل و مستندات نظريه مشهور و نقد و بررسي آنها و نيز ارائه ديدگاه هاي مخالفين و ارزيابي آن، به نتايج منطقي و قابل قبولي برسيم.

 نسخه قابل چاپ

برخي از فمينيست ها به مفهوم هموابستگي بعنوان يک اختلال يا بيماري در زنان انتقاد کردند و هموابستگي را حاصل تجويزهاي اجتماعي (نقشهاي جنسيتي زنانه) دانستند، به دنبال اين انتقاد در پژوهش حاضر ميزان هموابستگي در زنان با نقش هاي جنسيتي مختلف مورد مقايسه قرار گرفت. روش تحقيق علمي – مقايسه اي بوده و نمونه مورد مطالعه 174 نفر از زنان متاهل شهر تهران با تحصيلات دانشگاهي شامل 69.9 درصد شاغل و 30.1 درصد خانه دار بودند که با روش نمونه گيري خوشه اي چند مرحله اي انتخاب شدند. ابزارهاي پژوهش، پرسشنامه سنجش هموابستگي هاليوک (دير، 2000) و پرسشنامه صفات شخصيتي PAQ در نظر گرفته شدند (اسپنس و هلمرايش 1974). نتايج نشان داد که زنان با نقش هاي جنسيتي گوناگون از نظر ميزان هموابستگي متفاوتند. همچنين اجراي آزمون تعقيبي شفه نشان داد که بيشترين تفاوت معنادار بين دو گروه با نقش هاي جنسيتي زنانه و دوجنسيتي وجود دارد.

 نسخه قابل چاپ

اين مقاله با استفاده از رويکرد کمي و کيفي، افزايش سهم و مشارکت زنان در آموزش عالي را مورد بررسي قرار مي دهد. شواهد و بررسي ها نشان مي دهد که بعد از انقلاب اسلامي ايران، خصوصا در سالهاي اخير، مشارکت زنان در آموزش عالي، حداقل از نظر کمي افزايش يافته است. در ادامه، بر اساس مدل رشد تعميم يافته سولو – سوان و با استفاده از تکنيک Pooling، همگرايي تقاضاي اجتماعي زنان براي آموزش عالي در استان هاي مختلف کشور، طي سالهاي 81-1362 مورد بررسي قرار مي گيرد. برآورد مدل همگرايي براي زنان، در حالت کلي (81-1362) نشان مي دهد که همگرايي ميان استان هاي مختلف کشور از لحاظ تقاضاي اجتماعي زنان براي آموزش عالي رخ نداده است. لذا فرضيه براي دو مقطع ده ساله، يعني فواصل زماني 71-62 و 81-72 بررسي مي گردد. بررسي ها نشان مي دهد که استانهاي مختلف، از لحاظ تقاضاي اجتماعي زنان براي آموزش عالي در هر دو مقطع زماني به صورت همگرا حرکت کرده اند. به منظور مقايسه زنان و مردان، برآوردها نشان مي دهد که سرعت همگرايي مردان و زنان متفاوت است، به طوري که در دو دوره زماني 71-62 و 81-72، سرعت همگرايي تقاضاي اجتماعي زنان براي آموزش عالي بيش از مردان بوده و اين به معني متفاوت بودن همگرايي در تقاضاي اجتماعي براي آموزش عالي بين مردان و زنان است.

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

اعتبارات خرد به عنوان يک گزينه مي تواند سرمايه لازم براي زنان را ايجاد کند و همچنين عاملي براي حمايت از واحدهاي کوچک بهره برداري، ايجاد فرصتهاي شغلي براي نيروي کار عظيم موجود در روستاها، جلوگيري از مهاجرت روستاييان و نهايتا تعميم عدالت اجتماعي باشد. با توجه به اين امر مطالعه حاضر با هدف بررسي اثرات اعتبارات خرد و جايگاه آن در خانواده انجام گرديد. تحقيق حاضر به روش پيمايش و با استفاده از ابزار پرسشنامه انجام شده و حجم نمونه آماري 61 نفر از زنان روستايي بود که طي 5 سال گذشته از اعتبارات خرد استفاده کرده بودند. نتايج نشان مي دهد بيشترين زمينه مصرف وام در منطقه به ترتيب کارهاي مربوط به دامپروري، باغباني، کشاورزي، خرجهاي تحصيل فرزندان، خريد وسايل خانه، خريد خوراک و پوشاک، خرجهاي دارويي درمان و بهداشت و صنايع دستي است. اعتبارات خرد پرداخت شده در زمينه اشتغال بيشترين تاثير را در تثبيت شغل قبلي زنان دريافت کننده وام داشته است. نتايج بدست آمده در زمينه تاثير اعتبارات خرد نشان داد اين اعتبارات بيشترين تاثير را در زمينه بالا بردن اعتماد گروهي در بين زنان داشته است. پنج موردي که به بيان پاسخ دهندگان وامهاي دريافتي تاثير زيادي در آنها داشته به ترتيب عبارتند از: ايجاد احساسي قوي انجام کار، افزايش مهارت مديريت زندگي، افزايش اعتماد به نفس، آگاه سازي زنان از تواناييهاي بالقوه خود و بهبود منزلت زنان در خانواده بوده است. تحليل همبستگي بين اشتغال و متغيرهاي مستقل نشان داد ميان ميزان تحصيلات زنان، ميزان تحصيلات مردان و نگرش کلي مردان خانواده نسبت به دريافت وام توسط زنان خود در سطح 0.01 رابطه معني داري وجود دارد.

 نسخه قابل چاپ

هدف از اين تحقيق شناسايي توانايي هاي بالقوه و بالفعل زنان روستايي سه استان شمالي کشور (گلستان، گيلان و مازندران) از طريق شناسايي مشاغل درآمدزاي آنان بود. اين مشاغل توسط خود زنان روستايي و در پاسخ به سوالات پرسشنامه اعلام شد. تحقيق از نوع کاربردي و روش آن توصيفي – پيمايشي است که درباره يک نمونه 1382 نفري از زنان 10 سال به بالاي روستاهاي اين سه استان انجام شده است. براي انجام تحقيق، 10 سوال کلي با 36 گويه در فرم پرسشنامه تدوين شد که با استفاده از شيوه مصاحبه تکميل گرديد. نتايج حاکي از آن است که زنان روستايي اين سه استان بيشترين فعاليت اقتصادي خود را به ترتيب در حوزه هاي کشاورزي، دامداري، صنايع دستي و خدمات انجام مي دهند و در عين حال در هيچيک از اين موارد، آموزش چنداني از مروجان يا مدارس دريافت نکرده و بيشتر مشاغل درآمدزاي خود را به صورت سنتي فرا گرفته اند.

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ