دیابت نوع يك، یك بیماری خودایمنی است كه باعث از بین رفتن سلول‌های تولیدكننده انسولین در لوزالمعده می‌شود. لوزالمعده توانايی جایگزین كردن این سلول‌ها را نداشته و پس از بین رفتن آنها، فرد مبتلا به دیابت نوع يك به منظور كنترل قند خون باید انسولین تزریق كند. قند خون بسیار بالا یا بسیار پایین می‌تواند تهدیدكننده حیات بوده و فرد مبتلا باید چند بار در روز قند خونش را كنترل كند. یكی از اهداف دیرینه تحقیقات متخصصان در مورد دیابت نوع يك، جایگزین كردن سلول‌های از دست رفته با سلول‌هایی است كه بتواند انسولین مورد نیاز را توليد و در خون منتشر كند. اگرچه دانشمندان توانسته‌اند با استفاده از سلول‌های بنیادی جنینی سلول‌های تولیدكننده انسولین بسازند، اما این سلول‌ها پس از كاشت در بدن عكس‌العمل مناسبی در مقابل تغییرات قند خون نداشته است. چنانچه این سلول‌ها در بدن بیمار كاشت شود ممكن است انسولین در زمانی كه نیاز به آنها نیست ترشح شود و خود این موضوع باعث ایجاد هیپوگلیسمی كشنده گردد.
تحقیقات محققان دانشگاه كلمبیا روی موش‌ها نشان می‌دهد برخی سلول‌های پروجنیتور كراتین در روده موش توانایی عجیبی در تولید سلول‌های مولد انسولین دارد. سلول‌های پروجنیتور شبیه سلول‌های بنیادی است كه به صورت بالقوه توانایی تبدیل شدن به بافت‌های مختلف را دارد.
معمولا سلول‌های پروجنیتور معده و روده مسوولیت تولید طیف وسیعی از سلول‌ها از جمله سلول‌های تولیدكننده سروتونین، پپتید بازدارنده شكمی و دیگر هورمون‌های ترشح شده در روده را بر عهده دارد. متخصصان دریافتند به محض خاموش شدن ژن FOXO1 كه در سرنوشت سلول‌ها تاثیرگذار است، سلول‌های مولد انسولین توسط سلول‌های پروجنیتور تولید می‌شود. اگر این ژن در مراحل اولیه رشد موش‌ها خاموش شود سلول‌های مولد انسولین بیشتری تولید می‌شود، اما اگر این ژن در مراحل بلوغ موش خاموش شود بازهم سلول‌های مولد انسولین تولید می‌شود. نتایج تحقیق حاكی از آن است كه می‌توان سلول‌های مولد انسولین در كودكان و حتی بزرگسالان مریض را مجددا وادار به رشد كرد. سلول‌های مولد انسولین در روده چنانچه در واكنش به میزان قند خون پاسخ مناسبی ندهد می‌تواند خطرساز شود، اما محققان می‌گویند سلول‌های جدید روده‌ای ـ معده‌ای دارای گیرنده‌های گلوكزسنج بوده و آزاد كردن انسولین را به دقت انجام می‌دهد.
بر اساس نتایج این تحقیق، محققان فكر می‌كنند درمان دیابت به این روش بهتر از درمان آن به وسیله سلول‌های جنینی یا سلول‌های بنیادی آی.پی.اس است. كلید اصلی در تبدیل این روش به یك راه درمان عملی این است كه دارویی تولید شود تا اثر مشابهی روی سلول‌های پروجنیتور فرد مبتلا به دیابت داشته باشد.
