مقالات زبان های خارجی

وجه، يكي از مقوله هاي گرامري فعل است كه عموما، در سه معناي اخباري، امري و التزامي، توجه زبان شناسان روسي و فارسي را برانگيخته است. ابزارهاي زباني براي بيان اين مفاهيم، در زبان روسي و فارسي متفاوت اند. براي بيان وجه التزامي، در هر دو زبان، كه بر قضيه اي غير واقعي دلالت دارد، و تنها احتمال وقوع آن در گذشته و يا آينده مي رفته و يا مي رود، نه تنها فعل، بلكه عوامل زباني متعدد ديگر ‌‌تاثير گذارند. هدف از اين پژوهش، مطالعه و مقايسه ابزار زباني بيان وجه التزامي و بررسي ساختارهاي نحوي است، كه در بيان اين مفهوم، در زبان هاي روسي و فارسي كاربري دارند، و نيز يافتن وجوه تفاوت و تشابه زباني آن است. از آنجا كه، براي بيان وجه التزامي، در زبان فارسي، ابزارهاي گرامري بيشتري دخالت دارند، بنا براين، معاني گرامري زمان و شخص در فعل جمله مورد نظر فارسي، دقيقا مشخص است، در صورتي كه، معاني مذكور، در وجه التزامي افعال زبان روسي، به دليل نبود ابزار گرامري لازم، وجود ندارد.

 نسخه قابل چاپ

واحدهاي زباني در ساختار زبان روسي، با قرار گرفتن در يك نظام مرتبه اي، سطوح مختلفي از سلسله مراتب را تشكيل مي دهند. اين سطوح عبارتند از «سطح واج»، «سطح تكواژ»، «سطح واژه»، «سطح كلام». موضوع اصلي مطالعات علم صرف و علم نحو به ترتيب، سطح واژه و سطح كلام اند. در زبان شناسي روسي، اين دو حوزه مطالعاتي از دير باز به شكل سنتي دستور زبان ناميده مي شوند. بررسي آثار و تحولات علمي و پژوهشي در زمينه علم صرف روسي، موجب مي گردد تا بتوان چهار دوره مطالعات علم صرف روسي را، از عصر لامانوسوف تا به امروز از يكديگر متمايز نمود. توجه به دو وجه صورت و معناي واژه، مهم ترين مشخصه مطالعات صرفي در طول اين چهار دوره به شمار مي آيد.

 نسخه قابل چاپ

بررسي جايگاه متمايز آتش و تاثير ژرف آن بر زندگي روزمره و تاريخ جوامع بشري، آن چنان كه مد نظر گاستون باشلار و ديگر نظريه پردازان نقد مضموني است مستلزم اين است كه از گستره هاي مختلف دانش مدد بجوييم. تاريخ، روانشناسي، جامعه شناسي، شاخه هاي مختلف علم فيزيك، قوم شناسي و مردم شناسي تاريخي، هر يك بخشي از اين گستره هستند. مقاله حاضر بدون بهره گيري از همه اين زمينه ها به اين نكته مي پردازد كه آتش به صورت بالقوه مي تواند طيف گسترده اي از معاني را به همراه داشته باشد. همين امر، اين عنصر را به مجموعه اي معنايي و به دنبال آن مجموعه اي از مفاهيم نمادين مبدل مي سازد. از وراي اين ويژگي هاي نمادين است كه ما به بررسي اين پديده خواهيم پرداخت و توصيفات و تحليل هاي خود را بر پيرامون محور دوگانگي و تناقض بزرگ اين پديده پيش خواهيم برد (آتش مخرب / بارور كننده؛ نماد زندگي / نماد مرگ). در اين راستا، اساس كار خود را بر پايه آيين زرتشت بنا مي نهيم كه بيش از ديگر آيين ها و سنن، ويژگي هاي نمادين آتش را بارز و ارزشمند مي سازد.

 نسخه قابل چاپ

پژوهش حاضر با هدف بررسي رابطه هوش هيجاني و جرات ورزي با مشاركت كلامي بين فراگيران زبان انگليسي به عنوان زبان خارجي، با توجه به جنسيت، ميزان برون گرايي و سطح بسندگي زبان انگليسي انجام شد. 68 دختر و 47 پسر در دو سطح مبتدي و متوسط از بسندگي زبان به صورت نمونه در دسترس انتخاب شدند و با پرسشنامه هوش هيجاني سيبريا شرينك و پرسشنامه شخصيتي تجديد نظر شده نئو مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج تحليل رگرسيون همزمان و گام به گام نشان داد كه برون گرايي، سطح بسندگي زبان انگليسي و جنسيت مي توانند تغييرات مشاركت كلامي را پيش بيني نمايند. متغير هوش هيجاني، به دليل عدم ارتباط و متغير جرات ورزي، به رغم ارتباط مستقيم و معني دار با مشاركت كلامي، به واسطه همپوشي با متغير برون گرايي از تحليل خارج شدند. نتايج آزمون t نشان دهنده مشاركت كلامي و جرات ورزي بيشتر فراگيران برون گرا نسبت به فراگيران درون گرا بود. با توجه به نتايج پژوهش، پيشنهاد مي شود دوره هاي آموزش جرات ورزي براي فراگيران درون گرا در نظر گرفته شود.

 نسخه قابل چاپ

در اين مقاله با در نظر گرفتن نظريه هاي ياكوبسن، زبان شناس و يكي از صورتگرايان معروف، به بررسي شعر«مست و هشيار» پروين اعتصامي به عنوان نمونه اي ازشعر كلاسيك فارسي پرداخته شده است. با توجه به اينكه به عقيده اين منتقد و ساير صورتگرايان، متن ادبي قبل از هر چيز مجموعه اي از پديده هاي ويژه زباني است، شعر مورد نظر از لحاظ ويژگي هاي ساختاري و چه گونگي توازن موجود در شعر، ويژگي دستوري به ويژه در بررسي افعال و ساختار دستوري، ويژگي آوايي ناشي از وجود قافيه ها، رديف ها و سرانجام ويژگي واژگاني از لحاظ تكرار كلمات و دامنه معنا شناختي آن ها مورد مطالعه قرار گرفته است. بررسي انجام شده نشان مي دهد كه پديده هاي وي‍‍‍‍‍‍ژه زباني در ايجاد تقابل و رويارويي دو شخصيت موجود در شعر و برجسته سازي محتواي آن نقش بسزايي دارند.

 نسخه قابل چاپ

پژوهش حاضر به بررسي پايايي (reliability) خودارزيابي (self assessment) دانش واژگاني (lexical knowledge) در متن و نقش توانش زباني بر آن، مي پردازد. اين پژوهش در سه مرحله انجام شده است. در مرحله نخست، زبان آموزان، آزمون توانش زباني را پاسخ گفتند و ميزان درك خود از معناي 40 واژه مشخص شده در متن را تعيين كردند. در مرحله دوم، از آن ها خواسته شد تا ترجمه، مترادف، متضاد و يا توضيح واژگاني را كه در مرحله قبل ميزان درك خود از آنها را مشخص كرده بودند، فراهم آورند. در مرحله سوم آن ها ميزان دانش خود از واژگان مشخص شده در مرحله اول را ارزيابي كردند. نتايج اين پژوهش نشان داد كه خودارزيابي زبان آموزان معتبر نيست و تحت تاثير توانش زباني آن ها قرار دارد. از اين رو پژوهش حاضر پيشنهاد مي كند كه مدرسان زبان ضمن تشويق زبان آموزان به حدس واژگان ناآشنا در متن، آن ها را به طور مستمر به بازنگري و بررسي معناي حدس زده ترغيب كنند.

 نسخه قابل چاپ

در اين مقاله، مـا ديـدگـاه لكان را درباره زبان و ناخودآگاه بررسي مي كنيم .ديدگاه هايي كه برگرفته از تئوري هاي «فرويد» است. ژاك لكان براي ناخودآگاه ذهن انسان ساختاري شبيه به ساختار زبان قايل است. يعني همان رابطه دال و مدلول حاكم در نظام زباني كه در ساختار ناخودآگاه ذهن نيز وجود دارد. به عبارت ديگر، همچنان كه بكارگيري دال هايي همچون اصوات و كلمات، زنجيره اي از مدلول ها يا معاني را در ذهن مخاطب ايجاد مي كنند، ناخودآگاه ذهن نيز در تماس با دال هايي همچون مزه خوراكي ها، رايحه برخي اشياء يا اشخاص و يا ديدن بعضي از تصاوير، خاطراتي را از گذشته به صورت مدلول هايي در ذهن ما بيدار مي كند. پيش از لكان، ساختارگراياني همچون كلود لوي- استروس نيز، براي تمامي فرايندهاي اجتماعي، از جمله زبان، ساختاري بنيادين قايل بودند كه غالب اوقات به شكل ناخودآگاه باقي مي ماند. درست همانند زبان كه زنجيره اي از واحدهاي نشانه اي و نمادين را تشكيل مي دهد، ناخودآگاه انساني نيز مجموعه اي از عناصر نشانه اي را كه حاصل اميال ارضاء نشده فرد است، همچون كدها و رمزگان زباني درخود ذخيره مي كند. لكان به تآسي از فرويد، ميان سه مفهوم «نيـاز»،«كشش» و «ميل» تفاوتي اساسي قائل است؛ و در حالي كه مفهوم نخست را يك نيرويي فيزيكي قلمـداد مي كند، براي دو مفهوم ديگر فرايندي روانشناختي قايل است. لكان فرضيه «عقده اديپ» را وارد نظام زباني مي كند. از ديدگاه او وقتي كه كودك متولد مي شود، در فضايي رقابتي با پدر، براي تصاحب مادر قرار مي گيرد، حال اين كودك يراي رقابت با پدر بايد در همان نظام نماديني كه پيش تر پدر وارد آن شده، حضور يابد و از زبان به عنوان ابزاري براي ايجاد اين گفتمان استفاده كند. اين مقاله تلاشي است تا چگونگي تشكيل گفتماني را با حضور عنصر زبان به عنوان نظامي نمادين نشان دهد، نظامي كه در ذهن كودك شكل گرفته تا او را در فضايي رقابتي با پدر براي تصاحب مادر قرار مي دهد.

 نسخه قابل چاپ

اين گفتار به بررسي مضمون اصلي (تقابل ميان آرمان خواهي و جامعه اي منحط) و نيز اهميت نمايشنامه فراواني (1978) اثر ديويد هِر، نمايشنامه نويس معاصر انگليسي مي پردازد. فراواني، روايتي است فردي در بافتي تاريخي. روح سركش شخصيت محوري اين اثر نمودار شور تحول خواهي و آرمان گرايي دهه 1960 است كه انبوه نمايشنامه نويسان جوان آن زمان نيز، از جمله ديويد هر، دستخوش آن بودند. تلخكامي اين آرمان خواه در مواجهه با انحطاط روزافزون بريتانياي پس از جنگ جهاني دوم (در دوران رونق و «فراواني») نقدي است كوبنده بر جامعه اي اخلاق زدوده و سترون كه بذر آرمان گرايي در آن بخت روييدن ندارد. نگارنده مي كوشد جايگاه اين نمايشنامه را در مجموعه آثار هِر و همچنين درام نويسي معاصر انگليسي بررسي كند. در اين مقاله تاكيد مي شود كه اثر مورد بحث را بايد نقطه عطفي (هم از حيث مضمون پردازي و هم از حيث سبكي) در كارهاي نويسنده اي شمرد كه سير تطّور مضامين و رويكردهاي آثارش (فاصله گرفتن از راديكاليسم و ميل به ليبراليسم و محافظه كاري) و نيز زندگي حرفه اي اش (گذار از «حاشيه» به «مركز» درام نويسي انگليسي) نمودگار و نمايه اي است از يكي از مهمترين الگوها و روندها در درام نويسي انگليسي بعد از جنگ جهاني دوم تاكنون.

 نسخه قابل چاپ

روسيه در قرن بيستم آبستن حوادث، تشنجات و درگيري هاي داخلي و خارجي بسياري بود و نويسندگان در اين قرن نيز به پيروي از پيشينياني چون لف تالستوي كه خالق آثاري چند درباره جنگ بودند، به ادبيات جنگ روي آوردند و آثار ارزنده اي از خود بر جاي گذاشتند. از ميان اين نويسندگان مي توان به ميخاييل شولخف مؤلف رمان دن آرام و داستان سرنوشت انسان اشاره كرد. پرداختن به «سرنوشت انسان» از موضوعات اصلي ادبيات در همه دوران تاريخ بوده است. شولخف نيز با انتخاب اين مضمون براي عنوان اثر خود، به تحليل آن مي پردازد. نويسنده در اين داستان، به توصيف سرنوشت قهرمانان و كشور پرداخته است، وي نشان مي دهد كه آندره ساكالوف قهرمان اصلي اثر، سمبل مقاومت، از خودگذشتگي و انسانيت است و با تحمل تلخي هاي بسيار تا پايان، به كمك نيروي عشق و محبت، انسان باقي ماند، در حالي كه شرايط روسيه به گونه اي بود كه او مي توانست به يك حيوان بدل شود.

 نسخه قابل چاپ

از دير باز قصه ها كه به صورت سنت شفاهي از نسلي به نسل ديگر انتقال يافته اند، بيانگر جهان بيني ها، نظام هاي اجرايي و اجتماعي بوده اند كه در گذر از زبان ها، قرن ها، قاره ها و پيروي از فرهنگ هاي گوناگون دچار تغييراتي شده اند. با جمع آوري قصه ها از نقاط مختلف دنيا، از اقوامي با زبان ها و آداب و رسوم متفاوت، متوجه شباهت هايي ميان آنها مي شويم، بدين گونه كه نه تنها تار و پود آنها يكي است، بلكه جايگاه عناصر داستاني نيز در همگي آنها يكسان است. اين شباهت ها بيشتر اقوامي را در بر مي گيرد كه زبان آنها متعلق به خانواده زبان هندو اروپايي است و همگي از يك مبدا حركت خود را آغاز كرده اند. سفر كردن از خلال مكان و زمان براي جستجوي اين قصه ها و نيز دست يافتن به معاني آنها از ديدگاه ساختاري، موجي است كه از قرن بيستم در گستره علوم انساني آغاز شد و رو به گسترش نهاد، هدف اين مقاله را در بر مي گيرد؛ بدين منظور روش كار پروپ، نخستين محقق در اين زمينه مد نظر خواهد بود كه بر روي چند قصه نمونه پياده خواهد شد تا ببينيم آيا قصه هاي ايراني نيز در چارچوب اين روش مي توانند قرار گيرند.

 نسخه قابل چاپ

در اين پژوهش، ارتباط بين جهت گيري هاي انگيزشي، شامل وضعيت بي انگيزشي، انگيزش بيروني، دروني و يادگيري زبان انگليسي به عنوان يك زبان خارجي مورد بررسي قرار گرفته است. نمونه تحقيق شامل 199 دانشجوي دانشگاه شيراز بود. اين افراد با استفاده از روش نمونه گيري خوشه اي انتخاب شدند. به اين منظور از تمامي كلاس هاي انگليسي عمومي دانشگاه شيراز، 7 كلاس به تصادف انتخاب و تمامي دانشجويان اين كلاس ها مورد مطالعه قرار گرفتند. براي اندازه گيري جهت گيري هاي انگيزشي، از مقياس جهت گيري هاي يادگيري زبان (LLOS) استفاده شد و مجموع نمرات امتحان ميان ترم و پايان ترم درس انگليسي عمومي نيز به عنوان شاخص ميزان يادگيري زبان انگليسي منظور شد. اطلاعات به دست آمده با استفاده از تحليل رگرسيون چند متغيره، تجزيه و تحليل شد. نتايج حاصله نشان داد كه جهت گيري بي انگيزشي داراي ارتباط منفي و معنادار با نمرات انگليسي عمومي است. دو جهت گيري انگيزشي بيروني و دروني ارتباط معناداري را با يادگيري زبان انگليسي نشان ندادند.

 نسخه قابل چاپ

بي شك تحقيقات و پژوهش هاي عظيمي در زمينه حافظ و اشعارش (حافظ پژوهي) توسط شارحان و حافظ پژوهان زيادي صورت گرفته كه هر يك به نوبه خود ‌‌تاثير به سزايي در تكريم مقام حافظ داشته كه به زعم خود توانسته اند خوانشي نو و برداشتي تازه از اشعارش ارايه دهند. به اين اعتبار مي توان گفت كه اشعار وي به لحاظ ابعاد پيچيده ذهني او، به دليل درون مايه هاي پر رمزوراز و خوانش هاي گوناگون بيشتر به منشوري هزارپهلو همانندند و داراي كيفيات و ويژگي هايي اند كه قابليت خوانش هاي متعدد و امكان كاويدن از جوانب مختلف را ميسر مي سازند. در همين زمينه، اين نوشتار پژوهشي است در گستره نقد ادبي معاصر، در پرتو رويكرد منطق مكالمه ميخاييل باختين تا برداشتي ديگر و خوانشي نو از فلسفه وجودي اشعار حافظ ارايه كند. با عنايت به اين نكته نفس عمل از نحله اي مكالمه اي برخوردار است كه از يك سو مكالمه و گفت وشنودي است با خواجه حافظ از دريچه اشعار وي و بررسي آن در سطوح و جنبه هاي مختلف و ازسوي ديگر مكالمه اي مابين جنبه تئوري منطق مكالمه و جنبه عملي آن ميان شاعري پارسي گو و نظريه نقد ادبي معاصر.

 نسخه قابل چاپ

آنتون چخوف نويسنده شهير قرن نوزده روسيه برخلاف نويسندگان بزرگي چون داستايفسكي و تالستوي كه معمولا در آثار خود قهرمانان خارق العاده جامعه خود را توصيف كردند، زندگي روزمره مردم اطراف خود را به تصوير كشيده است. حوادث و قهرمانان آثارش بسيار زنده و واقعي اند؛ همساني فوق العاده اي بين آثار وي و زندگي واقعي وجود دارد كه خواننده ادامه آنچه را كه در آثارش وصف شده اند، در دنياي اطراف خود احساس مي كند و مي بيند. تحصيل در دانشكده پزشكي و ايده هاي زاخارين، يكي از استادان برجسته دانشكده پزشكي نقش مهمي در ويژگي هاي هنري آثار او و شكل گيري افكارش داشت. پزشكان يكي از شخصيت هاي مركزي داستان ها و نمايشنامه هاي اويند، چخوف ابعاد مختلف شخصيت پزشكان را بسيار استادانه و با روان شناسي ظريفي توصيف كرده است. در مقاله حاضر، ضمن بررسي برخي از شخصيت هاي آثار چخوف، نشان داده شد كه او تحت ‌‌تاثير افكار زاخارين در پزشكي، از ارايه راه حل هاي كلي و الگوهاي عمومي براي همه موارد و مسائل اجتناب مي كرد و معتقد بود كه گاهي اوقات قوانين و الگوهاي كلي در موارد اتفاقي مصداق ندارند و نمي توانند مفيد باشند.

 نسخه قابل چاپ

اين گفتار به بررسي اصول سبك شناختي ادبيات نمايشي معاصر مي پردازد و تفاوت هاي آن را با متون كلاسيك بررسي مي كند. يكي از اين اصول وحدت هاي سه گانه ارسطو و قواعد دست و پاگير نمايشي است كه به فراموشي سپرده شده است. گويي تمام معيارهاي تئاتر كلاسيك، همچون كنش، شخصيت و گفت و شنود، به نوعي شالوده شكني مبتلا گشته اند و زمان نيز تداوم خطي و مستقيم خود را از دست داده است. متن نمايشي معاصر، ساختاري از هم گسيخته دارد، از مسايل روزمره سخن مي گويد و درد جامعه امروز را بيان مي كند. در اين مقاله نويسنده اين تفاوت هاي ساختاري و محتوايي را با نگرشي مقايسه اي از منظر جامعه شناسي در نمايشنامه ايراني نگين، اثر حميد امجد بررسي مي كند. بحث نويسنده اينست كه در اين نمايشنامه، واقعيت هاي اجتماعي تنش زا بر ساختار دوراني نگين تاثير گذاشته است و اين امر امكان هر گونه رهايي شخصيت ها را نفي مي كند. در ادامه بحث، براي روشن شدن نوآوري هاي اين اثر، نمونه هايي از تئاتر فرانسه ارائه شده است.

 نسخه قابل چاپ

در معرفت شناسي ادبيات رمانتيك و عرفان اسلامي، خيال جايگاه ويژه اي دارد. در اين مقاله، تلاش بر اين است تا نشان داده شود كه:
اول، معرفت شناسي رمانتيسيسم با معرفت شناسي عرفان اسلامي، از لحاظ ارزش و اهميت دادن به خيال، بسيار نزديك به هم اند. به عبارت ديگر، در اين نظام هاي فكري، خيال ابزار مهم شناخت است.
دوم، زيربناي معرفت شناسي خيال گراي رمانتيك و همچنين عرفان اسلامي وحدت است، بر خلاف معرفت شناسي عقل گرا كه مبناي آن ثنويت است.
سوم، معرفت شناسي مبتني بر خيال، گونه اي از وجود شناسي را مطرح مي سازد كه با وجود شناسي عصر خرد و همچنين وجود شناسي فلسفي مبتني بر عقل، كاملا متفاوت است. وجودي كه خيال آن را درك مي كند، ثابت و ايستا نيست، بلكه پويا، متغيرن وسيال است. اين وجود شناسي در ادبيات رمانتيك و عرفان اسلامي، مشابه است.
چهارم، اگر چه ديدگاه هاي رمانتيسيسم و عرفان اسلامي درباره جهان شباهت هاي بسياري به يكديگر دارند، اما تفاوت هاي چشمگيري نيز دارند كه آن ها را از هم ممتاز مي كند. در پايان اين مقاله، اين اختلاف ها نيز مورد بررسي قرار مي گيرند.
در اين مقاله براي تبيين ديدگاه رمانتيسيسم درباره خيال و ارزش و جايگاه آن در معرفت شناسي، به نظريات شاعران و نويسندگاه رمانتيك انگليس، به ويژه كولرج، شلي، و كيتس اشاره مي شود، و در ارتباط با عرفان اسلامي، ديدگاه هاي شيخ اكبر، محي الدين ابن عربي كه بنيادگذار عرفان نظري است، خصوصا در كتاب او، فصوص الحكم، مورد بررسي قرار مي گيرد.

 نسخه قابل چاپ