مقالات زبان های خارجی

محصولات فرهنگي بيگانه نظير فيلم و سريال، بخش قابل توجهي از فرآورده هاي سمعي و بصري موجود را تشكيل مي دهد جاذبه اين محصولات و بالطبع استقبال مخاطبان، اهميت آن ها را در همكاري هاي فرهنگي آشكار مي سازد. در اين ميان عدم تسلط عموم مخاطبان فرهنگ مقصد به زبان بيگانه از يك سو و لزوم نظارت بر مسايل اخلاقي، مذهبي و سياسي كه از طريق رسانه فيلم و تلويزيون انتقال يافته و كليت فرهنگي جامعه را مي سازند از سوي ديگر، وجود شاخه اي از علم ترجمه به نام ترجمه فيلم را ايجاب مي كند. مقاله پيش رو ضمن پرداخت سطحي و مختصر به برخي مباحث نظري در اين زمينه، كلياتي را در زمينه عناصر فرهنگي فيلم شامل لهجه ها، گويش، اسامي و نام هاي مذهبي، اسامي اشخاص، وام واژه ها و ترجمه طنز بيان مي كند.

 نسخه قابل چاپ

در نيمه دوم قرن بيستم، تعدادي از انديشه ورزان و نظريه پردازان حوزه ادبيات، تحت تاثير دستاوردهاي پربار هرمنوتيك فلسفي، ضرورت تكوين «هرمنوتيك ادبي» و يا «رويكرد هرمنوتيكي به متون ادبي» را طرح كرده و با نگرش ها، انتظارات و پيشنهادهاي گوناگون پا به عرصه اين ميدان نهاده اند. بعضي از ايشان، چون پتر سوندي، نوع خاصي از هرمنوتيك را مدنظر دارند، كه توان آن را داشته باشد، نخست به بازخواني و ساماندهي پيشينه تاريخي نظريه هاي تاويل ادبي بپردازد، و سپس در هماهنگي با مدرن ترين روش هاي نقد ادبي و زبان شناختي، جوابگوي پرسش هاي بنياديني باشد كه ذهن منتقدان ادبي از ديرباز با آنها مشغول بوده است. بعضي ديگر، چون هانس روبرت يآوس و اومبرتو اكو، خود از پايه گذاران مكتب هاي ادبي محسوب مي شوند، و قصد دارند، دامنه نقد ادبي را به مدد پرسش هاي جامع هرمنوتيكي گسترش دهند و با رجوع به مباني محوري اين مبحث، اعتبار تئوري ها و انديشه هاي خود را محك زنند.
جستار حاضر به نقد و بررسي منتخبي از مهم ترين رهيافت ها و نظريه هاي هرمنوتيك ادبي، مناسبات آن با ساير ديسيپلين هاي مشابه علوم انساني، و تلقي هاي مختلف از وظايف و كاركردهاي آن مي پردازد و سوالاتي نيز در مورد توان آشتي پذيري هرمنوتيك با روش هاي تاويل متن و نظريه هاي نقد ادبي مطرح مي كند. توجه اساسي اين مقاله اما به ديدگاه ها، راهكارها و معضلات ويژه اي معطوف است كه در تقاطع انديشه هاي محوري تاويل ادبي و پرسش هاي هرمنوتيكي شكل مي گيرند.

 نسخه قابل چاپ

در نقد ترجمه، مشخص كردن اساس كار و اجتناب از اعمال سليقه در درجه اول اهميت قرار دارد. در اين مقاله سعي شده است بر اساس مطالعات زبان شناسي مقابله اي و در چارچوب نظريه سخن كاوي (با بررسي موردي سبك، لحن، نشانه هاي سجاوندي) به نقد ترجمه مريم شفقي از داستان «درس هاي فرانسه»، نوشته والنتين راسپوتين، پرداخته شود. در اين نقد خواهيم ديد كه وي در اين ترجمه سبك اثر را كه غير رسمي و صميمي است با بهره گيري از دايره لغات گسترده شان به خوبي منتقل كرده است اما در انتقال لحن شخصيت ها و راوي داستان چندان موفق نبوده و توجه كافي به نشانه هاي سجاوندي كه اهميت خاصي در ترجمه دارند نكرده است.

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

منظور از واژه آرايي با واژه هاي همگون، اين است كه اين گونه واژه آرايي بر دو يا چند پايه واژگاني استوار است كه به گونه اي چشمگير با هم، هم گونند. به اين مفهوم كه در ريخت، ساخت، آهنگ و... شبيه يكديگر ند. دو واژه «همگون» را دو پايه جناس مي ناميم. پيداست كه اين گونه واژه ها در عين اين كه از يك سو همگوني دارند ناگزير بايد از سويي ديگر ناهمگوني و دوگانگي داشته باشند، در غير اين صورت دو يا چند واژه نخواهند بود و به عنوان يك كلمه با معاني متفاوت در نظر گرفته مي شوند. از اين رو با تكرار واژگان، يعني استفاده از دو واژه همگون (دو پايه جناس) آهنگي پديد مي آيد كه سبب شكوفايي و تجلي بلاغت مي شود و كه فراتر از زير و بم كلمات است. جناس در زبان هاي روسي و فارسي داراي گونه هاي متفاوتي است كه اين گونه هاي متفاوت بر اساس دوگانگي متفاوت دو پايه جناس پديد مي آيند و هر گاه اين دو واژه علاوه بر هم گوني، داراي دوگانگي نوشتار باشند، با يكديگر جناس لفظي و هر گاه دوگانگي ساختاري باشد، جناس مركب محسوب مي شوند. در اين مقاله سعي بر اين است كه با بررسي دلايل بوجود آمدن جناس هاي لفظي و مركب در زبان هاي روسي و فارسي، اين واژگان را براي خوانندگان ملموس تر و قابل درك تر كنيم.

 نسخه قابل چاپ

در طول تاريخ بسياري با انگيزه و شيوه هاي متفاوتي اقدام به ترجمه قرآن كريم كرده اند. بررسي و نقد ترجمه هاي پيشين و كشف توانمندي ها و كاستي هاي احتمالي آنها به منظور دستيابي به ترجمه اي مطلوب از قرآن كريم همواره لازم و راهگشاست. در اين زمينه، مقاله حاضر به نقد و بررسي سه ترجمه شاخص قرآن به زبان آلماني توسط سالمون شوايگر، ديويد فريدريش مگرلين و فريدريش روكرت با تمركز بر سوره حمد پرداخته است. در اين پژوهش ضمن ارايه تاريخچه اي از ترجمه قرآن به زبان آلماني مشخص شد كه اوضاع و جو سياسي حاكم در شكل گيري ترجمه هاي نخستين آلماني زبان قرآن و نيز، سير تكامل آنها از قرون وسطي به دوره روشنگري و بعد از آن، نقش اساسي داشته است. همچنين اغراض و انگيزه هاي مترجمان در هر سده در اين شكل گيري بي تاثير نبوده اند. در بررسي ترجمه هاي ذكر شده از لحاظ سبك و روش، امانت داري در برگردان ساختار نحوي و معنايي قرآن و يا اتخاذ شيوه اي علمي و دقيق به چشم نمي خورد. نتايج بررسي ترجمه هاي سوره حمد از دو جنبه روساخت و ژرف ساخت نيز نشان مي دهد كه عدم تسلط مترجم به زبان عربي و نيز كمك نگرفتن از تفاسير معتبر اسلامي، منجر به كج فهمي هاي اساسي در برگردان واژه ها و مفاهيم قرآني شده است. نقاط قوت و ضعف حاصل از اين بررسي، راهكارهايي را براي ترجمه بهينه قرآن ارايه كرده است.

 نسخه قابل چاپ

رمان ادواري «در جستجوي زمان از دست رفته» که توسط مارسل پروست در هفت مجلد، بين سال هاي 1913 و 1927، به رشته تحرير درآمده است، نه تنها داستان يک دوره خاص است، بلکه نگرشي نوين در شيوه پرداخت و ساختار زمان و گونه اي نوآوري در درون نگري و تجزيه و تحليل مسايل اجتماعي است. پروست دراين رمان به تحليل مفصل عشق و جنبه هاي بحث انگيز آن پرداخته است. در «جستجو»، تنها پيامدهاي مثبت عشق خيالي، آتشين و مطلق نيست که مورد مطالعه و بحث قرار مي گيرد، بلکه ناکامي هاي عاشقانه که همانا وسوسه، حسادت، نااميدي و بيماري است، نيز مطرح شده اند. پروست به زيبايي نشان مي دهد که انسان در مقابل پيامدهاي تلخ عشق، يعني تيره روزي و شوربختي، کاملا مسوول نبوده بلکه تقدير در ايجاد آن نقش بسزايي ايفا مي کند. کليه جنبه هاي مطرح شده عشق، شکل هاي کاملا خودخواهانه عاشق بوده که گواهي بر خود شيفتگي وي اند.

 نسخه قابل چاپ

ظهور رايانه ها تحولي عظيم در عرصه هاي گوناگون و از آن جمله آموزش پديد آورده اند، به گونه اي که آموزش را وارد مرحله نويني کرده است، آنچنان که اين تاثير، در زمينه آموزش زبان نيز نمود داشته است. رشد روزافزون رايانه ها و به دنبال آن نرم افزارهاي آموزشي زبان به عنوان وسيله اي کمک آموزشي در نظام هاي آموزشي کشورهاي پيشرفته، توجه توليد کنندگان و کاربران را همواره به اين سوال جلب مي کند که اين نوع نرم افزارهاي آموزشي بر اساس چه معيارهايي بايد توليد شوند. در اين مقاله سعي شده با ارايه معيارهاي تخصصي الف) ابعاد آموزشي (اهداف، نظام آموزشي باز يا بسته، روش ياددهي/ يادگيري و منحني آموزشي)؛ ب) فنون رايانه اي بکار رفته (ساختار خطي يا منشعب، انعطاف پذيري و امکان کنترل نرم افزار) و کاربري آسان به بررسي چگونگي ارايه نرم افزارهاي آموزشي زبان پرداخته شود. بررسي شکل، محتوا و تکنيک هاي بکار رفته در نرم افزارهاي آموزشي زبان، امکان سنجش کارايي نرم افزارهاي موجود و در نتيجه تهيه و توليد نرم افزارهاي آموزشي کارآمد را با توجه به شرايط و نيازهاي کاربران داخلي فراهم مي آورد.

 نسخه قابل چاپ

ايده هاي تربيتي همواره در زمره مهمترين موضوعات براي جامعه بشري بوده اند. در بين مفاخر علم و ادب ايران، نخبگاني بودند که به فرايند و اهداف انديشه هاي تربيتي به صورت جامع نگريسته اند، بنابراين ضرورت دارد ديدگاه آنان مورد توجه اديبان و صاحب نظران نظام هاي آموزشي و تربيتي قرار گيرد از جمله اين بزرگان که انديشه هاي آنان بررسي مي گردد، فارابي، ابن سينا، ابن مسکويه و سعدي اند. هدف از اين پژوهش، رسالت پرداختن به موضوع اخلاق، تربيت و آموزش در آثار مفاخر علم و ادب ايران است که با تکيه بر جستار اديبان روس استدلال شده است. در اين مقاله، ابتدا از تجزيه و تحليل ايده هاي تربيتي مفاخر علم  و ادب ايران، با استناد بر آرا اديبان و شرق شناسان روس که منجر به بهبود روش ها، محتوا و فرم آموزشي کنوني شده است توضيحاتي داده خواهد شد و سپس به بررسي عقايد تربيتي استاد سخن سعدي مي پردازيم. در اين پژوهش با تاکيد بر نقش عقايد تربيتي اديبان ايراني و بکارگيري تحقيقي جامع از نظرات شرق شناسان و اديبان روس به تحليل ريشه و عناصر فرهنگي و تربيتي تاثيرگذار بر ادبيات توجه مي گردد. نتيجه آن است که اين امر در شناسايي اقتدار فرهنگ و ادبيات غني ايران در جوامع ديگر سهم بسزايي دارد.

 نسخه قابل چاپ

داستان کوتاه، همواره به عنوان يکي از ژانرهاي اصلي بسياري از روايات ادبي مطرح بوده و مطالعات فراواني که در زمينه ويژگي ها و عناصر سازنده آن صورت گرفته، مويد همين مهم است. در واقع همين ويژگي هايند که روايت را در داستان هاي کوتاه از ساير انواع ادبي متمايز مي سازند. اما گاهي ادبيات معاصر فرانسه اين مرزها را در هم آميخته  تشخيص ژانرهاي ادبي را بسيار دشوار مي سازد. اغلب داستان هاي ژان ماري گوستاو لوکلزيو در زمره آثار نويسندگاني است که خود را متعلق به هيچ سرزمين و يا فرهنگي نمي دانند. او از ادبيات جهاني براي نوشتن داستان هاي کوتاه خود بهره مي برد و با تلفيق افسانه و اسطوره در داستان کوتاه، شکل نويني از داستان نويسي را ابداع مي کند. مقاله حاضر به طرح اين مهم مي پردازد که ابعاد اين شکل نوين داستان نويسي کدامند و از چه عناصري تشکيل شده است. از اين رو، در پاسخ به اين پرسش ها، به بررسي گستره ادبيات جهاني در روايت موندو و داستان هاي ديگر ژان ماري گوستاو لوکلزيو با رويکردي تطبيقي پرداخته ايم.

 نسخه قابل چاپ

بحث اصلي اين مقاله تحليل گفتمان محققان و پژوهشگران زمينه نقد ترجمه به منظور کشف مباني و منابع آموزشي و يادگيري، تعيين معيارها و ملاک هاي نقد ترجمه، و تشخيص نوع، کيفيت، و چگونگي هم کنشي بين متغيرها در عرصه نقد ترجمه است. اين مقاله با نگرشي تحليلي، توصيفي، و تطبيقي ديدگاه هاي زبان شناسان، ترجمه شناسان، و مترجمان را تجزيه و تحليل کرده است. نتيجه نشان مي دهد که %62.7 مباني فکري و منابع آموزش و يادگيري محققان در مطالعات انتقادي ترجمه را بررسي و توصيف خود فرايند ترجمه تشکيل مي دهد. اين نکته مبين رابطه مثبت بين رويکردهاي نقد ترجمه و مباني علم آزمون سازي است. 39.5% محققان ابعاد گوناگون تحليل را مورد توجه قرار داده اند که در آن هم کنشي بين متغيرها تجزيه و تحليل مي گردد. 69.7% محققان بر اين باورند که فرايند نقد ترجمه داراي معيارها و ملاک هايي است که ميان آنها و زبان، ادبيات، فرهنگ، و علوم گوناگون رابطه معناداري وجود دارد. به نظر همه محققان، نقد ترجمه ماهيتي پژوهشي دارد و مي تواند آثار مختلفي بر ابعاد گوناگون نظام تربيت مترجم داشته باشد. لازمه چنين رويکردي بازنگري و تحول در زمينه هاي تهيه و تدوين مطالب درسي، آموزش، و روش هاي آزمون ترجمه مي باشد و روش هاي سنتي ديگر پاسخ گوي نيازهاي رشته تربيت مترجم در عصر فناوري اطلاعات و ارتباطات نيست. با توجه به اين که در رشته هاي مرتبط از جمله آموزش زبان و زبان شناسي تحقيقات گسترده و نظام مندي صورت گرفته است، مي توان اصول و مباني آنها را مطالعه کرد و اشتراکات را اقتباس نمود و با اتخاذ روش هاي خلاق، نظام آموزشي مدون تربيت مترجم را ارايه کرد. به خاطر اين که در آن حوزه ها در طول سال ها تحقيقات فراواني انجام گرفته است و ترجمه شناسان مي توانند با تجزيه و تحليل آنها رسيدن به هدف در ابعاد گوناگون را تسهيل نمايند.

 نسخه قابل چاپ

آموزش زبان خارجي، تاريخچه اي بسيار طولاني دارد. با توجه به اين مساله که در روند آموزش زبان خارجي، اصلي ترين هدف، دستيابي زبان آموز به مهارت استفاده از زبان در ارتباط مستقيم با گويشوران آن زبان است، بررسي روش هايي که به زبان آموز در دستيابي به اين توانايي کمک مي کند، ضروري است. ما در اين مقاله بر آنيم تا به بررسي ضرورت و نحوه استفاده از فناوري هاي نوين در آموزش زبان هاي خارجي، بر پايه بررسي موردي سينما به عنوان يک عامل توانمند در شناخت جزييات فرهنگي کشور مقصد و زبان زنده آن کشور، بپردازيم. پس از تبين دلايل ضرورت استفاده، با ارايه مدلي عملي براي استفاده کارآمد از فيلم، چند پيشنهاد به منظور کاربردي کردن دروس پخش فيلم در دانشگاه ارايه نماييم. در اين مدل با انتخاب يک فيلم که نمونه اي از سينماي ملي روسيه محسوب مي شود خواهيم کوشيد تا به صورت عملي نحوه استفاده از فيلم به عنوان يک عامل توانمند در روند آموزش زبان به ويژه در آشنايي زبان آموزان با فرهنگ کشور مقصد و زبان زنده آن سرزمين را تشريح دهيم.

 نسخه قابل چاپ

اين مقاله، ترجمه گفتمان غيرمستقيم آزاد را در سه ترجمه فارسي رمان به سوي فانوس دريايي بررسي مي کند. ابتدا از گفتمان روايي و انواع آن و بعد از گفتمان غيرمستقيم آزاد و مباحث نظري مربوط به آن از جمله ويژگي هاي زبان شناختي و تاثيرات و کارکردهاي آن موجزوار سخن به ميان مي آيد. سپس، به ترجمه گفتمان غيرمستقيم آزاد در سه ترجمه رمان به سوي فانوس دريايي اشاره شده و شاخص هاي زبان شناختي مهم آن از قبيل ضماير، اشارتگرهاي زماني و مکاني، افعال وجه نما؛ جمله پرکن ها و ادات تاکيد در ترجمه هاي حسيني، بجانيان و کيهان تحليل و بررسي مي شوند. در پايان گفته مي شود که هر يک از سه مترجم به چه ميزان توانسته و/ يا نتوانسته اند ويژگي هاي سخن غيرمستقيم آزاد را با نسبت هاي متغيير در زبان فارسي بازآفريني کنند.

 نسخه قابل چاپ

از ميان مفاهيم گوناگون مطرح شده در ادبيات، بي گمان مفهوم «عشق» يکي از جذاب ترين و در عين حال چالش برانگيزترين موضوعاتي است که در اشکال مختلف به آن پرداخته شده است. مارسل پروست نيز در «عشق سوان» به تحليل عشق و بررسي تاثيرات آن بر روان آدمي مي پردازد. از ديدگاه او، عشق حاصلي جز سرسپردگي در برابر معشوق نيست، و از ايجاد پيوند روحي در ميان آنها ناتوان است. پروست شالوده عشق را بر بنياد محروميت استوار مي کند. پيوند عاشقانه سوان و اودت نيز به عنوان نمونه اي از يک رابطه عاشقانه نافرجام است که نتيجه اي جز شکست در بر ندارد. پروست با ارايه تصويري نو از مفهوم عشق، آن را حاصل يک سوء تفاهم کم اهميت مي داند که با ترديد، ناآرامي و بي ثباتي آغاز مي شود، و با دلزدگي و ملال پايان مي پذيرد. اين مقاله، به تحليل ديدگاه هاي پروست درباره عشق در «عشق سوان» مي پردازد.

 نسخه قابل چاپ

گستردگي دامنه بررسي اسطوره ها و مضامين در نقد، تحليل گران متون ادبي را در برابر تلي از واژگان همسان قرار داده که گاهي تشخيص آنها از يکديگر دشوار است، چرا که در متون فراوان، منتقدان، اسطوره، مضمون، نماد و بن مايه را در يک چارچوب قرار مي دهند و آنچه را براي يکي مضمون محسوب مي شود، براي ديگري اسطوره به حساب مي آيد، در صورتي که تفاوت بسياري ميان اين واژه هاست. درباره اين تفاوت نيز بين منتقدان اتفاق نظر وجود ندارد، همچنان که گاهي مرز بين اسطوره هاي باستاني و اسطوره هاي تاريخي و ادبي مشخص نيست. ولي چگونه يک چهره تاريخي به يک اسطوره تبديل مي شود؟ چه زماني يک اسطوره در متن ادبي ظاهر مي شود؟ آيا درنقد اسطوره اي، ريشه يابي اساطير و در مقايسه بين آنها روش در زماني راه گشاست يا بررسي هم زماني؟ در اين مقاله سعي بر اين است که بارجوع به ديدگاه نظريه پردازان نقد اسطوره اي، پاسخي براي اين پرسش ها ارايه شود.

 نسخه قابل چاپ