مقالات زبان های خارجی

براي دست يابي به ترجمه اي راستين، مي بايد به روح اثر پي برد. در برگردان داستان نوين موشت اثر ژرژ برنانوس به فيلم، روبر برسون به شكلي آرماني موفق به دستيابي به روح اثر شده و اين اتفاق در شكل و مضمون، به صورتي توامان رخ داده است. برسون بيان هاي ادبي خاص اثر را تبديل به بيان سينمايي كرده و در تمامي اين موقعيت ها، جهان بيني برنانوس را در نظر داشته است. جستجوي خداوند از فراسوي دردها و رنج هاي آدمي، مضمون مشترك نويسنده و فيلمساز بوده است و همچنين نبود سويه هاي روانشناختي در كنش و گفت و گوها، جهان ساختاري مشترك آن دو است. بدين گونه، اثري در سينما پديد آمد كه اقتباسي شاخص از جهان ادبيات است.

 نسخه قابل چاپ

آواشناسي بخشي از زبان شناسي است كه به بررسي اصوات زبان در جريان گفتار مي پردازد. حيطه اصوات و گفتار زبان، جوهر و اصل آن محسوب مي شود. به همين علت است كه آواشناسي جايگاه مستقلي در زبان شناسي دارد. از موضوعات مهم مورد تحقيق در آواشناسي روسي، بحث درباره اصوات (ЗByКИ peЧИ) به كار گرفته شده در زبان، از دو جنبه مختلف است، يعني از نظر فيزيكي و از نقطه نظر طرز اداي آنها.
از وظايف مهم ديگر آواشناسي، تعيين دقيق اصوات و واج هاي زبان و تبيين چگونگي روند تغييرات آن در مقايسه با گذشته و بيان علل فرآيندهاي در زماني يا همزماني آنهاست. در اين مقاله به چگونگي بررسي اصوات زبان روسي در ابعاد شنيداري (آكوستيكي) و گفتاري (فيزيولوژيكي) به سبك همزماني پرداخته مي شود. با اين حال به واسطه ارتباط نزديك اصوات با نظام صوتي زبان در مواردي نيز براي تبيين، مقايسه و تمايز صوت از واج، ناچار مواردي از مشخصه هاي واج، عنوان مي شود. نكته مهمي كه اين مقاله به آن پرداخته است، تفكيك مقوله آواشناسي (фOHeTИКa)، از واج شناسي (фoHoлoгия) است.

 نسخه قابل چاپ

در ميان آثار ميخاييل بولگاكف، داستان قلب سگي، از اهميت خاصي برخوردار است. داستان در سال 1925 نوشته شد، ولي به دليل نظريات «ضد انقلابي» آن، تا سال 1987 در روسيه به چاپ نرسيد. اين مقاله ابتدا به موضوعات بررسي شده در آثار بولگاكف، نويسنده كلاسيك قرن نوزده مي پردازد و سپس به ديدگاه هاي نويسنده درباره بحران شديد اقتصادي، سياسي و وضعيت اجتماعي حاكم بر شوروي در دوران بعد از انقلاب اكتبر 1917 به ويژه در سال هاي 20 و 30 اشاره مي كند. شخصيت پروفسور پري آبراژنسكي و شخصيت جديد فانتزي داستان، يعني شاريكوف، ثمره انقلاب اكتبر 1917، نشان از خلاقيت خارق العاده بولگاكف دارد. با بررسي رفتار شاريكوف، اين انسان آزمايشگاهي، كه خود را «عنصر كار» معرفي مي كند، و با تاثيرپذيري اش از شوندر، نماينده انقلاب اكتبر و «مدافع منافع انقلاب»، مي بينيم كه چگونه عرصه بر ديگران تنگ شده، تا آن جا كه حتي ديگر قادر به ادامه زندگي عادي خود نيستند. از موضوعات مهم ديگر بررسي شده در مقاله، بيان نقطه نظرات بولگاكف درباره ديوان سالاري حاكم بر جامعه شوروي، بعد از انقلاب اكتبر است. اين نكته با مقايسه برخورد متفاوت دو قهرمان انقلابي (شوندر) و ضد انقلابي (پروفسور پري آبراژنسكي)، مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است.

 نسخه قابل چاپ

گرچه آشنايي اوليه غرب با شرق، با شك و ترديدهايي همراه بود، اما به تدريج و به خصوص در دوره روشنگري، با پي بردن به غناي فرهنگ و ادب مشرق زمين از پيشداوري هاي منفي غرب كاسته شد و روند گرايش به شرق شتاب بيشتري گرفت. در دوره رمانتيسم، ادبيات مشرق زمين منبع الهام نويسندگان، متفكران و ادباي غرب شد. هر در از پيشگامان نهضت فكري گرايش به فرهنگ و ادب شرق در ادبيات آلمان بود و بر باورهاي گوته درباره شرق تاثير عميقي نهاد. به دنبال هردر، نويسندگان آلماني ديگري نيز به اين نهضت فكري پيوستند. شرق در ابتدا براي گوته محملي براي فرار از دنياي پر آشوب غرب بود. آشنايي او با ديوان حافظ و تاثيري كه حافظ از نظر فكري بر او داشت، آن چنان عميق بود كه او را بيش از پيش به سوي شرق سوق دارد و زمينه ساز سفر عرفاني، خيالي و هجرت گونه او به شرق شد.

 نسخه قابل چاپ

آواشناسي بخشي از زبان شناسي است كه به بررسي اصوات زبان در جريان گفتار مي پردازد. حيطه اصوات و گفتار زبان، جوهر و اصل آن محسوب مي شود. به همين علت است كه آواشناسي جايگاه مستقلي در زبان شناسي دارد. از موضوعات مهم مورد تحقيق در آواشناسي روسي، بحث درباره اصوات (ЗByКИ peЧИ) به كار گرفته شده در زبان، از دو جنبه مختلف است، يعني از نظر فيزيكي و از نقطه نظر طرز اداي آنها.
از وظايف مهم ديگر آواشناسي، تعيين دقيق اصوات و واج هاي زبان و تبيين چگونگي روند تغييرات آن در مقايسه با گذشته و بيان علل فرآيندهاي در زماني يا همزماني آنهاست. در اين مقاله به چگونگي بررسي اصوات زبان روسي در ابعاد شنيداري (آكوستيكي) و گفتاري (فيزيولوژيكي) به سبك همزماني پرداخته مي شود. با اين حال به واسطه ارتباط نزديك اصوات با نظام صوتي زبان در مواردي نيز براي تبيين، مقايسه و تمايز صوت از واج، ناچار مواردي از مشخصه هاي واج، عنوان مي شود. نكته مهمي كه اين مقاله به آن پرداخته است، تفكيك مقوله آواشناسي (фOHeTИКa)، از واج شناسي (фoHoлoгия) است.

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

نسخه ‌برداري از يك اثر ادبي با مساله بينامتني و ميزان خلاقيت نسخه ‌بردار ارتباط دارد. اين موضوع همواره در ادبيات مورد بحث بوده است. يكي از نمونه هاي اين نسخه برداري - يا به عبارتي شبيه ‌سازي- رمان راهب (لويس) نوشته آنتونن آرتو، نويسنده فرانسوي قرن بيستم است كه با كمي تفاوت تكرار رمان راهب، اثر ماتيو گرگوري لويس، نويسنده انگليسي قرن هيجدهم، است. ولي آنتونن آرتو، اثر خود را كه بي شك حاصل اين بازنويسي است، خلاقيتي ادبي به حساب مي آورد. مقاله حاضر حاصل كوششي است براي نشان دادن تفاوت ها و شباهت هاي اين دو رمان از نظر ساختاري، انتخاب عنوان، سبك، هنجارهاي زبان و غيره. اين بررسي راهكاري است براي مقايسه رمان هايي از اين نوع كه در حقيقت بازنويسي يكي از متون پيشين است- چنين شبيه سازي هايي چندان هم اندك و بي اهميت نيستند- آيا نويسندگان چنين آثاري را مي توان آفريننده آثاري نو تلقي كرد؟

 نسخه قابل چاپ

تاثير زبان رسانه هاي جمعي قدرتمندي همچون تلويزيون و راديو بر جامعه و گويش مردم، ايجاب مي‌كند كه اين زبان، تا حد ممكن آراسته و ويراسته شود؛ متاسفانه اين مهم در بسياري از برنامه ها، به خصوص آنجا كه سر و كار با ترجمه است، رعايت نمي شود و زبان برنامه هاي علمي، ادبي، داستاني، هنري و حتي خبري، گاهي با غلط هاي فاحش و اشتباه و ايراد فراوان همراه است. در اين زمينه سوالات بسياري مطرح است اين كه چه قدر مفاهيم مطرح شده در برنامه هاي خارجي توسط مترجمان فهم و درك مي‌شود؟ تا چه حدعبارت ها و واژه هاي فارسي، معادل عبارت ها و واژه هاي زبان اصلي يا زبان علمي است؟ اشتباه ها و غلط هاي راه يافته در ترجمه‌ ها از كجا ناشي مي شود؟ آيا متن اصلي معيوب و مغلوط بوده يا مترجم كارايي لازم را نداشته و يا گويندگان و مديران دقت كافي نداشته اند؟ تلاش اين مقاله براين است تا به اين مباحث بپردازد و بتواند راهكاري را ارايه دهد.

 نسخه قابل چاپ

آغاز آشنايي حقيقي فرانسويان با ايران از طريق سفرنامه هاي سياحان مشهور قرن هفدهم و ديگر آثاري كه درباره شرق، ايران و اسلام نوشته شده، توجه نويسندگان و فيلسوفان عصر روشنگري به فرهنگ و تمدن ايراني و اشاعه اين فرهنگ در اروپا، تاثيرپذيري نويسندگان معروف اين دوره از بزرگان ادب فارسي، توجه خاص آنان، بخصوص ولتر، به سعدي، استفاده ولتر از فنون فصاحت و موقع شناسي سعدي: تلفيق تخيل و حقيقت، نظم و نثر استفاده از شخصيت هاي تاريخي، ترويج انديشه هاي محوري سعدي چون مهرباني، گشاده رويي، تساهل مذهبي، انسان دوستي، نقد جهان واقعي و جستجوي جهاني مطلوب، ديگر تجانس ها و قرابت هاي ولتر و سعدي، از جمله مفاهيمي است كه در محدوده اين مقاله بدان پرداخته مي شود.

 نسخه قابل چاپ

ترجمه افعال انعكاسي دو طرفه، از زبان اسپانيايي به فارسي و بالعكس به دليل پيچيدگي معاني، از موارد مشكل ساز به شمار مي روند. هدف از اين بررسي مطالعه اجمالي ساختارهاي افعال انعكاسي دو طرفه در زبان هاي فارسي و اسپانيايي، با در نظر گرفتن تشابهات و تمايزات زباني بين آن ها است. در مقاله فوق، چه گونگي ايجاد ارتباط بين افعال دو جانبه ذاتي و ساختاري و همچنين شيوه استفاده از واژه هاي اضافي در زمينه افعالي كه فاقد ويژگي دو جانبي اند، براي رساندن منظور از زباني به زبان ديگر مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. اين دو گونه فعل را به ترتيب افعال دو جانبي و افعال شبه دو جانبي مي ناميم. در ادامه، براي يافتن راه حلي مناسب؛ به منظور معادل يابي در زبان مقصد، تقسيم بندي در هر يك از اين شاخه ها انجام شده و هر يك از آنها به چند زير شاخه تقسيم شده اند.

 نسخه قابل چاپ

مقاله حاضر تلاشي است براي معرفي و بررسي قطعه سوم از مجموعه اشعار تاسي از قرآن الكساندر سرگييويچ پوشكين كه با الهام از مفاهيم قرآن كريم سروده شده است. نويسندگان بزرگ روسيه با بهره گيري از مفاهيم قرآن كريم، آثار جاوداني از خود به يادگار گذاشته اند كه اين آثار، در عين جذابيت براي خوانندگان مشرق زمين، متاسفانه به دلايلي نامشخص، كمتر مورد توجه مترجمان و محققان ايراني قرار گرفته اند. قطعه سوم مجموعه اشعار تاسي از قرآن پوشكين يكي از بارزترين و زيباترين آن ها است كه با الهام از مفاهيم آيات مختلف سوره عبس سروده شده است. در اين مقاله، ضمن تحليل و بررسي قطعه سوم از مجموعه 9 قسمتي تاسي از قرآن وي، سعي شده تا آياتي از قرآن كريم را كه منبع الهام و پيدايش اين قطعه ‌اند، نشان داده شود. اين اشعار بازتاب شرايط روحي و رواني پوشكين در دوران سخت تبعيد در شمال روسيه در روستاي ميخائيلوفسكويه است. او با بهره گيري از مفاهيم قرآني و با سرودن اين اشعار، روحيه و اميد به آزادي را در خود تقويت مي كرد.

 نسخه قابل چاپ

با بررسي ادبيات ايراني و آلماني ديده مي ‌شود كه چار چوب داستان در داستان؛ كه روشي شرقي است و از راه ايران به ادبيات اروپايي راه يافته در ايران و اروپا با هدف هاي مختلفي به كار برده شده است. در اروپا روش داستان در داستان گونه جديدي در ادبيات داستاني را پديد آورد كه در آغاز به عنوان يكي از ويژگيهاي گونه ادبي نوول (داستان كوتاه) شناخته شد. (تئوري) نظريه شهباز (سمبل نقطه عطف يا چرخش داستان) كه براي نوول ارايه شد به عقيده برخي از ادبا لازم دانسته شده است، ولي برخي ديگر از ادبا به آن چندان پايبند و معتقد نبوده اند مانند تئودراشترم Theodor, storm. گوته بر اين باور بوده است كه گونه ادبي نوول بايد حاوي واقعه اي باشد كه هرگز تاكنون  شنيده نشده باشد (فون ويزه 1971 ص 5) در ادبيات ايراني سازندگان اين گونه داستان ها با بكارگيري روش داستان در داستان، بيشتر قصد روان درماني فرد روان پريش را دنبال مي كردند. در صورتي كه نويسندگان اروپايي در بكارگيري داستان در داستان هدف ديگري را مد نظر داشته‌اند كه با هدف نويسندگان ايراني، در كاربرد اين روش، تا اندازه اي متفاوت است. اين تفاوت در دوره هاي مختلف ادبي اروپا نيز از يكديگر متمايزند.

 نسخه قابل چاپ

هدف اين مقاله تامل درباره معنا و نمادي است كه مفاهيم نقاب، همزاد و ديگري در برخي از آثار شاعر و نويسنده نامدار مكزيكي اكتاويوپاز Octavio paz در بر دارند. در حالي كه بيش از هر چيز تكيه مقاله برروي شاهكار، وي هزار توي تنهايي است كه عنوان فرعي زندگي و نگرش مكزيكي را دارد. در ادامه، از يك سو در موارد اين كه چگونه اكتاويوپاز به افشاي هويت مكزيكي كه مدام در پس نقاب، همزاد و ديگري خود را پنهان مي‌كند بررسي و از سوي ديگر، تحليلي از رفتارهاي مكزيكي در جشن‌هاي ملي و مذهبي به عمل آمده است. همچون جشني كه در آن نعره برآورده و مرگ را مورد پرستش قرار مي دهند كه هر كدام از اين جشن ها مراسمي ويژه هستند كه هويت اصلي مكزيكي را برملا مي كنند.

 نسخه قابل چاپ

مقاله ابتدا به بررسي زندگي شخصي و ادبي فيودور داستايفسكي و سپس با توجه به شرايط زندگي نويسنده به علل گرايشات مذهبي نويسنده كه منجر به خلق آثار مذهبي و فلسفي وي شده‌ اند، مي پردازد. در ادامه به دليل علاقه و روي آوردن نويسنده به قرآن كه نخستين بار در تبعيد با اين كتاب آسماني آشنا شد، اشاره مي شود. آشنايي با شرق شناسان، علاقه به مشرق زمين و تاثيرپذيري از مطالب ادبي قرن نوزده درباره دين اسلام و پيامبر (ص) آن، باعث شد تا داستايفسكي در آثار خود به مضامين اسلامي اشاراتي داشته باشد. بازتاب تاثيرپذيري از آثار ادبي اسلامي از اثر همزاد شروع، و به آخرين جلد يادداشت هاي نويسنده ختم شده است. در همزاد و يادداشت هاي خانه اموات، داستايفسكي به كمك برخي از مضامين اسلامي نظرات خود را درباره پيامبر اسلام و رسالت حضرت عيسي (ع) بيان مي كند. داستايفسكي در همزاد با تقسيم شخصيت قهرمان به دو قسمت، آقاي گال يادكين واقعي و خيالي نشان داده است كه رفتارهاي ضد اخلاقي مثل فريب، ريا خشونت باعث بروز مشكلات بسياري براي افراد شريف،متواضع و درست كار در اجتماع مي شود. در يادداشت هاي خانه اموات، او با استناد به آيات قرآن از رسالت حضرت عيسي (ع) و معجزات او سخن مي گويد كه نشان از تاثيرپذيري داستايفسكي از مسلماناني دارد، كه او در زمان تبعيد با آن ها تماس داشت.

 نسخه قابل چاپ

در طول قر ن ها زبانشناسان عمدتا به صرف و ساخت واژه توجه داشتند اما با پيدايش دستور گشتاري مطالعات نحوي و بررسي ساختار جمله اهميت بسزايي يافت . تا دهه 70 ميلادي تمرکز روي جمله بود و از اين زمان کم کم به مطالعه گروه اسمي هم پرداخته شد. با بررسي دقيق ساختار آن متوجه شباهتهايي ميان گروه اسمي و گروه فعلي و جمله شدند . ادعاي مشابهت ساختار اين دو گروه ، با توجه به تفاوت هاي زياد آ ن ها ، موجب شد مطالعات مقايسه اي انجام گيرد . مقولات تهي يکي از موضوعات مورد بحث در ساختار جمله است و يکي از اين مقولات، ضماير تهي اند. مقاله حاضر با مقايسه فارسي و ايتاليايي مي کوشد نشان دهد ضماير تهي در ساختار گروههاي اسمي اين زبانها وجود دارد و همان ويژگي هاي کنترلي که در جمله وجود دارد، در گروههاي اسمي هم ديده مي شود.

 نسخه قابل چاپ