بانک مقالات جغرافیا

ناحيه جنوب غرب قاين يکي از حوضه هاي پلاتفرمي حاوي ميکروفسيل هاي اربيتولينيده در حوضه تتيس مي باشد. مطالعه اربيتولينهاي سري هاي رسوبي ناحيه قومنجان به شناسايي شش گونه اربيتولين متعلق به پنج جنسConicorbitolina ، Mesorbitolina، Palorbitolina، Palorbitolinoides  و Praeorbitolina منجر شده است. بر اساس گونه هاي اربيتولين دو بيوزون Palorbitolina lenticularis و Mesorbitolina texana پيشنهاد مي شود. همچنين سن برش هاي مورد مطالعه براي اين منطقه بارمين پسين - سنومانين پيشين و آپتين پيشين - سنومانين پيشين معرفي مي گردد. با توجه به ظهور و گسترش چينه شناسي اربيتولينهاي شناسايي شده، سير تکامليPraeorbitolina cormyi - Conicorbitolina cuvilleri  و Palorbitolina lenticularis - Conicorbitolina cuvilleri براي ناحيه قومنجان پيشنهاد مي گردد. مهمترين تغييرات موجود در سير تكاملي ارايه شده در اين ناحيه شامل تغيير در موقعيت دستگاه جنيني، شكل پروتوکونک، شکل ناحيه ساب امبريونيک، افزايش اندازه دستگاه جنيني و پروتوکونک و افزايش در تعداد تقسيمات ناحيه ساب امبريونيک و دوتروکونک مي باشند.

 نسخه قابل چاپ

در اين تحقيق، مطالعات پتروگرافي، ژئوشيمي عناصر اصلي و کمياب براي تعيين خاستگاه، جايگاه تکتونيکي و شرايط آب و هوايي قديمه ناحيه منشا ماسه سنگ هاي اردوويسين کوه راهدار انجام شده است. از نظر پتروگرافي اين ماسه سنگ ها شامل کوارتزآرنايت و ساب ليتارنايت است. همه ماسه سنگ ها غني از سيليس و فقير از فلدسپات و خرده سنگ مي باشند. سيمان اين ماسه سنگ ها شامل سيمان سيليسي رورشدي، کمي کربنات، هماتيت و کاني هاي رسي است. داده هاي پتروگرافي نشان دهنده موقعيت چرخه مجدد و کراتون براي اين رسوبات است. همچنين داده هاي ژئوشيميايي نيز بيانگر منشا از کوارتزهاي رسوبي ماسه سنگ هاي قديمي تر است. متوسط انديس هوازدگي شيميايي براي اين رسوبات در حدود 91 بوده که اين خود بيانگر هوازدگي شديد در ناحيه منشا است. در طي رسوب گذاري اين ماسه سنگ ها شرايط آب و هوايي مرطوب حکم فرما بوده است.

 نسخه قابل چاپ

سازند تيرگان به سن بارمين - آپتين زيرين در ناوديس خور در شرق حوضه رسوبي کپه داغ، در امتداد شمال غرب - جنوب شرق گسترش دارد. اين سازند به طور عمده از سنگ آهک هاي االيتي و اوربيتولين دار و با ميان لايه هايي از شيل آهکي تشکيل شده است. مرز زيرين اين سازند با سازند آواري شوريجه و مرز بالايي آن با سازند سنگ آهكي - مارني سرچشمه در ناوديس خور به صورت هم شيب است. به منظور تشخيص رخساره هاي رسوبي و مطالعه چينه نگاري سکانسي سازند تيرگان، دو برش در يال هاي شمال شرق و جنوب غربي ناوديس خور برداشت و مورد مطالعه قرار گرفته است. نتايج حاصل از مطالعه نشان مي دهد که اين رسوبات در يک پلاتفرم كربناته کم عمق از نوع رمپ با پشته سدي و در چهار محيط درياي باز، پشته سدي، لاگون و پهنه جزر و مدي بر جاي گذاشته شده است. آناليز چينه نگاري سكانسي به شناسايي دو سكانس رسوبي رده سوم در برش هاي مورد مطالعه منجر شده است. مرزهاي سكانسي در هر دو برش از نوع SB₂ هستند. منحني تغييرات سطح آب دريا با منحني هاي جهاني در طي زمان بارمين - آپتين همخواني نسبي دارد.

 نسخه قابل چاپ

سازند آب تلخ يكي از واحدهاي رسوبي حوضه رسوبي كپه داغ است كه تاكنون چندين مرتبه بر اساس ساير فسيل ها از جمله پالينومورفها، نانوپلانكتونهاي آهكي و روزن داران مورد مطالعه قرار گرفته است. برش مورد مطالعه با مختصات جغرافيايي 59^o46’54” طول شرقي و 36^o55’42” عرض شمالي در 135 كيلومتري جاده مشهد - كلات و مجاورت روستاي بافرجي واقع شده است. ترکيب سنگ شناسي اين سازند عمدتا شامل شيلهاي خاكستري مايل به آبي با لايه هايي از مارن است. مرز پاييني سازند آب تلخ با سازند آب دراز كاملا تدريجي و مرز بالايي آن با سازند نيزار نيز تدريجي است. ضخامت اندازه گيري شده سازند در برش بافرجي 980 متر است. به منظور مطالعه سازند آب تلخ بر اساس استراکودها تعداد 46 نمونه برداشته شد. براي جداسازي استراکودها از رسوبات، نمونه ها شسته و پس از مراحل آماده سازي، توسط ميکروسکپ الكتروني عكس برداري شدند. تعداد 54 گونه متعلق به 25 جنس كه عمدتا از خانواده‌ هاي پودوكوپيدا و پلاتي كوپيدا مي ‌باشند، شناسايي و با توجه به محدوده سني اين فسيل ها، سن سازند آب تلخ سانتونين - ماستريشتين تعيين شد. همچنين اين واحد در محيط دريايي كم عمق، اكسيژن دار با شرايط آب و هوايي گرم نهشته شده است.

 نسخه قابل چاپ

به منظور شناسايي رخساره هاي سازند سروک در منطقه فيروزآباد، 137 نمونه با در نظر گرفتن تغييرات رخساره اي و خصوصيات سنگ شناختي برداشت و مورد بررسي قرار گرفت. شناسايي 13 رخساره و 3 سکانس رسوبي محدود شده توسط ناپيوستگي هاي نوع دو در اين توالي ها از نتايج اين تحقيق است. با توجه به رخساره هاي معرفي شده و شواهد صحرايي، به نظر مي رسد بخش هاي زيرين و بالايي سازند سروک در منطقه مورد مطالعه در دو محيط به نسبت متفاوت نهشته شده اند. رسوب گذاري در بخش زيرين در يک شلف باز و رسوب گذاري بخش بالايي در يک رمپ کربناته صورت گرفته است. سکانس 1 با سن آلبين پسين شامل مجموعه پاراسکانس هاي عميق شونده TST1 و مجموعه پاراسکانس هاي کم عمق شونده HST1 و معادل با سکانس K110 در صفحه عربي مي باشد. سکانس 2 با سن آلبين پسين - سنومانين پيشين شامل مجموعه پاراسکانس هاي عميق شونده TST2 و مجموعه پاراسکانس هاي کم عمق شونده HST2 و معادل با سکانس K120 در صفحه عربي است و در نهايت سکانس 3 با سن سنومانين مياني - پسين شامل مجموعه پاراسکانس هاي عميق شونده TST3 و مجموعه پاراسکانس هاي کم عمق شونده HST3 و معادل با سکانس K130 در صفحه عربي مي باشد.

 نسخه قابل چاپ

توالي رسوبات مرز سنومانين - تورونين در برش شوراب واقع در شرق حوضه رسوبي کپه داغ، دربر گيرنده لايه هاي پاياني سازند آيتامير و لايه هاي آغازين سازند آب دراز مي باشد. اين توالي شامل شيل و ماسه سنگ گلوکونيت دار و تناوب شيل و مارنهاي خاکستري تا سفيد است. بر اساس مطالعات زيست چينه اي بر مبناي روزن داران در اين برش 4 بايوزون شناسايي شده است:

1. Rotalipora reicheli Total range zone (Late Cenomanian)
2. Rotalipora cushmani Total range zone (Late Cenomanian)
3. Whiteinella archaeocretacea Partial range zone (Cenomanian-Turonian)
4. Marginotruncana schneegansi Interval zone (Middle Turonian)

در مطالعه حاضر، مرز بين سازند آيتامير با سازند آب دراز درون Whiteinella archaeocretacea zone در نظر گرفته شده است. در بخش بالايي اين بايوزون (بخش B به ضخامت 4 متر) کاهش شديد فونا ديده مي شود. اين کاهش بيانگر تغييرات زيستي و پالئواکولوژيکي بوده و احتمالا با تحولات جهاني در اين بازه زماني مرتبط است. بنابراين به احتمال زياد بخش B به عنوان قاعده سازند آب دراز بوده و مرز C/T در اين بخش واقع است.

 نسخه قابل چاپ

مطالعه پراکندگي روزن داران کف زي در برش مورد مطالعه به شناسايي سه مجموعه زيستي با سن روپلين - شاتين منجر گرديد. همچنين برش فيروزآباد با دو برش چاه انجير (روپلين) و ديل (شاتين - بوديگالين) مورد مقايسه قرار گرفت. کربنات هاي اليگوسن پيشين در دو برش چاه انجير و فيروزآباد در لبه حوضه فورلند زاگرس نهشته شده اند. اين در حالي است که در آب هاي عميق تر به سمت مرکز حوضه سازند پابده در حال رسوب گذاري بوده است. رسوبات مربوط به ميوسن در دو برش چاه انجير و فيروزآباد ديده نمي شوند. اين موضوع نشان مي دهد افت سطح آب در طي اليگوسن موجب محدود شدن رسوبات دريايي شده و در نتيجه سازند گچساران جانشين سازند آسماري گرديده است. اجتماعات زيستي شناسايي شده نشان مي دهد رسوب گذاري در برش مورد مطالعه تحت شرايط حاره اي و اليگوتروفيک انجام شده که محيطي ايده آل براي شکل گيري مجموعه هاي فتوزوئن است. به نظر مي رسد گستردگي اجتماعات هتروزوئن در برش فيروزآباد بيش از هر چيز به اکولوژي مرجان هاي همزيست دار در اين زمان مربوط است که قادر به ساختن ساختمان هاي مقاوم ريف در برابر امواج نبوده و در زون مزو - اليگوفوتيک مي زيسته اند.

 نسخه قابل چاپ

به منظور مطالعه پالئواکولوژي استراکدهاي اليگو - ميوسن برشي مناسب (بوجان) در شمال شرق سيرجان انتخاب شد و نمونه برداري از آن به عمل آمد. در اين تحقيق 12 جنس از استراکدها براي اولين بار از منطقه مورد مطالعه معرفي شده و پالئواکولوژي آنها مورد بحث و بررسي قرار مي گيرد. اين استراکدها که از حفظ شدگي خوبي برخوردارند متعلق به پدوکوپيدها و پلاتي کوپيدها بوده و شامل Actinocythereis، Aurila، Baidoppilata، Bairdia، Cytherella، Cytherelloidea، Cytherideis، Henryhowella، Krithe spp.، Paradoxostoma، Propontocypris، Tenedocythere،Trachyleberis  و Xestoleberis مي باشند. ترکيب مجموعه استراکدها محيط اکولوژيکي مناسب و مطلوبي را در زمان نهشته شدن رسوبات اليگو - ميوسن به خصوص غني بودن محيط از نظر اكسيژن نشان مي دهد. استراکدهاي موجود به علاوه روزن داران سني معادل اليگوسن پسين - ميوسن پيشين را براي اين توالي نشان مي دهند.

 نسخه قابل چاپ

به منظور تعيين سن رديف رسوبات آواري نهشته شده بر روي سنگ هاي دگرگوني موسوم به فيليت مشهد در نقشه زمين شناسي چهارگوش 1:25000 شانديز تعدادي از ماكروفسيل هاي گياهي جمع آوري گرديد. در اين ميان 22 جنس و 39 گونه ماكروفسيل‌ گياهي مطالعه، شناسايي و معرفي گرديده كه شامل دم ‌اسبيان، سرخس هاي حقيقي، سرخس هاي دانه ‌دار و بازدانگان شامل سيكادها، ژينكوها و مخروطيان مي‌ باشند. همچنين تعداد هفت جنس از قبيلCarpolithes ، Cycadocarpidium، Pachypteris، Phoenicopsis، Pseudoctenis، Ptilophyllum وSphenarion  و تعداد پنج گونه شامل Dictyophyllum nervulosum، Ginkgoites baieraformis،Neocalamites ishpushtensis ،Nilssonia ingens  و Nilssonia undulata براي نخستين ‌بار از زون بينالود گزارش مي‌ شوند. رسوبات آواري دوران دوم در اين نقشه شامل 4 بخش (از پايين به بالا) طبقات كنگلومرايي Jc1 (بدون فسيل گياهي)، طبقات كنگلومرايي Jc2، افق شيلي - ماسه سنگي sh.s و طبقات كنگلومرايي Jc3 مي باشند. بر مبناي ارزش چينه شناسي و تجمع دو جنس Coniopteris و Phoenicopsis در طبقات كنگلومرايي Jc2 و موقعيت چينه شناسي اين طبقات و حضور گونه هايي از قبيلCladophlebis denticulate ، Dictyophyllum nervulosum، Ginkgoites baieraformis، Ginkgoites cordilobata، Klukia exilis، Nilssonia feriziensis و Nilssonia ingens در افق شيلي - ماسه سنگي sh.s، سن انتهاي لياس پسين (توآرسين) - دوگر پيشين (آالنين) براي مجموع طبقات Jc2 و sh.s و با توجه به حضور گونه ‌هاي شاخص يافت شده از افق كنگلومرايي Jc3 از قبيل Cladophlebis cf. feriziensis، Cladophlebis denticulata، Coniopteris hymenophylloides، Klukia exilis، Neocalamites ishpushtensis وSagenopteris cf. iranica  و حضور فراوان سه جنس Coniopteris، Klukia و Phoenicopsis در كنار يكديگر و قرارگيري آن بر روي افق sh.s، سن دوگر پيشين (آالنين - باژوسين) براي اين طبقات پيشنهاد مي ‌شود.

 نسخه قابل چاپ

بررسي دقيق رسوبات گل سفيدي انتهاي سازند آب دراز (سانتونين) در برش حمام قلعه (شرق کپه داغ) منجر به شناسايي يک افق غني از اثر فسيل ريزوکوراليوم (Rhizocorallium) متعلق به رخساره گلوسي فانجيتس(Glossifungites)  شد. اثر گونه Rhizocorallium jenense داراي ساختمان U شکل مستقيم کوتاه و گاه اندکي خميده و موازي سطح لايه بندي بوده و لامينه هاي ريز هلالي شکل يا اسپريت ها در آن غالبا به صورت برجسته هستند. خراش هاي ناپيوسته و نيمه موازي بسيار زيادي در سطح لوله هاي کناري و همچنين با اندازه کوتاهتر بر روي اسپريت ها وجود دارند. اثر گونه Rhizocorallium irregulare با فراواني کم و اندازه بزرگتر به صورت U شکل مستقيم تا اندکي سينوسي وجود داشته و داراي اثرات خراش است. غالب بودن اثر گونه R. jenense نسبت به اثر گونه R. irregulare نشان دهنده شرايط نسبتا پرانرژي است. وجود اثرات فراوان ريزوکوراليوم در بستر نسبتا سخت دليلي بر وجود ايکنوفاسيس گلوسي فانجيتس است. حضور غالب تغذيه کننده هاي معلق خوار R. jenense و اندک بودن رسوب خواران R. irregulare شرايط با تمرکز بالاي مواد غذايي در ستون آب را نشان مي دهد. اثرات خراش احتمالا بيانگر توليد آثار توسط جانوراني از گروه سخت پوستان است که داراي ضمايمي سخت در تماس با بستر بوده اند.

 نسخه قابل چاپ

رسوبات سازند نايبند، حاوي مقادير فراواني از انواع ماکروفسيل هاي مرجان، اسفنج، شکم پا، دوکفه اي، ميکروفسيل هاي روزن دار و انواع فسيل هاي ميکروپروبلماتيک است كه در اين ميان، ميکروپروبلماتيک ها كمتر مورد توجه قرار گرفته اند. در اين پژوهش، با هدف مطالعه اين گروه خاص فسيلي، برش حسن آباد در شمال باختري شهرستان فردوس مورد بررسي قرار گرفت. رخنمون هاي سازند نايبند در اين برش را عمدتا سنگ آهک هاي ريفي تکه اي (Patch reef) عضو بيدستان تشکيل مي دهند. مطالعات انجام شده بر روي سنگ آهک هاي مذکور به شناسايي انواعي از ميکروپروبلماتيک ها نظير Baccanella floriformis، Bacinella sp.،Gosaukamerella eomesozoic ، Lithocodium sp.، Microtubs communis،Tubiphytes sp.  وTamatophorella parvovesicuifer  به همراه فرامينفرهاي شاخص ترياس پسين انجاميده است. بررسي ميکروفسيل هاي پروبلماتيک و همراهي آنها با روزن داران از نظر مطالعات پالئونتولوژي و تفسير محيط هاي ريفي - لاگونال ترياس پسين داراي اهميت ويژه اي است. اين گونه ها نشان دهنده محيط هاي دريايي کم عمق ريفي و يا پلاتفرم هاي کربناته هستند و حوضه رسوب گذاري عضو بيدستان را به صورت يک محيط ريفي کم عمق در ناحيه رمپ داخلي با آب شفاف در محدوده نفوذ نور و عرض هاي پايين جغرافيايي ترياس پسين نشان مي دهند.

 نسخه قابل چاپ

نهشته هاي سازند قم در ناحيه چنار، در 50 کيلومتري شمال غرب کاشان با ضخامت 147 متر شامل سنگ آهک ماسه اي، سنگ آهک نازک لايه تا ضخيم لايه، توده اي و شيل است که با ناپيوستگي آذرين پي بر روي سنگ هاي آتشفشاني ائوسن قرار دارند و در انتها توسط آبرفت هاي عهد حاضر پوشيده مي شوند. با برداشت 112 نمونه از اين برش و بررسي بافت هاي رسوبي، پتروگرافي و فونا، 8 ريزرخساره کربناته و يک رخساره آواري متعلق به 2 زيرمحيط رسوبي لاگون (نيمه محصور تا باز) و درياي باز (سراشيب و حوضه) شناسايي شد. بر اساس تجزيه و تحليل ميکروفاسيس ها و مشاهدات صحرايي، سازند قم در ناحيه مورد مطالعه، در يک فلات باز نهشته شده است.

 نسخه قابل چاپ

به منظور مطالعه زيست چينه اي نهشته هاي سازند قم در جنوب سيرجان بر اساس روزن داران کف زي، چهار برش چينه شناسي در مناطق کوه خويچ، کوه چاه قلعه شماره 1 و 2 و باغات انتخاب و از آنها نمونه برداري به عمل آمد. پس از انجام مطالعات زيست چينه نگاري مشخص گرديد که تمامي اين رخنمون ها مربوط به ميوسن پيشين (بورديگالين) بوده و جزو جوانترين نهشته هاي سازند قم در ايران مرکزي مي باشند.

 نسخه قابل چاپ

سازند آبدراز در مناطق شرق حوضه کپه داغ رخنمون بيشتري دارد و سنگ شناسي عمده آن شامل مارن، سنگ آهک مارني و مارن آهکي خاکستري تا خاکستري متمايل به سبز همراه با 3 افق سنگ آهک گل سفيدي مي باشد. ضخامت سازند آبدراز در برش حمام قلعه واقع در جنوب شهر کلات نادري، 583 متر اندازه گيري شده و 109 نمونه شامل 83 نمونه سست و نرم و 26 نمونه سنگي و سخت از آن برداشت شده است. در اين تحقيق 80 گونه از 40 جنس روزن داران پلانکتونيک و بنتونيک و نيز 3 جنس و 3 گونه از غير روزن داران شناسايي شده است. بر اساس 5 بايوزون معرفي شده، سن سازند آبدراز در برش مذکور بخشي از تورونين پيشين - سانتونين پسين تعيين شده است. در اين بررسي، سه فونا شامل Heterohelix از درياي اپي کانتيننتال، فوناي Hedbergella وGlobigerinelloides  از فوناي درياي کم عمق و فوناي کيل دار Globotruncana مربوط به آب هاي عميق درياي باز شناسايي شده اند.

 نسخه قابل چاپ

سازند گورپي از گسترش وسيعي در حوضه رسوبي زاگرس برخوردار است و به دليل موقعيت چينه شناسي، زماني، تنوع و فراواني ميکروارگانيسم ها، تاکنون مورد توجه و مطالعه زمين شناسان متعددي قرار گرفته است. با توجه به فراواني نسبي و محدوده چينه شناسي کوتاه و گسترش جغرافيايي وسيع نانوفسيل هاي آهکي، اين گروه ابزار مناسبي براي زيرتقسيمات زيست چينه اي به ويژه در کرتاسه پسين هستند. در اين مطالعه به منظور طبقه بندي و انطباق زيست چينه اي سازند گورپي در برش كاور، مطالعات نانواستراتيگرافي بر روي اين برش صورت گرفته است. از مطالعه دقيق 117 اسلايد تهيه شده، 51 گونه متعلق به 21 جنس شناسايي شده است. با توجه به پراکندگي مجموعه نانوفسيل هاي موجود در برش كاور، بازه زماني سازند گورپي در اين برش با بيوزون هاي CC18-CC26 از زون بندي سيسينگ (1977) و بيوزون هاي NP1-NP2 از زون بندي مارتيني (1971) همخواني دارد که بيانگر سني معادل کامپانين آغازي - دانين آغازي براي سازند گورپي است.

 نسخه قابل چاپ