بانک مقالات حسابداری و حسابرسی

سرمايه گذاران همواره تمايل دارند تا ازميزان موفقيت مديران در به كارگيري از سرمايه آن ها آگاهي يابند. ايجاد ارزش و افزايش ثروت سهامداران در بلندمدت از مهم ترين اهداف شركت ها محسوب مي شود و سيستم هاي ارزيابي عملكرد ابزارهايي مفيد براي ارزيابي عملكرد مديران به شمار مي رود. در پژوهش حاضر ارتباط دو دسته معيارهاي ارزيابي عملكرد سنتي (بازده حقوق صاحبان سهام، بازده دارايي و سود هر سهم) و معيار ارزيابي عملكرد مبتني برارزش (ارزش افزوده اقتصادي) با ارزش افزوده بازار شركت ها در فاصله زماني 1385-1379 مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج اين پژوهش نشان مي دهد كه ارتباط معناداري بين ارزش افزوده اقتصادي و نرخ بازده حقوق صاحبان سهام و ارزش افزوده بازار شركت ها وجود دارد، اما بين نرخ بازده دارايي ها و سود هر سهم و ارزش افزوده بازار رابطه معناداري وجود ندارد.

 نسخه قابل چاپ

اين مقاله به طور تجربي و پژوهشي تاثير حاکميت شرکتي و کيفيت حسابرسي بر هزينه اعتبارگيري شرکت هاي بورس اوراق بهادار تهران اشاره دارد. در ايران سيستم تامين مالي بيشتر به سمت دريافت اعتبار از بانک ها متمايل است، با اين حال بانک ها و ساير موسسات مالي سهم کمي در ساختار حاکميت شرکتي شرکت ها دارند. بنابراين، آن ها ممکن است به شيوه هاي کنترلي و کيفي اعمال شده در داخل شرکت و نيز کيفيت گزارشگري مالي توجه کنند. از اين رو انتظار مي رود يک رابطه معکوس بين هزينه تامين بدهي و کيفيت حاکميت شرکتي که از طريق نظارت کاراي هيات مديره و سهامداران نهادي عمده حاصل مي شود و کيفيت حسابرسي شرکت ها وجود داشته باشد. يافته هاي تجربي ما با استفاده از اطلاعات 119 شرکت از شرکت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بين سال هاي 1382 تا 1387 و تحليل رگرسيوني داده هاي ترکيبي با استفاده از نرم افزار Eviews، نشان مي دهد که وجود سهامداران نهادي عمده در ترکيب سهامداران و نظارت کاراي آن ها تاثير کاهشي معنادار بر هزينه بدهي شرکت هاي عضو نمونه دارد در حالي که کيفيت حسابرسي اين گونه تاثير را ندارد.

 نسخه قابل چاپ

تحليل بازار سهام از طرق مختلف به عنوان عنصري تاثيرگذار در پيش بيني رويدادهاي آتي کاربرد دارد. يکي از جديدترين روش ها جهت تحليل آن، استفاده از مفهوم شبکه هاي پيچيده است. شبکه هاي پيچيده مفهومي جديد در ادبيات علوم کمي براي نگاه کلان نگر به کل بازار است. کمي ساختن ارتباط ميان سهام هاي مختلف نه تنها موضوع موردعلاقه مطالعات علمي از جهت درک سيستم هاي پيچيده است؛ بلکه براي مقاصد عملي اي همچون تخصيص دارايي ها و تخمين ريسک پرتفوليوهايي از آن ها نيز راهگشا خواهد بود. اين چنين کمي سازي بر اساس مدل سازي نوسانات قيمتي سهام ها و اثرگذاري آن ها بر يکديگر انجام مي پذيرد. در اين مقاله جهت ساختن شبکه سهام هاي بورس اوراق بهادار تهران از روش حدآستانه استفاده کرده و سپس به تحليل آن اقدام شده است. از نکات قابل توجه در اين ساختار وجود ريسک سيستميک بالا در آستانه هاي اطراف ميانگين همبستگي ها و نيز افزايش تعداد عناصر مستقل بازار در اثر افزايش حدآستانه و بنابراين کاهش احتمال انتشار ريسک سيستميک در بازار است. درضمن اين تحليل نشان مي دهد، بازار بورس تهران در محدوده خاصي از همبستگي ها از خود رفتار بي مقياسي بروز داده و بنابراين قاعده اعداد بزرگ براي آن سازگار است. اين بدين معنا است که اين شبکه از تعدادي ناچيز hub (مراکز و راس هاي با درجه ارتباط بالا) و تعداد قابل توجهي راس (سهم) با درجه پايين تشکيل شده است. اين مهم در مباحثي چون مديريت ريسک پرتفوي هاي بازار کاربرد بسياري خواهد داشت.

 نسخه قابل چاپ

در پژوهش حاضر به معرفي مدل نويني از مدل هاي قيمت گذاري دارايي سرمايه اي به نام مدل قيمت گذاري دارايي سرمايه اي تجديد نظرشده (R-CAPM) پرداخته مي شود. براي اين منظور، ابتدا درجه اهرم اقتصادي، يعني اثرات اختلالات اقتصادي که شامل پنج متغير کلان اقتصادي نرخ تورم، نرخ ارز، نرخ بيکاري، صادرات و هزينه مالي است، بر روي فروش شرکت ها اندازه گيري و از اين طريق ضريب حساسيت بتا را محاسبه کرده و به دنبال آن با دستيابي به مدل قيمت گذاري دارايي سرمايه اي تجديدنظر شده، بازده مورد انتظار به صورت واقعي محاسبه، سپس پيش بيني مي شود و جهت سنجش توان تبيين اين مدل را با ساير مدل هاي قيمت گذاري اعم از مدل قيمت گذاري دارايي سرمايه اي، مدل قيمت گذاري دارايي سرمايه اي کاهشي و مدل قيمت گذاري دارايي سرمايه اي تعديل شده براي 67 شرکت پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زماني 8 ساله مورد مقايسه قرار داده و با استفاده از تحليل همبستگي و رگرسيون و آزمون هايي نظير فريدمن، ويلکاکسون داده ها مورد تجزيه و تحليل قرار مي گيرد. نتيجه پژوهش بيانگر آن است که مدل قيمت گذاري دارايي سرمايه اي تجديدنظر شده با توجه به شرايط حاکم بر جامعه ما در مقايسه با ساير روش هاي قيمت گذاري در پيش بيني ريسک و بازده داراي توان تبيين بالاتري است.

 نسخه قابل چاپ

تئوري نمايندگي از مباحثي است که پژوهش هاي فراواني را در ادبيات مالي به خود اختصاص داده است. اين مقاله، برمبناي تئوري نمايندگي، به بررسي هزينه هاي نمايندگي در قالب سياست تقسيم سود مي پردازد. از آنجا که هزينه نمايندگي بر حقوق سهامداران تاثير داشته و حقوق سهامداران با حاکميت شرکتي مرتبط است؛ بنابراين، اين مقاله درصدد است تا ارتباط بين سود تقسيمي و حاکميت شرکتي را ابزاري براي حل مشکل هزينه نمايندگي بررسي نمايد. اين پژوهش از نوع مطالعه توصيفي - همبستگي مبتني بر تحليل داده هاي ترکيبي است. 125 شرکت پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار در طي دوره زماني 83- 86 به عنوان نمونه انتخاب شده اند. همچنين شاخص حاکميت شرکتي، بر اساس چک ليستي که به هشت طبقه افشا، اخلاق تجاري، آموزش، رعايت الزامات قانوني، حسابرسي، مالکيت، ساختار هيات مديره، مديريت دارايي ها و نقدينگي تقسيم شده بود، محاسبه شد. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد، رابطه معکوس معناداري بين شاخص حاکميت شرکتي و تقسيم سود وجود دارد. اين يافته بيانگر اين موضوع است که شرکت هاي بورس از تقسيم سود براي کسب شهرت و ايجاد اعتبار استفاده مي کنند و باوجود ارتباط معنادار حاکميت شرکتي و تقسيم سود تاثير حاکميت شرکتي بر تقسيم سود اندک است.

 نسخه قابل چاپ

يکي از مفروضات اوليه حسابداري مديريت بيانگر آن است که تغييرات هزينه ها رابطه اي متناسب با افزايش و کاهش سطح فعاليت دارد. اما به تازگي اين فرض با مطرح شدن بحث چسبندگي هزينه ها توسط آندرسون و همکارانش مورد بحث قرار گرفته است؛ به اين معنا که ميزان افزايش در هزينه ها با افزايش در سطح فعاليت بيشتر از ميزان کاهش در هزينه ها در ازاي همان ميزان کاهش در سطح فعاليت است. هدف اصلي اين پژوهش آن است که چسبندگي هزينه ها را در بورس اوراق بهادار تهران مورد مطالعه قرار دهد و هزينه هاي اداري، عمومي و فروش به عنوان نمونه مورد واکاوي قرار خواهد گرفت. به عبارت دقيق تر، هدف اصلي اين پژوهش پاسخ به اين پرسش ها است: 1) آيا هزينه هاي اداري، عمومي و فروش چسبنده هستند؟ و 2) در صورت وجود چسبندگي، شدت چسبندگي هزينه ها چگونه است؟ نتايج اين پژوهش که بر اساس اطلاعات شرکت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، براي يک دوره 10 ساله از سال 1377 تا 1386 است، نشان مي دهد در ازاي 1% افزايش در سطح فروش، هزينه هاي اداري، عمومي و فروش 65% افزايش مي يابد؛ در حالي که در ازاي 1% کاهش در سطح فروش هزينه هاي اداري، عمومي و فروش 41% کاهش مي يابد. نتايج براي 50 شرکت فعال در بورس و صنايع مختلف نيز ارايه شده است. در اين پژوهش همچنين چگونگي تغيير در شدت چسبندگي هزينه ها در دوره هاي زماني متفاوت و در ميان شرکت هاي مختلف بررسي شده است. نتايج نشان مي دهد، شدت چسبندگي هزينه ها در دوره هايي که در دوره قبل از آن کاهش درآمد رخ داده، کمتر است. همچنين شدت چسبندگي هزينه ها براي شرکت هايي که نسبت جمع دارايي ها به فروش بزرگ تري دارند، بيشتر است.

 نسخه قابل چاپ

پژوهش حاضر به بررسي وجود استقلال در سري هاي بازده (شکل ضعيف کارايي) سهام شرکت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و تبعيت آن از مدل گشت تصادفي مي پردازد. فرضيه اول اين که تغييرات متوالي قيمت سهام از مدل گشت تصادفي تبعيت کرده و مستقل از همديگر است. فرضيه دوم اين که سري هاي قيمتي شرکت هاي سرمايه گذاري، سري هاي تصادفي است. نمونه پژوهش، شامل اطلاعات قيمتي روزانه 50 شرکت برتر بورس و شرکت هاي سرمايه گذاري بورس تهران بين سال هاي 1377 تا 1387 بود. نتايج آزمون هاي ناپارامتريک (کولموگوروف - اسميرنوف و آزمون گردش) و آزمون هاي پارامتريک مدل اتورگرسيو، مدل (ARIMA) با مردود دانستن هر دو فرضيه نشان داد که قيمت هاي اوراق بهادار از مدل گشت تصادفي تبعيت نکرده و سري هاي قيمتي شرکت هاي سرمايه گذاري، سري هاي تصادفي نيست. در واقع شکل کارايي ضعيف در بورس اوراق بهادار تهران رد مي شود. به بيان دقيق تر سرمايه گذاران با استفاده از اطلاعات مربوط به قيمت ها و بازده هاي گذشته مي توانند بازدهي بيشتري به دست آورند.

 نسخه قابل چاپ

يكي از مفروضات بازار سرمايه كارا اين است كه سرمايه گذاران به‎ طور منطقي به اطلاعات جديد واكنش نشان مي دهند، اما يافته هاي تجربي نشان مي دهد نوع واكنش افراد به اطلاعات منتشره متفاوت است و در برخي موارد واكنش آن‎ ها به اطلاعات جديد كاملا منطقي نيست. به ‎عبارت ديگر افراد تحت تاثير عوامل روانشناختي و رفتاري، نسبت به اطلاعات جديد واكنش هاي متفاوتي نشان مي دهند و باعث ناهنجاري هايي از جمله افزايش بيش از حد يا كم تر از حد قيمت ها مي شوند. هدف اين پژوهش، بررسي واكنش سرمايه گذاران نسبت به اقلام تعهدي است كه موجب اقلام تعهدي خلاف قاعده در بازار مي شود. جامعه‎ آماري پژوهش شامل شركت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره 1378-1386 است. نتايج به‎ دست آمده بيانگر آن است در بازار سرمايه ايران، اقلام تعهدي خلاف قاعده وجود دارد كه وابسته به اطلاعات سرمايه گذاري شامل در اقلام تعهدي بوده است. همچنين نتايج اين پژوهش نشان مي دهد، سرمايه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران نسبت به اقلام تعهدي واكنش بيش از اندازه نشان مي دهند.

 نسخه قابل چاپ

پيش بيني سود حسابداري و تغييرات آن به عنوان يک رويداد اقتصادي از ديرباز مورد علاقه سرمايه گذاران، مديران، تحليلگران مالي، پژوهشگران و اعتباردهندگان بوده است. مهم ترين منبع اطلاعاتي سرمايه گذاران، اعتباردهندگان و ساير استفاده كنندگان (در بورس اوراق بهادار) پيش بيني هاي سود ارايه شده توسط شركت هاست. با توجه به اهميت سود هر سهم افشا شده توسط شركت ها، پژوهش حاضر در پي آن است تا عوامل موثر بر دقت سود پيش بيني شده را شناسايي كند. عوامل مورد بررسي عبارتند از: اندازه، عمر، دوره پيش بيني، اهرم مالي، دفعات تجديدنظر، گزارش حسابرس، حضور در تالار اصلي يا فرعي و نوع صنعت. آزمون هاي مورد استفاده بر روي 58 شركت نمونه براي سال هاي 1382 - 1385 انجام شده اند كه شامل رگرسيون با استفاده از داده هاي تابلويي و آزمون طرح اندازه هاي تكراري است. ميانگين خطاي كل مشاهده ها برابر 50 درصد به دست آمد و تنها حدود 18 درصد مشاهده‎ ها همراه با خطاي پيش بيني كمتر از 10 درصد بوده اند. نتايج پژوهش بيانگر رابطه منفي بين دوره پيش بيني، اهرم مالي و عمر شركت با دقت پيش بيني است و وجود رابطه بين گزارش حسابرس با دقت پيش بيني را تاييد مي كند. در ساير موارد رابطه معناداري بين متغيرهاي بررسي شده با دقت پيش بيني، يافت نشد.

 نسخه قابل چاپ

با توجه به نقش نقدشوندگي در كشف قيمت دارايي ‎ها، توزيع ريسک مالي و كاهش هزينه معاملات، شناخت عوامل موثر بر آن اهميت دارد. پژوهش حاضر، شواهدي در ارتباط با نقش مالكيت نهادي در نقدشوندگي سهام ارايه مي كند. ميزان مالكيت نهادي شاخصي براي كاركردهاي نظارتي و اطلاعاتي نهادها و تمركز مالكيت نهادي شاخصي براي ايجاد كژگزيني و كاهش سهام شناور آزاد است. در اين پژوهش، به منظور تفكيک آثار كاركردهاي گوناگون مالكان نهادي بر نقدشوندگي سهام، از دو معيار ميزان و تمركز مالكيت نهادي استفاده شده است. 15 معيار مختلف معاملاتي و اطلاعاتي براي نقدشوندگي تعريف شد. تعداد 138 شركت طي دوره زماني 1384 الي 1388 با روش نمونه گيري حذفي انتخاب و فرضيه‎ هاي پژوهش با استفاده از رگرسيون خطي چندگانه آزمون شده است. نتايج نشان مي دهد، بين ميزان مالكيت نهادي و نقدشوندگي سهام رابطه مثبت و معنادار وجود دارد و تمركز مالكيت نهادي موجب كاهش نقدشوندگي سهام شركت ها مي شود. اين روابط هم در مورد معيارهاي معاملاتي نظير حجم معاملات، درصد سهام شناور و معيار اميهود و هم در مورد معيارهاي اطلاعاتي مانند شكاف قيمتي عرضه و تقاضاي سهام مشاهده شده است.

 نسخه قابل چاپ

هدف از اين پژوهش بررسي رابطه بين كيفيت حسابرس و قابليت اتكاي اقلام تعهدي است. جهت تعيين كيفيت حسابرس از دو معيار اندازه موسسه حسابرسي و دوره تصدي حسابرس و به ‎منظور محاسبه قابليت اتكاي اقلام تعهدي در پيروي از مدل ريچاردسون و همكاران از پايداري اقلام تعهدي استفاده شده است. جامعه آماري اين پژوهش، كليه شركت‎ هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است كه در دوره زماني 1380- 1386مورد بررسي قرار گرفته اند. براي آزمون فرضيه‎ هاي پژوهش از مدل هاي رگرسيوني خطي چندگانه استفاده شده و روش بررسي داده‎ ها به‎ صورت مقطعي و بررسي سال به سال است. نتايج اين پژوهش نشان مي دهند، شركت ‎هاي حسابرسي شده توسط حسابرس با كيفيت بالاتر در مقايسه با شركت هاي حسابرسي شده توسط حسابرس با كيفيت پايين ‎تر، داراي ضريب پايداري اقلام تعهدي بيشتري بوده و در نتيجه قابليت اتكاي اقلام تعهدي بالايي دارند.

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

براي بهبود در فهم كيفيت حسابرسي پژوهش‎ هاي متعددي انجام شد تا هم درک بهتري از اين مفهوم به‎ دست آيد و هم رابطه بين كيفيت حسابرسي با ساير متغيرها مشخص شود. يكي از متغيرهايي كه رابطه آن در بسياري از پژوهش‎ ها با كيفيت حسابرسي، مورد بررسي قرار گرفته، اندازه موسسه حسابرسي است. يكي از اولين پژوهش‎ ها در اين زمينه را دي آنجلو در سال 1981 به ‎عمل آورد. او در بررسي‎ هاي خود به اين نتيجه رسيد بين كيفيت حسابرسي و اندازه حسابرس رابطه مثبت وجود دارد. پژوهش حاضر به‎ دنبال بررسي رابطه بين كيفيت حسابرسي و اندازه حسابرس (موسسه حسابرسي) در ايران است. به ‎همين منظور موسسات حسابرسي عضو جامعه حسابداران رسمي در زمره حسابرس كوچک (موسسات حسابرسي كوچک) و سازمان حسابرسي به‎ دليل كاركنان زياد و قدمت بيشتر در زمره حسابرس بزرگ قرار مي گيرد. براي بررسي كيفيت نيز معيار پژوهشگران، مقايسه‎ تحريفات كشف شده و گزارش شده در گزارش‎ هاي حسابرسي به تفكيک پنج نوع تحريف، از طريق مقايسه گزارش حسابرسي سال جاري و گردش سود و زيان انباشته سال آتي انجام مي شود. روش مورد استفاده، روش پژوهش دو وجهي بوده و تحليل‎ هاي آماري صورت گرفته در اين پژوهش مبين رابطه معنادار و معكوس كيفيت حسابرسي و اندازه حسابرس (موسسه حسابرسي) است.

 نسخه قابل چاپ

استراتژي هاي معاملاتي شتاب كه براي بهره گيري از همبستگي سريالي موجود در بازدهي بازار و اوراق بهادار به‎ كار مي روند، در زمره استثنائات مالي و بي نظمي هاي بازار سرمايه قرار مي گيرند. در اين استراتژي بازدهي اضافي با خريد سهام برنده گذشته و فروش سهام بازنده گذشته قابل دستيابي است. اين پژوهش به بررسي سودآوري استراتژي هاي شتاب سود و قيمت در بورس اوراق بهادار تهران و ارزيابي اثر عوامل بازده غيرعادي، سود غيرمنتظره استاندارد شده، نسبت قيمت به سود هر سهم، ارزش دفتري به ارزش بازار هر سهم و همچنين اندازه شركت، بر روي بازده اين استراتژي ها طي دوره زماني 1383 - 1387 مي پردازد. پژوهش حاضر بر اساس چهار فرضيه انجام شده است. مهم ترين آن‎ ها اين است كه با استفاده از استراتژي هاي شتاب سود و قيمت مي توان بازده اضافي در بورس اوراق بهادار تهران كسب كرد. نتايج آزمون فرضيه ها نشان داد، استراتژي شتاب قيمت در بازه هاي زماني 3، 6 و 12 ماهه و استراتژي شتاب سود در بازه هاي زماني 3 و 6 ماهه در بورس اوراق بهادار تهران سودآور هستند؛ اما سودآوري استراتژي شتاب سود در دوره زماني يک‎ ساله تاييد نشده است. در فرضيه سوم به اين نتيجه رسيديم كه در دوره زماني 3 و 6 ماهه متغيرهاي مستقل مدل توجيه كننده بازده اضافي ناشي از شتاب قيمت هستند اما در دوره زماني يک ‎ساله عوامل ديگري غير از متغيرهاي مستقل ذكر شده در مدل، در كسب بازده اضافي حاصل از شتاب قيمت تاثيرگذار هستند. در فرضيه چهارم رابطه معنادار استراتژي شتاب سود و قيمت در بازه زماني 3 و 6 ماهه تاييد شده است؛ اما در بازه زماني يک ‎ساله رابطه معناداري بين اين دو متغير مشاهده نشد.

 نسخه قابل چاپ

در اين تحقيق به بررسي ويژگي كيفي قابليت اتكا به عنوان معياري براي ارزيابي كيفيت سود شركت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شد. براي بررسي عكس العمل بازار به ويژگي كيفي قابليت اتكا، 3 فرضيه مورد بررسي قرار گرفت و از معيارهاي كيفيت اقلام تعهدي، محافظه كاري و اقلام تعهدي سرمايه در گردش غيرعادي براي عملياتي كردن ويژگي كيفي قابليت اتكا استفاده شده است. در فرضيه اول ضريب واكنش سود (ERC)، در فرضيه دوم قدرت توضيحي سود (R2 )، در دو پرتفوي تشكيل شده بر اساس ويژگي كيفي قابليت اتكا و در فرضيه سوم ارتباط بين هزينه سرمايه با ويژگي كيفي قابليت اتكا براي 90 شركت از شركت هاي پذيرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در فاصله زماني 1377تا 1386 از طريق مدلهاي رگرسيوني چندمتغيره و ساده با روش مقطعي مورد بررسي قرار گرفت. نتايج به دست آمده نشان مي دهد كه ERC و R2 پرتفوي شركت هاي باقابليت اتكا بالا بيشتر از پرتفوي شركت هاي باقابليت اتكا پايين مي باشد و همچنين عدم ارتباط بين هزينه سرمايه با ويژگي كيفي قابليت اتكا تاييد شد.

 نسخه قابل چاپ