بانک مقالات علوم اجتماعی

نمايشگاه هاي بين المللي به عنوان يکي از کانال هاي معرفي کالاهاي توليد شده، مي تواند نقش بسيار موثري در فرآيند توسعه صادرات غير نفتي داشته باشد. هدف اصلي اين مقاله، شناسايي عوامل موثر بر موفقيت نمايشگاه هاي تخصصي بين المللي صادراتي و اولويت بندي آن هاست. ابتدا با توجه به تحقيقات نظري و با جمع آوري نظرهاي خبرگان، انديشمندان و صاحب نظران امر نمايشگاهي با استفاده از پرسشنامه خبره، متغيرها و عوامل موثر بر موفقيت نمايشگاه هاي صادراتي شناسايي شد. سپس با توزيع سيصد عدد پرسشنامه اصلي در جامعه آماري و جمع آوري آن و استفاده از روش تحليل عاملي، به شناسايي عوامل موثر بر موفقيت نمايشگاه هاي بين المللي در ايران پرداخته شد. با توجه به ارزش ويژه به دست آمده از فرآيند تجزيه و تحليل چهار عامل ذيل با اولويت يکم تا چهارم حاصل شد: 1) توجه به مديريت نمايشگاه و تبليغات حرفه اي و تخصصي؛ 2) شفاف سازي براي مشارکت کنندگان و لزوم نظام حمايتي و رعايت اصول بازرگاني و نمايش کالا؛ 3) توجه به شرايط حاکم بر جامعه و همکاري و مشارکت همه عوامل درگير نمايشگاه؛ 4) توجه به زمان و فضاي برگزاري نمايشگاه.

 نسخه قابل چاپ

رابطه ميان توسعه بخش مالي و رشد اقتصادي محور مباحث بسياري از اقتصاد دانان رشد و توسعه بوده، اما هيچ گاه اجماع در ميان انديشمندان اقتصادي راجع به آن وجود نداشته و نتايج متفاوتي نيز به دست آمده است. از مطالعات تجربي صورت گرفته در ايران نيز نتايج متفاوتي به دست آمده، منتهي اکثر اين مطالعات برجنبه هاي برون زاي رشد استوار هستند و در مورد الگوهاي رشد درون زا، مطالعه مشخص و جامعي تاکنون انجام نگرفته است. در اين مقاله سعي مي شود به تبيين نقش واسطه هاي مالي در رشد درون زاي اقتصاد ايران پرداخته شود. به اين منظور از يک الگوي رشد درون زا شامل خانوارها، بنگاه ها و بخش مالي و تحليل VECM (الگوي تصحيح خطاي برداري) با به کارگيري روش جوهانسن، استفاده مي شود.
نتايج حاصل از برآورد الگو نشان مي دهد رابطه بين واسطه هاي مالي و رشد اقتصادي در ايران منفي و ميزان اثرگذاري آن بر رشد اقتصادي ايران بسيار ناچيز است، به گونه اي که نمي توان ارتباط نزديکي بين واسطه گري هاي مالي و رشد اقتصادي در ايران نتيجه گرفت.

 نسخه قابل چاپ

در چشم انداز قرن 21، بنگاه ها در يک وضعيت رقابتي و پيچيده متاثر از عوامل متعدد نظير جهاني شدن، توسعه تکنولوژيکي و سرعت فزاينده انتشار تکنولوژي هاي جديد قرار گرفته اند. در چارچوب اين چشم انداز جديد، بنگاه ها براي بقا و پيشرفت خود بايد متفاوت از قبل عمل کنند. به ويژه، بنگاه ها بايد به دنبال منابع جديد مزيت رقابتي باشند و اشکال جديد رقابت را به کار گيرند که خود نيازمند درک روشن از ماهيت و پويايي هاي رقابت بپردازد. اين مقاله تلاش دارد ضمن تبيين مفهوم مزيت رقابتي، به ارايه تئوري هاي مزيت رقابتي بپردازد. مشخصا، سه تئوري عمده درباره مزيت رقابتي وجود دارد: تئوري سازماني صنعتي، تئوري منبع مدار و تئوري شومپترين. روش سازمان صنعتي بر رفتارهاي يک صنعت جذاب، ديدگاه منبع مدار روي گروه منابع جذاب و رفتار آن ها، و تئوري شومپترين بر وجود عدم اطمينان و لزوم نوآوري پيوسته به کمک بنگاه متمرکز شده اند. بدين ترتيب، هر يک از اين تئوري ها داراي ويژگي ها و شرايط خاص خود هستند. به هر حال، کاستي هاي تئوري هاي مزيت رقابتي سبب جهت گيري هاي جديد شده است، به طوري که در حال حاضر، تئوري مزيت رقابتي به ترکيب ديدگاه ها و توجه به هر دو عنصر دروني و بيروني براي موفقيت بنگاه تاکيد مي کنند. نتايج مقاله حاضر براي تمايز ميان مفاهيم مزيت نسبي، مطلق و رقابتي، و هم چنين بررسي نظري مزيت رقابتي داراي اهميت است.

 نسخه قابل چاپ

هدف اصلي اين مقاله، شناسايي عوامل موثر بر خطاي پيش بيني سود شرکت هاي جديد الورود به بورس اوراق بهادار تهران است. جامعه آماري شامل شرکت هاي تازه پذيرفته شده در بورس تهران از ابتداي سال 1378 تا انتهاي سال 1385 است. انتخاب اين دوره از نظر گسترش چشمگير بازار بورس طي آن سال ها و نيز حجم زياد شرکت هايي است که براي اولين بار سهام خود را در بازار بورس تهران عرضه کرده اند، حايز اهميت است. نتايج حاصل از تحقيق با استفاده از تحليل رگرسيون چندگانه نشان مي دهد که در طي دوره مطالعه، بين نسبت سودآوري و خطاي پيش بيني سود رابطه معکوس وجود دارد. ساير متغيرهاي مستقل تحقيق رابطه معني داري با خطاي پيش بيني سود سهام جديد ندارند.

 نسخه قابل چاپ

در اين مقاله با استفاده از داده هاي روزانه دوره زماني 5/1/1382 تا 2/3/1386 به بررسي حافظه بلند بودن شاخص کل قيمت سهام بورس اوراق بهادار تهران پرداختيم. حافظه بلند بودن يک سري زماني بدين معناست که اثر تکانه هاي وارده بر آن پايدار است و براي مدت نسبتا طولاني باقي مي ماند. اگر سري x₁ را بتوان به صورت (1 – L)^d x_t=?_t مدلسازي کرد که در آن ?_t ~ N (0, ?²) (نوفه سفيد) است. چنان چه 0 < d < 1 باشد، سري داراي حافظه بلند است. اگر 0 < d < 0.5 باشد واريانس سري محدود و سري به طور کلي پايا است. اگر0.5 < d < 1  باشد، واريانس آن نامحدود و سري غير پايا خواهد بود. براي محاسبه پارامتر d که به آن پارامتر تفاضل گيري کسري مي گويند از سه روش استفاده کرديم. با روش دامنه استاندارد شده (R/S)، d=0.49 و با روش دامنه استاندارد شده تغيير يافته (MRS)، d=0.468 و با روش نوسانات روندزدايي شده d = 0.3 (DFA) به دست آمد که بيان کننده آن است که حافظه بلند بودن سري تحت بررسي با هر سه روش تاييد مي شود.

 نسخه قابل چاپ

بر اساس مباني نظري، افزايش درآمد سرانه و رشد بالاتر بهره وري نيروي کار در بخش کالايي (صنعت و کشاورزي) نسبت به بخش خدمات دو عامل اصلي موثر بر افزايش سهم اشتغال بخش خدمات هستند. و عوامل فرعي ديگري نيز که بر افزايش سهم اشتغال بخش خدمات موثر هستند عبارتند از: رشد شهرنشيني، افزايش ميزان مشارکت زنان در بازار کار، نسبت جمعيت زير چهارده سال به کل جمعيت، نسبت جمعيت بالاي 65 سال به کل جمعيت و... . در اين مقاله با استفاده از آمارهاي سري زماني متغيرهاي مذکور در طي سال هاي 1360 تا 1383 به دنبال شناسايي عوامل موثر بر افزايش سهم اشتغال بخش خدمات در ايران هستيم. براي اين منظور با استفاده از مدل هاي اقتصاد سنجي، عوامل موثر بر سهم اشتغال در کل بخش خدمات ايران و چهار زير بخش خدمات، شامل زير بخش: تجاري، کسب و کار، حمل و نقل انبارداري و ارتباطات و خدمات عمومي و اجتماعي شناسايي شدند. نتايج به دست آمده نشان مي دهد که مهم ترين عامل افزايش سهم اشتغال در بخش خدمات ايران رشد شهرنشيني بوده است و دو عامل مهم ديگر يعني «درآمد سرانه» و «شکاف بهره وري نيروي کار در بخش کالايي و خدمات» در اولويت بعدي قرار مي گيرند.

 نسخه قابل چاپ

سرمايه گذاران براي خريد و فروش سهام، به بررسي ارزش پيش بيني شده سهام شرکت ها در سال هاي آتي نياز دارند. بديهي است که تعيين اين ارزش به پيش بيني قدرت سودآوري شرکت ها در آينده وابسته است. اين تحقيق به مطالعه و بررسي تغيير قيمت سهام در قبال اعلام تعديل عايدي پيش بيني شده هر سهم در بورس اوراق بهادار تهران مي پردازد. از اين رو با استفاده از کليات تحقيق، مفاهيم پايه اي استخراج و مبناي طراحي فرضيه ها و آزمون هاي آماري قرار گرفته است. به منظور تحليل اين فرضيه ها، تغييرات قيمت سهم طي سه روز قبل و سه روز بعد از تاريخ اعلام تعديل عايدي پيش بيني شده هر سهم بررسي شد. جامعه آماري شامل شرکت هايي بود که طي دوره 5 ساله 80-84 سهامشان به طور فعال در سازمان بورس اوراق بهادار تهران معامله شده و حداقل يک بار تعديل عايدي پيش بيني شده هر سهم داشتند. شرکت هاي عضو جامعه و تعديلات مربوط به صورت يک جا به عنوان يک گروه اصلي و نيز چهار گروه فرعي (بر مبناي دسته بندي شرکت ها بر اساس تاريخ پايان سال مالي) در نظر گرفته شد.
نتايج حاصل از آزمون فرضيه ها، وجود رابطه معناداري بين تغييرات عايدي پيش بيني شده هر سهم و تغييرات قيمت سهام را نشان داده است.

 نسخه قابل چاپ

هدف اين مقاله سنخ شناسي و طبقه بندي انواع ياريگري ها و تعاوني هاي سنتي در ايران است. بر اساس سمت و سوي کنش ياريگري، همکاري به سه نوع درون سويه، برون سويه و ميان سويه تقسيم مي شود. دگرياري نمونه بارز همکاري برون سويه است که خود به چند نوع قابل تقسيم است. خودياري مصداق کامل همکاري درون سويه است که خود به دو نوع خودياري مشاع و خودياري مفروز تقسيم مي شود. همياري نمونه بارزي از همکاري ميان سويه است که از جهاني نظير دگرياري و از لحاظ برخي ويژگي ها شبيه خودياري است. تعاوني هاي سنتي همان خودياري، همياري و دگرياري تشديد يافته است که به سه نوع قابل طبقه بندي است: تعاوني سنتي با محور اصلي خودياري مانند «بنه»، تعاوني سنتي با محور اصلي همياري مانند «واره» و يا «شيرواره»، و تعاوني سنتي با محور اصلي دگرياري مانند «سازمان هاي وقفي». بديهي است که با ترکيب سه نوع اصلي ياريگري سنتي (خودياري، همياري و دگرياري)، شکل هاي جديدي از ياريگري به وجود مي آيند که هر يک از آن ها در شرايط خاص و براي پاسخ گويي به برخي نيازهاي گروه حاصل شده است.

 نسخه قابل چاپ

با مطالعه تغيير الگوي نظام شهري در سطح جهاني، ملي و منطقه اي مي توان به ساختاريابي مجدد اقتصادي - اجتماعي و فضايي اين مناطق آگاهي پيدا کرد. افزايش بي رويه شهرنشيني و تشديد روند ساخت و سازها در کشورهاي در حال توسعه از جمله ايران به بروز مشکلات عديده اي در زمينه مديريت شهري به ويژه تامين زيرساخت هاي شهري منجر شده است. استان مازندران با ويژگي هاي طبيعي منحصر به فرد خويش از جمله کانون هاي تحولات اخير در عرصه توسعه شهري بوده است. توزيع فضايي شهرهاي استان مازندران در طي سال هاي 1365 و 1375 معرف تمرکز و انبوهش جمعيت شهري در قسمت هاي مرکزي استان است. اين مطالعه سعي دارد با بهره گيري از قانون رتبه - اندازه به بررسي تغيير شبکه شهري استان در طي دو سرشماري اخير بپردازد. روش تحقيق مورد استفاده در اين مطالعه به صورت توصيفي - تحليلي بوده است. ابتدا داده هاي آماري مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته و سپس نتايج تحقيق با نرم افزارهاي اکسل و اتوکد ترسيم شده است. نتايج اين تحقيق نشان داد که سيستم شهري استان نامتوازن، و مهم تر اين که نيازمند سياستگذاري توسعه منطقه اي براي توزيع مناسب تر جمعيت و ملاحظه نقش شهرهاي کوچک تر به ويژه در نيمه غربي استان است.

 نسخه قابل چاپ

بزه کاري نوجوانان با آثار منفي رواني، اقتصادي و اجتماعي، يکي از مسايل اجتماعي مهم ايران است. زيرا جامعه ايران از نظر ساختار جمعيتي، کشوري با جمعيت نوجوان و جوان است. هدف اين مقاله جستجوي علل بزه کاري نوجوانان (در ابعاد دزدي، تخريب و خشونت) در کل جامعه ايران نيست؛ بلکه تمرکز آن بر شهر رشت است تا با انجام چنين مطالعاتي در شهرهاي بزرگ ديگر، زمينه براي اظهار نظر درباره جامعه ايران فراهم شود. در اين بررسي از چهارچوب نظري ترکيبي، متشکل از عناصري که از نظريه هاي پيوند اجتماعي، خويشتنداري و فعاليت هاي روزمره، استفاده شده است. يافته هاي اين مطالعه نشان مي دهد که نوجواناني که خويشتنداري ضعيفي دارند، پيوند اجتماعي آن ها نيز ضعيف است و بزه کاري بيشتري را مرتکب مي شوند.

 نسخه قابل چاپ

جهت گيري ارزشي، نگرش و کنش هاي افراد را مشخص مي کند. اين پژوهش به شيوه پيمايشي به آزمون فرضيه هايي درباره ارتباط شاخص هاي اقتصادي - اجتماعي توسعه انساني با جهت گيري ارزشي مي پردازد. داده ها از طريق مصاحبه با 990 نفر از افراد پانزده ساله و بالاتر به دست آمده است، که به شيوه نمونه گيري تصادفي از ميان ساکنان شهرهاي شيراز و ياسوج انتخاب شده اند. داده هاي بررسي نشان مي دهد که رابطه معناداري بين شاخص هاي اقتصادي - اجتماعي توسعه انساني (سطح سواد فرد، سطح سواد والدين، ميزان احساس اميد به زندگي، پايگاه اقتصادي) و هم چنين وضعيت شغلي (متغيرهاي مستقل) از يک سو، و جهت گيري ارزشي (متغير وابسته) از سوي ديگر وجود دارد. به عبارتي هر چند شاخص هاي اقتصادي - اجتماعي توسعه انساني بيشتر بهبود يابند، نمره جهت گيري ارزشي نيز افزايش مي يابد و افراد از نظر ارزشي با توسعه سازگارتر هستند. در پايان نيز پيشنهادهايي براي بررسي بيشتر موضوع جهت گيري ارزشي ارايه شده است.

 نسخه قابل چاپ

هدف اين تحقيق بررسي تاثير عوامل اجتماعي و فرهنگي بر ميزان گذران فراغت در بين دانش آموزان شهرستان آباده است. پس از مروري بر پژوهش هاي داخلي و خارجي و هم چنين نظريه هاي مرتبط با موضوع، يک چارچوب تلفيقي با استفاده از نظريه بورديو تهيه شده که بر پايه آن يک مدل تجربي شامل تاثير نه متغير مستقل بر ميزان گذران اوقات فراغت در بين دانش آموزان شهرستان آباده به دست آمد.
روش تحقيق در اين مطالعه، پيمايشي است. جامعه آماري تحقيق کليه دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان آباده بوده است که يک نمونه 500 نفري از دخترها و پسرهاي دبيرستاني با شيوه نمونه گيري تصادفي نظام مند انتخاب شده اند. نتايج تحقيق نشان دهنده آن است که به ترتيب متغيرهاي استفاده از فناوري هاي اطلاعاتي و ارتباطي، دلبستگي به دوستان، مذهبي بودن، و دلبستگي به مدرسه بر روي هم 36.1 درصد تغييرات را در ميزان اوقات فراغت دانش آموزان تبيين مي کنند.

 نسخه قابل چاپ

بزرگ علوي، نويسنده اي واقع گراست. و رمان او (چشم هايش) از نوع رمان سياسي - اجتماعي است. مقاله حاضر، نقد و تحليل مسايل اجتماعي رمان مذکور است. پس از بيان مقدمه اي درباره رمان، نويسندگان مي کوشند درون مايه هاي اصلي رمان را نشان دهند و به تشريح و تبيين درونمايه هاي مانند اشرافي گري، عشق، تجدد و مدگرايي زنان اشرافي، مبارزه اجتماعي، اختناق سياسي - اجتماعي، سرسپردگي و اطاعت کورکورانه، ناکامي روشن فکران مبارز و... بپردازند.

 نسخه قابل چاپ

اين که ابن خلدون بنيانگذار جامعه شناسي نشد، واقعيتي است محرز و مساله اي است خاتمه يافته؛ اما پرسش از چرايي آن هنوز باقي است و مطالعه آن هم چنان موضوعيت و مطلوبيت دارد. البته پيش از طرح آن بايد اثبات شود که او جامعه شناس بوده و به موقعيت خويش در بنيانگذاري، وقوف داشته است. اين مقال در تاملي کوتاه و از طريق «خلدون شناسان»، «تلقي وي از خود» و «محتواي مقدمه»، جامعه شناسي او را احراز مي کند و سپس به بررسي پرسش اصلي خويش در چارچوب جامعه شناسي معرفت و جامعه شناسي علم مي پردازد که چرا ابن خلدون با وجود قابليت هاي نظري و امعان نظر صريح به بنيانگذاري، نتوانست بدين عنوان نايل آيد؟ به مساله از طريق بررسي مقايسه اي دو بنيانگذار بالقوه و بالفعل چنين پاسخ داده شده است که: گرچه از حيث بضاعت هاي فردي، ابن خلدون بر کنت فضل تقدم و حتي تقدم فضل دارد، از لحاظ شرايط ساختاري لازم براي ظهور دانش جامعه شناسي به مثابه يک علم معتبر و پايدار، اين کنت بوده است که علم استقلال آن را برافراشته و آن را عملا بنيانگذاري کرده است.

 نسخه قابل چاپ

روش هاي تطبيقي، ابزارهاي پژوهشي مفيد و توانمندي براي توليد، آزمون و بسط تئوري هاي کلان در جامعه شناسي شمرده مي شوند. با اين وجود، در تحقيقات تطبيقي - همانند ساير روش هاي تحقيق در علوم اجتماعي - مسايل و مشکلاتي وجود دارد که اگر صريحا به آن ها پرداخته نشود مي تواند محدوديت هاي مهمي در زمينه اعتبار نتايج حاصل از اين نوع تحقيقات به وجود آورد. در حقيقت، مشکلات و دام هاي روش شناختي مختلفي در سر راه انجام اين نوع پژوهش وجود دارد که پژوهشگران بايد نسبت به آن ها، آگاه باشند و هنگام انجام تحقيق و تفسير نتايج به آن ها توجه کنند.
اين مقاله به تشريح سه مشکل اساسي در تحقيقات تطبيقي کلان اختصاص يافته است که عبارتند از: مغالطه هاي محيطي و فردگرا؛ تورش انتخاب و مساله درجات آزادي.
مغالطه هاي محيطي و فردگرا از پرش هاي نامناسب در ميان سطوح تحليل کلان و خرد به وجود مي آيند و هنگامي روي مي دهند که استنباط يا استنتاج در يک سطح تحليل بر اساس داده ها مربوط به سطح ديگر انجام پذيرد. مشکل تورش انتخاب در مطالعات تطبيقي از انتخاب تعمقي کشورها از سوي محقق مقايسه کننده ناشي مي شود که مي تواند به خطاي استنباط در تحقيق منجر شود. مشکل درجات آزادي در تحقيقات تطبيقي کيفي بر اين مساله ابتنا دارد که در اين نوع مطالعات، غالبا تعداد عوامل تبييني نسبت به موردهاي تحت بررسي بيشتر است، و از اين رو، طرح تحقيق براي آزمون فرضيه ها دچار ابهام و مشکل مي شود تا جايي که نمي توان براي وارسي درستي فرضيه ها به جواب هاي روا و معتبري دست يافت.

 نسخه قابل چاپ