بانک مقالات رشته علوم تربیتی

روش هاي تدريس در تعليم و تربيت مبحث مهمي را شامل مي شود. مقاله حاضر، روش تدريس مبتني بر پرسشگري در تعليم و تربيت را با توجه به هرمنوتيک گادامر بررسي مي کند. در ابتدا، به تفاوت بين پرسش و توضيح مطلب از ديدگاه گادامر توجه کرده، برخي تفاوت ها و شباهت هاي بين اين دو، مد نظر قرار مي گيرد. پس از آن، مفهوم «سوال حقيقي» از نظر گادامر، و امکان طرح چنين پرسشي از سوي معلمان بررسي مي شود. سپس، درباره سه ويژگي روش پرسشگري با توجه به هرمنوتيک فلسفي گادامر بحث مي شود. اين سه ويژگي عبارت از: لاينفک بودن روش از محتوا، فروتني (اذعان به ناکامل بودن دانسته هاي فرد) و دوري بودن مي باشد.

 نسخه قابل چاپ

هدف اين نوشتار بررسي چالش هاي مقابل «استقلال» به عنوان هدف آموزشي است. پيگيري اين مفهوم در دوران مدرن، ما را از بيکن به دکارت و کانت رهنمون مي کند. کانت با جستجوي بسيار دقيق در تحليل خطاهاي تفکر البته، در ماهيت طبيعي انديشه، فصلي ممتاز از معرفت شناسي را گشود. پيرس، مبدع ديدگاه پراگماتيستي ادعا کرد که انديشه به لحاظ ماهيت ديالوگ گونه خود بسيار به زمينه، زبان و قراردادهاي اجتماعي وابسته است و اين امر را در طرح نشانه شناسي خود طرح کرد. ديويي، با بسط معرفت شناسي پيرس، شکل گيري اهداف را در چارچوب حل مساله و در تعاملات زيستي توضيح داد و تجربه را هسته بنيادين جريان آموزشي دانست. ويتگنشتاين، تاثير زبان در چارچوب بازيهاي زباني، زمينه ساز شيوه هاي انديشيدن و نگرش دانست. بر همين اساس به نظر مي رسد که نظامهاي آموزشي به لحاظ ارايه چارچوبهاي ذهني خاص، لزوما رشد عقلاني را ميسر نمي سازند. ديدگاههاي پساساختارگرايانه بر اساس رويکرد تاريخي، تفکر انتقادي را با تکيه بر زبان، به عنوان هدف آموزشي تلقي کرد و در حوزه هاي روان شناختي نيز تفکر انتقادي در رويه اي غير تاريخي هدف تلقي شد. آنچه از تلفيق دو رويکرد عمده تاريخي و غير تاريخي منتج مي شود، طرح تفکر انتقادي به عنوان هدف آموزش در مواجه شدن با تغييرات پياپي اين دوران ضروري است که در اين مقاله درباره آن بحث و بررسي مي شود.

 نسخه قابل چاپ

پساساختارگرايي به عنوان شاخه اي از پست مدرنيسم ويژگيهايي چون ساختار شکني، نفي فرا روايتها، انکار حقايق مطلق، تمرکز زبان و فرهنگ، کثرت گرايي، تمرکز زدايي از عقل و عقلانيت و نفي بازنمايي را دارد. تبيين و تحليل ويژگي هاي مذکور و بيان دلالتهاي اين نظريه براي عناصر و اجزاي فرايند تعليم و تربيت از جمله اهداف تدوين اين مقاله است. با مطالعات انجام شده درباره نسبت ويژگي هاي پساساختار گرايي با تعليم و تربيت اين نتيجه حاصل شده است که پساساختارگرايي دلالتها و پيامدهايي، از جمله تاکيد بر تفکر انتقادي، بهبود فرهنگ عمومي، تدارک زمينه هايي براي مطالعات فرهنگي و اجتماعي، نفي معيارهاي استاندارد براي ارزيابي هاي تربيتي، ترديد در اهداف تربيتي از پيش تدارک شده را براي تعليم و تربيت در بردارد. يکي از رسالتهاي تدوين اين مقاله، تحليل و تبيين نتايج کاربرد نظريه پساساختار گرايي در تعليم و تربيت است.

 نسخه قابل چاپ

مقدمه: باورها، شناخت و اسطوره هايي که در اذهان افراد از جمله زوج ها وجود دارد در نحوه ارتباطات آنها تاثير مي گذارد. شناخت اين باورها و نفوذ آنها را در زوج ها، کارکرد خانواده، در سازگاري زناشويي و تداوم اين ارتباط، نمي توان ناديده گرفت. لذا، هدف پژوهش حاضر، بررسي کردن نقش باورهاي ارتباطي در کارکرد خانواده و سازگاري زناشويي زوج هاي که به دادگاه خانواده در مجتمع قضايي خانواده در شهر تهران، مراجعه کرده اند. بدين منظور 200 نفر از ميان زوج هاي که براي طلاق به اين مجتمع مراجعه کرده بودند با استفاده از شيوه نمونه گيري داوطلبانه انتخاب شدند. آزمودنيها سه پرسشنامه باورهاي ارتباطي و سازش پذيري و پيوستگي کارکرد خانواده (ويرايش سوم) را کامل کردند. يافته ها و نتايج به دست آمده از دو بعد توصيفي و استنباطي ارايه شده است. در فرضيه اول بين مردان رابطه معني دار معکوس در سطح p<0.01 بين پيوستگي مردان دو خرده مقياس عدم تغييرپذيري همسر و کمال گرايي جنسي مشاهده شد و در بين زنان در سطح p<0.05 رابطه معني داري در دو خرده مقياس نبود تغييرپذيري همسر و تفاوتهاي جنسيتي پيوستگي مشاهده شد. در فرضيه دوم بين باورهاي ارتباطي و سازش پذيري کلا رابطه معني داري وجود نداشت، اما بين خرده مقياس نبود تغييرپذيري همسر و سازش پذيري زنان رابطه معني داري در جهت معکوس p<0.05 مشاهده شد. بين باورهاي ارتباطي و سازش پذيري مردان نيز در خرده مقياسهاي نبود تغييرپذيري همسر و کمال گرايي جنسي همبستگي معکوس و مستقيم در سطح p<0.01 مشاهده شد. جداول تحليل رگرسيون براي هر کدام از متغيرهايي با رابطه معني دار نيز محاسبه شد. نتايج اين پژوهش به ضرورت توجه کردن به تفکرات غيرمنطقي، مختص رابطه، و استفاده کردن از کلاسهاي آموزشي، جهت تصحيح اين تفکرات، و به رويکردهاي درماني رفتاري - شناختي جهت سازگاري زناشويي و افزايش کارکرد خانواده تاکيد دارد.

 نسخه قابل چاپ

از ويژگي هاي ضروري براي موفقيت در تربيت، داشتن گشودگي اخلاقي، يا به تعبيري سعه صدر و داشتن ظرفيت بالاي تحمل از جانب مربي است. اين مقاله درصدد مفهوم شفاهي گشودگي اخلاقي و تبيين جايگاه آن در عرصه تربيت اسلامي است. براي اين منظور، علاوه بر طرح تساهل منفي و مثبت پيشينه تاريخي را از منظر انديشمندان غربي به ويژه ويليام هر بررسي و به شواهد قرآني و روايي موضوع نيز اشاره مي شود و براي مباني انسان شناختي و جامعه شناختي سعه صدره دلالت هايي آورده و از حيث تاريخي نيز با چند برهان، استدلال مي شود و در نهايت به نتيجه گيري و جمع بندي بحث اشاره مي شود و در چهار محور مشخص، نتايج به دست آمده ارايه مي شود.

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

هدف تحقيق حاضر بررسي رابطه فعاليتها و ويژگيهاي معمول معلم با ميزان خلاقيت دانش آموزان سال اول ابتدايي است. روش تحقيق از نوع همبستگي بوده و گروه نمونه شامل 59 معلم و 590 دانش آموز بود که معلمان به روش تصادفي و دانش آموزان در گروه هاي 10 نفره از ميان دانش آموزان کلاس به شيوه تصادفي خوشه اي انتخاب شدند. ابزار پژوهش، شامل 6 پرسشنامه در زمينه هاي سنجش خلاقيت دانش آموزان، روشهاي تدريس و سوابق معلم است. از روش هاي آماري، ضريب همبستگي پيرسون و تحليل رگرسيون گام به گام استفاده شده است.
نتايج نشان داد که از بين عوامل مختلف معمول در فعاليتها و ويژگيهاي معلم بين مدرک تحصيلي پايين، سابقه خدمت کم، سابقه تدريس کم در پايه اول، نگذراندن دوره هاي آموزشي ضمن خدمت، و تدريس به روش سخنراني با کاهش ميزان خلاقيت دانش آموزان کلاس، همبستگي معني داري وجود دارد. در بين اين ويژگي ها، گذراندن دوره هاي آموزش ضمن خدمت در پيش بيني ميزان خلاقيت دانش آموزان اولين رتبه را به خود اختصاص داده است.

 نسخه قابل چاپ

تحقيق حاضر به منظور بررسي نگرش معلمان استان تهران در خصوص عوامل موثر بر گرايش آنها به تحصيل در دوره هاي آموزش ضمن خدمت انجام گرفته است. بدين منظور چهار عامل نياز به پيشرفت، نياز به دستيابي به مهارت در شغل، عوامل فرهنگي و عوامل اقتصادي در نظر گرفته شده و با روش توصيفي بررسي شده اند. جامعه تحقيق شامل کليه معلمان شاغل به تحصيل در دوره هاي آموزش ضمن خدمت در مراکز آموزش ضمن خدمت استان تهران بوده که تعداد 135 نفر آنها (85 مرد و 77 زن) با استفاده از روش نمونه گيري تصادفي طبقه اي به عنوان نمونه تحقيق انتخاب شده اند. ابزار گردآوري داده هاي تحقيق پرسشنامه محقق ساخته بوده که با استفاده از مقياس پنج گزينه اي ليکرت (از بسيار کم تا بسيار زياد) تدوين شده است. براي تحليل داده هاي تحقيق از روش کالموگراف اسميرنف يک متغيره، آزمون t، تحليل واريانس يک طرفه و L.S.D استفاده شده است. نتايج تحقيق نشان مي دهد که به نظر معلمان، مولفه هاي چهارگانه نياز به پيشرفت، نياز به دستيابي به مهارت در شغل، عوامل فرهنگي و عوامل اقتصادي به ترتيب بر گرايش هاي آنها به تحصيل در دوره هاي آموزش ضمن خدمت موثر هستند.

 نسخه قابل چاپ

معرفت شناسي، به عنوان يكي از شاخه هاي مهم فلسفه ماهيت دانش و فرآيندي را مطالعه مي كند، كه دانش طي آن كسب و ارزيابي مي شود، و در اين رهگذر در رابطه با حقيقت و معرفت- كه محصول آموزش و پرورش هستند- مي تواند ديدگاههاي متنوع و گوناگوني را در برابر معلمان قرار دهد.
درباره چگونگي تاثير معرفت شناسي بر نظام آموزش باز و از راه دور مي توان اين مساله را بدين صورت بيان كرد كه فرض هاي معرفت شناسي ديدگاههايي كه درباره آنها بحث شده است، هر كدام در زمان شكل گيري نسلهاي آموزش باز و از راه دور به نوعي بر مولفه هاي مهم اين نظام آموزشي از قبيل معلم، شاگرد، برنامه درسي و راهبردهاي ياددهي- يادگيري موثر بوده اند.
در اين مقاله براي تبيين رابطه معرفت شناسي و آموزش باز و از راه دور درباره رويكردهاي معرفت شناسي و روانشناسي غالب در هر يك از نسلهاي سه گانه آموزش و پرورش بحث مي شود، كه هر كدام به نوعي نگرش و عملكرد مربيان اين نظام آموزشي را تحت تاثير قرار داده اند.
با توجه به پيدايش و سير تحولات نظام آموزش باز و از راه دور رويكردهاي معرفت شناختي از جمله 1) اثبات گرايي يا پوزيتيويسم، 2) تعبيري يا تفسيري، 3) انتقادي يا رهايي بخش معرفي شده اند.
در مقاله حاضر با ارايه تصوير كلي از نظام آموزش باز و از راه دور درباره استلزامات ديدگاههاي معرفت شناسي نسبت به راهبردهاي ياددهي- يادگيري در قالب نسلهاي سه گانه آموزش باز و از راه دور كاوش شده است.

 نسخه قابل چاپ

هدف پژوهش حاضر بررسي امكان اجراي طرح مديريت مدرسه محور بر اساس رسالت، مشاركت و تعهد سازماني در مدارس راهنمايي تحصيلي شهر مشهد است. در اين تحقيق تعداد 160 از مديران و معلمان از طريق نمونه گيري چند مرحله اي انتخاب شدند و به يك پرسشنامه 33 سوالي پاسخ دادند. يافته هاي تحقيق نشان مي دهد كه ميزان توجه به رسالت، ميزان مشاركت و ميزان تعهد سازماني در نمونه تحقيق نسبتا مطلوب است. به اين معني كه در مجموع و بر اساس وضعيت سه ويژگي مورد مطالعه در مدارس، امكان اجراي طرح مديريت مدرسه محور وجود دارد. در پايان مقاله براي ارتقا ظرفيت مدارس پيشنهادهايي در اين رابطه ارايه شده است.

 نسخه قابل چاپ

هدف اصلي در تحقيق حاضر تعيين ابعاد رضايت زناشويي در همسران جانباز جنگ تحميلي است. به علاوه، رابطه ابعاد رضايت زناشويي با سلامت رواني و مشكلات روان شناختي بررسي شده است. بدين منظور از 104 نفر از همسران جانبازان (اعصاب و روان يا شيميايي) درخواست شد تا پرسشنامه هاي اين تحقيق سوال اصلي تحقيق اين بود آيا همسران جانباز جنگ رضايت زناشويي مطلوبي دارند. نتايج نشان دادند كه بين متغييرهاي جمعيت شناختي و رضايت زناشويي كل رابطه معناداري وجود ندارد. اكثريت همسران جانباز رضايت زناشويي متوسط دارند. افزون بر اين، بيشترين و كمترين همبستگي بين نمره كل رضايت زناشويي به ترتيب با زير مقياس هاي حل تعارض و جهت گيري مذهبي به دست آمد. همچنين يافته ها نشان دادند كه بين رضايت زناشويي و مشكلات روان شناختي رابطه منفي و معنادار وجود دارد. در مجموع مي توان بيان كرد، كه همسران جانباز جنگ تحميلي با توجه به باورهاي مذهبي و پذيرش احتمال آسيب هاي شديد جسماني و رواني شوهران خود با همسران خود رابطه رضايت بخش زناشويي داشته اند و تعداد فرزندان، درصد جانبازي، و افزايش سن نتوانسته اين رابطه را به طور معنادار خدشه دار كند. با وجود اين كمك هاي روانشناختي براي جلوگيري از آسيب هاي احتمالي و فرسودگي توصيه مي شود.

 نسخه قابل چاپ

هدف اين پژوهش بررسي ميزان كارآمدي "فرآيند هاي ياددهي- يادگيري" و "ارزشيابي" برنامه درسي زبان انگليسي مقطع متوسطه، از ديدگاه دبيران و كارشناسان شهر شيراز بوده است. به منظور دستيابي به هدف فوق تعداد 102 نفر از دبيران زبان انگليسي مقطع متوسطه و 13 نفر از كارشناسان زبان انگليسي به ترتيب با استفاده از روش هاي نمونه گيري طبقه اي، متناسب با حجم و نمونه گيري هدفمند، انتخاب شدند. گردآوري داده ها از دبيران با استفاده از پرسشنامه 34 گويه اي محقق ساخته و از كارشناسان با استفاده از مصاحبه نيمه سازمان يافته انجام شد. براي برآورد روايي صوري و محتوايي سوال هاي پرسشنامه و مصاحبه، از نظرات متخصصان استفاده شد. پايايي پرسشنامه با استفاده از روش آلفاي كرونباخ، 0.90 برآورد شد. داده هاي حاصل از مصاحبه با روش مقوله بندي و داده هاي حاصل از پرسشنامه با استفاده از آمار توصيفي و استنباطي شامل فراواني، درصد، ميانگين، انحراف معيار، آزمون هاي t تك متغيره، t مستقل، t همبسته و تحليل واريانس يک راهه (ANOVA) تحليل شد. نتايج نشان داد كه ميزان کارآمدي "فرآيند هاي ياددهي- يادگيري" و "ارزشيابي عملكرد فراگيران"، به طور معناداري كمتر از سطح متوسط بود؛ به عبارت ديگر، از نظر دبيران نه فرآيند هاي ياددهي - يادگيري و نه ارزشيابي برنامه درسي زبان انگليسي هيچ كدام کارآمدي لازم را نداشتند.

 نسخه قابل چاپ

هدف اين پژوهش بررسي رابطه راهبردهاي يادگيري خود- تنظيمي و باورهاي انگيزشي با پيشرفت تحصيلي دانش آموزان بود. نمونه پژوهش حاضر 170 نفراز دانش آموزان دوره متوسطه دبيرستان هاي دولتي اشنويه بودند، كه با روش نمونه گيري خوشه اي چند مرحله اي انتخاب شدند و به صورت گروهي به پرسشنامه راهبردهاي انگيزشي يادگيري پاسخ دادند. يافته هاي حاصل از اين پژوهش حاکي از اين بود كه راهبرد هاي يادگيري خودتنظيمي با پيشرفت تحصيلي رابطه دارد و همه مولفه هاي يادگيري خودتنظيمي توانايي پيش بيني پيشرفت تحصيلي را داشتند.

 نسخه قابل چاپ

هدف از اين پژوهش بررسي تاثير بازخورد نوشتاري معلم بر خودكارآمدي و حل مساله رياضي دانش آموزان است. بدين منظور تعداد 181 دانش آموز دختر پايه سوم راهنمايي مدارس دولتي شهر تهران از مناطق 1، 6 و 19 با روش نمونه گيري خوشه اي چند مرحله اي انتخاب شدند و به روش تصادفي در گروه هاي آزمايشي و کنترل قرار گرفتند. ابزار مورد استفاده عبارت بود از: پرسشنامه خودكارآمدي و آزمون حل مساله رياضي.از اين دو ابزار به عنوان پيش آزمون براي اجرا در دو گروه استفاده شد.سپس گروه آزمايشي حدود 8 هفته بازخورد نوشتاري معلم رياضي را دريافت کردند. در طي اين دوره گروه کنترل به روش سنتي بازخورد دريافت كردند.پس از خاتمه دوره، پس آزمون هاي خودكارآمدي و حل مساله رياضي بر هر دو گروه (آزمايشي و کنترل ) مجددا اجرا شد. نتايج نشان داد که بعد از آموزش در خودكارآمدي و حل مساله رياضي آزمودني هاي گروه آزمايشي تفاوت معني داري ايجاد شده است. بنابراين، روش هاي ارايه بازخورد اثر بخش آموزش پذير هستند و عملكرد يادگيرندگان را در حوزه هاي انگيزشي و تحصيلي ارتقا مي دهد.

 نسخه قابل چاپ

هدف تحقيق حاضر که به صورت شبه تجربي انجام شد مطالعه تاثير روش مديريتي مهندسي ارزش بر پيشرفت تحصيلي رياضي بود. جامعه تحقيق 54 نفر از دانش آموزان پايه دوم راهنمايي نواحي هفت گانه مشهد است، که با روش نمونه گيري خوشه اي چند مرحله اي انتخاب شدند. آزمون پيشرفت تحصيلي رياضي ابزار اساسي تحقيق بود. به منظور تجزيه و تحليل يافته ها از آزمون t استفاده شد. نتايج حاکي از تاثير جالب توجه روش مديريتي مهندسي ارزش بر پيشرفت تحصيلي رياضي است. بر اساس نتايج به دست آمده نمره پيشرفت تحصيلي رياضي در پيش آزمون گروه آزمايشي و شاهد به ترتيب 8.11 و 8.33 بوده که اين عدد در پس آزمون به 12.48 و 10.07 رسيده است. مطالعه يافته هاي پژوهش حاضر براي مديران آموزش و پرورش، برنامه ريزان درسي و معلمان سودمند است.

 نسخه قابل چاپ