پاسخ به:بانک مقالات رشته علوم تربیتی
2 : علوم تربيتي (مجله علوم تربيتي و روانشناسي) پاييز 1388; 5(3):27-50. |
|
تحليل و نقدي بر فلسفه تربيتي کانت با تاکيد بر نظريه تربيت اخلاقي وي |
|
بهشتي سعيد*,نيكويي روشنك |
|
* دانشگاه علامه طباطبايي |
|
هر چند معرفت شناسي، فلسفه اخلاق، فلسفه حقوق و فلسفه دين، حوزه هاي اصلي تاملات فلسفي حکيم برجسته اروپايي، امانوئل کانت است، اما وي، چونان بسياري از فيلسوفان ديگر، از تعليم و تربيت غافل نمانده، در اين عرصه نيز به انديشه گري و نظريه پردازي روي آورده است. کانت پس از تبيين آخرين ديدگاه هاي خود در کتاب هايي چون «نقد خرد ناب»، «دين در محدوده عقل تنها» و «بنياد مابعدالطبيعه اخلاق» بحث هايي را در حوزه تعليم و تربيت مطرح ساخت که حاصل آنها در کتاب «تعليم و تربيت» گردآوري شد. کانت با تقسيم بندي تعليم و تربيت به چهار مرتبه «پرورش»، «تاديب»، «آموزش» و «اخلاق» از يکصد و سيزده نکته تربيتي سخن گفت. پرورش جسماني، مرکب از دو بخش تغذيه و پرستاري و مخصوص دوران کودکي است. در اين مرحله، اصل هايي (مانند: ضرورت تغذيه با خوراک طبيعي، يادگيري از راه فعاليت هاي شخصي و طبيعي، اعتدال، تربيت سختگيرانه، جلوگيري از عادتهاي نامطلوب) مطرح است. تاديب جنبه منفي و بازدارنده دارد، و مانعي در برابر خوي سرکش آدمي است. در اين مرتبه مي توان از اصل هايي چون عادت کردن به مخالفت با خواهش هاي نفساني و کاربرد روش هايي چون پاداش و تنبيه سخن گفت. آموزش (يا فرهنگ)، بخش مثبت تعليم و تربيت بوده و شامل پرورش قوه هاي ذهني و يادگيري اطلاعات و معلومات است. اصل هايي مانند رعايت اعتدال، پرورش قوه هاي داني ذهني به منظور رشد قوه هاي عالي ذهني، و کاربرد قوه هاي ذهني در اين مرتبه به بحث گذاشته مي شوند. و سرانجام اخلاق (يا تربيت اخلاقي)، برترين مرتبه تعليم و تربيت و به منزله مقصد و غايت آن است. در اين مرحله مي توان از اصل هايي همچون عمل مطابق با تکليف و کاربست قوه هاي عالي ذهني سخن به ميان آورد. اين مقاله با نقدهايي بر ديدگاه هاي تربيتي کانت به پايان مي رسد. عدم مرزبندي دقيق مراتب تربيتي چهارگانه، خدشه دار بودن نظر کانت در باب عدم جواز کاربرد روش پاداش دهي، و آينده گرايي شديد وي در بحث هاي تربيتي از جمله اين نقدها است.
|
|
كليد واژه: فلسفه تربيتي، پرورش جسماني، تاديب، آموزش، تربيت اخلاقي |
|
|
نسخه قابل چاپ
|
چهارشنبه 13 اردیبهشت 1391 3:45 PM
تشکرات از این پست