بانک مقالات زبان و ادبیات عربی

در مجامع علمي، ادوارد سعيد را با كتاب شرق شناسي وي مي شناسند. سه اصل كلي در شكل گيري انديشه و طبعا آثار وي دخيل بوده اند، اول، بيان دقيق جايگاه و رسالت فرهنگي روشنفكر، دوم، بررسي گفتمان غربيان درباره شرق بطور اعم و اسلام بطور اخص، و سوم، برجسته كردن مبارزات مردم فلسطين. اين نوشتار با بررسي سه اصل فوق به صورت مجزا و مفصل و نحوه نگرش ادوارد سعيد در چارچوب اين اصول، نشان مي دهد كه اگرچه، در گفتار و نوشتار وي تناقضاتي به چشم مي خورد، اما سعيد صرفا براي رسيدن به يك هدف كلي و متعالي مي كوشد: مبارزه براي ابقاي سرزميني، فرهنگي، سياسي و تاريخي ميهن خود: فلسطين. لذا سعيد در چارچوب هر يك از اصول سه گانه، به فكر بيرون كشيدن تاريخ، مردم و سرزمين فلسطين از محاق فراموشي گفتمان مدرنيته به طور اعم و گفتمان شرق شناسي به طور اخص است. او در اين راستا با عنايت به واقعيت جهاني و منطقه اي به افشاگري مي پردازد و سپس، حتي با پذيرش کشوري يهودي، فلسطيني مي خواهد فلسطين برجا بماند.

 نسخه قابل چاپ

گزارش حاضر درصدد پاسخ به اين سوال است كه آيا انقلاب مشروطيت 1911-1905، يك انقلاب دموكراتيك است يا انقلاب اجتماعي؟ اين بحث از نقطه نظر جامعه شناسي سياسي و با تكيه به تئوري مور، به صورت نسبي، تبيين گرديده است. بررسي ها دلالت بر آن دارند كه انقلاب مشروطيت، بنا به دلايل زير از ويژگي هاي انقلاب دموكراتيك برخوردار بوده است: الف) اين انقلاب از سوي بورژوازي و اشراف زمين دار، در مراحل مختلف، هدايت شد. ب) اين انقلاب از قانون گرايي دفاع كرد، آزادي هاي سياسي را برقرار ساخت و از ابزارهاي مسالمت آميز- بيش از هر انقلاب اجتماعي ديگر، استفاده كرد.

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

فقه، در ادبيات اسلامي، دانش زندگي است. بنا براين، فقه سياسي چونان رابط، ايمان و سياست در جامعه اسلامي تلقي شده است. در اين مقاله، ضمن اشاره به تعاريف رايج فقه و نيز جايگاه فقه سياسي در دسته بندي علوم اسلامي به ويژه بر دو نكته اساسي تاكيد شده است: نخست، مباني و محدوديت هاي فقه سياسي به عنوان دانش معطوف به عمل، و دوم، كالبد شناسي فقه سياسي به مثابه يك دستگاه دانايي و مكانيسم توليد احكام سياسي در درون اين شاخه از دانش اسلامي. كوشش شده است الگويي از مهندسي «مساله و حكم» در فقه سياسي به اجمال طرح و بررسي شود. تاكيد مقاله بر ادبيات فقه شيعه است.

 نسخه قابل چاپ

در سال هاي اخير شاهد تحولاتي در منطقه خاور ميانه بوده ايم كه تغييرات در صحنه سياسي عراق، بحران مشاركت در كابينه لبنان، اختلافات داخلي فلسطين و موضوع صلح آميز هسته اي ج.ا.ايران از آن جمله هستند و با توجه به رقابت هاي منطقه اي عربستان با جمهوري اسلامي ايران، تحولات ياد شده موجبات واگرايي و بروز تنش هايي در روابط دوكشور شده است با توجه به اينكه ظاهرا روند اوضاع در منطقه در راستاي مواضع و منافع عربستان قرار ندارد، بنابر اين ج.ا.ايران مي بايد از هر اقدامي كه به تشديد تنش در روابط و ارايه تصوير نامطلوب از ايران نزد عربستان سعودي منجر شود اجتتناب ورزد.

 نسخه قابل چاپ

اين نوشتار شرحي از گسترش مناسك و شعائر و همچنين شكل گيري دستگاه ديني و نوع مواجهه آن با دستگاه سياسي بعد از اعلام رسمي مذهب شيعه اثني عشري در دوره صفويه است. به گمان نويسنده حداقل چهار دوره از گسترش اين آيين ها را در جامعه ايراني عصر صفويه مي توان سراغ گرفت. دوره اول با ظهور شاه اسماعيل مصادف است كه يكپارچه سازي عقيدتي انجام گرفت. در دوره بعد مقارن ظهور شاه عباس اول مناسك و شعائر مذهبي چهره اي همگاني به خود گرفت، دوره سوم، احتمالا مقارن با سلطنت طهماسب و شاه صفي جنبه هاي دراماتيك به اين مراسم وارد شد و سرانجام در دوره شاهان ضعيف صفوي همچون سليمان و حسين، اصولگرايي مذهبي رواج گسترده يافت. بر همين اساس، روابط ميان علما و شاه را نيز در طي اين دوره درازمدت در سه عرصه فكري و تاريخي مي توان توضيح داد. در دوره اول، علما شيعي از جبل عامل و عراق به سرزمين ايران کوچ داده شدند و مساله اشاعه عقايد و همچنين مشروعيت بخشي به شاهان از جمله دل مشغولي هاي آنان بود. در دوره دوم با انتقال قدرت از صوفيان به مجتهدان، گرايش اصلي مردم به علما به عنوان نايبان ائمه به حساب مب آمد و در دوره سوم با ضعف پادشاهان از يک سو و غلبه منسک بر حوزه همگاني، علما پيش از پيش قدرتمند شدند و حتي از منظر مشروعيت سياسي و اجتماعي بالاسر پادشاهان بودند اگر چه مساله عدم بسط يد در مفهوم سياسي آن، آنان همچنان به همراهي سلطان وادار مي ساخت.

 نسخه قابل چاپ

در ادبيات نسبتا پديد سرمايه اجتماعي، اين مفهوم عمدتا در عرصه داخلي جوامع مطرح شده است. با وجود اين، مي توان از سرمايه اجتماعي در عرصه بين المللي نيز ياد كرد. در اين مقاله ارتباط سرمايه اجتماعي با عرصه روابط بين الملل از دو جنبه خرد و كلان ترسيم شده و با توجه به اين دو جنبه، تاثير فناوري اطلاعات بر سرمايه اجتماعي در دو بعد داخلي و بين المللي موضوع بررسي قرار گرفته است. فناوري هاي جديد اطلاعات و ارتباطات مي تواند به افزايش سرمايه مشاركتي در عرصه داخلي جوامع و تكميل سرمايه شبكه اي آن ها به عنوان دو شاخص از شاخص هاي سرمايه اجتماعي انجاميده و در عرصه بين المللي نيز امكان شكل گيري شبكه هاي رسمي و غير رسمي گوناگون را به منظور پيگيري اهداف مشترك در اختيار افراد جوامع گوناگون قرار دهد.

 نسخه قابل چاپ