بانک مقالات زبان و ادبیات عربی

دموكراسي هاي سياسي عملكردهاي مختلف دارند كه برخي از آنها، همانند تغيير حكومتي و تامين مشروعيت نظام سياسي آشكار است؛ ولي علاوه بر اين، پديده مزبور در جهت بقاي رژيم، كاركرد پنهاني نيز دارد. لذا در اين مقاله استدلال مي شود كه دموكراسي هاي سياسي در مقابله از بروز انقلابات سياسي و تغييرات قهري حاكميت، نقش بازدارنده ايفا مي نمايند.

 نسخه قابل چاپ

روش هاي تحقيق كمي و كيفي در بسياري از موارد تفاوت هاي چشمگيري با هم دارند، اما در بسياري از موارد ديگر همديگر را تكميل مي كنند. به دنبال افزايش انتقادات از روش هاي كمي و كيفي، امروزه شاهد افزايش تمايل به كارگيري روش هاي تحقيق تركيبي در علوم اجتماعي به طور عام و علوم سياسي به طور خاص هستيم. بسياري از طرفداران تكثرگرايي در تلاش براي پر كردن شكاف بين روش هاي كمي و كيفي از روش هاي تركيبي بهره مي گيرند. اين نوشتار بر آن است تا ضمن معرفي و تعريف روش هاي تحقيق تركيبي، الگوها و مدل هاي مختلف تركيب روش هاي كمي و كيفي را ارايه كرده سپس نقاط قوت و ضعف اين روش ها را بررسي نمايد و سرانجام به كاربرد و بررسي چشم انداز آينده اين روش ها در علوم سياسي پرداخته مي شود.

 نسخه قابل چاپ

بررسي روابط ايالات متحده آمريكا با جمهوري اسلامي ايران در سال هاي 65-1363 از موضوعاتي است كه از اهميت مضاعف برخوردار است. در اين مقطع زماني، علي رغم اعمال تحريم هاي سياسي و اقتصادي ايالات متحده عليه ايران، اين كشور تلاشي غير رسمي براي برقراري ارتباط با ايران را در نظر مي گيرد. دليل اين اقدام ايالات متحده در اين نوشتار بررسي مي شود.

 نسخه قابل چاپ

تئوري نفرين منابع با توجه به تجربه كشورهاي داراي منابع غني بيان مي دارد كه درآمدهاي ناشي از فروش منابع طبيعي نه تنها به رشد اقتصادي بيشتر منجر نشده، بلكه اثرات سوء اقتصادي برجاي گذاشته است. اين مقاله نشان مي دهد كه منابع طبيعي في نفسه نمي تواند نفرين تلقي شود؛ بلكه نحوه مديريت درآمدهاي حاصله است كه با اهميت مي باشد. تاسيس حساب ذخيره ارزي در ايران با هدف كنترل نوسانات ناشي از تغييرات قيمت نفت بود اما عملكرد حساب ذخيره ارزي به مرور از اهداف خود دور شد. در مقابل، كشور نروژ به عنوان الگويي موفق از چنين مكانيسمي شناخته مي شود. اين نوشتار مديريت ذخيره ارزي در ايران و نروژ به روش مقايسه اي بر اساس سه شاخص مكانيسم، شفافيت و عمكرد را مورد بررسي قرار داده تا نشان دهد كه اثر درآمدهاي حاصل از منابع اوليه مانند نفت بر اقتصاد ملي مديريت درآمدها بستگي دارد.

 نسخه قابل چاپ

شرق و غرب واژگاني هستند كه پيشينه طولاني در ادبيات و انديشه ايرانيان دارند. با پذيرش همراهي ادبيات و انديشه به اين نكته پي مي بريم كه ريشه‎ اين اصطلاحات از كجا وارد ادبيات ما شده است. مفهوم شرق و غرب نخستين بار توسط عرفا به ‎كار گرفته شد. اين واژه ‎ها در مسير تاريخي خود چندين بار تغيير معنا يافته و در نهايت به فضاي جديد رسيده اند. تمركز اين مقاله بررسي اين دو واژه در انديشه فرديد است، اين كه فرديد چگونه با بهره گيري از ادبيات چپ و ادبيات عرفاني سرزمين خود اين دو واژه را باز توليد مي كند و در دنياي مدرن و در تقابل با آن معناي جديد به آنها مي دهد. بررسي اين دو واژه در گرو شناخت ادوار تاريخ از نظر فرديد مي باشد. به تعبيري بحث از حقيقت غرب زدگي مستلزم بحث از ادوار تاريخ است.

 نسخه قابل چاپ

افكار عمومي يكي از عوامل اصلي تاثير گذار بر سياستگذاري عمومي است. جايگاه افكار عمومي بسته به نوع نظام سياسي، متفاوت است و فرايند سياستگذاري نيز از ماهيت نظام سياسي تاثير مي پذيرد. تاثير گذاري افكار عمومي بر سياستگذاري عمومي با توجه به ماهيت و شكل نظام سياسي متفاوت خواهد بود. اين مقاله در صدد است اين تاثير گذاري را در فرايند سياستگذاري عمومي مورد بررسي قرار دهد.

 نسخه قابل چاپ

واقع گرايي و نو واقع گرايي به عنوان رهيافت مسلط بر مطالعات روابط بين الملل و سياست خارجي با تاكيد بر دولت گرايي و غلبه دادن عنصر ساختار به جاي بازيگران در نظام بين الملل نقشي براي تاثيرگذاري قوميت و گروه هاي قومي بر سياست خارجي دولت ها قائل نمي شود. در حالي كه با پايان جنگ سرد شاهد گسترش تاثيرگذاري متغير گروه هاي قومي بر ترتيبات امنيتي سيستم هاي تابع و نظم هاي منطقه اي به ويژه در خاورميانه هستيم. اين مقاله با بررسي ناكارآمدي تبيين نظريه موازنه قواي سنتي در تبيين اين روند رو به گسترش، نظريه «موازنه فراگير» را به عنوان الگوي بديل جهت تحليل نقش و تاثيرگذاري قوميت و گروه هاي قومي بر سياست خارجي با تاكيد بر خاورميانه عرضه مي دارد.

 نسخه قابل چاپ

درباره ايران باستان به ويژه در سال هاي اخير، پژوهش هايي قابل توجه انجام گرفته و اين حاكي از يك رويداد ميمون در خصوص توجه پژوهشگران به تمدن ريشه دار ايران باستان است. نوشتار حاضر به دليل توجه و تمركز روي يكي از وجوه سياسي آن تمدن، در نوع خود كاري بديع است. سوال اصلي اين است كه حكومت ها و زمامداران براي تداوم زمامداري خويش چه ادله و توجيهاتي ارايه ميكرده اند؟ پاسخي كه بر اساس تحليل متون سنگ نوشته ها به دست آمده حاكي از آن است كه براي توجيه مشروعيت سياسي سه عنصر داراي اهميت بيشتر بوده اند. اين عناصر عبارتند از: تبار، لطف خداوند و عدالت و خصال ويژه انساني. در اين پژوهش سنگ نوشته هاي غرب ايران (كنوني) مورد مطالعه قرار گرفته اند. از روش تحليل متن براي پي بردن به محتواي سنگ نوشته ها استفاده شده است و در ساير موارد اسناد و مدارک به شيوه تاريخي- توصيفي مورد بحث قرار گرفته اند.

 نسخه قابل چاپ

روسيه در دوره پساشوروي بيش از هر زمان ديگري در تاريخ خود تحت تاثير تحولات فزاينده منطقه اي و بين المللي قرار گرفت. اين تحولات با مجموعه اي از تهديدها و فرصت هاي جديد، اين كشور را در عرصه خارجي با ضرورت بازتعريف جايگاه، نقش و اهداف آن روبه رو ساخت. عدم واقع بيني نسبت به تحولات حوزه بيروني در دوره يلتسين شرايط ضعف ادراك از روندهاي محيطي، عدم توان سناريوپردازي، تصميم گيري هاي نابسامان و منفعلانه را فراهم كرد و سياست خارجي روسيه با بحران هاي مفهومي و نهادي مواجه شد. اين وضعيت با به قدرت رسيدن پوتين به گونه اي مشهود تغيير كرد. تحولي در سياست خارجي روسيه از آرمان گرايي به واقع گرايي، از بي ثباتي به ثبات نسبي و از رهيافت هاي غير عقلايي به نسبتا عقلايي صـورت گرفت. از منظر نوشتار حاضر در ميان عوامل متعدد، اتخاذ رويكرد عمل گرايانه از سوي پوتين بيشترين سهم را در بروز اين تحول مثبت به عهده داشته است.

 نسخه قابل چاپ

نويسنده در اين مقاله در صدد بررسي وضعيت القاعده پس از حادثه 11 سپتامبر است. بحث اساسي مقاله اين است كه القاعده پس از 11 سپتامبر و حمله آمريكا به افغانستان از يك سازمان سلسله مراتبي به يك سازمان پيچيده، منعطف و پويا با دسترسي جهاني تبديل شده است. در واقع، جهان پس از حادثه مزبور شاهد گذار از القاعده به مثابه يك سازمان به القاعده گرايي به مثابه يك ايدئولوژي بوده است. امروزه گروه هاي بنيادگراي بي شمار در سطح جهاني با بهره گيري و تقليد از اهداف، ايدئولوژي و شيوه القاعده به فعاليت هاي تروريستي مي پردازند بدون اينكه به لحاظ سازماني با آن مرتبط باشند. اين گروه ها در افغانستان، پاكستان، مصر، هند و عراق در سالهاي اخير به شدت فعال بوده اند. تمركز اين پژوهش بر عراق به عنوان يك پايگاه جديد براي القاعده است.

 نسخه قابل چاپ

مفهوم «منع اشاعه »به سياست ها و اقدام هايي اشاره دارد كه در سطوح ملي و بين المللي در جهت اعمال نظارت و كنترل بر جريان انتقال سلاح هاي كشتار جمعي و تكنولوژي هاي پيشرفته مربوط شكل مي گيرد. بر اين مبنا، اين مفهوم از ارتباط ماهوي خاصي با ترتيبات چند جانبه ناظر بر صدور تكنولوژي برخوردار است، نهادهاي بين المللي كه از بعد نظري در چارچوب «نظريه رژيم هاي بين المللي امنيتي» معنا مي يابد. در اين نوشتار، ضمن آشنايي با ويژگي نظري و كاركردي ترتيبات ياد شده، به ويژه كوكوم، ان پي تي، ام تي سي ار و وسنار سعي مي شود جايگاه ترتيبات مزبور به عنوان عناصر اصلي رژيم جهاني منع اشاعه در سياست خارجي (امنيتي) آمريكا (در دوره هاي جنگ سرد و بعد از آن) مورد بررسي قرار گيرد.

 نسخه قابل چاپ

مقاله پيش رو تاثيرات زيانبار اشكال گوناگون تجارت و استفاده غير قانوني و نامشروع از سلاح هاي كوچك و اسلحه هاي سبك را بر زندگي انسان به پژوهش گذاشته است. با اين هدف، نخست پس از ارايه تعريفي از سلاح هاي كوچك و اسلحه هاي سبك، اشكال غير قانوني تجارت اين سلاح ها بررسي مي شود و ابعاد گوناگون تاثير آنها را در منازعات مسلحانه بر شرايط زيستي زنان، كودكان، جمعيت هاي آواره، فعاليت هاي امداد رساني و نهادينه شدن فرهنگ خشونت در جوامع درگير مطالعه مي كند. بررسي نقش سلاح هاي كوچك در تشديد خشونت هاي خانگي و شهري از ديگر موضوعات مورد توجه اين نوشتار است. در نهايت مطالعه اسناد بين المللي در زمينه ممنوعيت تجارت غير قانوني سلاح هاي کوچک نه تنها اقدامات بين المللي را براي مبارزه با اين معضل بزرگ آشکار مي کند بلکه دشواري هاي تدوين قوانين و موانع سر راه اين موضوع را نيز به خوبي نشان خواهد داد.

 نسخه قابل چاپ

رابطه حكومت مركزي در مسكو با جمهوري هاي پيراموني در اتحاد شوروي از مسايل مورد توجه و بحث برانگيز بوده است. پيچيدگي اين رابطه و نيز پيامدهاي خاص آن با وجود اين كه در دوران اتحاد شوروي تا حدودي مشخص شده بود اما در دوران پس از فروپاشي بود كه با ظهور مشكلات و بحران هاي مختلف در سطوح متفاوت محلي، ملي و منطقه اي دامنه و اهميت آن به ويژه در منطقه آسياي مركزي و قفقاز آشكار شد. استدلال اصلي اين مقاله اين است كه با تكيه بر يك چارچوب تحليلي مبتني بر سه مفهوم اصلي تماميت گرايي، نوسازي و استعمارگري مي توان هم وضعيت دوران شوروي و روابط مركز و پيرامون آن دوران و اقدامات انجام شده را تحليل كرد و هم از اين چارچوب براي درك وضعيت كنوني مناطقي چون آسياي مركزي كه «خارج نزديك» روسيه قلمداد مي شوند، استفاده كرد. در بررسي اين سه مفهوم ريشه هاي فکري و ايدئولوژيک آنها و نيز پيامدهاي عملي آنها بررسي مي شود.

 نسخه قابل چاپ

در اين پژوهش نسبت فلسفه سياسي و قدرت در انديشه سياسي لئواشتراوش و ميشل فوكو بررسي شده است. تا قبل از نيچه و تعريف متفاوت وي از قدرت، اين مقوله با تمركز و حاكميت سياسي پيوندي تنگاتنگ داشت؛ به گونه اي كه فلسفه سياسي تلاشي براي نيل به حقيقت، نسبتش با قدرت به صورت پاسخ به مساله توجيه حاكميت اقليتي حكومتگر بر اكثريت تحت حكومت، يا ايجاد سامان سياسي نيك تعريف مي شد، اما با نيچه و طرح مباحثي چون «اراده معطوف به قدرت» قدرت پراكنده و در همه جا حاضر تلقي شد. اين نوشته نيز بر نسبت بين فلسفه سياسي و قدرت تاكيد دارد، اما با دو نگرش متفاوت: نخست، نگرش اشتراوسي به رابطه دو مقوله فوق است كه بنا بر تعريفي كه از فلسفه سياسي دارد يعني تلاش براي جايگزين كردن معرفت نسبت به امور سياسي (از جمله قدرت) به جاي گمان درباره آنها، قدرت را موضوع و متعلق شناخت فلسفه سياسي مي داند (يعني همان نگرش سنتي نسبت به قدرت). دوم، نگرش فوکويي است که متاثر از نيچه، قدرت را همه جا حاضر و فرايندي صعودي مي داند. بنابراين، تعريف فلسفه سياسي ديگر تراويده ذهن شناساي فيلسوف مستفل از قدرت نيست و نظام فلسفي فيلسوف در خلاء شکل نمي گيرد بلکه خود مولود فرايندهاي قدرت پراکنده در فضايي است که فيلسوف در آن مي انديشد.

 نسخه قابل چاپ

در عصر جهاني شدن، توسعه گرايي مبتني بر مولفه هاي نئوليبراليسم به وجه غالب نظام بين الملل تبديل شده و بنيان مشروعيت نظام هاي سياسي را با توسعه پيوند زده است. در چنين فضايي شرط توفيق برنامه هاي توسعه ملي منوط به ايجاد تعامل پويا و هم افزا ميان ضرورت ها و نيازهاي داخلي براي توسعه از يك سو و الزامات ناشي از روندهاي پر قدرت اقتصاد جهاني از ديگر سو است. سياست خارجي، محل و ابزار ايجاد تعامل مزبور است. فرضيه مقاله حاضر آن است كه سياست خارجي توسعه محور قادر است با ايجاد تعامل ياد شده، ضمن ياري رساندن به برنامه هاي توسعه ملي، بنيان نوين مشروعيت سياسي را كه مبتني بر كارآمدي و تامين رفاه براي شهروندان است تقويت نمايد.

 نسخه قابل چاپ