بانک مقالات زبان و ادبیات فارسی

 نسخه قابل چاپ

ايرانيان باستان چون نمي توانستند انسان آرماني خود را در جهان واقع بيابند، در جهان اساطير، پهلواني به نام رستم پديد آوردند که جامع تمام صفات نيک و آرماني بود. پس از اسلام، دلبستگي ايرانيان به رستم به زودي با محبت آنان به علي (ع) همراه شد که برخلاف رستم نه در جهان خيالات و اساطير، بلکه بر روي زمين و در ميان مردمان زيسته بود. در شعر فارسي، تا پيش از قرن يازدهم هجري قمري و تشکيل حکومت شيعه مذهب صفويه، علي (ع) غالبا در کنار رستم به عنوان مظهر شجاعت و مردانگي مطرح گشته و گاه نيز برتر از رستم قرار گرفته است. در ادب عامه نيز نظير همين جريان ديده مي شود. در مجموع، مردم ايران کوشيده اند تا اين دو ابرمرد افسانه و تاريخ را به يکديگر پيوند دهند. به اين ترتيب اعتقادات مذهبي خود را در اين مورد با علايق باستاني درآميخته اند.

 نسخه قابل چاپ

تصوير يکي از اساسي ترين و پرکاربردترين اصطلاحات در نقد ادبي است. اين مقاله به ماهيت تصوير در ادبيات پرداخته است. مفهوم لغوي آن در زبان انگليسي و معادل فارسي آن را بيان کرده، آنگاه به بررسي چند تعريف مشهور از ايماژ پرداخته است. سپس تصوير را به تصوير واژگاني و تصوير خيال تقسيم کرده و پس از تعريف و تبيين هر کدام، تصويرپردازي در سطح و تصوير اعماق را از هم متمايز کرده و به مساله تحول تصوير در تاريخ ادبيات پرداخته و نشان داده است که همراه با تغيير افق جمال شناسي و نگرشهاي فکري- اجتماعي در هر دوره، تصوير نيز دستخوش تحول شده و بلاغت سنتي نتوانسته خود را با تحول تصوير همراه سازد و ابزار تجزيه و تحليل تصويرهاي نمادگرا و مدرن را فراهم کند.

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

سبک و مکتب ادبي چه تفاوتي با هم دارند؟ اين دو مقوله ادبي در عين نزديکي، گاهي از هم فاصله مي گيرند. براي دريافت تفاوت سبک با مکتب، قديميترين و جديدترين تعاريف سبک شناسي از روي قابل اعتمادترين منابع انگليسي استخراج شده و سپس بين اين تعريفها با تعاريف موجود مکتب مقايسه اي صورت گرفته است. براي امعان نظر بيشتر کارهاي عملي سبک شناسي نيز ملحوظ شده است. مثلا سعي شده است دانسته شود که محمد تقي بهار چه تعريفي از سبک شناسي داشته و عملا در کار سبک شناسي تا چه اندازه به تعريف خود نزديک شده است.

علي رغم تفاوت در تعاريف سبک شناسي، به لحاظ اصول، اين تعاريف به هم نزديک اند و تفاوت عمده در اين است که تحليل معنايي اثر جزو وظايف سبک شناسي است يا نه؟ تفاوت عمده سبک شناسي با مکتب ادبي نيز در همين نکته است. اگر وظيفه سبک شناسي تحليل زباني و معنايي يک اثر باشد، تفاوتي بين سبک و مکتب نخواهد بود؛ چرا که مکتب نيز هم حوزه زبان را شامل مي شود و هم حوزه معنا را. ولي هرگاه تحليل معنايي يک اثر را کار سبک شناسي ندانيم، تفاوت مهمي ميان سبک و مکتب پديد مي آيد. به نظر مي رسد نظريات ديگر که گاه سبک را انفرادي مي دانند و مکتب را گروهي و يا مکتب را عامتر از سبک مي دانند بر اساس محکمي استوار نيست.

 نسخه قابل چاپ

قوم نگاري يکي از روشهاي علمي تحقيق در علوم انساني با درگيري فعال محقق در ميدان تحقيق دنبال مشارکت در توسعه معرفت علمي از گروهها يا فرهنگها است. مشاهده مورد مطالعه در شرايط طبيعي و نهايتا تحليل و ارزيابي يافته ها در زمينه و بستر مورد مطالعه باعث ديدي جامع نگر در تحقيق قوم نگاري با اعتبار نسبتا بالايي گرديده است.

قوم نگاري بر اساس بنيان نظري بر فرهنگ و با ديدي کل گرايانه به مطالعات عميق براي توصيفي دقيق و فشرده از مورد مطالعه مي پردازد. اين مقاله ضمن توضيح بنيان نظري قوم نگاري در باره بستر روش شناختي آن بحث مي کند. بر اساس پيش فرض هاي روش شناختي، اين تحقيق در يک فرآيند مشخص با طرح مساله شروع و نهايتا به نتيجه گيري ختم مي شود که چگونگي حرکت در اين فرايند نيز از اهداف اين مقاله است در نهايت سعي خواهد شد نقاط قوت و ضعف قوم نگاري براي استفاده در تحقيقات علوم انساني مورد بحث و بررسي قرار گيرد.

 نسخه قابل چاپ

مدرن گرايي در عرصه رمان نويسي پس از انقلاب به جرياني پرطرفدار تبديل شده است. رمان مدرن در اين دوره، در واقع خلف صالح رمان مدرن پيش از انقلاب است که با «بوف کور» صادق هدايت بنيان نهاده شده است.

رمان مدرن غربي مبتني بر انديشه هاي اومانيستي پس از رنسانس است و مهمترين مولفه هاي آن از ديدگاه فلسفي هنر عبارت اند از: بحران واقع نمايي، مرکزيت زدايي، آشنايي زدايي، انزوا و ابهام معنايي است. از نظر صوري نيز رمان مدرن با قهرمان سنتي، طرح قصه و راوي المپي وداع مي گويد.

 نسخه قابل چاپ

با مرگ انسان، حقوق و تعهدات وي به وارث منتقل مي شود و آنان ذي حق در استيفاي حقوق و مسئول اجراي تعهدات مورث خود مي باشند، مگر تعهداتي که قائم به شخص متوفي بوده و غير قابل انتقال است. مبناي تعهدات متوفي در زمان حيات نيز قانون و يا عقد، اعم از عقود معين و غير معين مي باشد.

ماده 231 قانون امور حسبي مصوب 1319 مقرر داشته است که: «ديون موجل متوفي بعد از فوت حال مي شود»؛ همين قاعده در فقه نيز مورد تاييد قرار گرفته است. به عبارت ديگر، طلبکار پس از فوت مديون بدون آنکه مقيد به مطالبه حق در اجل مقرر باشد، بلافاصله حق مطالبه پيدا مي کند و وارث نيز موظف هستند ديون مورث خود را هر چند که اجل آن فرا نرسيده باشد، ادا نمايند. سوال قابل طرح اين است که چنانچه شخصي مبادرت به انعقاد قراردادي نمايد و قبل از رسيدن موعد اجراي تعهدات مقرر در عقد فوت کند، آيا تعهد وارث طبق ماده مرقوم حال مي گردد يا آنکه وظيفه آنان، اجراي تعهد در زمان مقرر است.

راه حلي که در اين مختصر با تکيه بر اصول و ضوابط فقهي و حقوقي اتخاذ گرديده، اين است که در تعهدات ناشي از عقود، بويژه قراردادهاي دو جانبه، که اجل در تعادل اقتصادي عوضين نقش اساسي ايفا مي نمايد، وراث مکلف به اجراي تعهد در موعد مقرر در عقد مي باشند و با فوت طرف عقد چنين تعهداتي حال نخواهند شد.

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

بدون ترديد تئوري «جهاني سازي» (globalisation) يکي از مجادله انگيزترين تئوريهاي علوم اجتماعي در دهه 1990 بوده است. اگر چه تاثيرات ”جهاني سازي“ به ويژه با توجه به پيشرفتهاي عظيم صنعتي و تاثير آن بر گسترش ارتباطات امري قابل انکار نيست، ولي مسائلي از قبيل منشا مقصد و اشاعه فرآيند آن موضوعاتي نيستند که دانشمندان علوم اجتماعي در باره آنها توافق داشته باشند. برخي از نظريه پردازان (مانند گيدنز) ريشه هاي »جهاني سازي» را حتي در اعصار ما قبل انقلاب صنعتي جستجو کرده و معتقدند تنها چيزي که در قرن بيستم صورت گرفت تشديد آن بود. مضافا اينکه، روند «جهاني سازي«  يک فرآيند ديالکتيکي تلقي مي شود که بر اساس آن وقايع محلي تحت تاثير اتفاقاتي قرار مي گيرند که کيلومترها با آنها فاصله دارند و بر عکس. از اين ديدگاه، نقطه شروع «جهاني شدن زمان» به گسترش و نفوذ جشنهاي بزرگ مسيحيان (مانند اعياد کريسمس و پاک) باز مي گردد. بر اين اساس، »جهاني سازي« پديده اي کاملا غربي است که در اوايل قرون وسطي پديدار شده است.

جشنهاي پاياني سال 1999، به عنوان محور تغيير هزاره، فرصت مغتنمي بود تا اين تلقي ويژه از «جهاني سازي» در بوته آزمايش گذاشته شود. بنابراين، براي ارزيابي مجدد مفهوم اين تئوري، تاثير جشنهاي جهاني هزاره بر جامعه ايران - کشوري که از دهه 1970 به بعد روند بسيار ويژه اي از توسعه را طي نموده است - مورد مطالعه قرار گرفت. پس با استفاده از روشهاي مشاهده مشارکتي در فضاهاي خصوصي و عمومي، تحليل رسانه هاي گروهي و توزيع پرسشنامه در ميان دانش آموزان دبيرستاني، هدف از تحقيق دستيابي به اين نکته بود که جامعه ايران چقدر از وجود جشنهاي هزاره آگاه است، با فلسفه آن آشنائي دارد و تا چه حد در اين جشنها شرکت کرده است - جشنهايي که از نظر تئوريکي هيچ گونه ربطي به آنها نداشتند. تحقيقي که نتيجه آن اين نظريه را که «زمان» جهاني شده است، به طور انتقادي زير سوال مي برد.

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

دانشمندان در بررسي تمدن و عوامل آن، دين را از عوامل و عناصر تمدن به شمار آورده اند و اين بدان جهت بوده است که تاثير دين در جامعه هاي بشري يک واقعيت غير قابل انکار است؛ يعني دين گذشته از اينکه خود را آسماني و منتسب به موجود برتر از طبيعت مي داند، در طول قرون و اعصار؛ در گستره عمر آدمي تاثيرات عميق و شگرفي، بر جوامع بشري و به خصوص پيروان خود داشته است؛ بدين سبب در بررسي مسايل اجتماعي و انساني، ناديده گرفتن عامل دين، به هر علتي که باشد، بي شک، نوعي تعصب جاهلانه و مخالفت با حقايق تاريخي و عينيت هاي خارجي تلقي خواهد شد.

ما در اين نوشتار نقش دين را در ايجاد و تداوم تمدن مورد بحث قرار داده ايم، و آن را از زاويه هاي مختلف با تکيه بر واقعيتهاي مسلم بررسي کرده و براي اولين بار خاستگاه و سرچشمه دين و سنن ديني را از زاويه اي خاص و ديدي متفاوت با ديدگاههاي ديگر مورد بررسي قرار داده ايم.

 نسخه قابل چاپ

در سالهاي پس از جنگ جهاني دوم، بخصوص در دهه هاي 60 و 70 و 80، در بازرگاني جهان تغييرات زيادي را مشاهده مي کنيم؛ به اين ترتيب که شاهد رشد صادرات، هم در کشورهاي صنعتي و هم در کشورهاي در حال توسعه (بخصوص در کشورهاي توليد کننده مواد خام) هستيم. حتي عده اي از انديشمندان، توسعه صادرات را راه حلي براي توسعه کشورهاي در حال رشد مطرح کرده اند؛ مثل کيرن کراس (Cairncross) مينت (Myint) بالدوين (Baldwin) و بلاسا (Balassa) که معتقد هستند کشورهاي در حال توسعه تا آنجا که امکان دارد بايد درآمد صادراتي خود را افزايش دهند.

 نسخه قابل چاپ

مذاکره به عنوان يکي از روش هاي بين الدول در حل مسالمت آميز اختلاف هاي بين المللي است که به لحاظ برخورداري آن از قدرت تاثير گذاري مطلوب، مورد اقبال جامعه بين المللي است.

توسل به اين روش، بعضا به عنوان يگانه راه حل و بعضا نيز به عنوان پيش شرط اقدام به ساير طرق حقوقي است. عليرغم تغييرات شگرف در بخش هاي ديپلماسي که با سير زمان صورت گرفته است تغيير چندان ملموس و فاحشي در اين روش نسبت به زمان گذشته به چشم نمي خورد. ليکن به دليل اهميت و پويايي آن شايد بيشتر از سابق مورد توجه قرار گرفته است. پرداختن به اين روش قاعدتا مستلزم وجود دو عنصر ”منافع مشترک“  و ”مسائل تعارض“  است و بر حسب اهداف و طرفين آن قابل دسته بندي بوده و خود داراي فرايند اجرائي مختلفي مي باشد که در صورت تقيد و پاي بندي به آنها به مثبت بودن نتيجه اعمال اين روش قابل تضمين خواهد بود. در اين ميان شخص مذاکره کننده نيز بايد متصف به صفت هاي معين و مشخص باشد که در صورت جمع آن شرايط سهم به سزائي در جلوگيري از تنش هاي بين المللي و پيشرفت آن خواهد داشت. از اين رو مي بايد ارزش واقعي و اهميت مطلوب اين روش به صورت مطلوب احراز و ظرافت هاي آن به ضميه درک و مقررات آن به صورت صحيح عمل شود.

 نسخه قابل چاپ