مقالات نقش اخلاق در علوم و فناوری

زمينه: پژوهش انساني بايستي پاسخگوي نيازهاي بهداشتي جمعيت يا جامعه اي باشد كه در آن انجام مي گيرد. مقتضيات اخلاقي فقط زماني برآورده مي شود كه مداخلات موفقيت آميز يا ديگر منافع حاصل از چنين پژوهش هايي در اختيار جامعه قرار گيرد. لذا، به منظور تامين مقتضيات اخلاقي، يك فرايند برنامه ريزي و مديريتي بايد قبل از آغاز پژوهش، انجام و تا پايان مراحل اجرايي و حتي در دسترس قرار دادن نتايج حاصل به مراجع ذي صلاح و جمعيت مورد مطالعه، مورد پايش و ارزشيابي قرار گيرد. صلاحيت و مهارت محققين متخصص و شرايط ايمن محيط پژوهش بايستي پيش از اجرا مورد تاييد كميته هاي اخلاق واقع گردد و در حين اجرا نيز به محض برخورد با موارد خلاف تعهد و اصول انساني از ادامه آن جلوگيري به عمل آيد. كسب رضايت آگاهانه آزمودني و دادن اطمينان از خروج اختياري و بدون قيد و شرط او از پژوهش، جزء لاينفك تعهدات پژوهشگر محسوب مي گردد. از جمله معضلاتي كه بعضا، در مورد انجام پژوهش هاي حمايت شده از سوي پشتيبانان رخ مي نمايد سوگيري در اجرا و ارايه نتايج حاصل از تحقيق مي باشد، لذا پژوهشگر، موظف به انجام تعهدات خويش فارغ از ارتباطات خاص به ويژه اقتصادي اجتماعي با پشتيبانان است و در صورت بروز تضاد منافع بالقوه، بايد آنرا براي كميته هاي اخلاقي و حتي در انتشار آشكار سازد.
نتيجه گيري: در اين مقاله جنبه هاي مختلف اخلاقي در پژوهش هاي زيست پزشكي بر روي آزمودني هاي انساني و دستور العمل هاي ضروري جهت رعايت حقوق آنها در پژوهش مورد بازنگري قرار گرفته است.

 نسخه قابل چاپ

زمينه: اين مقاله با تفكيك دو مفهوم «اخلاقيات» و «اخلاق» در پي آن است كه به ابعاد و زمينه هاي كاربرد مقوله اخلاق در رسانه بپردازد. بر اين اساس مقاله، اصول بنيادين تاثيرگذار در اخلاق رسانه و عوامل برون رسانه اي موثر در ساخت و نقش آن مورد بررسي قرار مي دهد و با تكيه بر نظريه هنجاري مسووليت اجتماعي، مقوله اخلاق رسانه را فراتر از مفهوم فردي اخلاقي و اخلاق روزنامه نگاران، منفرد مي بيند.
روش كار: دو منبع از آخرين منابع درباره «اخلاق رسانه» و «اخلاق روزنامه نگاري» از «دايره المعارف بين المللي ارتباطات» مبناي بررسي و نقد اين دو مفهوم قرار گرفته است، هم چنين، با مروري بر ساير منابع معتبر فارسي و انگليسي چارچوب مفهومي جديدي براي پژوهش هاي اخلاقي در حوزه رسانه ها و تدوين مقررات اخلاق حرفه اي عرضه شده است
نتيجه گيري: اين مقاله تغيير هسته مركزي اصول اخلاقي رسانه را از تمركز بر روزنامه نگاران به تمركز بر نهادها از جمله نهادهاي رسانه اي، دولت ها و نهادهاي بين المللي لازم مي داند و بر آن اساس، چارچوبي براي تدوين مقررات اخلاق كاربردي در قالب اخلاق شناسي حرفه اي ارايه مي دهد، چارچوبي كه با تكيه بر چهار اصل آگاهي دهي عمومي، آزادي مطبوعات، بيان حقيقت و احترام به حيثيت فردي و زندگي خصوصي مي تواند فضاهاي متكثر و متنوع رسانه اي را در بر بگيرد.

 نسخه قابل چاپ

زمينه: سازمان هاي امروزي، حتي با برخورداري از رسالتي روشن و ساختاري كارآمد، جهت دستيابي كامل به اهداف، به نيروي انساني توانمند و متعهد نياز خواهند داشت. توانمندي و تخصص، مقوله اي است كه طي فرايند گزينش و آموزش، قابل دستيابي مي باشد اما موضوع تعهد و اخلاقيات در سازمان، نيازمند كار فرهنگي و توجه به هنجارهاست كه امري پيچيده و حساس است.
پرسنل در محيط كاري دست به اقداماتي مي زنند كه در صورت عدم توجه و واكنش مناسب مديريتي، نتايج نامطلوبي براي فرد، مسئوول و حتي سازمان در بر خواهد داشت. مسولين ناگزيرند اين امور را شناسايي و تحليل نموده، با اتخاذ عكس العمل مناسب، رفتار كارمندان را با اهداف سازمان همسو سازند. هدف پژوهش حاضر، شناسايي زواياي موضوع و ارايه راهكارهايي براي بررسي هنجارهاست.
روش كار: مقاله حاضر، با هدف بررسي موضوعي پرداخت هاي خارج از چارچوب در سازمان ها، ضمن مروري مستند بر ادبيات موضوعي كه در اين رابطه ارايه شده، نتايج حاصل از تحقيقات در اين رويكرد را، طي مطالعه موردي انجام شده در يك سازمان، تشريح و مورد بررسي قرار داده تا جوانب مختلف موضوع را در يك مورد عملي آشكار سازد. اين پژوهش تلفيقي از مطالعات و تجربيات عملي است.
يافته ها: بر مبناي تجريبات و مطالعه موضوعي، الگويي جهت ارزيابي رفتار سازمان از منظر موضوع تحقيق ارايه گرديد و واكنش مناسب مديريتي در شرايط مختلف فرهنگي سازمان تعيين شد.
نتيجه گيري: اخلاقيات در تعالي رفتار سازماني بسيار موثر بوده و در اين راستا، سازمان ها نيازمند اعمال نظارت هاي مديريتي بر رفتارهاي فردي و هنجارهاي گروهي مي باشند. پرداخت هاي خارج از چارچوب، عليرغم معايب آن، مزايايي نيز دارد كه بر مبناي الگوهاي ارايه شده در پژوهش، مي توان شرايط فرهنگي حاكم بر سازمان را از اين منظر سنجيده و راهكاري متناسب با آن را در پيش گرفت.

 نسخه قابل چاپ

زمينه: حق مولف، درحمايت از آثار پديد آورندگان نقش اساسي دارد. اما در عصر كاربرد رقوم كه تبادل اطلاعات هر روز از شكل هاي سنتي فاصله بيشتري مي گيرد، حمايت كامل از حقوق مولفان را با مشكلاتي مواجه كرده است و گاه نگراني از سرقت حقوق معنوي و مادي آثار، آنها را از ادامه توليد آثار دلسرد مي كند. به هر حال، ظهور هر فناوري نوين، اهميت يافتن راهي موثر براي حفظ آثار را الزامي مي كند با اين توضيح كه برقراري توازني منطقي ميان سه عامل حفاظت از آثار، ايجادانگيزه وخلاقيت بيشتر، بايد مدنظر صاحبنظران اين عصر قرار گيرد تا به طراحي راهكارهاي جديد در اين مساله بحث بر انگيز بپردازند. مقاله حاضر، جنبه هاي مختلف حق مولف را دردنياي رقومي و قوانين موجود در اين خصوص، مشكلات موجود، ارايه راهكارهاي مديريتي حق مولف در هزاره كاربرد رقوم و نقش يونسكو در ايجاد توازن ميان دسترس پذيري اطلاعات و منافع قانوني را مورد بررسي قرار داده است.
روش كار: پژوهش، به روش كتابخانه اي و با بررسي پايگاه هاي الكترونيكي انجام گرفته است.
نتيجه گيري: حفظ حقوق پديدآورندگان درمحيط رقومي امكان پذير است اما براي رسيدن به نتيجه اي بهتر، مستلزم پژوهشهاي بيشتر و بازنگري در قوانين حق مولف است. بالاخره ايجاد انجمنهاي ملي حمايت از حقوق پديدآورندگان پيشنهاد مي شود.

 نسخه قابل چاپ

زمينه: ابتلا به عوارض وخيم ناشي از بيماريهاي بدخيم و اعلام خبر بد در مورد اين قبيل بيماري ها به افراد در تمامي فرهنگ ها و در ميان تمامي اقوام و ملل با واكنش هاي حاوي اضطراب و آسيب زا، هم براي پزشك و هم براي بيمار است. كاستن از شدت واكنش ها و آسيب هاي مربوط بدانها همواره مورد توجه پزشكان است.
روش كار: در اين بررسي، چينش ملاحظات اخلاقي ويژه در چگونگي اعلام خبر در كنار مهارت هاي روانشناختي و ارتباطي پزشك با بيمار و نيز تحليل شرايط محيطي غالب بر نشست ميان پزشك و بيمار ارزيابي شده است.
يافته ها: طبقه بندي انواع واكنش هاي درون شناختي پزشك در قالب برون دادهاي اوليه و ثانوي، ارايه الگويي از فرايند پالايش برون دادهاي ذهني و رفتاري پزشك براي كاستن از شدت اضطراب و نمودار تعاملات اضطراب آور در اين زمينه در سه مقطع زماني پيش از اعلام خبر، هنگام اعلام خبر و پس از اعلام آن مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است.
نتيجه گيري: برون دادهاي اوليه و ثانوي ذهني پزشك شامل واكنشهاي جسمي و رواني است كه در زمان اعلام خبر يعني مرحله مياني واكنش ها به اوج مي رسد و حتي نمود آن به بيمار انتقال مي يابد. واكنش هاي سازمان يافته پزشك در اين مرحله مستقيما بر كاهش اضطراب طرفين موثر واقع مي شود و ارزشي خاص در كاستن و مهار واكنشهاي آسيب زا دارد.

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

زمينه: امروزه فناوري زيستي هم در سطح ملي و هم در سطح بين المللي توسعه يافته است. در پرتو سرعت پيشرفت فناوري زيستي، احترام به اصول اخلاق زيستي هم به يك ضرورت تبديل شده است. اعلاميه حقوق بشر و برنامه عمل وين (1993) در بند يازده تصريح مي كند: «پيشرفت خاص، به ويژه در طب زيستي و علوم حياتي و در فناوري اطلاعات ممكن است به طور بالقوه عواقب نامطلوب براي تماميت، كرامت و حقوق انساني افراد داشته باشد و از اين رو درخواست مي كند براي تضمين احترام كامل به حقوق بشر و منزلت انساني در اين حوزه هاي مورد توجه جهاني، همكاري بين المللي صورت گيرد.» كنفرانس عمومي يونسكو در حوزه هاي مرتبط با اخلاق زيستي اقدامات قابل توجهي مبذول كرده است. اعلاميه جهاني ژنوم انساني و حقوق بشر و اعلاميه بين المللي داده هاي ژنتيك انساني، دو اعلاميه صادره توسط يونسكو هستند كه از اتقان، انسجام، شفافيت و جامعيت برخوردارند.
نتيجه گيري: اعلاميه جهاني اخلاق زيستي و حقوق بشر، ايراداتي داردكه از آن جمله مي توان به ضعف ساختاري، بي توجهي به تعهد اشخاص حقيقي، ضعف در بيان اهداف، تبيين نادرست اصول حاكم بر اخلاق زيستي، نقص در بيان اصل عدم تبعيض و اهتمام مفرط به رضايت آزادانه اشاره نمود. مقدمه، قلمرو و اهداف اعلاميه به درستي تبيين نشده است. اصول بنيادين اخلاق زيستي مي بايست به نحو شفاف و محققانه بيان گردد. اعلاميه به تعهد اشخاص حقيقي، كم توجهي نموده و منحصرا دولت ها را مخاطب قرارداده است. يكي ديگر از مهمترين اشكالات اعلاميه، عدم توجه به امكان تحديد اراده در پرتو كرامت انساني است.

 نسخه قابل چاپ

زمينه: بروز و رواج رفتارهاي غيراخلاقي در حوزه هاي مختلف آموزشي از مهمترين معضلات سازمان هاي آموزشي در عصر فعلي است. پيشگيري از اين رفتارها و حل معضلات، ضرورت نيازمندي اين نوع سازمان ها را به اخلاق متجلي مي نمايد. شناخت عناصر دروني و بيروني سازمان هاي آموزشي در اخلاقي كردن آنها رهگشاست، زيرا اخلاق به معناي الگوي رفتار ارتباطي مبتني بر رعايت حقوق خود و ديگران در قبال محيط است.
روش كار: اين نوشتار با مطالعه توصيفي تحليلي به بررسي عناصر دروني و بيروني سازمان هاي آموزشي مي پردازد و مسوليت هاي اخلاقي هر يك از آنها را در قبال خود و ديگران ترسيم مي نمايد.
نتيجه گيري: بروز رفتارهاي غيراخلاقي و رواج آن در سازمان هاي آموزشي (به ويژه در مديريت اين سازمان ها) در عصر جهاني شدن يك تهديد جهاني است و گره گشايي از آن نيازمند برنامه جهاني است. سازمان هاي آموزشي به لحاظ تقدس رسالت خود (تعالي انسان ها) بي نياز از مباحث اخلاقي نيستند و در قبال محيط داخلي و خارجي داراي مسووليت هاي اخلاقي هستند كه عملياتي كردن آنها در محيط هاي آموزشي در رشد تربيتي انسان ها و شكوفايي جوامع نقش موثر داشته و اثربخشي و كارآمدي سازمان ها را در ارايه الگوهاي رفتار ارتباطي و تامين زندگي فرهنگي نمايان مي سازد.

 نسخه قابل چاپ

زمينه: اين مقاله جايگاه كليدي و اهميت خاص موضوع علم به مفهوم عام، و آداب و معيارهاي اخلاقي حاكم بر آن، و مناسبات بين علم و اخلاق را به طور خاص در مطالعات جامعه شناسي نشان مي دهد.
روش كار: به طور مشخص، در اين مقاله سهم نظري دو جامعه شناس سرشناس يعني رابرت كينگ مرتن و ديويد رزنيك، در آنچه كه در اينجا به عنوان "جامعه شناسي آداب و اخلاق در علم- فناوري" ناميده شده است، تشريح شده و مورد مقايسه و تحليل قرار گرفته است. مرتن، علم را نهاد اجتماعي نظام مندي مي داند كه داراي مجموعه متمايزي از هنجارها و آداب نهادينه شده و الزام آور است كه از حيث اخلاقي بر دانشمندان اعمال اقتدار مي كنند. رزنيك علم را به مثابه حرفه اي مي داند كه داراي اخلاق خاص خود است و رعايت اخلاق حرفه اي ضمن آنكه بر كاركرد علم تاثير مثبتي دارد، اعتماد اجتماعي نسبت به علم واصحاب علمي را افزايش مي دهد. به رغم تفاوت دو متفكر اجتماعي در تعريف علم و ماهيت آن، آنها نه فقط اخلاقي بودن يا اقتدا به معيارهاي اخلاقي را در شناخت و انجام كار علمي توصيه مي كنند، بلكه حتي فراتر از آن، اخلاق را براي كاركرد علم و توسعه آن اساسي مي دانند. به عقيده آنان، در شرايط ناهنجار و بي اخلاقي، علم قادر به تحقق اهداف خود نيست وبا ناكاميهاي نهادي و حرفه اي بيشتري روبرو مي شود.
نتيجه گيري: از نظر هر دو صاحب نظر، اقتدا به معيارهاي اخلاقي براي صيانت ازعلم- فناوري در برابر هر گونه عمل فسادآميز و فريبكاري، ضروري است.

 نسخه قابل چاپ

زمينه: ارزشهاي اخلاقي به عنوان نيرومندترين عوامل بازدارنده در مقابل رفتارهاي انحرافي در محيطهاي مختلف و به ويژه در محيطهاي كاري عمل مي كنند. به معناي ديگر با حاكميت دروني ارزشهاي اخلاقي،‌ انسانها به خود اجازه رفتارهاي انحرافي در محيط كار نظير رفتارهاي ضدتوليد را نمي دهند. بر همين مبنا پژوهش حاضر با هدف رتبه بندي رفتارهاي ضدتوليد از ديدگاه سرپرستان و مديران سازمانها و صنايع در شهر اصفهان به مرحله اجرا درآمد.
روش كار: در راستاي دستيابي به هدف پژوهش، از بين مديران و سرپرستان برخي سازمانها و صنايع داخلي شهر اصفهان تعداد 55 سرپرست و مدير به شيوه تصادفي براي پاسخگويي به پرسشنامه پژوهش انتخاب شدند. پرسشنامه مورد استفاده يك پرسشنامه رتبه بندي سي گويه اي بوده كه براي اين پژوهش ساخت و آماده اجرا شده است. گويه هاي مطرح در اين پرسشنامه، شامل مجموعه رفتارهاي ضدتوليد بوده كه از بيشينه تحقيقات استخراج شده است. مديران و سرپرستان بايستي سي گويه را برحسب اهميت تاثير بازدارنده بر عملكرد و اهداف سازمان از رتبه يك تا سي رتبه بندي مي نمودند. داده هاي حاصل از پرسشنامه با استفاده از آزمون خي دو، جدول رتبه درصدي و تحليل خوشه اي مورد تحليل قرار گرفت.
يافته ها: يافته هاي حاصل، حاكي از آن بود كه مهمترين رفتارهاي ضدتوليد از نظر اولويت بندي براي اولويت يكم تا دهم بدين شرح هستند: (1 افشاي اطلاعات محرمانه (مشترك با دزدي پولهاي متعلق به سازمان و همكاران)، (2 انجام رفتارهاي شبه جنسي يا جنسي نسبت به همكاران (به ويژه جنس مخالف)، (3 برداشتن اموال و داراييهاي سازمان، (4 مصرف مواد مخدر در طول حضور در سازمان، (5 خرابكاري در توليد محصولات و ارايه خدمات و كالاها، (6 حاضرشدن در سر كار در حالت مستي ناشي از مصرف مشروبات الكلي، (7 خريد و فروش مواد مخدر در سازمان، (8 استفاده از مشروبات الكلي در حين كار، (9 بي توجهي نسبت به اموال و داراييها، (10 همراه داشتن مواد مخدر در زمان حضور در سازمان.
نتيجه گيري: شواهد حاصل از اين پژوهش، گوياي آن است كه مديران وسرپرستان سازمانها در درجه اول براي رفتارهاي معطوف به تخريب و دزدي اموال، انحراف در روابط و مسايل مربوط به مواد مخدر نسبت به ديگر رفتارهاي انحرافي اهميت بيشتري قائل هستند.

 نسخه قابل چاپ

زمينه: پس از گذشت نيم قرن از زمان شروع ارايه دروسي در زمينه اخلاق و آداب كاري، حرفه اي و فناوري در دانشگاههاي جهان، با گسترش به كارگيري فناوري اطلاعات در ايران و ضرورت تدوين چارچوبي براي دروس آموزش دانشگاهي آداب فناوري اطلاعات، دليل نگارش اين مقاله است.
روش كار: در اين مقاله ابعاد گوناگون مضامين اخلاقي مرتبط با فناوري اطلاعات بررسي شده است.
نتيجه گيري: با الگوي نوآورانه از طريق تعميم چارچوب راهبردي زكمن، حوزه هاي مفهومي آموزشي براي همه گروه هاي ذينفع پيشنهاد شده است. سپس، به عنوان نمونه با بهره گيري از الگوي تدوين محتواي درس دانش پايه (بر پايه حوزه ها و واحدهاي دانشي)، طرح درسي براي آموزش دانشگاهي آداب فناوري اطلاعات براي تدريس در دوره هاي كارشناسي مهندسي رايانه و فناوري اطلاعات ارايه گرديده است.

 نسخه قابل چاپ

زمينه: در حيطه اخلاق دستوري، رويكردهاي مساله محور در پاسخ به اين كه چه عملي خوب و چه عملي بد است دو نظريه را در اختيار ما نظريه را در اختيار ما نهاده اند: غايت گرايي و وظيفه گرايي. ما در اين دو نظريه شاهد تلفيق گرايي، فردگرايي و بي توجهي به تفاوت افراد و شرايط هستيم. اين مشكلات ما را به رويكرد فضيلت محور سوق مي دهد. در اين رويكرد، عملي اخلاقي است كه در اجتماع انساني، كاركردي مناسب داشته و جامعه را به سعادت برساند. در اين نگاه، شرايط تحقق فعل و همچنين تربيت اخلاقي افراد جامعه را كانون توجه قرار مي گيرد. هنگامي كه از مسووليت رسانه هاي جمعي در قبال اخلاق در جامعه سخن مي گوييم ضرورت اهتمام رسانه ها به تربيت اخلاقي جامعه و بروز فضايل اخلاقي مدنظر قرار مي گيرد. به نظر مي رسد رويكرد فضيلت محور در خبررساني چندان مورد توجه نبوده باشد، گو اينكه شايد بتوان رابطه اي ميان رويكردهاي مساله محور و ارزشهاي خبري نشان داد.
نتيجه گيري: از منظر فضيلت محوري ملاك نحوه نگارش و پخش يك خبر، تاثيرات تربيتي آن خبر در ميان جامعه است. لذا خير را نبايد يك اطلاع رساني صرف تلقي كرد بلكه خبررساني، شان و جايگاه اخلاقي در جامعه نيز دارد.

 نسخه قابل چاپ

زمينه: مصرف كننده كسي است كه كالاي اقتصادي را به كار مي برد و در بازار عمومي مصرف، شركت مي كند. حقوق مصرف كننده عبارت است از: حق دانستن، سلامت، اطلاعات، انتخاب، عرضه، دريافت خسارت، آموزش و تعليم در مورد مواد و وسايل جديد عرضه شده به بازار، برآوردن نيازهاي اصلي و محيط زندگي خود، حق تميز و تشخيص مصلحت خود و افراد و محيط تحت تكفل خود. درك حقوق مصرف كننده و استقلال افراد با هم مرتبط است؛ استقلال يعني اينكه فرد از طريق انتخاب و تصميم گيري در محدوده رفتارش بتواند خودش را با حفظ هويتش نشان دهد. عموم مردم نسبت به لزوم علامت گذاري مواد تراريخته (مهندسي شده ژنتيكي) حق دارند. حق آزادي در انتخاب مواد غذايي و نوع آنها يكي از حقوق اساسي ابناء بشر محسوب مي شود. بنابراين نياز به بررسي دارد كه در شرايط فعلي دنياي توليد و تجارت و اقتصاد آيا مصرف كنندگان توانايي تصميم گيري براي دفاع از حق خودشان در برابر غذاهاي GM (مواد غذايي مهندسي شده ژنتيكي) و يا GMO (ريزسازه هاي مهندسي شده ژنتيكي) بدون برچسب و يا علامت مشخص و يا حتي علامت دار را دارند؟
نتيجه گيري: هنوز لازم است تحقيقات بيشتري درباره تاثيرات بلندمدت غذاهاي GM انجام شود. همچنين دسترسي آسان به اطلاعات حقيقي، بي طرفانه و آموزش مناسب مصرف كننده در رابطه يا GMO ابزار ارزشمندي براي كاهش بي اعتمادي مصرف كننده خواهد بود و توجه به نگرانيهاي عموم و پرداختن به آنها ضروري است. اطلاع از GMO بودن مواد غذايي و GMO بودن ريزسازه ها حقي است كه عموم مردم، استحقاق دانستن و آگاهي از آن را دارند اما حقوق مصرف كنندگان در صورت فقدان بر چسب GM و GMO و عدم ارايه آموزش كافي قبلي در بازار مصرف زيرپا گذاشته مي شوند.

 نسخه قابل چاپ

زمينه: تداوم بحران هاي زيست بركره، انسان را به ضرورت بازنگري در شيوه برخورد خويش با محيط زيست در جريان توسعه يافتگي واقف نمود. در همين راستا،‌ فنون و روش هاي علوم محيط زيست گسترش يافت كه متداول ترين آن، انجام ارزيابي آثار طرح هاي توسعه بر محيط زيست (EIA) بود. اما اين فنون و بخصوص EIA، از يك سو رويكردي اصلاحي دارند نه پيشگيرانه و از سوي ديگر قادر به تجزيه و تحليل جامع اقدامات متنوع انسان كه اغلب داراي اثرات تجمعي، القايي و تركيبي مي باشد، نيستند. وجود چنين نواقصي توجه به ارزيابي راهبردي محيط زيست را كه رويكردي با نگرش راهبردي (p.p.p) است. ضروري مي سازد تا ارزيابي هاي زيست محيطي در سطوح مختلف خط مشي گذاري، برنامه ريزي و عملياتي صورت گيرد. اما اين رويكرد نيز به دليل اينكه در مراحل "مفهومي و تدوين" يك الگو تصميم گيري دخالت ندارد، نمي تواند نقش فعال خود را در توسعه پايدار به خوبي بازي كند.
نتيجه گيري: بنابراين با توجه به اينكه الگوهاي تصميم گيري از نظام ارزشي پيروي مي نمايد، تلفيق نمودن اخلاق محيط زيست كه شالوده نظام ارزشي مي باشد با ارزيابي راهبردي محيط زيست، با رفع نواقص پيشين، مي توان حفظ و ارتقا، محيط زيست را هدف قرار داده و چارچوبي نو و جديد براي حل بحران هاي زيست محيطي ارايه دهد. در اين مقاله نگارندگان با ارايه نظريه "تلفيق اخلاق محيط زيست با رهيافت ارزيابي راهبردي محيط زيست"، فرايندي جديد را براي ارزيابي هاي زيست محيطي طرح هاي توسعه براي نيل به «توسعه پايدار» پيشنهاد مي كنند.

 نسخه قابل چاپ

زمينه: حفاظت از محيط زيست به آحاد جامعه وابسته است و طرز تلقي و نگرش آنان، بر نوع رفتار آنها با محيط زيست تاثير مي گذار. اين كه آنان چه دركي از رابطه خود با محيط زيست دارند و چگونه براي آن ارزش قائلند، در نهايت، سازنده محيط زيستي است كه آنان در آن پرورش يافته و با ساير مخلوقات تعامل مي كنند برخورداري افراد از اخلاق زيست محيطي مناسب، يك تضمين دروني براي رفتار درست با ساير مخلوقات و جلوگيري از صدمه به محيط زيست محسوب مي شود. به همين دليل، در مباحث جاري پيرامون حفاظت از محيط زيست، بر آموزش اخلاق زيست محيطي و تربيت انسانهاي اخلاق مدار در تعامل با محيط زيست، تاكيد فراواني مي شود.
روش كار: درمقاله حاضر سعي شده است تا با استفاده از روش توصيفي- تحليلي نشان داده شود كه چرا مراكز علمي و پژوهشي مي بايد به اخلاق زيست محيطي بپردازد و براي اين كار، به كدام ويژگيهاي پژوهش پيرامون اخلاق زيست محيطي مي بايد توجه داشته باشند.
نتيجه گيري: مقاله حاضر نتيجه مي گيرد كه ازدياد دانش زيست محيطي و ارتقا عمل به اخلاق زيست محيطي در جامعه، از وظايف مراكز تعليم و تربيت و از جمله دانشگاهها و مراكز علوم ديني است و در اين خصوص، به دليل وسعت، چند رشته اي و چندگانه بودن و همچنين زيست منطقه گرايي اخلاق زيست محيطي، پژوهشها مي بايد به صورت مستمر و پيرا رشته اي انجام شوند تا با كمك آن، به ارايه نظريه ها و رهيافتهاي مورد نياز و همچنين، تدوين يك نظام نامه جامع اخلاق زيست محيطي، همت گماشت.

 نسخه قابل چاپ