بانک مقالات گوناگون از کلیه رشته ها

از مباحث مطرح در نظام هاي آموزشي، استفاده از «رويکرد ميان رشته اي» است. مطالعات ميان رشته اي خواهان تلفيق، ترکيب و تعامل ميان دانش و مهارت ها در رشته هاي مختلف مرتبط است که به منظور افزايش درک و فهم ابعاد مختلف موضوعات مورد مطالعه، رشد توانايي تحليل صحيح امور، توسعه تفکر انتقادي و قدرت خلاقيت و ...، استفاده از آن متداول شده است. از طرفي؛ فلسفه تعليم و تربيت به منزله يکي از حوزه هاي معرفت بشري نيز با اين مفاهيم سروکار دارد. موفقيت در اجراي رويکرد ميان رشته اي زماني است که نتايج و يافته هاي آن معتبر باشد و بتواند شناخت، فهم و راه حل هاي معتبر و واقعي براي مساله و يا موضوع مورد بررسي ارايه دهد. به عبارتي رويکرد ميان رشته اي را زماني مي توان موفق و کارآمد دانست که در فرايند کار بتواند از انباشته ها، تجارب و ظرفيت هاي معرفتي، مهارتي و روشي رشته هاي مرتبط در جاي مناسب و مقتضي، استفاده بهينه و موثر کند. در اين مقاله، با استفاده از روش توصيفي - تحليلي، به اين سوال که: در صورت امکان استفاده از رويکرد ميان رشته اي، فلسفه تعليم و تربيت با چه رشته هاي ديگر و در چه زمينه هايي (نظري و يا عملي) مي تواند تلفيق شود، پاسخ داده مي شود. از آنجايي که فلسفه تعليم و تربيت به عنوان هسته اکثر رشته هاي علوم انساني مطرح است، با بهره گيري از رويکرد استنتاجي به حوزه هاي معرفتي مثل زبان شناسي، روان شناسي، جامعه شناسي، هنر و دين پرداخته شده است. طبق نتايج مطالعات و تحليل هاي بدست آمده، مي توان چنين نتيجه گيري نمود که با توجه به ماهيت پيچيده انسان و به تبع آن، پيچيدگي و گستردگي تعليم و تربيت، پرداختن به مسايل و علوم انساني از حوزه يک رشته خاص، خارج است و لذا بهره گيري از رويکرد ميان رشته اي ضروري است.

 نسخه قابل چاپ

انسان تنها موجودي است که تغيير را درمي يابد، خود را مشمول آن مي داند و براي حفظ وضع موجود و ثبات خود دگرگوني را مي پذيرد. عمده ترين ابزار تغيير ارتباط است. انسان ارتباط و تغيير را مي پذيرد تا به ياري آنها تماميت خود را حفظ کند. ارتباطات و فناوري هاي ارتباطات و اطلاعات، با شکل دهي به علوم، به تحول و توسعه در آفرينش حوزه ها، ميان رشته ها و رشته هاي جديد، در نتيجه به تداوم حيات بشر در سازگاري با محيط زيست ياري مي دهند. ارتباطات نيز همزمان و به موازي و به تناسب اين دگرگوني ها متحول مي شود.

 نسخه قابل چاپ

با توجه به رشد سازماني سه دهه اخير فعاليت هاي ميان رشته اي در آموزش و نيز اشاعه رويکردهاي ميان رشته اي در نهادهاي توليد علم و انديشه، اکنون مي توان ادعا کرد ميان رشتگي در اجتماعات و ساختارهاي آکادميک از جايگاه و اعتبار قابل اعتنايي برخوردار است. ادبيات موجود در زمينه فعاليت ها و تجارب ميان رشته اي نيز گونه ها و اَشکال متنوع و متکثري از ميان رشتگي را پيشنهاد مي کند. پارهاي از آنها متعارف و آشناترند، اما گونه ها و دانشواژه هايي از آن کمتر مانوس و مورد استفاده و استقبال عموم هستند، اما کاربردي هستند و از خصلت ها و ويژگي هاي خاصي برخوردارند. با علم به اينکه، هر گونه اي از ميان رشته اي، نشانگر جهت نگاه و چگونگي شناخت و فهم موضوعاتي است که در فضاهاي پيچيده و چند وجهي ميان رشتگي معنا مي يابند، در اين مقاله تلاش مي شود عمده ترين گونه هاي ميان رشتگي و مصاديق مفهومي و کاربردي آنها توصيف و تبيين شوند.

 نسخه قابل چاپ

هدف ها و چگونگي تدوين آن ها از مهمترين عوامل موفقيت هر سيستمي محسوب مي شوند. در هر نظام آموزشي، هدف ها جهت حرکت و چگونگي تخصيص منابع را تعيين مي کنند. افزون بر اين، هدف ها نه تنها در افزايش انگيزه و بهبود عملکرد کارکنان تاثيرگذار هستند، بلکه معيار مهمي براي ارزيابي فعاليت ها و عملکرد فردي و سازماني محسوب مي شوند.
در مقاله حاضر نقش هدف و فرآيند هدفگذاري با تاکيد بر علوم ميان رشته اي مورد بررسي قرار مي گيرد. بدين منظور ابتدا به تعريف، اهميت و بررسي فرآيند هدف گذاري و تئوري تعيين هدف پرداخته مي شود. سپس انواع اهداف و کاربرد ابزار اندازه گيري هدف ها در نظام هاي دانشگاهي مورد بررسي قرار مي گيرند. همچنين نقش اهداف در فرآيند ارزيابي نظام هاي دانشگاهي و تجربه هاي موجود مورد بررسي و تحليل واقع شده و در پايان راهکارهاي مناسب جهت تدوين و آشکارسازي هدف ها در فرآيند برنامه ريزي و ارزيابي نظام هاي دانشگاهي ارايه مي شود.

 نسخه قابل چاپ

مديريت پژوهشي به عنوان يک موضوع ميان رشته اي که پيوند ميان دو رشته اصلي «مديريت» و «روش شناسي پژوهش ها»، به خصوص پژوهش هاي انساني و اجتماعي است، مطرح شده است. کاربست پژوهش يکي از مفاهيم بسيار مهم در مديريت پژوهشي است که به اعتقاد برخي بيتوجهي به آن، موجب بي ثمر ماندن تلاش هاي پژوهشي مي شود و چگونگي برنامه ريزي براي آن در چارچوبي قرار مي گيرد که به عنوان مدل هاي کاربست شناخته مي شود. در اين مطالعه، معرفي مدل هاي کاربست با هدف در اختيار داشتن تنوعي از چارچوب هاي استفاده از پژوهش به منظور انتخاب مواردي از آن ها برحسب وضعيت سازماني انجام پذيرفته است.
بدين منظور با انجام يک مطالعه مروري سعي شده است ويژگي ها و نقاط قوت و ضعف هريک از مدل ها برجسته شود. سه نوع استفاده ابزاري، مفهومي و فرآيندي برجسته شده و در هريک از اين استفاده ها مدل هاي کاربست متناسبي معرفي شده اند. مدل هاي ارتباطات، فشار علم، نشات گرفته از دانش، حل مساله، کشش تقاضا، اشاعه، استتلر، فرآيند دانش به عمل و مدل هاي تلويحي کاربست ابزاري پژوهش در استفاده ابزاري، مدل ارزشيابي پاسخ گو، مدل کرونباخ، مدل روسي در استفاده مفهومي و مدل استفاده از پژوهش اوتاوا، موسسات کانادايي پژوهش بهداشتي، چارچوب بافت ادراک کاربر، مشارکتي و مدل ارزشيابي متمرکز بر کاربست، در استفاده فرآيندي مورد معرفي قرار گرفتند. اين بررسي مي تواند زمين هاي براي انتخاب مدل هاي کاربست جهت کاربران متفاوت ايجاد کند. شرح اين مدل ها به منظور اتخاذ يکي از روش ها جهت استفاده در سازمان ها و نهادهاي مختلف پيشنهاد شده است.
بر اساس گستره مدل هاي کاربست پژوهش مي توان چنين برداشت کرد که اين مدل ها بر اساس شرايط خاص موضوعي و منطق هاي به وجود آمده است و بنابراين در هنگام استفاده از آن ها نيز بايد به خصوصيات خاص مدل ها و انطباق با ويژگي هاي سازماني و محيطي توجه ويژه اي داشت.

 نسخه قابل چاپ

مقاله پيش رو روايتي است از تاريخ پژوهش ها و فعاليت هاي انجام شده پيرامون حوزهي مطالعاتي «علم، فناوري و جامعه». تاکيد بنيادين مقاله اين است که هم پاي ديگر تحولات فکري و فلسفي که طي چند دهه گذشته، گفت و گو و درک متقابل را در کانون مباحث اجتماعي گذاشته اند، رابطه ميان علم و جامعه نيز در متن مطالعات ميان رشته اي «علم، فناوري و جامعه» به سوي گفت و گو راه سپرده است. طي تاريخ چند ده هاي اين دسته مطالعات که نخست با هدف افزايش سواد علمي مردمان عادي و به تبع آن افزايش پشتيباني آنان از فعاليت هاي علمي آغاز شده است، به مرور فهميده مي شود که انتزاع علم از ديگر فعاليت هاي فرهنگي حتي براي دستيابي به آن هدف اوليه نابسنده است و شايسته است علم شيوه ارتباطي بالا به پايين خود با شهروندان را به شيوه اي دموکراتيک تر تغيير دهد. بر اين اساس، سوگيري اکنوني پژوهش هاي «علم، فناوري و جامعه» بر اين است که علم و جامعه مي توانند و بايد، همچون طرف هايي هم سنگ به گفت و گو و يادگيري متقابل بپردازند. روش مقاله در به دست دادن اين نتيجه، بررسي پژوهش ها و تك نگاشت هايي است که فعاليت هاي دست کم نيم سدهاي «علم، فناوري و جامعه» را به شيوهاي تاريخ نگارانه ثبت و تحليل کرده اند.

 نسخه قابل چاپ

اين مقاله در نظر دارد پيامد علوم ‌شناختي را به منزله مطالعه اي بين ‌رشته ‌اي در آموزش فلسفه ذهن بررسي کند. علوم‌ شناختي با پرداختن به بررسي يکپارچه ذهن در روش ‌شناسي پژوهشي خود، اين امکان را به وجود آورده که شيوه‌ ها و فنون جديدي در زمينه روش ‌هاي آموزش فلسفه ذهن به کار گرفته شود. براي روشن ساختن نوآوري پداگوژيک حاصل از علوم شناختي در فلسفه ذهن، ابتدا مفروضه ‌هاي معرفت ‌شناختي علوم ‌شناختي بررسي شده است. اين بررسي نشان مي‌ دهد آموزش فلسفه ذهن مستلزم توجه هم ‌زمان به دانستني ‌ها و مهارت ‌هاست. مساله ديگر، تنوع شايستگي ‌ها و تفاوت ‌هاي دانشجويان اين رشته است که با اتخاذ رويکرد بين ‌رشته‌ اي مي ‌توان با تشکيل گروه‌ هاي مطالعاتي نامتجانس، از آن به عنوان يک فرصت بهره برد. بدين ترتيب با بهره ‌گيري از منابع آموزشي متعدد در بررسي يکپارچه ذهن مي ‌توان الگوي غيرخطي حل مساله را به کار گرفت و علاوه بر روش تبيين که در سنت فلسفي جاري بوده از شيوه‌ هاي شبيه ‌سازي کامپيوتري و مطالعات تجربي (مانند علوم اعصاب) براي مطالعه يکپارچه ذهن، فرصت ‌هاي يادگيري دانشجويان را غنا بخشيد.

 نسخه قابل چاپ

ميان ‌رشته ‌اي‌ هاي دانشگاهي استانداردهاي تعالي خاص خود را مي ‌طلبند. هدف پژوهش حاضر طراحي و تدوين شاخص ‌هاي ارزيابي کيفيت ميان‌ رشته ‌اي ‌هاي دانشگاهي بوده و در آن از روش توصيفي - تحليلي استفاده شده است. به اين منظور ابتدا ابعاد مفهومي و مولفه ‌هاي اساسي ميان ‌رشته‌ اي ‌هاي شناسايي شده و بر مباني آن، عوامل، ملاک ‌ها و شاخص ‌هاي مناسبي طراحي و تدوين شده است. جامعه آماري تحقيق شامل اسناد و مدارک موجود در پايگاه ‌هاي اطلاعاتي قابل دسترس محقق در خصوص موضوع پژوهش بوده و نمونه آماري با استفاده از روش نمونه ‌گيري هدفمند مشخص شده است. نتايج تحقيق بيانگر آن است که براي ارزيابي ميان ‌رشته ‌اي ‌هاي دانشگاهي بايد به پنج بعد مفهومي شامل: مسايل چندوجهي، بينش ‌هاي ميان ‌رشته ‌اي، توليد دانش تلفيقي، فهم ميان ‌رشته ‌اي مسايل و ساختار ميان ‌رشته ‌اي، و همچنين پنج عامل اصلي شامل: اهداف، برنامه درسي، فرايند تدريس - يادگيري، هيات علمي و مديريت، توجه کرد. بر اين اساس، در اين تحقيق براي ارزيابي کيفيت ميان‌ رشته ‌اي ‌ها؛ 5 عامل، 14 ملاک و 59 شاخص شناسايي و طراحي شده است.

 نسخه قابل چاپ

نزديک به سه دهه است که جدال انديشه اي بر سر مفهوم سازي، درک و کاربست آموزش يا مطالعات ميان رشته اي، همچنان ادامه دارد. اين جدال، که نتيجه کاستي هاي شناخت شناسي آموزش و مطالعات رشته اي در تبيين مسايل پيچيده هستي و جامعه بشري است، همچنان نيازمند ژرفکاوي هاي بسيار است.
با توجه به ديرينه کوتاه انديشه پردازي در قلمرو آموزش و مطالعات ميان رشته اي، روش شناسي مناسب در اين مطالعه، تحليل نظريه ها و انديشه هاي رايج در اين زمينه با رويکردي نقادانه است.
يافته هاي اين کندوکاو نظري بر اين نکته تاکيد دارد که درهم تنيدگي مفهومي، دگرانديشي و تفکر نقاد، از جمله بايسته هايي است که به پيشبرد مطالعات و آموزش ميان رشته اي مي انجامد. افزون بر آن، مطالعات ميان رشته اي، بيش از آنکه به کوشش هاي فردي متکي باشد، نيازمند هم کنشي گروهي است. افزون بر آن، عواملي نظير منابع مالي، سوگيري حرف هاي و حمايت نهادي، از جمله نيروهاي زمين هاي است که بر مطالعات ميان رشته اي اثر مي گذارد و عوامل گروهي، عوامل شناختي و حل مساله نيز از جمله نيروهاي هدايت کننده آن است.

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چا

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

اين مقاله دو هدف را پي ميگيرد: در مرحله نخست رخداد فراگشت ميان رشته اي با تکيه بر فرايند تحول و نه تاريخ تحول بررسي مي شود، و در مرحله بعد رويکرد آينده در امتداد اين فراگشت در چارچوب رويکرد مديريت علم آينده نگر پيشنهاد مي شود. بدين ترتيب نشان داده مي شود که فراگشت ميان رشته اي از مرز روش شناسي مدل يك يا سرمشق معمول عبور کرده و در حال گذر از مرحله پسامعمول يا روش شناسي مدل دو است. همچنين در ادامه پيش بيني مي شود اين فراگشت که تاکنون داراي تحول انگيختگي سازگاري بوده است منتهي به انگيختگي هم گزينگي در چارچوب مهندسي تفاعلي خواهد گشت. بدين ترتيب اين مقاله با بررسي تمايزهاي ميان رشته اي، به فلسفه وجودي اين حوزه پرداخته و با گذر از روش شناسي ناشي از فلسفه وجودي آن به بررسي چالش ها، ويژگي هاي آموزش و پژوهش ميان رشته اي و در نهايت ارايه راهکاري جديد براي افزايش بهره وري در تثبيت و توسعه اين روند مي پردازد.

 نسخه قابل چاپ

حوزه هاي ميان رشتهاي در سال هاي اخير مورد توجه سياست گذاران و برنامه ريزان درسي آموزش عالي در ايران قرار گرفته و دوره هاي مختلفي تحت عنوان رشته هاي ميان رشته اي طراحي شده است، که دانشجويان مشغول تحصيل در آنها هستند. ارزيابي از چگونگي اجراي برنامه درسي اين دوره ها مي تواند نشانگر وضعيت، مشکلات، موانع، نقاط قوت و ضعف باشد و پشتوان هاي براي  تجربه هاي آتي برنامه ريزي درسي ميان رشته اي در آموزش عالي محسوب شود.
يکي از دوره هاي ميان رشته اي طراحي شده در سال هاي اخير، کارشناسي ارشد آموزش رياضي است که تلفيقي از علوم پايه و علوم تربيتي محسوب مي شود و در حال توسعه در آموزش عالي مي باشد. بنابراين پژوهش حاضر، به بررسي برنامه درسي دوره کارشناسي ارشد رشته آموزش رياضي مي پردازد. اين پژوهش به روش کيفي انجام شده است. جامعه پژوهش را تمامي فارغ التحصيلان دوره کارشناسي ارشد آموزش رياضي و نمونه پژوهش را دانش آموختگان دانشگاه هاي شهيد بهشتي، شهيد باهنر کرمان، دانشگاه تربيت دبير شهيد رجايي، دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقيقات تهران و دانشگاه آزاد واحد کرمان تشکيل مي دهند که تا مهر ماه 1387 فارغ التحصيل شده بودند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه (بازپاسخ و بسته پاسخ)، مشاهده، يادداشت برداري و مصاحبه بود که به شيوه کدگذاري و از طريق مقوله بندي داده ها تحليل شده اند. يافته هاي پژوهش، نمايي از چالش هاي دوره کارشناسي ارشد آموزش رياضي به دست مي دهد که مي تواند چشم اندازي براي سياست گذاران و برنامه ريزان درسي آموزش عالي در راستاي توسعه و بهبود ميان رشته اي ها، به خصوص ميان رشته اي هاي حاصل از تلفيق علوم پايه و علوم تربيتي، محسوب شود.

 نسخه قابل چاپ