بانک مقالات گوناگون از کلیه رشته ها

حافظ در بيت «دوش از مسجد سوي ميخانه آمد پير ما / چيست ياران طريقت بعد از اين تدبير ما» از پيري ياد مي کند که در ابتدا خراباتي نبوده، بلکه اهل طريقت و مسجد بوده و حال، ناگهان خراباتي شده است. منظور حافظ از اين شخصيت که «پير ما» خوانده شده چه کسي بوده است؟ آيا اين پير، شخصيتي تاريخي و واقعي بوده يا صرفا شاعر، در عالم خيال خود، او را خلق کرده است؟ برخي از مفسران قديم و جديد حافظ، مقصود از اين پير را «شيخ صنعان» (در داستان منطق الطيرِ عطار) مي دانند، ولي به دلايل مختلف اين تفسير نمي تواند درست باشد. در اين مقاله، با توجه به آنچه شاعران عارف پيش از حافظ، و به ويژه عطار، گفته اند و نيز با توجه به ديگر ابيات حافظ، اثبات شده است که مقصود حافظ از «پير ما» حسين بن منصور حلاج است.

 نسخه قابل چاپ

دو رديه که يکي مبتني بر کلام اشعري و ديگري مبتني بر کلام معتزلي است، در فاصله کوتاهي از يکديگر در قرن ششم نگاشته شده اند و با رويکردهاي مختلفي به نقد آرا فلاسفه در حوزه مسايل فلسفي مرتبط با معتقدات ديني، پرداخته اند. اين دو رديه هم به جهت انگيزه نويسندگان آنها و هم به لحاظ روش نقد مسايل فلسفي و هم به لحاظ محتوا و مضمون و هم به جهت ميزان تاثيرگذاري، با يکديگر تفاوت هاي عمده اي دارند. نگارنده در اين مقاله دو اثر مزبور را در محورهاي چهارگانه فوق با يکديگر مقايسه کرده است.

 نسخه قابل چاپ

از دغدغه هاي اساسي غزالي که در طي انتقال مبنايي او به سمت تصوف نيز قابل مشاهده است مساله تاويل و روش تاويل متون مقدس خصوصا قرآن کريم است. او هر چند رساله هايي در رد تعليميه، باطنيه و اسماعيليه و رويکرد آنان به قرآن کريم دارد، اما با توجه به قواعدي که در ضمن تاويل بنا مي نهد به خوبي تاثيرپذيري او در اين زمينه از رويکرد باطني به تفسير قابل مشاهده است، رويکردي که بعدها در جريان هاي مهم فلسفي مانند حکمت متعاليه نيز موثر افتاد. اين مقاله ابتدا به مساله تاويل مجاز و غيرمجاز و، تفسير به راي، در نزد غزالي و سپس به قواعد تاويل مجاز در نزد او و در انتها به مواردي از اين تاويل از باب نمونه در آثار او مي پردازد.

 نسخه قابل چاپ

در اين مقاله به معرفي اجمالي کتاب عظيم هانري کربن با عنوان En Islam iranien پرداخته ايم. موضوع نوع رابطه ميان اسلام و ايران را در نظرگاه وي طرح کرده ايم و برپايه تحليل هاي انجام شده به اين نتيجه رسيده ايم که براي آنکه عنوان اين اثر در برگردان فارسي گويا باشد، به جاي ترجمه لغوي آن به اندر اسلام ايراني مي بايد آن را به اسلام در سرزمين ايران ترجمه کرد.

 نسخه قابل چاپ

سهروردي در اواخر کتاب حکمة الاشراق به راه هاي هفت گانه اي اشاره مي کند که وصول به مرحله هفتمين آن، مايه روشني چشم سالک سيار خواهد بود. شارحان قديم حکمة الاشراق اين مسالک هفت گانه را عبارت از حواس پنج گانه ظاهري به علاوه قوه متخيله (و قوه عاقله) دانسته اند. اما به نظر مي رسد که مقصود شيخ اشراق از اين راه ها، همان «هفت وادي سلوک» باشد، مخصوصا بدان نحوي که از ابوطالب مکي صاحب کتاب قوت القلوب نقل کرده اند.

 نسخه قابل چاپ

معاد جسماني از اصول عقايد اسلامي است که خداوند متعال در قرآن کريم به صراحت از آن ياد کرده است، تا قرن دهم هجري حکيمان اسلامي تنها راه اثبات آن را تعبد به وحي مي دانستند، ولي در قرن يازدهم هجري صدر المتألهين شيرازي (متوفي 1050 ه.ق) افزون بر آن به برهاني کردن آن نيز همت گماشت. نظريه او مورد نقد فيلسوفان بعدي، از جمله مرحوم آقا علي مدرس زنوزي طهراني (ره) (متوفي 1307 ه.ق) قرار گرفت. وي با نقد صدرالمتألهين به طرح نظريه ابتکاري خود در اين موضوع پرداخت که بعدها مورد پذيرش برخي از اعاظم و اکابر فلاسفه اسلامي، از جمله حکيم متاله مرحوم آية اله ميرزا ابوالحسن رفيعي قزويني ره (متوفي 1395 ه.ق) قرار گرفت. به عقيده آقا علي مدرس (ره) بر خلاف تصور رايج ميان عوام متشرعه، معاد جسماني، نزول دوباره نفس پس از مفارقت از بدن به همان بدن عنصري دنيوي با حفظ مرتبه دنيويت آن نيست، زيرا اين امر از مستحيلات عقليه است، بلکه معاد جسماني صعود بدن در اثر حرکات جوهريه و استکمالات ذاتيه به سوي نفس مفارق است.
ما در اين نوشتار با استفاده از کلمات حکيم موسس مرحوم آقا علي مدرس (ره) به شرح و توضيح نظريه علامه رفيعي (ره) در باب معاد جسماني مي پردازيم.

 نسخه قابل چاپ

الگوي اسلامي - ايراني پيشرفت در مرتبت سندي راهبردي، بر بخش ‌هاي گوناگون سياستگذاري و برنامه ‌ريزي ‌هاي ملي کشور تا سطوح گوناگون اسناد کوتاه ‌مدت و ميان ‌مدت، تاثيرگذار خواهد بود. در اين ميان، انديشه ورزي دفاعي در راستاي سرمايه ‌گذاري نرم و سخت افزاري در عرصه سياست ‌هاي امنيتي، از لوازم و ضرورت ‌هاي الگوي ياد شده بوده و در عين حال نيازمند طراحي ‌هاي علمي - کاربردي است. در اين نوشتار تلاش شده که رويکرد «دفاع همه ‌جانبه» به‌ عنوان بخشي از تفکر مديريت اسلامي - انقلابي امام خميني (ره)، در مقام سنگ ‌بناي انديشه ‌ورزي مزبور مورد توجه و تاکيد قرار گيرد. بر اين مبنا، از مجراي تبيين ابعاد نظري مقوله‌ هاي امنيت و دفاع (چارچوب نظري)، امکان پيوندبخشي روشمند ميان اين دو مقوله (الگوي اسلامي - ايراني پيشرفت / رويکرد دفاع همه ‌جانبه) بررسي خواهد شد. در اين ارتباط، تشريح برخي از مهمترين ويژگي ‌هاي محيط امنيتي کشور به ‌عنوان بستري پيش ‌برنده، روند منطقي بحث را به سوي آزمون فرضيه سوق خواهد داد.

 نسخه قابل چاپ

تغيير نگاه در نظام مديريت منابع انساني از سطوح عملياتي به سطوح راهبردي، عرصه مطالعاتي نويني را در اين رشته گشوده است. مقاله حاضر از منظر راهبردي اهم آسيب ‌پذيري ‌هاي نظام نگهداري منابع انساني در يک سازمان دفاعي را مورد کنکاش علمي قرار داده است. در اين راستا، با تاييد فرضه ها، روابط بين متغيرهاي رويکرد راهبردي (متغير مستقل)، تعهد سازماني (متغير وابسته)، احساس عدالت سازماني و تامين نيازهاي برتر کارکنان (متغيرهاي ميانجي) در قالب يک الگو مورد تاييد قرار گرفت. يافته ها نشان مي دهند که افزون بر امور سطوح عملياتي و مادي کارکنان، توجه به لايه هاي عميق و نگرشي کارکنان يعني احساس عدالت سازماني و تامين نيازهاي برتر نيز از منظر راهبردي ضروري است. شدت آسيب در عوامل مهم نظام نگهداري بر حسب اولويت عبارتند از: احساس عدالت سازماني، رويکرد راهبردي، تعهد سازماني و تامين نيازهاي برتر. نتايج تحليل مسير نشان مي دهند که رويکرد راهبردي از طريق ميانجيگري متغيرهاي احساس عدالت سازماني و تامين نيازهاي برتر، داراي اثر کلي 0.261 بر تعهد سازماني است.

 نسخه قابل چاپ

ديپلماسي دفاعي، نهادي ناظر بر کاربست انديشه و تفکر بين رشته ‌اي براي خدمت نيروهاي مسلح به امنيت ملي از مجراي اقدام ‌هايي است که در گذشته، منحصر به عناصر ديپلماتيک تلقي مي‌ گرديد. بر اين اساس، ايفاي نقش ديپلماتيک حتي در عرصه سازمان دفاعي کشور نيز مادامي ‌كه به تعامل و ارتباطات بين نيروهاي مسلح دولت ‌ها شکل مي ‌بخشد، ممکن خواهد بود. نگرش به اين تاسيس به ‌نسبت نوين در سياستگذاري دفاعي، تابعي از الگوهاي مختلف و بسته به مقتضيات تفکر امنيت ملي ناظر بر سياست دفاعي و خارجي کشورهاست و با مطالعه مقايسه ‌اي اين نگرش ‌ها، مي ‌توان ضمن اشراف عيني و ادراک جنبه ‌هاي کاربردي موضوع، مديريت ملي ديپلماسي دفاعي را سازگار با مقتضيات و رهنامه کشور سامان داد. اين مقاله به بررسي مقايسه‌ اي ديپلماسي دفاعي در برخي کشورها و در نهايت، ترسيم سازه ‌هاي مديريت اين حوزه در کشور با تفکيک مسووليت ‌ها و کنشگري ‌هاي دخيل در اين فرايند، خواهد پرداخت.

 نسخه قابل چاپ

در اين تحقيق‌ ابتدا از راه مطالعه ‌هاي اکتشافي و بررسي تعداد زيادي از سندها و گزارش ‌‌ها، روندهاي جهاني و تاثيرات احتمالي آنها بر خدمت سربازي مورد مطالعه قرار گرفته ‌است. سپس وضعيت و روند خدمت سربازي به ‌عنوان نمونه در پنج کشور بررسي شده ‌است. پس از جمع ‌بندي و تحليل اوليه يافته ‌هاي اکتشافي در سطح جهاني و تجربه ‌هاي ساير کشورها، نتايج حاصل در بخش ميداني تحقيق در معرض قضاوت حدود 60 نفر از افراد صاحب‌ نظر در مسائل راهبردي - امنيتي، نظامي و ژئوپليتيک قرار گرفته ‌است. بر اساس يافته‌ هاي کليدي، گرچه حرفه‌‌ اي‌ گري در عرصه نظامي، روند غالب جهاني است، اما به سبب شرايط و نياز کشورمان، دست ‌كم تا 15 سال آينده، خدمت سربازي وجود خواهد داشت، ولي شکل، محتواي و آموزش ‌هاي مربوط بايد متحول شود.

 نسخه قابل چاپ

بحران‌ هاي قومي در مناطق جغرافيايي يک کشور از ريشه ‌هاي يکساني برخوردار نبوده و ممکن است متناسب با ويژگي‌ هاي جغرافيايي، رواني، اجتماعي و انساني هر منطقه، عامل يا عواملي در بروز بحران نقش داشته باشند. اين مقاله با استفاده از روش ميداني، درصدد شناخت عوامل بروز بحران قومي در دو منطقه قومي (کردستان و بلوچستان) پس از انقلاب اسلامي بوده است و با وزن ‌دهي به هر يک از عوامل موجود، ميزان تاثيرگذاري هر يک از آنها را مورد سنجش قرار داده است. يافته‌ هاي تحقيق نشان مي ‌دهد، در اين دو منطقه، عوامل و مولفه‌ هاي موجود، يکسان عمل نکرده ‌اند؛ به ‌گونه ‌اي كه در بلوچستان، مولفه ‌هاي اجتماعي - فرهنگي و در کردستان مولفه ‌هاي سياسي - امنيتي، نقش بارزتري نسبت به ساير مولفه ‌ها ايفا کرده ‌اند. نتيجه اين پژوهش نشان مي ‌دهد که سياستگذاران مسائل قومي در جهت شناخت سياست قومي بهينه در يک منطقه قومي، نيازمند شناسايي دقيق علل بروز بحران قومي هستند تا بتوانند سياست بهينه و متناسب با ويژگي‌ هاي آن منطقه را ترسيم نمايند.

 نسخه قابل چاپ

پدافند غيرعامل، کم هزينه‌ ترين شيوه دفاع بوده و توان سخت افزاري در برابر دشمن را افزايش مي ‌دهد، اما اين امر، هنگامي امکا‌ن ‌پذير است که دشمن اين فضا را براي تهاجم انتخاب کند. تغيير شکل تهاجم دشمن و بهره‌ گيري از جنگ نرم نيازمند دفاعي است که پاسخگوي صحنه نبرد و کاهش هزينه ‌ها باشد. قدرت نرم بومي ‌شده متناسب ‌ترين گزينه پيش ‌رو براي موفقيت در اين فضاي ذهني خواهد بود. چگونگي تاثير اصول پدافند غيرعامل بر قدرت نرم، پرسشي است که در اين مقاله به آن پاسخ داده مي ‌شود. فرض نگارنده بر اين است که برخي اصول پدافند غيرعامل همچون چندکاربردي نمودن فضاها، تقويت زيرساخت‌ ها، مکان ‌يابي مناسب و مرمت ‌پذيري تاثير مستقيمي بر قدرت نرم خواهند داشت. از اين ‌رو با استفاده از روش توصيفي - تحليلي و بهره ‌گيري از نظرات استادان و خبرگان موضوع، به ‌عنوان فرماندهان جنگ نرم که نقش مهمي در تقويت قدرت نرم دارند به بررسي اين فرضيه پرداخته شده است.

 نسخه قابل چاپ

حادثه 11 سپتامبر ضمن آنكه نشان داد ناتوي تحت نفوذ آمريكا، ميل به گسترش دارد، به شکل گيري ژئوپليتيك هاي جديد و مرتبط با امنيت ملي جمهوري اسلامي ايران منجر شد. قرار گرفتن ايران در فهرست محور شرارت، و لشكركشي آمريكا به افغانستان و عراق در چارچوب ماموريت ناتو يا ائتلاف بين المللي از جمله اين تحولات است که کشورمان را به ايفاي نقش فعال در محدوده هاي راهبردي واداشته است. همچنين تغييرات پديد آمده در رهنامه ناتو از ابعاد سياسي – امنيتي پساجنگ سرد به رويكرد نظامي - راهبردي با جهت گيري تهاجمي پس از 11 سپتامبر يکي از علل پويايي اين اتحاديه است که از سال 2007 به موازات تشديد اختلاف نظر اعضا بر سر ماموريت هاي جهاني و منطقه اي، و افزايش تهديدهاي زيست محيطي، رايانه اي، تروريسم، سلاح هاي کشتارجمعي و مشکلات اقتصادي، اعضا را به اتخاذ رويکرد مشارکت جويي ترغيب کرده و متاثر از اين تغييرات، محيط امنيتي ايران نيز در تيررس هدف هاي ناتو قرار گرفته است.

 نسخه قابل چاپ

اين تحقيق براي حل مساله فقدان شاخص هاي بومي در ج.ا.ا انجام شده است. هدف از انجام آن، استخراج شاخص هاي سنجش امنيت خارجي و سنجش وضعيت كنوني امنيت خارجي ج.ا.ا. مي باشد. به اين منظور تلاش شده است تا به اين سوال اساسي پاسخ داده شود كه شاخص هاي مناسب براي سنجش امنيت خارجي ج.ا.ا. کدامند؟ و وضعيت كنوني امنيت خارجي ج.ا.ا. چگونه است؟ اين تحقيق به روش كيفي و تحليل نظام مند براي استخراج شاخص هاي امنيت خارجي ج.ا.ا. كه با مولفه هاي نرم امنيت مرتبط هستند و روش موردي – زمينه اي و همبستگي - همخواني براي طراحي الگوي سنجش و اندازه گيري امنيت انجام شده است. نتيجه اين تحقيق نشان مي دهد كه در صورت استفاده از شاخص هاي مناسب، امنيت قابل سنجش بوده و اندازه امنيت خارجي ج.ا.ا. در نيمه اول 1388 در مقياس صفر تا 100، مقدار 56.6 بوده است.

 نسخه قابل چاپ

با تحول نظام بين ‌الملل نظريه بازدارندگي بايد با واقعيت ‌هايي نويني از جمله منطقه ‌اي شدن و همچنين گسترش سامانه ‌هاي موشكي رو به ‌رو گردد. به همين علت، پژوهش حاضر بر محوريت اين پرسش مطرح مي ‌گردد که در نظم جهاني منطقه ‌گرايانه، بازدارندگي و سامانه ‌هاي موشكي از چه پيوندي برخوردار مي ‌باشند؟ در همين راستا پژوهش حاضر اين فرضيه را مطرح مي ‌نمايد که منطقه ‌اي شدن نظم جهاني، بازدارندگي را از يک نظم ساده خارج ساخته و بازدارندگي در قالب بازدارندگي ‌هاي منطقه ‌اي، گسترده، نامتقارن و شبکه ‌اي و نرم يا هوشمند تعريف مي‌ گردد. افزون بر آن، گسترش سامانه ‌هاي موشكي در مرحله نخست، اصول منطقي بازدارندگي سنتي را به چالش مي ‌کشد، اما در مرحله دوم، نقطه ثبات راهبردي تعريف‌ کننده بازدارندگي تغيير خواهد کرد. اين مقاله تلاش مي ‌نمايد با ايجاد الگوي پويايي از نظريه بازدارندگي، تحولات نظري و نظام بين ‌الملل را به يکديگر پيوند دهد.

 نسخه قابل چاپ