بانک مقالات گوناگون از کلیه رشته ها

سوانح طبيعي همچون زلزله، سيل و طوفان به عنوان پديده هاي تکرارپذير در طول دوران حيات کره زمين همواره وجود داشته اند و هميشه خطري جدي براي توسعه، به ويژه در کشورهاي در حال توسعه به شمار مي روند. پيشينه تاريخي حوادث رخ داده بيانگر اين واقعيت است که کشور ايران همواره به خاطر داشتن ساختارهاي مکاني- فضايي ويژه، بحران هاي طبيعي زيادي را متحمل شده و يکي از آسيب پذيرترين نقاط جهان در برابر مخاطرات محيطي بوده است. بنابراين با توجه به اهميت مساله در ابعاد مختلف مکاني- فضايي و به منظور کاهش آسيب پذيري در برابر زلزله، توجه و به کارگيري روش ها و مدل هاي جديد، همچون مديريت ريسک زلزله ضرورتي اساسي دارد. براين مبنا محققان بر آن بوده اند که ضمن تبيين جايگاه مديريت ريسک به صورت موردي در شهرستان قزوين به اين پرسش اساسي پاسخ دهند که مولفه هاي اساسي مديريت ريسک، يعني آگاهي، دانش، آموزش، مشارکت، توانمندي نهادي، تحمل پذيري محيطي در چه وضعيتي قرار دارند؟ بدين منظور محققان با بهره گيري از گويه هاي تبيين کننده مديريت ريسک در قالب طيف ليکرت و با استفاده از فرمول کوکران و به روش تصادفي طبقه اي در ميان 386 نفر از سرپرستان خانوارهاي ساکن مراکز روستايي و در سطح 29 روستا از شهرستان قزوين دريافته اند که تمامي مولفه هاي اساسي مديريت ريسک در ميان سکونتگاه هاي روستايي در سطح پايين بوده اند. لازم به ذکر است که پيامد چنين وضعيتي تداوم روند وضع موجود، يعني ضعف کالبدي و ساخت و سازهاي غيراصولي، عدم قابليت پاسخگويي مناسب در برابر زلزله، ناهماهنگي و مشارکت کم در مراحل مختلف بحران و افزايش تعداد کشته ها و زخمي ها در زلزله هاي آتي خواهد بود. بدين ترتيب، به منظور رفع چالش هاي فراروي و کاهش آسيب پذيري، ارتقا و تقويت مولفه ها و معيارهاي اساسي مديريت ريسک ضروري است.

 نسخه قابل چاپ

مفهوم توسعه پايدار را مي توان حالتي از تعادل و توازن ميان ابعاد مختلف توسعه دانست که هدف آن برطرف کردن احتياجات و بهبود بخشيدن به شرايط کيفي زندگي انساني است. از اين روي دستيابي به توسعه پايدار به منظور بهره برداري مناسب از منابع و ايجاد رابطه متعادل و متوازن ميان انسان، اجتماع و طبيعت، هدف آرماني برنامه ريزان و مديران توسعه و به ويژه توسعه روستايي تلقي مي شود و زماني امکان پذير مي گردد که چارچوبي مناسب براي انتخاب شاخص ها و معرف هاي توسعه پايدار و ابزاري کارآمد به منظور تجزيه و تحليل، سنجش و ارزيابي آن فراهم باشد؛ زيرا انجام اين کار سبب ارتقاي سطح اعتبار يافته هاي علمي پژوهشگران و افزايش قابليت اطمينان فضاي تصميم گيري مديران و سياست گذاران مي شود. براين اساس تاکنون مدل ها و تکنيک هاي متعددي در سطوح مختلف به منظور سنجش و ارزيابي توسعه پايدار به کار گرفته شده، اما هنوز چارچوب مناسبي براي ارزيابي و سنجش پايداري به خصوص در مناطق روستايي يافت نشده است. بنابراين هدف اصلي مقاله پيش رو، شناسايي روش هاي متعدد ارزيابي پايداري و انتخاب يکي از آن روش ها با رويکرد يکپارچه به منظور سنجش و ارزيابي پايداري است. با توجه به پژوهش هاي نظري، رويکرد ارزيابي يکپارچه و در زيرمجموعه آن ارزيابي چندمتغيره بر اساس تکنيک تاپسيس فازي براي مطالعه در نظر گرفته شد. در ادامه، روستاهاي شهرستان کميجان به عنوان مطالعه موردي براي پژوهش انتخاب شدند که بر اساس روش نمونه گيري کوکران از 430 خانوار پرسش نامه داده ها جمع آوري گرديد و پس از انجام محاسبات نتايج نشان دادند که به ترتيب روستاهاي فضل آباد و علي آباد با امتيازهاي 0.696 و 0.666 ميزان پايداري بالا و روستاهاي کسرآصف و چالميان سطح پايداري کمتري در قياس با ساير سکونتگاه ها دارند.

 نسخه قابل چاپ

امروزه فناوري اطلاعات و ارتباطات از عمده ترين معيارهاي توسعه و پيشرفت اقتصادي و صنعتي به شمار مي آيد، به نحوي که بر جنبه هاي مختلف زندگي سياسي و اجتماعي و فرهنگي و اقتصادي افراد و اجتماعات بشري تاثير گذاشته است و در اين ميان روستاها نيز از توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات تاثير پذيرفته اند. هدف از اين تحقيق تحليل آثار گوناگون گسترش دفاتر ICT در روستاهاي شهرستان گرگان است. روش تحقيق در اين مطالعه توصيفي - تحليلي است که براي گردآوري اطلاعات از روش هاي ميداني و اسنادي کمک گرفته شده و بر اساس آن اطلاعات 20 روستا در دو گروه روستاهاي برخوردار و نابرخوردار در قالب 316 پرسشنامه بر اساس فرمول کوکران در منطقه گردآوري شده است. يافته هاي تحقيق نشان مي دهد که ICT روستايي مي تواند در ابعاد گوناگون اجتماعي، اقتصادي و کالبدي آثار مثبتي بر جاي نهد و تفاوت معني دار در پاسخگويي روستاييان در روستاهاي برخوردار و نابرخوردار مويد اين مطلب است. علاوه بر آن، نظر کارشناسان و متخصصان محلي نيز يافته هاي به دست آمده از ديدگاه روستاييان را مورد تاييد قرار مي دهد. با توجه به يافته هاي پژوهش راهکارهاي اجرايي مانند ارائه خدمات نهادهاي اداري دولتي در محيط هاي روستايي از طريق دفاتر ICT روستايي، امکان برقراري ارتباط بين مديران محلي روستايي و نهادهاي اداري دولتي از طريق امکانات دفاتر ICT روستايي و نظاير اينها پيشنهاد مي شود.

 نسخه قابل چاپ

مفهوم پايداري در صنعت گردشگري، طي چند دهه گذشته يکي از اصلي ترين و در عين حال مباحثه انگيزترين مفاهيم توسعه گردشگري و به عنوان چارچوبي براي فهم روندهاي توسعه اقتصادي - اجتماعي و مديريت منابع طبيعي و گردشگري در سراسر جهان مطرح شده است. اين در حالي است که از يک سو پيچيده و غامض بودن اين مفهوم و از سوي ديگر نحوه عملياتي کردن و اندازه گيري پيشرفت به سوي پايداري در صنعت گردشگري، آن شاخص ها و معرف هاي دقيق و جامعي که بتواند با در نظرگرفتن همه جوانب، پايداري گردشگري را اندازه گيري کند و توسعه پايدار گردشگري را ميسر سازد، ضروري به نظر مي رسد. از سوي ديگر در وضعيت كنوني گردشگري روستايي کشور و با توجه به جوان بودن بسياري از مقاصد گردشگري روستايي، ضرورت در اختيار داشتن مجموعه اي مناسب از شاخص هاي توسعه پايدار گردشگري روستايي بومي شده براي ارزيابي وضعيت و ترسيم مسير آينده، امري بسيار حياتي و راهبردي تلقي مي شود. چراکه به باور بسياري از دانشمندان «اطلاعات خوب پايداري»، زمينه ساز تصميم سازي و برنامه ريزي بهينه براي پيشرفت در مسير توسعه پايدار گردشگري روستايي در آينده خواهد بود. از اين رو در مقاله حاضر نيز پرسش اصلي تحقيق اين بوده است كه شاخص ها و معيارهاي مناسب براي اندازه گيري پيشرفت به سوي پايداري توسعه گردشگري روستايي کشور كدام اند؟ و چه فرآيندي شاخص ها و معيارهاي مناسب اندازه گيري پايداري توسعه گردشگري روستايي کشور را به دست مي دهد؟ بدين منظور مقاله حاضر با استفاده از روش توصيفي - تحليلي و پيمايش و نظرخواهي از استادان، خبرگان و متخصصان امر به شيوه دلفي به ارايه شاخص ها و معيارهاي مناسب (بومي شده) براي اندازه گيري پيشرفت به سوي پايداري گردشگري در ايران پرداخته است. بر اساس يافته هاي تحقيق در مجموع تعداد 80 شاخص براي ارزيابي پايداري گردشگري روستايي به دست آمده که از اين تعداد 22 شاخص براي ارزيابي پايداري اجتماعي، تعداد 24 شاخص براي ارزيابي پايداري اقتصادي و تعداد 34 شاخص براي ارزيابي پايداري محيطي گردشگري روستايي بوده كه مناسب با ساختار روستاهاي ايران و سازگار با محيط روستاهاست.

 نسخه قابل چاپ

توسعه روستاهاي نواحي بياباني مستلزم تدوين و ارايه راهبردهاي مناسب و مختص اين نواحي است. اين روستاها از لحاظ اقتصادي با فقر منابع آب و خاک مواجه اند و از جمله فعاليت هاي اقتصادي اي که دستيابي به توسعه اقتصادي را براي آنها ميسر مي کند، طبيعت گردي است. اين پژوهش با هدف تدوين استراتژي يا راهبرد مناسب براي توسعه طبيعت گردي روستاهاي نواحي بياباني انجام شده است. روش تحقيق، توصيفي و از نوع پيمايشي است. سه گروه (ساکنان روستا، گردشگران و مسوولان) در انجام اين پژوهش مشارکت داشتند و ديدگاه هاي آنها در مورد قابليت هاي طبيعت گردي در قالب سه عامل زيست محيطي، اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي مورد بررسي قرار گرفته است. جامعه آماري روستاييان را 435 نفر تشکيل مي دهد که با استفاده از فرمول کوکران، تعداد نمونه آماري آن 120 نفر به دست آمد. تعداد نمونه جامعه گردشگران نيز به روش نمونه گيري در دسترس 100 نفر در نظر گرفته شد. اين پژوهش نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهديدهاي طبيعت گردي را به شيوه SWOT مورد تجزيه و تحليل قرار مي دهد و به ارايه راهبرد براي توسعه اين فعاليت در روستاهاي نواحي بياباني مي پردازد. نتايج تحقيق بيانگر اين است که با وجود جاذبه هاي طبيعي و بياباني در روستاي مورد مطالعه، گردشگري در اين روستا عمدتا متکي بر جاذبه هاي تاريخي و فرهنگي بوده است. با وجود 41 نقطه قوت و فرصت شناسايي شده، در مقابل 35 نقطه ضعف و تهديد، مي توان گفت که روستا داراي پتانسيل طبيعت گردي است. در تحليل ديدگاه هاي سه گروه، بين نقاط قوت و فرصت همگرايي وجود داشت، و بين نقاط ضعف و تهديدها نوعي واگرايي مشاهده شد. در نهايت با استفاده از ماتريس کمي برنامه ريزي راهبردي (QSPM) و با در نظر گرفتن امتياز نهايي راهبردها، راهبرد نهايي، «هم راستا کردن برنامه هاي گردشگري تاريخي روستا با برنامه هاي طبيعت گردي» انتخاب گرديد.

 نسخه قابل چاپ

تداوم بحران هاي محيط زيست، انسان را به ضرورت بازنگري در شيوه برخوردش با محيط زيست در جريان توسعه يافتگي واقف ساخت. بدين ترتيب با تغيير پارادايم توسعه از كلاسيك به امروزين، توسعه پايدار و از جمله مقوله هاي زيست محيطي به اركان اصلي توسعه بدل شده اند و دستيابي به توسعه پايدار در گرو شناخت كامل از محيط زيست و منابع طبيعي و برنامه ريزي دقيق و راهبردي در اين خصوص است. برنامه ريزي راهبردي از مناسب ترين شيوه ها براي دستيابي به اهداف مورد نظر به شمار مي آيد. در مقاله حاضر با توجه به هدف گذاري صورت گرفته براي توسعه نظام زيست محيطي روستا در بخش گندمان شهرستان بروجن در افق 10 ساله، برنامه ريزي راهبردي با تكيه بر مدل تجزيه و تحليل SWOT مبنا قرار گرفت. در پايان به طور سيستماتيك، با در نظر داشتن نقاط ضعف و قوت (توانايي ها و منابع) و همچنين فرصت ها و تهديدها (عوامل خارجي و جريانات تاثيرگذار) الگوي تهاجمي به عنوان الگوي اثربخش براي نظام زيست محيطي اتخاذ و راهبردها و اهداف كمي اولويت دار با توجه به اين الگو شناخته شد و بين آنها پيوستگي برقرار گرديد.

 نسخه قابل چاپ

توانمندسازي به عنوان يکي از اجزاي توسعه پايدار، هم مي تواند عامل اين نوع توسعه باشد، و هم معلول آن. در واقع توسعه پايدار بدون توانمندسازي مردم مفهوم ناقصي است. از مواردي که بر توانمندسازي تاثير مي نهند، ويژگي هاي زمينه اي افراد و همچنين پيامدهاي طرح ها و پروژه هايي است که با هدف توانمندي مردم به اجرا در مي آيند. مقاله حاضر در کنار ويژگي هاي زمينه اي افراد، به بررسي رابطه صنعت ذوب آهن با توانمندي ساکنان دهستان يالغوزآغاج شهرستان قروه در استان کردستان مي پردازد. توانمندي روستاييان از سه بعد توانمندي اقتصادي، اجتماعي و رواني مدنظر بوده است. يافته هاي اين تحقيق که به روش پيمايش به دست آمده حاکي از آن است که به جز متغير بعد خانوار که با هيچ يک از ابعاد توانمندسازي مرتبط نيست، ساير متغيرهاي زمينه اي بررسي شده، تاثيراتي متفاوت بر ابعاد مختلف توانمندي نهاده اند. در مورد صنعتي شدن منطقه مورد مطالعه نيز بايد گفت که اجراي اين طرح، تفاوتي را در هيچ يك از ابعاد توانمندسازي روستاييان به وجود نياورده است. بر اساس بررسي حاضر دليل اين امر كمترين ميزان استفاده از نيروي کار روستايي در صنعت مورد مطالعه و عدم تعامل کارکنان صنعت با روستاييان منطقه بوده است؛ و به عبارت ديگر فقدان ارتباط ارگانيك صنعت ذوب آهن منطقه با جامعه روستايي و برون زا و جدا افتاده بودن آن از جامعه روستايي سبب بي تاثير بودن آن بر توانمندسازي جامعه پيرامون صنعت گرديده است.

 نسخه قابل چاپ

وقوع خشكسالي هاي اخير در ايران و شدت خسارت هاي وارد شده، از ادامه آسيب پذيري كشاورزان حكايت مي كند. در زمان حاضر مديريت خشكسالي در كشور ما، بر مبناي مديريت بحران صورت مي گيرد و بدين ترتيب به كاهش تاثيرات و آمادگي در برابر خشكسالي توجه چنداني نمي شود. با توجه به اهميت موضوع، هدف از اين مطالعه سنجش آسيب پذيري اقتصادي و اجتماعي خشكسالي در بين كشاورزان گندم كار از سه منطقه با شدت هاي متفاوت خشكسالي بوده است: بسيار شديد، فوق العاده شديد و بحراني در شهرستان هاي كرمانشاه، صحنه و روانسر. در اين مطالعه از روش پيمايشي استفاده شد و داده ها از 370 كشاورز گندم كار با استفاده از روش نمونه گيري طبقه بندي چندمرحله اي جمع آوري گرديد. به منظور جمع آوري داده ها از مصاحبه حضوري با كشاورزاني كه با خشكسالي در سال هاي 88-1386 مواجه و دست به گريبان شده بودند، بهره گرفته شد. پس از مرور و مطالعات مقدماتي، شاخص هاي اجتماعي – اقتصادي آسيب پذيري استخراج شدند. براي سنجش آسيب پذيري اجتماعي - اقتصادي كشاورزان گندم كار از فرمول مي بار و والدز (2005) استفاده شد. يافته هاي پژوهش حاكي از آن اند كه كشاورزان گندم كار در شهرستان روانسر بيشترين آسيب پذيري را داشته اند، و كشاورزان گندم كار در شهرستان كرمانشاه با كمترين آسيب پذيري اقتصادي و اجتماعي مواجه بوده اند. دستاوردهاي اين مطالعه مي تواند مسوولان مديريت خشكسالي استان كرمانشاه را در تخصيص اعتبارات با توجه به ميزان آسيب پذيري مناطق ياري برساند.

 نسخه قابل چاپ

آب، از اصلي ترين نيازهاي بشر و مايه حيات و علت شکل گيري بسياري از سکونتگاه هاي روستايي در سطح زمين است. کمبود آب آشاميدني سالم به ويژه در کشورهاي جهان سوم از جمله کشور ما به عنوان معضلي اساسي شناخته مي شود. عدم کنترل کيفيت و ميزان برداشت و مصرف بي رويه آب مي تواند معضل كمبود آب را تشديد کند و تهديدهاي جدي به بار آورد. از اين رو لازم است ضمن اعمال سياست هاي اصولي، به جنبه هاي مديريتي مختلف اين منبع حياتي توجه شود. پژوهش حاضر با شناسايي و سطح بندي ريسک هايي که مخازن و شبكه توزيع آب آشاميدني را در مراکز روستايي بخش مرکزي مينودشت تهديد مي کنند، اقدام به اولويت بندي و سطح بندي اين مراکز بر اساس ميزان ريسک موجود در نگهداري و عرضه مخازن و شبكه توزيع آب آشاميدني آن كرده است. از آنجا که يکي از وظايف دهياران تامين آب آشاميدني سالم و نظارت بر سلامت آب آشاميدني روستاييان است، روش تحقيق در پژوهش حاضر توصيفي تحليلي به شيوه پيمايشي انجام شده است. نمونه آماري مورد مطالعه، روستا هايي است که داراي دهياري هستند. نهايتا اين روستاها با استفاده از مدل تحليل سلسله مراتبي AHP و رتبه بندي بر اساس تشابه به حل ايده آل (Topsis) اولويت بندي شدند و به پنج سطح شامل: روستاهاي با ريسک بسيار بالا، روستاهاي با ريسک بالا، روستاهاي با ريسک متوسط، روستاهاي با ريسک کم، و روستاهاي با ريسک بسيار کم، تقسيم شدند.

 نسخه قابل چاپ

جامعه روستايي از جهاني شدن تاثير مي پذيرد، و يکي از روش هاي رسمي پيوستن به فرايندهاي بين المللي پيوستن به سازمان تجارت جهاني (WTO) است. در سازمان تجارت جهاني، براي «روستاها» موافقتنامه مستقل و جداگانه اي ديده نشده است و رفتار با جامعه روستايي از طريق ساير موافقتنامه ها صورت مي پذيرد، که مرتبط ترين آنها موافقتنامه کشاورزي است. موافقتنامه کشاورزي در سه حوزه «دسترسي به بازار»، «يارانه هاي صادراتي» و «حمايت هاي داخلي» تعهداتي را براي اعضاي سازمان تعيين کرده است. از ميان اين تعهدات سه گانه «حمايت هاي داخلي» مهمترين اهرم براي حمايت از توسعه روستايي از طريق تعهدات بخش کشاورزي به شمار مي آيد. حمايت هاي داخلي داراي سه جعبه آبي، سبز و زرد است. جعبه سبز از جمله حمايت هايي است که به شرط عدم انحراف تجاري و يا حداقل تاثير در انحراف تجاري عمدتا از تعهدات کاهشي معاف است و اعضاي سازمان مي توانند با بهره گيري مناسب از اين ابزار از برنامه هاي توسعه کشاورزي، حفاظت محيط زيست و توسعه روستايي حمايت کنند. هدف اين مقاله شناسايي و تحليل اين نوع حمايت ها و ارايه رهنمودهايي براي حمايت از جامعه روستايي در قالب اين گروه است. روش انجام تحقيق از نوع تحليل محتواست، بدين ترتيب که به منظور دستيابي به هدف، اسناد 38 عضو سازمان تجارت جهاني که داراي جعبه سبز بودند، مورد مطالعه قرار گرفتند و در نهايت 17 عضو براي تحليل نهايي انتخاب شدند. از بين 17 عضو، اسناد دو کشور از بزرگ ترين استفاده کنندگان از جعبه سبز يعني ايالات متحد امريکا و اتحاديه اروپا به طور کامل مطالعه شد. در مورد بقيه کشورها فقط بندهاي حمايتي اي که کلمه “Rural” در آنها وجود داشت، مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان مي دهد که کمک به پروژه هاي آبياري و آب روستايي، حمايت از کسب وکارهاي کوچک روستايي، حمايت از تعاوني هاي روستايي و کمک به صنايع روستايي به وفور در جعبه سبز اعضا مشاهده مي شود. همچنين پرداخت هاي مربوط به جبران بلاياي طبيعي (خشکسالي ها، سيل و طوفان) به عنوان ابزار حمايتي بستگي به شرايط زمان و مکان بسياري از اعضا دارد.

 نسخه قابل چاپ

گردشگري روستايي يکي از شاخه هاي فرعي صنعت گردشگري است که عده اي آن را بخشي از بازار گردشگري و عده اي ديگر سياستي براي توسعه روستايي قلمداد مي کنند. اکنون که روستاييان ما با مشکلاتي همچون بيکاري، بهره وري پايين کشاورزي، مهاجرت روزافزون به شهرها و حاشيه نشيني مواجه اند، توسعه گردشگري روستايي مي تواند در جهت رفع اين معضلات موثر باشد و چونان نوشدارويي باعث تجديد حيات روستاها شود. در اين زمينه با بهره گيري از پارادايم کيفي و نظريه بنياني در اين پژوهش به مطالعه موردي مشکلات و محدوديت هاي گردشگري روستايي در روستاي حرير استان کرمانشاه پرداخته شد. براي گرد آوري اطلاعات از مصاحبه عميق، مشاهده مستقيم، تهيه عکس و فيلم، اسناد و مدارک کتابخانه اي و اينترنتي استفاده شد. روايي پژوهش را نيز کارشناسان سازمان ميراث فرهنگي استان کرمانشاه تاييد کردند. نتايج نشان داد که مشکلات گردشگري روستايي در روستاي حرير عبارت اند از: فقدان امکانات زيربنايي و رفاهي، عدم درک صحيح روستاييان و مسوولان از گردشگري روستايي، کمرنگ شدن جاذبه هاي فرهنگي روستا، فقدان شبکه اطلاع رساني صحيح و بموقع، عدم حمايت و توجه کافي دولت. محدوديت ها نيز شامل اينهاست: فقدان اطلاعات دقيق آماري، و تغييرات اقليمي.

 نسخه قابل چاپ

اکثر نظريه پردازان توسعه معتقدند که منابع انساني هر جامعه اي عامل تعيين کننده خصوصيت و روند توسعه اجتماعي و اقتصادي آن جامعه است و زنان به عنوان نيمي از جمعيت انساني نه تنها موضوع و هدف هر نوع برنامه توسعه اي هستند، بلکه عامل پيشبرد اهداف توسعه اقتصادي و اجتماعي جامعه نيز به شمار مي آيند. در اين زمينه مشارکت زنان روستايي در امور زندگي شان، به ويژه در فعاليت هاي جمعي مانند تعاوني هاي توليدي با هدف ارتقاي توانمندي هاي آنان، رهيافت بسيار مناسبي براي کاهش فقر به شمار مي آيد. در اين خصوص، مطالعه حاضر به بررسي تاثير متغيرهاي فردي و اقتصادي بر مشارکت زنان روستايي در تعاوني توليد توپ هاي ورزشي (شرکت تعاوني توپ دوزي پاوه) پرداخته است. به منظور تشخيص معني دار بودن روابط بين متغيرها از آزمون هاي همبستگي و همچنين براي علت يابي متغيرهاي فردي و اقتصادي زنان در چگونگي مشارکت آنان در تعاوني توليدي از مدل تحليل مسير بهره گرفته شده است. نوع تحقيق کاربردي، و به صورت توصيفي و همبستگي- علي است. اطلاعات مورد نياز از استان کرمانشاه (شهرستان پاوه و اورامانات) به وسيله پرسشنامه به دست آمد و با استفاده از روش کوکران، 96 نفر از زنان عضو تعاوني به روش احتمالي و نوع سيستماتيک انتخاب شدند. ضريب آلفاي کرونباخ(a=0.88)  در قسمت اصلي پرسشنامه (ميزان مشارکت)، نشان داد که وسيله تحقيق قابليت زيادي براي جمع آوري اطلاعات دارد. يافته هاي تحقيق حاکي از آن اند که بين مشارکت زنان و مولفه هاي فردي-اقتصادي رابطه مثبت و معني داري برقرار است. متغيرهاي وارد شده در مدل تحليل، در مجموع 61 درصد از تغييرات مشارکت زنان را تبيين كردند. نتايج تحليل مسير بدين ترتيب است که از بين سيزده مولفه فردي-اقتصادي، سه متغير ميزان سابقه عضويت، بهبود وضعيت اقتصادي خانواده و سابقه مديريت، به ترتيب بيشترين تاثيرات علي را بر مشارکت زنان روستايي داشته اند. در پايان راهبردهاي متناسب با نتايج مطالعه، به منظور بهبود وضعيت مشارکت زنان روستايي ارايه گرديد.

 نسخه قابل چاپ

فرهنگ به عنوان مولفه اي از ارزش هاي پذيرفته شده در هر جامعه، شيوه زندگي و عادات و رسوم، و هنجارهايي که افراد از آن پيروي مي کنند، همواره موجد هويت و ضامن بقا و دوام جوامع بوده است. فرهنگ گرايي پارادايم هاي توسعه علاوه بر تضمين مشارکت جوامع و در نتيجه موفقيت آنها، شايد مطمئن ترين راه براي مواجهه، ورود موفقيت آميز و همراه شدن با جريان جهاني شدن در عصر فراگستري اطلاعات باشد. گستردگي حيطه فرهنگ از سويي و کمبود اطلاعات و آمار مدون و معتبر به ويژه در مورد جوامع روستايي از سويي ديگر، از عمده ترين مشکلات مطالعه در اين حوزه ها به شمار مي آيند. مقاله حاضر حاصل مطالعه اي با هدف بررسي و تحليل رفتارهاي فرهنگي در مناطق روستايي کشور است. داده هاي مورد نياز از مجموعه 29 جلدي گزارش هاي طرح ملي «رفتارهاي فرهنگي ايرانيان در مناطق روستايي کشور» به عنوان تنها منبع اطلاعاتي موجود در اين زمينه استخراج گرديده است. با انجام پردازش هاي مفصل و چندمرحله اي به کمک روش هاي تجزيه و تحليل چندمعياره بر روي داده هاي اوليه، 20 شاخص ترکيبي ثانويه و از مجموعه اين شاخص ها نيز 3 شاخص عمده و اصلي تحقيق مربوط به حوزه هاي «فعاليت هاي فرهنگي»، «دسترسي به کالاهاي فرهنگي» و «مصرف کالاهاي فرهنگي» به دست آمد. پس از توصيف هر کدام از 23 متغير به دست آمده و نيز تشريح وضعيت استان هاي کشور در هر کدام از آنها، رتبه بندي و تعيين درجه بهينگي مناطق روستايي کشور در هر کدام از 3 حوزه عمده مورد مطالعه، با استفاده از آناليز تاکسونومي مشخص گرديد. در ادامه با استفاده از تجزيه کلاستر، خوشه بندي فرهنگي مناطق روستايي کشور نيز در 3 طبقه ضعيف، متوسط و نسبتا خوب به ترتيب شامل 5، 16 و 7 استان انجام شد. نتايج حاکي از وضعيت نامساعد مصرف کالاهاي فرهنگي در مقايسه با ميزان دسترسي به اين کالاهاست و به طور کلي پايين بودن سطح بهره وري فرهنگي در مناطق روستايي کشور را نشان مي دهد، گرچه دسترسي ها نيز وضعيت چندان مطلوبي ندارد. خوشه بندي و تاکسونومي هاي انجام شده نيز گرچه رتبه بندي هاي متفاوتي را در هر کدام از 3 حوزه مورد مطالعه نشان مي دهد، لکن نامساعدترين وضعيت ها همواره به مناطق مرزي کردستان و سيستان تعلق داشته است که در جاي خود مساله بسيار در خور تاملي است، در حالي که بوشهر داراي وضعيت کاملا متفاوتي است.

 نسخه قابل چاپ

با وجود اينکه اعتبارات رسمي کشاورزي نقش عمده اي در تامين سرمايه مورد نياز براي توسعه کشاورزي مي توانند ايفا کنند، ولي شواهد حاکي از آن هستند که بخش زيادي از وام هاي کشاورزي، دچار مخاطرات اخلاقي گرديده اند. پژوهش حاضر، بر اساس الگوي نظري ترکيبي که پژوهشگر طراحي کرده است، در پي بررسي نحوه هزينه کرد وام هاي کشاورزي و عوامل موثر بر هدايت صحيح آنهاست. نمونه تحقيق (120 نفر) از بين جامعه آماري (4592 نفر) شامل کشاورزان شهرستان خوي که در بين سال هاي 1386 - 1381 حداقل يک بار وام کشاورزي دريافت کرده اند، با استفاده از روش طبقه اي با انتساب متناسب انتخاب شد. يافته هاي مطالعه نشان داد، تنها 37.8 درصد از کشاورزان مورد مطالعه، وام دريافتي را به طور کامل در مسير کشاورزي هدايت کرده اند و 18.4 درصد از آنان کاملا دچار انحراف گرديده و بقيه وام ها نيز تا حدودي در اين زمينه دچار انحراف شده اند. طبق يافته ها، زمين زيرکشت 91 درصد از کشاورزان، 2 هکتار و کمتر بوده است که نشان دهنده خردي شديد اراضي و فراهم نبودن زمينه لازم براي به کارگيري سرمايه است. همچنين نتايج تحليل رگرسيون بيانگر آن است که متغيرهاي مبلغ وام پرداختي، تعداد دفعات نظارت کارشناسان بانک بر نحوه مصرف وام و سطح مالکيت اجرايي در سال زراعي 1386 - 1385، در مجموع، 60 درصد از تغييرات متغير وابسته ميزان مصرف وام هاي کشاورزي در فعاليت هاي کشاورزي را تبيين کرده اند.

 نسخه قابل چاپ

خشکسالي به عنوان بلاي طبيعي و پديده اي اجتناب ناپذير از ديرباز در پهنه وسيع کشورهاي مختلف - به ويژه مناطق واقع در اقليم هاي گرم و خشک - به دفعات به وقوع پيوسته و خسارات زيادي در زمينه هاي اقتصادي، اجتماعي، زيست محيطي و مانند آن به همراه آورده است. بدون ترديد، نخستين گام به منظور مقابله مناسب با خشکسالي و پيامدهاي آن، شناخت و درک دقيق اين پديده و تاثيرات ناشي از آن در ابعاد مختلف است، تا بتوان بر اساس آن، راهبردها و راهکارهاي اثربخشي را در اين زمينه تدوين کرد و به کار گرفت. با توجه به اهميت موضوع، تحقيق حاضر با هدف «واکاوي و تبيين تاثير خشکسالي در مناطق روستايي شهرستان زنجان» صورت پذيرفت. اين تحقيق از نظر ماهيت، از نوع پژوهش هاي کمي، از لحاظ ميزان و درجه کنترل، غيرآزمايشي و از نظر نحوه گرد آوري داده ها، از نوع تحقيقات ميداني قلمداد مي شود. جامعه آماريِ تحقيق را 683 نفر از کشاورزان روستاي حاج آرش تشکيل داده اند که با توجه به جدول مورگان و کرجس، تعداد 250 نفر از آنان از طريق نمونه گيري تصادفي ساده براي انجام تحقيق انتخاب شدند. براي گرد آوري داده ها از پرسشنامه استفاده گرديد. اعتبار (روايي) پرسشنامه با نظر پانل متخصصان و صاحب نظران در زمينه موضوع مورد پژوهش مورد تاييد قرار گرفت. براي تعيين قابليت اعتماد (پايايي) ابزار تحقيق پيش آزمون انجام گرفت که مقدار آلفاي کرونباخ محاسبه شده براي هر يک از مقياس هاي اصلي پرسشنامه در حد مناسب (بالاي 0.75) بود. داده هاي گرد آوري شده با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. براي تجزيه و تحليل داده ها از آمار توصيفي (شامل فراواني، درصد و ميانگين) و آمار استنباطي (شامل تحليل عاملي) و همچنين بررسي وضعيت منطقه از نظر شدت خشکسالي از شاخص استانداردشده بارش (SPI) استفاده شد. نتايج به دست آمده بر اساس شاخص SPI در خصوص وقوع خشکسالي در منطقه مورد مطالعه بين سال هاي 1384 تا 1387 حاکي از آن بود که طي سال هاي 1385 و 1386 منطقه مورد مطالعه در وضعيت خشکسالي ملايم و در سال 1387 در وضعيت خشکسالي متوسط بوده است. همچنين يافته هاي تحليل عاملي نشان داد که تاثير خشکسالي در روستاي حاج آرش در سه عامل اقتصادي، زيست محيطي و اجتماعي - روانشناختي ظاهر مي شود، که اين سه عامل در مجموع در حدود 61.39 درصد واريانس را تبيين مي کنند.

 نسخه قابل چاپ