بانک مقالات گوناگون از کلیه رشته ها

اين پژوهش با دو هدف بررسي عملكرد شوراهاي اسلامي به منظور توسعه پايدار روستايي و شناسايي تعيين كننده هاي عملكرد آنان در روستاهاي شهرستان سميرم صورت پذيرفت. براي اين كار از روش پيمايش بهره گرفته شد. جامعه آماري پژوهش در برگيرنده 70 روستاي داراي شوراي اسلامي اين شهرستان بوده، كه به شيوه نمونه گيري تصادفي طبقه اي با انتخاب متناسب 47 روستا صورت گرفته است. آن گاه به مطالعه و بررسي اعضاي شوراي ده (سه نفر) در هر روستا پرداخته شد و در مجموع مطالعات لازم از 125 عضو شورا به عمل آمد. ابراز پژوهش، پرسشنامه اي بود، در بردارنده پرسش هاي باز و بسته، كه روايي صوري آن تاييد گرديد و پايايي آن نيز با انجام مطالعه اي راهنما انجام شد و مقدار آلفاي كرونباخ بيش از 0.75 براي متغيرهاي گوناگون به دست آمد. يافته ها نشان داد كه عملكرد شوراهاي اسلامي روستاهاي مورد مطالعه در مسير توسعه پايدار و همه جانبه روستا، در حد متوسطي است. فزون بر آن، وضعيت شوراهاي اسلامي مورد مطالعه در ابعاد شش گانه عملكرد (اجتماعي-فرهنگي، اقتصادي و منابع، زيست محيطي، عمراني و زيربنايي، ارتباط با سازمان ها و نهادها، و طرح هادي) نيز در سطح متوسطي قرار داشت. نتايج تحليل رگرسيون سلسله مراتبي حاكي از آن بود كه از ميان سازه ها و ويژگي هاي مورد مطالعه، «حمايت دولت»، «سرمايه اجتماعي اعضا»، و «مشاركت مردم در امور روستا» به عنوان عواملي تعيين كننده پراهميت و معنادار در پيش بيني عملكرد پايدار شوراي اسلامي روستايي شناسايي شدند.

 نسخه قابل چاپ

كشاورزي به دليل كاركردهاي ويژه، همواره از محورهاي توسعه كشورها به شمار مي آيد. يكي از تدابير مناسب در اين زمينه، به كارگيري دانش آموختگان كشاورزي در قالب شركت هاي خدمات مشاوره اي فني و مهندسي كشاورزي است، و پايداري اين طرح در درازمدت متاثر از عوامل متعددي است مانند ميزان پذيرش مهندسان مشاور از سوي كشاورزان و شناخت انتظارات آنها. هدف اصلي اين تحقيق توصيفي پيمايشي «سنجش انتظارات كشاورزان از اعضاي شركت هاي خدمات مشاوره اي فني و مهندسي كشاورزي» است. جامعه آماري اين تحقيق را كشاورزان گندم كار تحت پوشش اين نوع شركت ها در شهرستان اسلام آباد غرب تشكيل داده اند. در واقع با استفاده از جدول كرجسي و مورگان تعداد 290 نفر از آنها به عنوان نمونه به روش نمونه گيري تصادفي طبقه بندي انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه اي كه روايي آن به وسيله گروهي از استادان و كارشناسان، و پايايي آن با استفاده از آلفاي كرونباخ (a=0.84) مورد تاييد قرار گرفت گردآوري شد و با نرم افزار SPSS تجزيه و تحليل گرديد. نتايج حاصل از تحقيق نشان داد كه انتظارات كشاورزان از مهندسان ناظر در پنج مقوله رفتاري، فني، آموزشي، مربوط به طرح و دسترسي به منابع است كه از ديدگاه آنان به ترتيب انتظارات رفتاري، آموزشي، فني، مربوط به طرح و دسترسي به منابع تحقق يافته است.

 نسخه قابل چاپ

گردشگري و كارآفريني از جمله موضوعات نوپا در نوشتارهاي علمي جهان محسوب مي شوند. بدون شك تلفيق مناسب و دقيق گردشگري و كارآفريني مي تواند ضمن پاسخگويي به نيازهاي روستاييان، متضمن گردشي ايمن و مطلوب براي گردشگران باشد. نكته اساسي در تحقق و فعاليت كارآفرينانه در سطح اجتماع، فراهم بودن زمينه ها در جامعه، يا در واقع چيزي است كه امروزه از آن با عنوان «فضاي كارآفريني» ياد مي شود. اين مطالعه با هدف ارزيابي فضاي كارآفريني در زمينه گردشگري روستايي انجام شد. منطقه مورد مطالعه بخش اورامان شهرستان سروآباد در استان كردستان است. به منظور جمع آوري اطلاعات مورد نياز، پرسشنامه اي طراحي شد كه روايي آن با ديدگاه صاحبنظران، و پايايي آن نيز با انجام مطالعه پيشاهنگ در استان ايلام مورد تاييد قرار گرفت. جامعه آماري تحقيق را تمامي 198 نفر دست اندركاران فعاليت هاي گردشگري در سطح منطقه تشكيل دادند، كه با استفاده از فرمول كوكران، از آن ميان 134 نفر به شيوه تصادفي انتخاب شدند. نتايج نشان داد كه بيشترين سطح مشاركت گردشگري را در منطقه، افراد داراي تحصيلات دانشگاهي داشته اند. يافته ها حاكي از آن بود كه عواملي چون علاقه مندي به تاسيس بنگاه هاي اقتصادي مرتبط با گردشگري، تاسيس و گسترش شبكه هاي توليدي محلي بين صاحبان كسب و كار، و وجود امنيت مناسب در سطح منطقه براي كارآفرينان و گردشگران از ديدگاه مردم محلي، در قياس با ديگر عوامل مرتبط با فضاي كارآفريني، جايگاه و اهميت بالاتري دارند.

 نسخه قابل چاپ

رويکرد جغرافياي نو آن است که قوانين ناظر بر فضا را بر اساس اصل عليت دريافت. در محيط ادراکي، انسان به عنوان عنصر اصلي در فضاي جغرافيايي، همه پديده هاي طبيعي و فرهنگي را در قالب هاي معيني اعتبار مي بخشد. اين تحقيق، هم سو با ادارک محيطي و اينکه محيط طبيعي تا چه اندازه بر رفتار و کارکردهاي انساني تاثير مي نهد ناپايداري محيطي را به وجود مي آورد، صورت گرفته است. کردستان از استان هاي مرتفع کشور است که بيش از 82 درصد مساحت آن کوهستاني و کوهپايه اي است. منابع آماري نشان از آن دارند كه جمعيت شهري سنندج طي سه دهه گذشته به بيش از سه برابر افزايش يافته است. چنين مي نمايد كه يكي از عوامل مهم مهاجرت هاي روستايي استان كردستان، محدوديت هاي طبيعي آن باشد. اين محدوديت ها در چهار بخش نقش آفرين اند: اقليم، ارتفاع، شيب، و ناهمواري ها. روش تحقيق، پس رويدادي است كه در تبيين آن از نقشه توپوگرافي همچنين GIS و پرسشنامه استفاده شده است. نتايج تحقيق، كه با نقشه به نمايش درآمده اند، پهنه هاي آسيب پذير را مشخص مي سازند و اين را گوشزد مي كنند كه نظام استقرار در محيط روستايي استان- به طور خاص در شهرستان سنندج- با الزامات توسعه و تحولات امروزه سازگار نيست. در شهرستان سنندج عوامل طبيعي (اقليم، ارتفاع زياد، و شيب زياد) با وجود محدوديت هاي مكاني- فضايي و معيشتي، فقدان ايده منطقي در برنامه ريزي روستايي، مشكلات حاشيه شهر سنندج را نيز دوچندان كرده است. از طرفي هم با توجه به پتانسيل هاي محيطي منطقه مطالعاتي در زمينه فعاليت هاي باغداري، ماهيگيري و توسعه گردشگري با وجود چشم اندازهاي طبيعي و فرهنگي موجود در روستاها، مي توان با برنامه ريزي هاي درست، ساختار اقتصاد منطقه را متحول كرده و بهبود بخشيد.

 نسخه قابل چاپ

مطالعه حاضر با هدف مكان ‌يابي و اولويت ‌بندي منابع آب زيرزميني شهرستان سردشت واقع در استان آذربايجان‌ غربي براي احداث استخرهاي پرورش ماهي قزل ‌آلاي رنگين ‌كمان و با بهره‌ گيري از سامانه اطلاعات جغرافيايي(GIS) ، سنجش از دور (RS)، و رهيافت تصميم ‌گيري چندمعياره (MCDM) انجام گرفته است. بدين منظور پس از بررسي منابع و مطالعات انجام ‌شده پيشين در اين زمينه، معيارهاي موثر در مكان ‌يابي استخرهاي پرورش ماهي قزل ‌آلا - شامل 18 زيرمعيار فرعي، در 13 زيرمعيار اصلي، و 4 معيار اصلي – بدين ‌صورت دسته‌ بندي شدند: (1) اكولوژيک - آب (دبي آب، نوع منبع آب، دماي آب، PH) شكل زمين (شيب، ارتفاع)، كاربري اراضي، دوري از مناطق حادثه ‌خيز (دوري از مناطق سيل‌ خيز، دوري از مناطق زلزله ‌خيز)؛ (2) اقتصادي - نزديكي به بازار، سودآوري، و دسترسي به نيروي كار، (3) اجتماعي - اشتغال ‌زايي، نوع مالكيت بهره ‌برداري، تراكم جمعيت؛ و (4) زيرساختي - نزديكي به جاده، نزديكي به برق، يا نزديكي به تلفن ثابت و مانند اينها. وزن‌ دهي به معيارهاي مورد بررسي از طريق فرايند تحليل سلسله ‌مراتبي (AHP) انجام گرفت. در نهايت با استفاده از داده ‌هاي گردآوري ‌شده و تهيه لايه‌ هاي اطلاعاتي در محيط سامانه اطلاعات جغرافيايي يک مدل ارزيابي توان منابع آب براي پرورش ماهي قزل ‌آلا به ‌دست آمد، كه اين مدل توان منابع آب شهرستان را براي پرورش ماهي قزل ‌آلا در طبقات مختلف نشان داد. نتايج به دست آمده مشخص ساخت كه از كل 208 منبع آب مورد بهر‌ه‌ برداري (51 چشمه و 157 حلقه چاه)، 141 منبع آب داراي توان پرورش ماهي قزل ‌آلا هستند، كه از اين تعداد 29 منبع آب (3 چشمه و 26 حلقه چاه) توان نسبتا مناسب و 112 منبع آب (16 چشمه و 96 حلقه چاه) تواني مناسب بدين ‌منظور دارند.

 نسخه قابل چاپ

امروزه از جمله فرصت ‌هاي جديد اقتصادي و اجتماعي و اكولوژيكي كه به دليل نيازهاي جهاني به شدت در حال رشد و گسترش است، صنعت گردشگري است. كشور ايران به دليل دارا بودن پتانسيل‌ هاي متنوع و گسترده همواره به عنوان يكي از كانون ‌هاي گردشگري در قلمرو سرزميني مطرح بوده است. از همين رو، از ميان فرصت‌ هاي گردشگري موجود در كشور، جاذبه‌ هاي طبيعي و چشم ‌اندازهاي بكر و آب‌ و ‌هواي مناسب، زمينه را براي توسعه اكوتوريسم، بيش از ديگر جنبه ‌هاي گردشگري تقويت مي‌ كند. در اين زمينه، انجام برنامه‌ ريزي با رويكرد جديد مشاركتي و راهبردي مي ‌تواند يكي از شيوه‌ هاي بهره‌ برداري از اين فرصت‌ ها براي شهرهاي مياني با پتانسيل‌ هاي اكوتوريسم باشد. در اين ميان مناطق روستايي شهرستان مريوان به دليل موقعيت جغرافيايي آن داراي پتانسيل ‌هاي فراوان اكوتوريسم است كه تاكنون به دلايل متعدد، استفاده بهينه و پايدار از اين فرصت ‌ها نشده است. لذا در اين مطالعه بر اساس رويكرد برنامه ‌ريزي راهبردي مشاركتي و با استفاده از روش ‌شناسي توصيفي - تحليلي (تلفيقي از روش كمي و كيفي) و به‌‌ كارگيري مدل SWOT، كوشش شده است تا راهبرد اصلي براي اقدام در زمينه توسعه اكوتوريسم شهرستان مريوان از ديدگاه 50 نفر از كارشناسان و 150 نفر از مردم محلي به عنوان نمونه، شناسايي و ارائه گردد. يافته ‌ها نشان مي ‌دهد كه به منظور تقويت و توسعه اكوتوريسم پايدار در شهرستان مريوان، لازم است راهبردهاي متنوعي به عنوان مجموعه ‌اي راهبردي براي سياست ‌گذاري و مديريت و برنامه ‌ريزي اكوتوريسم مورد توجه قرار گيرند.

 نسخه قابل چاپ

امروزه زنان روستايي به ويژه در کشورهاي جهان سوم، بخش عمده‌ اي از فعاليت ‌هاي اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي را بر عهده دارند. وضعيت مشارکت زنان در ?? کشور در حال توسعه، نشان ‌دهنده اين است که زنان بيش از ?? درصد فعاليت ‌هاي کشاورزي را انجام مي ‌دهند. با توجه به محور بودن فعاليت ‌هاي کشاورزي در جريان توسعه اقتصادي کشور ما و نقش تعيين ‌کننده ‌اي که زنان روستايي در توليد مواد غذايي دارند، ارتقاي سطح دانش فني آنها براي زندگي هر چه بهتر اهميت ويژه ‌اي دارد. فراهم ساختن فناوري ‌هاي جديد براي مناطق روستايي باعث مي‌ شود که زنان نيازهاي آموزشي خود را بر طرف سازند. بدين منظور تحقيق حاضر با هدف بررسي عوامل موثر بر کاربرد آموزش الکترونيکي در آموزش زنان روستايي شهرستان ايلام انجام گرفته است. تحقيق از نوع کاربردي، و روش تحقيق آن همبستگي است. ابزار اصلي تحقيق پرسشنامه بود و به منظور بررسي روايي ابزار تحقيق، پرسشنامه در اختيار کارشناسان صاحب ‌نظر قرار گرفت. براي سنجش پايايي پرسشنامه نيز آزمون مقدماتي از طريق تکميل 30 پرسشنامه به عمل آمد و ضريب کرونباخ آلفا 0.87 محاسبه گرديد. جامعه آماري اين تحقيق شامل 8770 نفر از زنان روستاهاي شهرستان ايلام بودند که از اين تعداد بر اساس فرمول کوکران، 150 نفر به عنوان نمونه و به کمک روش نمونه ‌گيري تصادفي طبقه ‌اي با انتساب مناسب انتخاب شدند. تجزيه و تحليل آماري پس از استخراج داده ‌ها از طريق نرم ‌افزار رايانه ‌اي SPSS12 صورت گرفت. نتايج تحقيق نشان مي ‌دهد که عوامل اجتماعي و اقتصادي مهمترين عوامل موثر در اجراي آموزش الکترونيکي ‌اند، و عوامل آموزشي در اجراي آموزش الکترونيکي تاثير کمتري دارند. نتايج تحليل رگرسيون نشان داد که از نظر زنان روستايي، عوامل آموزشي و اجتماعي مي ‌توانند بيشترين تاثير را در آموزش الکترونيکي داشته باشند.

 نسخه قابل چاپ

تحقيق حاضر در سال 1388 در مراتع زمستانه استان سمنان، به منظور مقايسه تاثير روش ‌هاي مختلف و رايج بهره‌ برداري در بين روستاييان و عشاير منطقه، بر وضعيت مراتع به اجرا گذاشته شد. جامعه آماري تحقيق بر اساس پروانه چرايي به سه گروه تقسيم ‌بندي شد: تک ‌پروانه به نام بهره‌ بردار (افراز)، پروانه به ‌نام شخص به عنوان نماينده بيش از 2 بهره‌ بردار (مشاع)، و پروانه به نام شوراي روستا. افزون بر اينها، روش نمونه ‌گيري طبقه‌ بندي شده تصادفي با تخصيص متناسب مورد استفاده قرار گرفت و با بهره‌ گيري از فرمول، كوكران، در مجموع تعداد نمونه مورد نياز 50 مرتع تعيين گرديد. به منظور گردآوري داده‌ هاي مورد نياز از پرسشنامه و اندازه‌ گيري ‌هاي ميداني استفاده شد. نتايج آمار توصيفي نشان داد كه 66 درصد از روستاييان به صورت مشاع، 20 درصد به صورت شورايي و 14 درصد به طريق افرازي از مراتع منطقه بهره‌ برداري مي ‌كنند. نتايج آمار استنباطي نشان از آن داشت كه بين انواع شيوه ‌هاي بهره‌ برداري با وضعيت پوشش گياهي مراتع و ميزان تخريب مراتع رابطه ‌اي معني ‌دار وجود دارد (P<0.05). نتايج حاصل از آزمون t در زمينه بررسي وجود رابطه معني ‌دار بين عوامل موثر و ميزان تخريب مرتع، نشان داد كه وجود دامدار غيرمجاز و تجاوز به مرتع از ناحيه همسايگان در منطقه با ميزان تخريب، رابطه معني ‌داري مشاهده نمي ‌شود (P>0.05). ولي بين چراي زودرس و دام مازاد با تخريب مرتبع رابطه ‌اي معني ‌دار وجود دارد (P<0.05).

 نسخه قابل چاپ

قرن‌ هاست که مردم به دنبال زندگي خوب و مناسب بوده ‌اند؛ اما همواره اين پرسش اصلي وجود داشته است که زندگي مطلوب چيست. در پاسخ به اين پرسش، تعاريف و شاخص ‌هاي گوناگوني - اعم از عيني و ذهني - در مورد کيفيت زندگي مطرح شده ‌اند؛ و بدين ترتيب ارائه تعريفي واحد و مورد پذيرش همگان در عرصه جهاني براي شناسايي شاخص‌ هاي مناسب و سنجش و اندازه‌ گيري آنها، خود به نوعي معضل و دشواري بدل گرديده است. بايد اذعان کرد که کيفيت زندگي، به شدت از عوامل زمان و مکان تاثير مي ‌پذيرد و مولفه ‌ها و عوامل تشکيل ‌دهنده آن با توجه به دوره زماني و مکان جغرافيايي و سطوح توسعه ‌يافتگي متفاوت خواهند بود. با اين توصيف، تحقيق حاضر درصدد پاسخگويي به اين پرسش‌ هاست که کيفيت زندگي از نظر جامعه نمونه چگونه است؛ و آيا توزيع فضايي مي ‌تواند بر کيفيت زندگي تاثير نهد يا نه. روش تحقيق از نوع توصيفي - تحليلي است. به منظور تجزيه و تحليل داده‌ هاي حاصل از عمليات ميداني، از دو روش آمار توصيفي و استنباطي (آزمون t، تحليل واريانس) استفاده شده، و سپس نرم ‌افزار GIS براي نشان دادن توزيع فضايي به کار رفته است. جامعه آماري در اين پژوهش، مجموعه روستاهاي بخش مرکزي شهرستان دلفان است با جمعيت 81039 نفر در قالب 12451 خانوار. روش نمونه‌ گيري در اين پژوهش خوشه ‌اي چندمرحله ‌اي است که بر اساس تخصيص متناسب 21 روستا انتخاب شده است. براي تکميل پرسشنامه‌ ها 315 نفر از سرپرستان خانوارها به عنوان جامعه نمونه در نظر گرفته شدند. بر اساس ديدگاه ‌هاي جامعه نمونه، مي ‌توان کيفيت آموزش، محيط مسکوني و محيط فيزيکي، سلامت و امنيت، و نيز درآمد و اشتغال را پايين ‌تر از حد متوسط ارزيابي کرد؛ و کيفيت تعامل و همبستگي اجتماعي را در حد متوسط دانست. همچنين يافته‌ هاي تحقيق نشان از آن دارند که در روستاهاي بخش مرکزي شهرستان دلفان در تمام مولفه ‌هاي موثر بر کيفيت زندگي به لحاظ موقعيت مکاني و بعد فاصله، مي ‌توان تفاوت معناداري را مشاهده کرد. اين به گونه ‌اي است که ساکنان روستاهاي دشتي رضايتمندي بيشتري از مولفه ‌هاي مذکور داشته ‌اند، و پس از آنان مردم ساکن در روستاهاي کوهپايه ‌اي و کوهستاني جاي مي‌ گيرند. ديگر اينکه به لحاظ بعد فاصله، جز مولفه اقتصادي که تفاوت معناداري نداشت، تفاوت در ديگر مولفه ‌ها (کيفيت محيطي، کالبدي و اجتماعي) معنادار بود.

 نسخه قابل چاپ

در مباحث توسعه روستايي و كشاورزي، يكي از راه‌ حل ‌هاي رفع مشكل مالي كشاورزان و روستاييان همانا اعطاي اعتبارات خرد است. هدف اصلي اين پژوهش مطالعه و بررسي تاثيرات حضور شيرپزها به مثابه اعتباردهندگان خرد در نواحي روستايي است. روش مورد استفاده در اين پژوهش، روش تحقيق كيفي بر مبناي نظريه بنياني (گراندد تئوري) است. با استفاده از نمونه ‌گيري هدفمند و تئوريک (نظري) 22 نفر از توليدكنندگان شير به عنوان نمونه انتخاب شد. تكنيک ‌هاي مورد استفاده براي جمع‌ آوري اطلاعات شامل مصاحبه ‌هاي نيمه‌ ساختاريافته، مشاهده مشاركتي و غيرمشاركتي و مشاهده اسناد و مدارک موجود و يادداشت ‌هاي روزانه بود. پديده نهايي منتج از اين كنش متقابل، تغيير كنش ‌هاي پيوسته توليدكنندگان به كنش گسسته و انفرادي بوده است. شرايط علي، شرايط مداخله‌ گر، راهبردهاي به كار گرفته شده، و پيامدهاي اين تغيير كنش بدين شرح ‌اند.
شرايط علي: كاهش هنجار عمل متعامل، بدبيني به شراكت، پول ‌گرايي شديد، گسترش ارتباطات برون ‌محلي، كاهش سطح اعتماد درون ‌محلي و عدم احساس نياز به يكديگر به علت حضور شيرپزها؛
شرايط مداخله‌ گر: اولويت ‌دادن به منافع آني و نه منافع آتي، و تحرک بالاي شيرپزها؛
راهبردها: پايبندي محكم به تعهدات، پناه بردن به شيرپزها، انكار نقش خود و تاييد و تاكيد بر شيرپزها، احساس ناتواني يا كم ‌تواني؛
پيامدها: توسعه ‌نيافتگي روستا، تشديد وابستگي، بازتوليد نابرابر، تاخير در رسيدن به خودباوري و خوداتكايي.

 نسخه قابل چاپ

با توجه به اهميت مديريت روستايي در تحقق اهداف توسعه روستايي، و با در نظر گرفتن اينكه توسعه پايدار در شرايط فعلي جهان بر اساس دانايي ‌محوري است، مديريت توسعه پايدار روستايي ايران نيز بايد به دانايي ‌محوري تكيه و تاكيد كند. دهياران چونان بازوي اجرايي شوراها و دولت در امور روستاها هستند، بر همين اساس هدف مطالعه حاضر بررسي ميزان بهره‌ برداري از فناوري اطلاعات در مديريت روستاهاي ايران و مشخص ساختن تاثير عوامل جغرافيايي و ويژگي ‌هاي شخصي دهياران بر اين استفاده است. روش تحقيق تحليلي - توصيفي بوده و اطلاعات مورد نياز به روش اسنادي و ميداني جمع ‌آوري شده ‌اند. بر اساس چارچوب نظري تحقيق نيز ابزار پرسشنامه ‌ها براي جمع ‌آوري اطلاعات ميداني به كار رفته است. براي اين منظور، 16 دهيار روستاهاي داراي دهياري شهرستان گلوگاه و 33 دهيار روستاهاي داراي دهياري شهرستان بهشهر از استان مازندران، پرسشنامه ‌ها را تكميل كردند. تحليل‌ هاي آماري نتايج به دست آمده حاكي از آن ‌اند كه بين دهياران منطقه مورد مطالعه از نظر استفاده از فناوري اطلاعات در سطح اطمينان 95 درصد و در سطح معناداري 0.532 تفاوت معناداري وجود دارد؛ اما بين دهياران دو شهرستان گلوگاه و بهشهر از اين نظر تفاوت معناداري از نظر آماري به چشم نمي‌ خورد. به علاوه، نتايج تحقيق نشان از آن داشت كه بين ميزان استفاده از فناوري اطلاعات و تحصيلات دهياران در سطح اطمينان 95 درصد و در سطح معناداري 0.017 تفاوت معناداري وجود دارد. اما بين ميزان استفاده دهياران از فناوري اطلاعات و متغيرهايي جغرافيايي مورد مطالعه در اين تحقيق - شامل ميزان فاصله از مركز شهرستان و استان، نوع راه ارتباطي، وضعيت توپوگرافي و سطح امكانات روستا - هيچ‌ گونه تفاوت معناداري از نظر آماري ديده نمي ‌شود.

 نسخه قابل چاپ

روستاگرايي مفهومي است مرتبط با پيوندهاي شهر و روستا و تاثيرات متقابلي که اين دو سکونتگاه انساني در عرصه فضاي جغرافيايي سرزمين بر هم دارند. رواج شيوه معيشت و زندگي شهري در مناطق روستايي، چهره مناطق روستايي را دگرگون ساخته و ساختارهاي اقتصادي، اجتماعي و اکولوژيکي جديدي را خلق کرده است. بر اين اساس، کارکردهاي روستايي نيز در مناطق روستايي متنوع و گسترده شده اند. بنابراين انجام تحليل فضايي از درجه روستاگرايي يا روستايي بودن مي تواند متوليان توسعه و برنامه ريزي روستايي را به تهيه و اجراي برنامه هاي متناسب با وضع موجود و پتانسيل ها هدايت کند. از سوي ديگر، درجه روستاگرايي منجر به تعمق بيشتر در راه هاي حفظ جامعه روستايي با شيوه و سبک معيشتي و فعاليتي بومي به عنوان ميراث تمدن مي گردد. تاکنون مطالعات متعددي در سطح جهاني در زمينه روستاگرايي انجام شده که نتايج آنها مي تواند پايه اي براي ارزيابي روستاگرايي در کشور باشد. هدف اصلي مقاله حاضر سنجش روستاگرايي است و براي انجام آن از رويکرد ترکيبي با روش شناسي توصيفي - تحليلي استفاده گرديد. در اين راستا، پرسش نامه هايي با در نظر داشتن شاخص هاي روستاگرايي در سطح جهاني و انطباق آن با شرايط منطقه طراحي شد. پس از جمع آوري داده ها از 21 روستاي دهستان حومه مرکزي شهرستان خدابنده، از مدل تاپسيس فازي براي سنجش درجه روستاگرايي استفاده گرديد. نتايج به دست آمده نشان مي دهند که روستاهاي قانلي، چپقلو و داشلوجه به ترتيب با امتيازات 0.648، .608 و 0.577 درجه روستاگرايي بالايي دارند و در مقابل در روستاهاي زواجر، لاچوان و دوتپه سفلي درجه روستاگرايي پايين تر است. در مجموع مدل استفاده شده به خوبي توانسته است درجه روستاگرايي را در ميان روستاهاي منطقه تبيين و اولويت بندي کند، به طوري که يافته هاي حاصل از مطالعات ميداني و مشاهدات عيني، کاملا با واقعيت هاي موجود در سکونتگاه هاي روستايي منطبق است.

 نسخه قابل چاپ

رويکرد معيشت پايدار يکي از رويکردهاي تحليلي جديد در زمينه توسعه روستايي است که در سال هاي اخير به منظور توسعه روستايي و کاهش فقر مورد توجه قرار گرفته است. به تازگي در الگوي جديدي به نام چارچوب معيشت پايدار براي گردشگري تلاش شده است با شناخت روابط و شکاف هاي موجود ميان رويکرد پايدار و بافت گردشگري و مباحث اساسي مربوط به هر يک، همگي در يک الگو ادغام شوند. در تحقيق پيش رو با کمک چارچوب تحليلي معيشت پايدار گردشگري و ترکيبي از روش هاي تحليل کمي و کيفي و با استفاده از مطالعه موردي، نقش و تاثيرات گردشگري به عنوان استراتژي معيشت پايدار در توسعه روستاي برغان از توابع شهرستان ساوجبلاغ مورد بررسي قرار مي گيرد. سوال اصلي تحقيق اين است که گردشگري در چارچوب معيشت پايدار چه تاثيري بر ابعاد مختلف معيشت و توسعه روستا داشته است؟ و آيا وضعيت موجود گردشگري تاثيرات پايداري بر توسعه روستا در قالب مولفه و شاخص هاي معيشت پايدار داشته است؟ در پاسخ به اين سوال ?? شاخص معرف اثرگذاري پايدار گردشگري در قالب سه گروه مولفه هاي زيست محيطي، اجتماعي و اقتصادي بر اساس نظر کارشناسان شناسايي و درجه اثرگذاري آنها اندازه گيري شده است. براي گردآوري داده ها از دو روش اسنادي و پيمايشي، شامل مصاحبه و پرسشنامه استفاده شده است. براي اين منظور ?? مورد مصاحبه با کارشناسان و مطلعين روستا انجام شده و ?? مورد پرسشنامه در سطح نمونه خانوارهاي ساکن روستا تکميل شده است. داده هاي پرسشنامه با استفاده از روش هاي آمار توصيفي و استنباطي تحليل و داده هاي کيفي به دست آمده با استفاده از روش تحليل محتوا و چارچوب عناصر اصلي رويکرد معيشت پايدار گردشگري بررسي شده اند. نتايج نشان مي دهند که گردشگري در روستاي برغان، اگرچه باعث به وجود آمدن اشتغال و در نتيجه درآمد مرتبط با گردشگري و نيز کمک به رشد برخي از فعاليت هاي روستايي مانند باغداري و خدمات شده است، اما اين تاثير بسيار محدود است و تنها برخي از خانوارها را دربر مي گيرد. همچنين به علت نبود نهاد محلي و متولي مختص گردشگري، منافع عمومي حاصل از گردشگري براي کل جامعه محلي محقق نشده است. درمجموع، گردشگري بر جنبه هاي ديگري چون مسائل اجتماعي، زيست محيطي و نهادي تاثيرات مثبت چنداني نداشته و در مواردي تاثيرات منفي اجتماعي و زيست محيطي به همراه داشته است.

 نسخه قابل چاپ

يکي از مواردي که در زمينه توسعه پايدار روستايي کمتر مورد توجه قرار گرفته است، ارزيابي و اولويت بندي معيارهاي آن است. در مطالعه حاضر سعي شده است با استفاده از تکنيک تحليل سلسله مراتبي اولويت بندي معيارهاي پايداري روستايي براي منطقه مورد مطالعه يعني شهرستان دنا انجام گيرد. با مطالعه تحليلي و مرور منابع ثانويه، معيارها يا شاخص هاي پايداري روستايي با توجه به پنج عنصر ارتباطي، فرستنده (نهادها/ سازمان هاي توسعه)، محتواي پيام (توسعه پايدار روستايي)، رسانه ها (کانال هاي) ارتباطي، گيرنده (کشاورزان/ روستاييان) و نظام بازخورد (نظارت و ارزش يابي) مشخص شدند. سپس با استفاده از مطالعه دلفي و انجام يک پيمايش در منطقه مورد مطالعه، اولويت بندي مقدماتي معيارها و راهبردها مشخص شد و سرانجام با انجام تحليل سلسله مراتبي اولويت بندي نهايي آنها مشخص گرديد. نتايج پژوهش صورت گرفته نشان دادند که در بعد سازماني، «کاهش آشنايي و روابط شخصي (پارتي بازي)» و «تقويت نظام نظارت و کنترل ادارات مرکزي بر کارکنان ميداني»، مهم ترين معيارهايي هستند که در اصلاح ساختار سازماني و بهبود آن به منظور توسعه پايدار روستايي بايد مورد توجه قرار گيرند. در بعد اجتماعي - فرهنگي توسعه پايدار کشاورزي نيز معياري که شرکت کنندگان بر آن تاکيد خاص داشتند،«افزايش اشتغال کشاورزان، به ويژه جوانان» بوده است. همچنين، بعد اقتصادي - فني توسعه پايدار روستايي «نظام مناسب بازاريابي و فروش محصولات» بالاترين اولويت را به خود اختصاص داده است و در بعد زيست محيطي نيز تاکيد بر «رعايت زمان مناسب مبارزه شيميايي» و «مديريت تلفيق آفات و بيماري ها» بوده است. همچنين، بررسي وضعيت ديگر معيارهاي مورد پژوهش، يعني معيارهاي مربوط به «رسانه هاي ارتباطي»، «مخاطبان» و «نظام نظارت و ارزش يابي» نشان داد که هيچ يک از آنها وضعيت پايداري ندارند. اين يافته ها نشان دهنده ضرورت بازنگري سازمان هاي توسعه در فعاليت هاي مختلف خود به ويژه براي تحقق توسعه پايدار روستايي، با توجه به الگوهاي ارتباطي هستند.

 نسخه قابل چاپ

امروزه يکي از راهبردهاي موثر در توسعه همه جانبه و خودپايدار نواحي روستايي، استفاده از مشارکت و توانمندي هاي مردم، به ويژه روستاييان براي عمران و توسعه مناطق روستايي در تمام ابعاد آن است. مهم ترين ابزار نيل به اين مقصود تشکيل نهادهاي سازمان دهي شده غيردولتي است، که بر اساس نياز و توانايي گروه هاي مختلف ساکن روستا، در موضوعات متنوع و ضروري محيط بومي و محلي، به منظور اجراي برنامه هاي توسعه اي روستاها ايجاد مي گردد. در سال هاي اخير، شوراهاي اسلامي و دهياري ها به عنوان مديريت جديد روستاها تعريف گرديده اند و دهياران و شوراهاي اسلامي به عنوان نهادهاي مردمي و محلي که مديريت روستاها را برعهده دارند، مي توانند با سياست گذاري، مديريت و اجراي برنامه هاي مختلف آموزشي، توسعه زيرساخت هاي لازم، کمک به جذب منابع مالي و اموري از اين دست، در توسعه کارآفريني در روستاها نقش اساسي ايفا کنند و زمينه را براي توسعه کارآفريني روستايي فراهم آورند. تحقيق حاضر از نظر نوع کاربردي و روش انجام به صورت پيمايشي بوده و در گردآوري اطلاعات تحقيق از روش اسنادي و ميداني استفاده شده و ابزار گردآوري اطلاعات نيز پرسش نامه و مصاحبه بوده است. اطلاعات به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS و داده هاي توصيفي و تحليلي، تجزيه و تحليل شده اند. جامعه آماري تحقيق شامل روستاييان، کارآفرينان و مسوولان محلي در دهستان هاي بهاباد بوده که بر اساس فرمول کوکران حجم نمونه 143 نفر از روستاييان و تعداد 45 نفر از مسوولان، صاحب نظران و کارشناسان و 30 نفر از کارآفرينان انتخاب گرديده است. نتايج حاصل از تحقيق نشانگر آن است که دهياران و شوراهاي اسلامي در زمينه توسعه کارآفريني روستايي عملکرد نسبتا موفقي داشته و از نظر مردم فعاليت هاي کارآفرينان، مسوولان محلي، دهياران و شوراها زمينه هاي لازم را براي توسعه کارآفريني روستايي، از جمله زيرساخت هاي کارآفريني، رفتار و نگرش کارآفرينانه، جذب منابع مالي و اقتصادي و عوامل فرهنگي و اجتماعي فراهم کرده و عملکرد دهياران و شوراها در اين موارد قابل قبول بوده است و منجر به توسعه کارآفريني روستايي شده است.

 نسخه قابل چاپ