بانک مقالات کشاورزی

در مطالعات حاضر تلاش بر اين است تا با استفاده از آمار و اطلاعات حاصله از عمليات صحرايي نمونه برداري و اندازه گيري هاي بعمل آمده رسوب در ايستگاه هاي رسوب سنجي رودخانه هاي استان خوزستان بتوان تصويري از وضعيت فرسايش سطحي اراضي بالادست حوضه هاي مورد مطالعه و بالاخص ميزان مواد فرسايش و رسوبي ورودي به مخازن سدهاي در دست بهره برداري كارون، دز، مارون و كرخه ارايه نمود. از آنجا كه بخشي از خاك فرسايش يافته از يك حوضه بسته، در نهايت امر با جريان آب آبراهه خروجي، از بستر اوليه خود خارج مي شود، در بسياري از مطالعات فرسايش سعي شده است تا ميزان بار رسوبي خروجي با ميزان فرسايش سطحي اراضي بالادست ارتباط داده شده و مقدار فرسايش از اين طريق محاسبه مي شود. طي اين پژوهش جمعا بر روي تعداد 3331 نمونه غلظت و دبي رسوب معلق همزمان با همين تعداد دبي آب نمونه برداري اندازه گيري شده كارهاي آماري تعيين حداقل، حداكثر و ميانگين پارامترهاي فوق الذكر در ايستگاه هاي پل شالو، گتوند، ملاثاني، اهواز و فارسيات بر روي رودخانه كارون و ايستگاه هاي تله زنگ، دزفول، حرمله و بامدژ بر روي رودخانه دز انجام پذيرفته است. همچنين در تحقيق حاضر نتايج دبي رسوب - دبي آب براي تعدادي از ايستگاه هاي شاخص و مهم رودخانه هاي استان نظير ايستگاه هاي پل شالو، سد كارون، ملاثاني و اهواز بر روي رودخانه كارون، ايستگاه هاي تله زنگ و دزفول بر روي رودخانه دز، ايستگاه هاي ايدنك و بهبهان بر روي رودخانه مارون و ايستگاه پاي پل بر روي رودخانه كرخه در طي يك دوره پنج ساله (70-1365) در مختصات لگاريتمي رسم و اقدام به تعيين رابطه دبي - دبي رسوب گرديده و سپس با بكارگيري آمار دبي روزانه، بار رسوبي معلق در ماهها و سالهاي آبي فوق الذكر براي ايستگاه هاي مذكور محاسبه و برآورد گرديده است با توجه به اهميت سدهاي مخزني و در حال بهره برداري دز و كارون و با نگاهي به نتايج حاصله ملاحظه مي شود كه ساليانه بار رسوب معلق معادل 12.34 و 10.7 ميليون تن درسال بترتيب در ايستگاه هاي تله زنگ و پل شالو كه ورودي به سدهاي فوق الذكر مي باشند محاسبه گرديده است. چنانكه وسعت حوضه آبخيز حد فاصل ايستگاه هاي مذكور با مخازن سدها را ملحوظ نمائيم مي توان گفت كه ساليانه حدود 13.32 و 11.94 ميليون تن رسوب بار معلق به ترتيب به مخازن سدهاي دز و كارون وارد مي شود. با توجه به وسعت كل حوضه آبخيز موردنظر كه براي سدهاي دز و كارون به ترتيب برابر با 17525 و 27014 كيلومتر مربع در نظر گرفته شده است، دبي ويزه رسوبي درسدهاي دز و شهيد عباسپور بترتيب برابر 874.2 و 530.46 تن در كيلومتر مربع در سال محاسبه گرديده است. با توجه به وسعت حوضه هاي مذكور و رطوب ويژه و همچنين، در نظر گرفتن وزن مخصوص رسوبات (بطور متوسط 1200 كيلوگرم درمتر مكعب) ميزان فرسايش خاك سطحي در حوضه آبريز رودخانه هاي دز و كارون بترتيب برابر 0.73 و 0.44 ميلي متر در سال برآورد گرديده است.

ته نشيني مواد ناشي از فرسايش آبخيز شيراز در چاله مهارلو (10 كيلومتري جنوب شرقي شهر) سبب كاهش ژرفاي آب بويژه در ناحيه غربي مي گردد. پيامد اين مساله حركت آب به سوي اراضي مجاور و تاثير آن بر بالا آمدگي سطح سفره آب مي باشد. شناخت منشا و تعيين ميزان مواد ورودي به درياچه نقش مهمي در برنامه ريزي مديريت نگهداري درياچه و كاهش معضلات دارد. از آنجا كه عمق درياچه مهارلو محدود مي باشد، به اعتقاد گروهي از كارشناسان پيش بيني مي شود در آينده فضاي فعلي قادر به نگهداري هرز آبهاي حوزه نباشد. در زمينه منشا مواد ورودي به درياچه نيز اختلاف نظر وجود دارد. در اين نوشتار ميزان مواد ورودي به درياچه در چند دهه گذشته، با استفاده از رديابي، با كاربرد سزيم - 137، بررسي گرديد و يافته ها نشان مي دهد كه در 50 سال گذشته حدود 50 سانتي متر به ته نشست هاي درياچه افزوده شده است. از آنجا كه ژرفاي متوسط درياچه به 55 سانتي متر برآورد شده است بنابراين، با اين روند ظرف 55 سال آنده درياچه از مواده همران سيلاب پر مي شود. با توجه به شرايط تشديد فرسايش در اراضي حوزه و گسترش فعاليت هاي عمراني بدون رعايت اصول حفاظتي در عرصه آبراهه ها، پيش بيني مي شود با ورود مواد بيشتر به درياچه اين زمان خيلي كوتاهتر شود. اين مساله ضرورت ارايه طرحهاي جامع مهار فرسايش و رسوب را در حوزه اجتناب ناپذير مي سازد.

از آنجايي كه فرسايش آبي مهمترين عامل از دسترس خارج شدن خاك مي باشد در اين تحقيق ميزان خاكي كه سالانه از زير حوزه املا لاسم از حوزه آبخيز هراز خارج مي شود محاسبه گرديد تا بعنوان معياري براي كنترل به حداقل رساندن آن طي عمليات حفاظتي واقع گردد. يكي از روش هاي تجربي برآورد فرسايش خاك و توليد رسوب براي حوزه هاي فاقد آمار رسوب، روش MPSIAC مي باشد كه بيشترين عوامل موثر در فرسايش خاك و توليد رسوب در آن دخالت دارد و طبق مطالعات انجام يافته در اكثر حوزه هاي آبخيز كشور بكار مي رود. در اين تحقيق با توجه به عوامل نه گانه روش مذكور به برآورد ميزان توليد رسوب حوزه آبخيز مورد مطالعه اقدام شده است. ابتدا داده هاي لازم براي هر فاكتور جمع شد. سپس با استفاده از تحليل مكاني داده ها، محاسبات رياضي با توجه به فرمول نهايي برآورد مقدار رسوب صورت گرفت و سپس ميزان توليد رسوب در 5 كلاس فرسايش طبقه بندي شد. طبق نتايج بدست آمده درجه رسوب دهي در اين حوزه 67 و ميزان رسوب دهي سالانه 412.710 مترمكعب در كيلومترمربع محاسبه گرديده كه بيانگر شدت رسوبدهي متوسط حوزه مورد مطالعه مي باشد.

اگر ساير خصوصيات موثر بر فرسايش ثابت در نظر گرفته شود، ميزان تلفات خاك مستقيما متناسب با ميزان فرسايندگي باران خواهد بود. تاكنون شاخص هاي مختلفي در دنيا ارايه شده اند كه بسته به منطقه جغرافيايي، مقياس، شرايط محلي و نوع اندازه گيري متفاوت از هم هستند. در اين تحقيق ضمن مرور مطالعات انجام شده، شاخص مناسب براي شرايط ايران انتخاب شده و نقشه طبقه بندي شده فرسايندگي باران بر اساس آن تهيه شده است. در اين تحقيق، ابتدا وضعيت ايستگاه ها از نظر پراكنش، كيفيت و نوع داده ها بررسي شد. با مرور مطالعات و تحقيقات انجام شده در سطح جهان و با توجه به محدود بودن ايستگاه هاي مجهز به باران نگار و برخي عوامل ديگر، شاخص فورنيه اصلاح شده كه بر اساس آمار بارندگي ماهانه قابل محاسبه است، مورد استفاده قرار گرفت. به اين منظور شاخص فوق در 1337 ايستگاه داراي بيش از 20 سال آمار بارندگي محاسبه شد. از بين روش هاي ميان يابي بررسي شده، روش كريجينگ معمولي روشي مناسب براي برآورد شاخص فرسايندگي باران در سطح كشور تشخيص داده شد. در ادامه نقشه فرسايندگي كشور به روش ياد شده تهيه شد. براي بررسي وضعيت فرسايندگي باران و پتانسيل فرسايش ناشي از آن در سطح كشور، نقشه حاصل در پنج كلاس ناچيز، كم، متوسط، زياد و خيلي زياد طبقه بندي شد. حدود 41 درصد كل كشور را طبقه فرسايندگي كم تشكيل مي دهد و طبقه هاي ناچيز (27.24 درصد)، متوسط (18.96)، زياد (8.4) و خيلي زياد (4.5) به ترتيب در رده هاي بعدي قرار دارند.

حوزه تلوار چاي يكي از واحدهاي هيدرولوژي قهرد - كلوچه مي باشد كه در اثر توسعه خندق هر ساله بيش از 720 تن خاك در سطح 210 متر مربع از سطح آن از طريق جريان آب خارج مي شود. تحقيق به منظور بررسي پايداري خاك از طرفي و تعيين مقدار K فرسايش پذيري در نقاط مختلف حوزه از طرف ديگر انجام شد. در كارهاي ميداني نمونه برداري و تشريح پروفيل خاك، تعيين ساختمان خاكدانه ها و عمق خاك، تعيين ويژگي هاي ژئومرفولوژي واحدها و نوع استفاده از اراضي و بررسي نقاط در حال تخريب صورت گرفت. با توجه به نتايج واحدهاي اراضي حوزه تعيين و با بهره گيري از منابع اطلاعاتي مختلف مرز واحدها ترسيم گرديده مقادير نسبت جمع مقدار لاي و ماسه به درصد رس خاك واحدها محاسبه شد و فرسايش پذيري مربوط به هر واحد بدست آمد و اطلاعات خاك، زمين شناسي، ژئومرفولوژي، ويژگي هاي خاك و فرسايش پذيري در محيط GIS به نقشه تبديل شده و در نهايت اطلاعات هر واحد با هم مقايسه شدند. نتايج نشان داد كه فرسايش پذيري در واحد اراضي 1 و 4 در بيشترين مقدار و در واحد 1 و 2 در پايين تر حد است و اختلاف معني داري بين واحد 1 و 4 با ديگر واحدها از نظر فرسايش پذيري خاك وجود دارد.

با پردازش، تعبير و تفسير عكسها و تصاوير ماهواره اي، اهميت جايگاه و كاربردهاي علوم و تكنولوژي فضايي كه قادر به پيش بيني بروز حوادث غير مترقبه و هشدارهاي لازم، آشكارسازي فعاليتهاي مخاطره آميز زيست محيطي و كاهش اثرات ناشي از آنها، مديريت فرسايش، پيش بيني فصلي و سالانه آب و هوا و بررسي اثر آنها بر كشاروزي، خشكسالي و پيشروي كوير، برنامه ريزي و مديريت منابع، نظير معادن، جنگل، مرتع، ماهيگيري، وحوش، مديريت آب آشاميدني و آشكارسازي آلودگي آب و جلوگيري از امراض، تهيه انوع شكل هاي موضوعي و كارتوگرافي در مقياس هاي گوناگون معين مي گردد.
تغيير كاربري در جنلگها و مراتع به انواع زراعت آبي، ديم، باغات و تاسيسات شهري و صنعتي، در اراضي شيبدار و حساس به فرسايش ميتواند باعث ايجاد و توسعه روند فرسايش و رسوبزايي و سيل خيزي و زمين لغزش در حوزه هاي آبخيز باشد. در اين تحقيق از روش تفسير و پردازش رقومي تصاوير ماهواره اي لندست 7، سنجنده ETM مربوط به سال 2002 ميلادي براي تهيه شكل فرسايش در پنج حوزه بزرگ محاط استان تهران شامل حوزه طالقان رود، هراز، درياچه نمك، جاجرود - كرج و كوير مركزي استفاده شد. در اين شكل انواع اشكال فرسايشي هزار دره، فرسايش خندقي با شدت زياد، فرسايش خندقي با شدت متوسط، فرسايش خندقي با شدت كم، پهنه هاي با اشكال فرسايشي بادي و بستي سيلگير تفكيك گرديد.

بارندگي يكي از مهمترين پارامترهاي ورودي در هر حوزه آبخيز مي باشد. اندازه گيري نقطه اي بارندگي، عدم پراكنش مناسب ايستگاه هاي بارانسنجي و همچنين عدم دسترسي به برخي مناطق براي اندازه گيري باعث شده است تا نياز به ميانيابي داده ها وجود داشته باشد. روش هاي زمين آماري به دليل در نظر گرفتن موقعيت و آرايش داده ها و همبستگي مكاني آنها مناسب به نظر مي رسند، اما به دليل تعداد ناكافي داده داراي محدوديت مي باشند. بنابراين مي توان با بررسي وضعيت منطقه از لحاظ اقليمي و ساير خصوصيات به روابطي رسيد كه بتوان توليد داده كمكي براي منطقه نمود (نظير رگرسيون). ولي داده هاي توليدي خود داراي درصدي خطا هستند كه ايجاد عدم هم ارزي با داده هاي مشاهده اي مي كنند. لذا به نظر مي رسد استفاده از تئوري فازي، كه توانايي استفاده از داده هاي تخميني داراي خطا و اعداد كارشناسي را دارد، مي توان در برآورد دقيقتر بارندگي كمك نمايد. در اين تحقيق روش فازي كريگينگ مورد ارزيابي قرار گرفته و سپس با روشهاي كريگينگ معمولي، كوكريگينگ و TPSS براي برآورد بارندگي سالانه مورد مقايسه قرار گرفته است. براي اين منظور از دو حالت داده استفاده گرديد. در حالت اول همه داده ها فازي گرديد، در حالت دوم تعدادي نقطه كمكي انتخاب و فقط اين نقاط فازي گرديدند. نتايج نشان مي دهد كه تقسيم منطقه به واحدهاي همگن، با استفاده از روش تحليل خوشه اي، داده هاي بارندگي را ايستا مي نمايد. نتايج آناليز نيم تغيير نما نشان مي دهد كه در هر منطقه بارندگي سالانه داراي همبستگي مكاني مي باشد. ضمن آنكه استفاده از اعداد فازي باعث افزايش شعاع همبستگي گرديده است. نتايج بررسي روشها نشان ميدهد كه براي بارندگي سالانه استفاده از روش فازي كريگينگ در هر دو حالت بهتر از ساير روشها عمل مي نمايد.

واحد هيدرولوژيك كهردان (1-4-3) ازحوزه كارون جنوبي به وسعت 800 كيلومتر مربع، در جنوبي ترين قسمت استان اصفهان واقع مي باشد. براي تهيه شكل پهنه بندي خطر حركت هاي توده اي ابتدا با استفاده از عكس هاي هوايي، شكل هاي زمين شناسي تهيه شده و بررسي هاي ميداني، شكل پراكنش زمين لغزشها تهيه گرديد. سپس با استفاده از ساير منابع اطلاعاتي نظير شكل هاي موضوعي موجود، اقدام به بررسي و تعيين عوامل موثر در وقوع لغزش (تعداد 8 پارامتر) و شكل هاي لازم در مقياس 1:50000 گرديد. به منظور بالا بردن دقت، سرعت و سهولت تحليل، تمامي اطلاعات مكاني و توصيفي در محيط GIS وارد نرم افزار Ilwis گرديد. پس از تهيه لايه هاي اطلاعاتي مورد نياز، ابتدا با استفاده از پارامترهاي موثر در وقوع لغزش، اقدام به تهيه شكل هاي پهنه بندي خطر لغزش در دو روش آماري رگرسيون خطي و آناليز مميزي نموده و سپس مورد ازيابي قرار گرفتند.

بكارگيري تاسيسات رسوبگيري در دهانه هاي آبگير، به منظور جداسازي رسوب، از مباحث كاربردي در پروژه هاي آبگيري ازمسيل ها و رودخانه ها است. در اين مقاله موضوع جداسازي رسوبات وارد شده به سيستم هاي آبگيري با استفاده از روش ها و سازه هاي مختلف از جمله حوضچه هاي رسوب گير مستطيلي شكل متعارف، كانال هاي رسوب گير زانويي و يا انحنادار، رسوب گير گردابي - چرخشي، مجاري يا تونل هاي جداساز رسوب و رسوب گير جانبي مورد بحث و بررسي قرار گرفته و قابليت ها، محدوديت ها، و معيارهاي طراحي هر يك از آن ها بيان مي شود. بر اساس نوع پروژه آبگيري و بر مبناي ديدگاه هاي كارشناسي، استفاده از يك سازه و يا تركيبي از سازه هاي اشاره شده ميتواند مورد توجه قرار گيرد. در اين خصوص انتخاب روش يا روش هاي مناسب، منوط به بررسي كامل و دقيق شرايط هيدروليكي، مورفولوژيكي و رسوبي رودخانه و در نظر گرفتن ويژگي هاي فني و اقتصادي طرح مي باشد.

خوربندي ريگ در فاصله حدود 120 كيلومتري شمال غربي بوشهر واقع شده است. اين خور از شمال به رودخانه شور متصل بوده و مشخصا از انواع خورهاي ساخته شده در پناه سدهاي رسوبي (Bar built Estuary) مي باشد. در حال حاضر خورريگ به عنوان يك پايانه تبادل رسوبات دريايي و خشكي است. مشكل رسوبگذاري در خورريگ مربوط به رسوبگذاري رسوبات ريزدانه در مرداب خور و نهشته شدن رسوبات ماسه اي در بخش درياي و مصب آن است. در اين تخقيق بر اساس خصوصيات تركيبي رسوبات، موفولوژي دانه ها، نوع و توزيع كاني هاي سنگين نقش مناطق برخاستگاه در تامين رسوبات ماسه اي و درشت دانه تر بخش هاي مختلف خور ريگ تعيين گردد. بدين منظور از 20 نمونه از رسوبات سخت نشده و 3 نمونه از واحدهاي سنگي غالب بالادست حوزه خور ريگ مقطع نازك ميكروسكوپي تهيه شده است. از نتايج بررسي كاني هاي فرعي به ويژه كاني هاي سنگين در جهت ارتباط هرچه بيشتر برخاستگاه هاي رسوب با رسوبات مقصد استفاده شده است. نتايج نشان داد كه متوسط 71 درصد تركيب رسوبات مناطق برخاستگاه و 80 درصد تركيب رسوبات بخش هاي دريايي و رودخانه اي و مصب خورريگ تركيبي آهكي دارند. بدين ترتيب نام تركيب رسوب در تمام نمونه هاي مورد مطالعه كالك ليتايت (CRF) است. سازند بختياري با 96 درصد فراواني خرده سنگي به ويژه آهكي يكي از منابع مهم تركيب رسوبات بخش هاي ياد شده خور ريگ به شمار ميرود. از طرفي رسوبات مناطق برخاستگاه ساحلي و بخش دريايي خورريگ بين 90 تا 10 درصد مورفولوژي اليتي دارند. مطالعه مقاطع نازك رسوبات نشان داد كه حداكثر تا 10 درصد از رسوبات بخش دريايي خور، 30 درصد از بخش ميان جزر و مدي مصب خور، و تا 20 درصد از دلتاي رود شور داراي برخاستگاه دريايي هستند و عمدتا تاثير آنها به مصب خور معطوف شده است.

آبكندهاي استان كرمان تقريبا كل در تمامي سطح استان پراكنده اند، و مساحتي حدود 35200 هكتار را دربر مي گيرند. آبكندها عمدتا جانبي و منطبق با دره و در امتداد هكش طبيعي منطقه بوده و داراي بافت خاك عمدتا Loam تا Sandy در لايه هاي سطحي و عمقي مي باشند. پلان عمومي آنها پنجه اي و خطي است. بخش اعظم آبكندها داراي پلان و پيشاني نوكدار و مدور وشاخه اي مي باشند. علل عمده ايجاد آبكند شامل: فرسايش پذيري خاك، شيب، تغيير كاربري اراضي و بهره برداري نامناسب توسط انسان، رها نمودن پساب آب آبياري بر روي اراضي، و تخريب پوشش گياهي، و وقوع سيل، و عمليات عمراني مانند راهسازي و معدن و جريانات رودخانه اي مي باشند. تغيير عمق متوسط آبكندها از 0.23 تا 2.31 متر است. نيمرخ پيشاني آبكندها مايل و عمودي و شكل مقطع عرضي آنها U شكل، مركب و ذوزنقه اي مي باشد.

به دليل نياز جوامع بشري به نقشه هاي پهنه بندي خطر لغزش، روشهاي مختلفي جهت تهيه نقشه هاي پهنه بندي خطر لغزش ارايه شده كه هر يك از آنها داراي محاسن و معايب خاص خود مي باشد. از جمله روش هاي پهنه بندي خطر لغزش ارايه شده مي توان به روش پهنه بندي خطر لغزش انجمن زمين شناسي مهندسي تايوان و نيلسون اصلاح شده اشاره نمود. روش هاي مزبور در طول ساليان اخير در حوزه آبخيز كشور مورد استفاده قرار گرفته اند. در طول اين پژوهش نقشه پهنه بندي خطر لغزش حوزه آبخيز كن - سولقان با بكارگيري دو روش مزبور و استفاده از نرم افزار ILWIS3.1 و تلفيق لايه هاي موثر در ايجاد لغزش تهيه گرديده و در ادامه با استفاده از نقشه ثبتي لغزش ها در حوزه ميزان انطباق و درصد صحت نقشه هاي مزبور برآورد شده است.
بر اساس اين بررسي نقشه، پهنه بندي خطر لغزش نيلسون اصلاح شده با نقشه ثبتي لغزش هاي حوزه 96.54 درصد انطباق داشته و نقشه پهه بندي خطر لغزش انجمن زمين شناسي مهندسي تايوان 78.47 درصد انطباق با نقشه هاي مزبور دارد. دليل انطباق بيشتر نقشه پهنه بندي خطر لغزش نيلسون اصلاح شده بكارگيري مستقيم لغزش ها در اين رووش بوده وروش انجمن زمين شناسي مهندسي تايوان با وجود عدم بكارگيري مستقيم لغزش ها درصد انطباق قابل قبولي را از خود نشان مي دهد.

ريشه درختان با افزايش مقاومت برشي خاك، باعث افزايش پايداري شيرواني هاي خاكي مي شوند. براي ارزيابي تاثير تراكم ريشه درختان بر روي پايداري شيرواني هاي خاكي، دانستن اطلاعاتي درباره تعداد، قطر، زاويه، تغيير شكل، مقاومت كشش و برشي ريشه در خاك، بسيار ضروري مي باشد. به طور كلي ريشه درخت در خاك همچون فولاد در بتن عمل كرده و باعث افزايش مقاومت برشي و كششي آن مي گردد، با اين تفاوت كه ريشه علاوه بر افزايش مقاومت خاك، با جذب آن درون توده هاي لغزشي، كمك زيادي به پايدراي شيب مي نمايد، در اين مقاله به بررسي اثر ريشه درخت بيد بر پايداري شيب هاي خاكي پرداخته شده است. محل انجام اين تحقيق اردوگاه ميناوند، شهرستان طالقان است. براي اين منظور آزمايشات برش مستقيم بزرگ مقياس درجا (50 ضربدر 50 سانتي متر) بر روي خاكهاي بدون ريشه و ريشه دار انجام شد. بعد از اتمام هر آزمايش علاوه بر اندازه گيري c و j در زون برشي 3 سانتي متري ايجاد شده (در نمونه دست نخورده، بين جعبه برش و سطح زمين)، تعداد، قطر، مساحت و زواياي تغيير شكل ريشه برداشت گرديد. در ادامه مدل فرضي شيرواني هاي خاكي كم عمق (محدود)، براي دو حالت خاك بدون ريشه ور يشه دار با درصد تراكم هاي متفاوت ريشه طراحي گرديد. سپس به مقايسه نرخ تغييرات ضرايب اطمينان در اعماق مختلف پرداخته شد. نتايج نشان دادند كه براي يك شيرواني خاكي محدود با در نظر گرفتن شرايطي از جمله، سطح ايستابي برابر 0 و 2.5 متر، شيب لغزش برابر 45 درجه و درصدهاي تراكم ريشه اي 5، 11.33 و 0.5 تا 36 درصد افزايش داشته است.

بندهاي اصلاحي سازه هاي كوچكي هستند كه به منظور كاهش شيب آبراهه، كاهش سرعت جريان و مهار فرسايش در آبراهه ها و با استفاده از مصالحي مانند چوب، سنگ، سنگ و ملات و توريسنگ ساخته مي شوند. اين سازه ها در سطح گسترده اي در طرح هاي حفاظت خاك و آبخيزداري توسط دستگاه هاي اجرايي در سال هاي اخير مورد استفاده قرار گرفته و بخش عمده اي از هزينه ها را به خود اختصاص داده است. فاصله و ارتفاع بندهاي اصلاحي به عوامل مختلفي نظير شيب و ابعاد آبراهه، مصالح بستر، رواناب و رسوب و سطح حوزه بالادست بستگي دارد. فاصله و ارتفاع بندها به هم وابسته بوده و در تامين اهداف طرح و هزينه ها نقش اساسي دارد. بندهاي كوتاه به فواصل كم و در تعداد زيادتري ساخته مي شوند و هزينه واحد كار آنها كمتر است. در حاليكه بندهاي با ارتفاع زياد در فواصل بيشتر و تعداد كمتري ساخته مي شوند و هزينه واحد كار آنها بيتشر است. اگر هدف از احداث بند اصلاحي تثبيت شيب آبراهه باشد، هر دو نوع بندهاي كوتاه و بلند ممكن است اهداف طرح را برآورده كند. در مواردي كه كنترل رسوب و انباشت رسوبات در پشت بندها مدنظر باشد، بندهاي با ارتفاع بلند كارآيي بيشتري خواهند داشت. در اين مقاله با بررسي منابع در خصوص تعيين فاصله و ارتفاع بندهاي اصلاحي و بررسي ميداني يكي از حوزه هايي كه قبلا عمليات اجرايي بندهاي اصلاحي در تنوع هاي مختلف نوع، فاصله و ارتفاع اجرا شده است (زير حوزه گوش و بهره برداري از حوزه آبخيز سد كارده)، عملكرد اين سازه ها از نظر نگهداشت رسوب و هزينه هاي احداث براي فوصال و ارتفاع هاي مختلف بررسي شده و توصيه هايي براي انتخاب فاصله و ارتفاع مناسب و در راستاي برآورده كردن اهداف طرح اجرايي ارايه شده است.

از آنجا كه هدف هر پروژه عمراني، بهره برداران (مردم) مي باشد، زماني اين پروژه ها مي تواند زيربناي توسعه يك منطقه واقع گردد كه علاوه بر پذيرش مردم، مشاركت آنان را به همراه داشته باشد. به منظور مورد استفاده قرار گرفتن پيشرفت هاي فناوري حاصل از نتايح تحقيقات لازم است علوم مورد نياز در جامعه تعميم يافته، دروني گردند، به همين منظور در اجراي همه پروژه ها فعاليتي صورت مي گيرد تا در درجه اول مورد پذيرش مردم قرار گرفته و از اين طريق استفاده بهينه از آن را براي آنها فراهم آورد. در اين مقاله به اثر آموزش و دخالت مردم در اجراي طرح هاي عمراني حفاظت خاك و بالعكس پرداخته شده است. روش تحقيق در اين طرح بر پايه مطالعات كتابخانه اي، جمع آوري و تجيه و تحليل اطلاعات مي باشد. نتايج بررسي ها، نشان مي دهد كه رضايت مردم از اجراي طرح هاي توسعه اي موجب مشاركت آنان شده، مشاركت به حفاظت، توسعه و بهره برداري بهينه منجر ميگردد و نهايتا ماندگاري و پايداري منابع توليد و بهره برداران را در محيط به همراه مي آورد.