بانک مقالات قرآنی

علامه سيدحيدر آملي، از علماي شيعي و ايراني سده هشتم است. تفسيرالمحيط الاعظم از آثار اوست. در تفسير او سخنان ائمه معصومين (ع) در جاي جاي کتاب المحيط الاعظم، مشهود است.
تفسير او توام با تاويل است. ولايت، نگرش جامع (مشتمل بر شريعت، طريقت و حقيقت) و توحيد صمدي، از مباني و رهيافت هاي تفسيري اين مفسر به شمار مي رود. در اين جستار، رهيافت وحدت انگار محبوبي و توحيد صمدي، به مثابه روح حاكم بر تفسير سيدحيدر دانسته شده و ضمن بيان مباني و منابع تفسيري سيدحيدر آملي، تاويل نزد سيدحيدر آملي را بر اساس رهيافت ياد شده، معرفي گرديده است.

 نسخه قابل چاپ

اين مقاله با استناد به شواهدي نشان مي دهد كه مكتب معارفي ميرزا مهدي اصفهاني داراي مولفه هاي يک مکتب تفسيري مستقلي است. تفسير مناهج البيان ملكي ميانجي شاخص ترين اثر تفسيري مكتب تفكيك است. او تلاش كرده است بر اساس آموزه هاي استاد خود مكتب تفسيري حوزه خراسان را پايه گذاري كند.

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

 نسخه قابل چاپ

حقيقت مقدر بودن رزق مغايرتي با تحريض به تلاش و تدبير براي جلب رزق ندارد؛ چرا كه تلاش و تدبير انسان خود يكي از عوامل موثر در تقدير رزق از سوي خداي سبحان است. به علاوه تمام فعل و انفعالات عالم و از جمله اموري كه اختيار انسان در آنها دخيل است، مسبوق به تقدير الهي است. به نظر مي رسد، سر اين كه تاكيد ويژه اي روي مقدر بودن رزق شده است، تاثير كمتر تلاش و تدبير انسان در تقدير رزق نسبت به ساير مقدراتي است كه اختيار انسان در آن دخيل است. تقدير ويژه ارزاق از جانب خداي سبحان منبعث از حكمت هايي چون تنبيه توحيدي، آزمون تسليم، آزمون شكر، امداد ايماني و املاء و استدراج است.

 نسخه قابل چاپ

يكي از براهين اثبات وجود خدا راه دل يا فطرت است. متفكران اسلامي تحليل هاي مختلفي از فطرت و فطري بودن خداشناسي به دست داده اند. در اين مقاله با احصاي تعاريف و تحليل هاي مختلف نقاط قوت و ضعف آنها بررسي شده است. نتيجه آن كه اين برهان به برهان صديقين ملاصدرا كه مبتني بر اضافه اشراقي و امكان فقري وجود دارد، قابل تاويل است و آيات قرآني نيز موافق آن تفسي مي پذيرد.

 نسخه قابل چاپ

يهوديان بر اين باورند كه اسفار خمسه كتابي يگانه است كه به گونه وحياني به بشر منتقل شده است. نيز معتقدند كه با برگزيدن چند اصل هرمنوتيكي مي توان به معاني عميق تري از آن دست يافت و زمينه را براي كاربرد كامل تر آنها فراهم ساخت. معروف ترين اين اصول، قواعد خاخام اشماييل است كه مقاله حاضر به بحث تطبيقي آنها با قواعد مشابه آنها نزد عالمان مسلمان مي پردازد.

 نسخه قابل چاپ

يكي از اسلوب هاي بيان كه در قرآن فراوان به كار گرفته شده، تعريض است. امروزه تعريض يكي از اقسام كنايه شناخته مي شود؛‌ اما در گذشته در معاني ديگر و گاه مرادف با كنايه به كار رفته است و جايگاه نسبتا مهمي در تفسير قرآن كريم دارد. تعريض به معناي غيرمستقيم، و غيرصريح سخن گفتن است. در اين مقاله تلاش شده است تحولات معنايي در اين اصطلاح بررسي و نشان داده شود و ضمن بيان اهميت و بلاغت آن، اقسام تعريض و جايگاه آن در تفسير آيات قرآن نيز تبيين شود.

 نسخه قابل چاپ

در اين مقاله به بررسي جو حاكم بر جامعه مسلمانان عصر نزول، درباره ارتداد پرداخته شده است. تعريف فقهي ارتداد، اهميت روشن شدن موضوع، پيشينه آن در اديان بزرگ پيش از اسلام و سرانجام، بررسي تاريخي آيات ارتداد، موضوعاتي است كه در اين مقاله بررسي شده است.

 نسخه قابل چاپ

در اين مقاله سخن از اين است كه چگونه مي توان قرائت هاي گوناگون و بلكه گاه متعارض را با يكديگر جمع كرد؟ آيا فقهاي شيعه، قرائت هاي هفت گانه را متواتر و معتبر دانسته اند؟ كدام يك از قرائت هاي مشهور در نماز داراي حجيت است؟ در صورتي كه اختلاف قرائات در استنباط حكم شرعي موثر باشد، چه بايد كرد؟
براي پاسخ گويي به اين پرسش ها ابتدا به معرفي اجمالي قرا سبعه و سبب شهرت قرائات آنان پرداخته شده و سپس ديدگاه هاي فقيهان شيعه در زمينه حجيت و يا عدم حجيت قرائات هفت گانه نقل و نقد گرديده است. در خاتمه ضمن ترسيم گونه هاي اختلاف قرائات براي تشخيص قرائت صحيح، نظريات سه تن از صاحب نظران بزرگ قرآني بيان شده است.

 نسخه قابل چاپ