مقالات مديريت منابع آب ايران

ايجاد تعادل بين اهداف کوتاه مدت نظير مهار سيلاب و توليد الکتريسيته و بلندمدت نظير تامين نيازهاي آبي يکي از وظايف اصلي در مديريت بهره برداري از مخازن مي باشد. در اکثر مدلهاي بهينه سازي بهره برداري از مخزن در مقياس ماهانه، محدوديت هاي مربوط به مهار سيلاب در حد حفظ ظرفيت کنترل سيلاب سدها درنظر گرفته مي شود و عملا خسارت هاي مورد انتظار سيلاب ها در برنامه ريزي ذخيره آب در مخزن در مقياس بلندمدت در نظر گرفته نمي شود. اين امر بخصوص در سيستم هاي چند مخزنه سري که از انعطاف پذيري بيشتري در مهار سيلاب ها برخوردار هستند، اهميت بيشتري دارد. در اين تحقيق، رويکرد نويني براي مديريت بهره برداري از سامانه هاي دو مخزنه با تلفيق اهداف بلند مديريت تامين نياز و کوتاه مدت کاهش خسارات سيلاب ارايه شده است. براي حل مدل بهينه سازي پيشنهادي، از الگوريتم ژنتيک استفاده شده و به منظور کاهش مشکلات محاسباتي، الگوريتم ژنتيک با طول کروموزوم متغيير (VLGA 1) با استفاده از روش -K نزديکترين همسايه براي انتخاب جواب هاي اوليه VLGA، انتخاب شده است. براي درنظر گرفتن خسارات ناشي از سيلاب در هر ماه، مقادير مورد انتظار خسارت با توجه به رونديابي سيلاب هاي با دوره بازگشت هاي مختلف در پايين دست مخزن تعيين مي شود. مجموع خسارت مورد انتظار سيلاب و خسارت عدم تامين نياز در تابع هدف مدل VLGA حداقل مي گردد. نتايج مطالعه موردي انجام شده در سامانه دو مخزنه سدهاي بختياري و دز نشانگر کارائي مدل بهينه سازي ارايه شده در تامين نياز و کاهش خسارات سيلاب پائين دست بوده است.

حوضه آبريز جراحي يکي از مهمترين حوضه هاي آبريز استان خوزستان است که عليرغم آبدهي مناسب فقط چند سالي است که سد مخزني مارون در اين حوضه به بهره برداري رسيده و سد مخزني جره نيز بر روي رود زرد در حال احداث است. به دليل اهميت اهداف چند منظوره سدها و همچنين موازي بودن سدهاي مذکور، هر دو مخزن به انضمام رودخانه اعلا به صورت سيستمي و يکپارچه با گام زماني ماهانه مدل گرديدند. در اين تحقيق 5040 متغير و 2520 معادله محدوديت در طول دوره آماري 30 ساله مورد بررسي قرار گرفته است. با توجه به امکان احداث سد جديد در بالا دست رودخانه اعلا مي بايست کل سدها به صورت سيستمي مدل گردند. بر اساس نتايج سد جره در طول دوره بهينه سازي چند بار در رقوم حداقل قرار گرفته است اما سد مارون در دوره بهينه سازي رقوم حداقل را ثبت نکرده است به عبارت ديگر افزايش سطح زير کشت پايين دست اين سد مي تواند مورد مطالعه قرار گيرد.

بارندگي مهم ترين نقش را در مديريت منابع آب مخصوصا در مناطق خشک و نيمه خشک دارد و بالتبع شبيه سازي بارندگي قدم بسيار مهمي در راستاي برنامه ريزي بهتر منابع آب خواهد بود. در ميان روش هاي پيشنهاد شده براي شبيه سازي بارندگي، مدل دوجزئي ترکيب زنجيره مارکف و تابع توزيع گاما به عنوان يک روش ساده و در عين حال موثر در توليد داده هاي بارندگي در بين محققين براي اکثر مناطق جهان عموميت دارد. محدوديت اين روش و روش هاي ديگر، احتياج آن ها به آمار بلندمدت (حداقل 20 سال) بارندگي براي يک شبيه سازي قابل اعتماد است. در سال ۶۸۹۱، بعضي محققين روش ساده اي را براي حل اين مشکل پيشنهاد کردند که احتياج به آمار بلندمدت را حذف مي کند. در اين تحقيق نيز از همين روش براي شبيه سازي بارندگي روزانه در استا ن فارس استفاده شد که در آن دقت شبيه سازي در مقايسه با داده هاي واقعي قابل قبول است.

منبع عمده تغذيه درياچه اروميه، جريانهاي سطحي ورودي توسط 18 رودخانه و تعدادي آبراهه و مسيل مي باشد، با افزايش مداوم مصرف آب در حوضه آبريز اين رودخانه ها که ناشي از افزايش سطح زير کشت، توسعه صنايع و افزايش جمعيت مي باشد، ميزان جريان ورودي به سرعت کاهش مي يابد به نحوي که انتظار مي رود با اتمام و بهره برداري از کليه پروژه هاي سد و شبکه و طرح هاي آبرساني به مناطق نيازمند، ميزان متوسط جريان سطحي سالانه ورودي به درياچه از 4.6 ميليارد مترمکعب به حدود 3.2 ميليارد متر مکعب تا 20 سال آينده کاهش يابد. کاهش اين ميزان ورودي به درياچه به معناي آن است که حجم آب درياچه از ميانگين 19 ميليارد متر مکعب به کمتر از 12 ميليارد مترمکعب تقليل مي يابد.
کاهش اين ممقدار حجم آب درياچه باعث مي شود که علظت نمک درياچه از متوسط 257 گرم در ليتر فعلي به متوسط 400 گرم در ليتر و گاها فراتر از 500gr/l در فصولي از سال افزايش مي يابد، از آنجا که اين ميزان نمک از حد آستانه تحمل آرتميا زيادتر است، تنها آبزي درياچه که نقش اساسي در زنجيره غذايي پرندگان مهاجر بخصوص فلامينگو به تالاب هاي اطراف را دارد، از بين خواهد رفت. از طرف ديگر کاهش ورودي به درياچه باعث کاهش رقوم سطح آب و افزايش شوره زارهاي اطراف درياچه به ميزان 1200 کيلومتر مربع علاوه بر اراضي شور فعلي خواهد شد و افزايش اراضي شور به معناي آن است که بادهاي شديد مي تواند به صورت طوفان هاي نمک ظاهر شود.

کاهش غلظت ذرات معلق کلوئيدي، عامل کدورت آبها، همواره يکي از اهداف اصلي در طراحي تصفيه خانه هاي آب مي باشد. متداولترين روش در حذف اين ذرات، انعقاد / لخته سازي / ته نشيني / فيلتراسيون مي باشد. به منظور انعقاد عموما از منعقد کننده هاي معدني استفاده مي شود. به دليل وجود فلزات مضر از جمله آلومينيوم و فلزات سنگين در اين نوع منعقد کننده ها، اخيرا استفاده از مواد آلي طبيعي همچون کيتوسان و مورينگا اوريفيلا مورد توجه قرار گرفته است. هدف اصلي اين تحقيق بررسي عملکرد کيتوسان در حذف کدورت آب هاي طبيعي بود. به اين منظور، با جارتست، تاثير کيتوسان و پلي آلومينيوم کلرايد بر روي نمونه هاي آب رودخانه زاينده رود مورد بررسي قرار گرفت. نتايج بدست آمده نشان داد که عملکرد کيتوسان در حذف کدورت، تابع غلظت ذرات معلق موجود در آب مي باشد، بگونه اي که راندمان حذف در کدورت پايين ناچيز بوده و با افزايش کدورت افزايش مي يابد. کيتوسان در pHها و کدورت هاي مختلف همواره قادر است کدورتت آب را تا ميزان 15NTU کاهش دهد. در ضمن با جار تست مشاهده شد که راندمان حذف کدورت توسط کيتوسان با افزايش شدت اختلاط سريع، بيشتر شده، وليکن سرعت لخته سازي تاثير چنداني روي آن نداشت.

دشت سيستان واقع در شمال استان سيستان و بلوچستان با مساحتي بالغ بر 350 هزار هکتار، دشت سيلابي رودخانه هيرمند و يکي از حاصلخيزترين دشت هاي استان مي باشد. رودخانه هيرمند در طي سي سال گذشته آوردهاي قابل توجهي داشته است بطوريکه در پنج سال 60 تا 1365 بيش از 24 ميليارد، از سال 66 تا 1370 بيش از 12 ميليارد و از سال 71 تا 1375 بيش از 6 ميليارد مترمکعب آب آورد اين رودخانه به دشت سيستان بوده است. در حال حاضر بيش از 50 هزار هکتار از اراضي زراعي مذکور که به کشت غلات اختصاص دارد با آبياري کامل و ناقص به زير کشت مي رود. در سالهاي گذشته حدود 20 هزار هکتار از اين اراضي داراي شبکه آبياري و زهکشي شده اند و حدود 5 هزار هکتار ديگر نيز در دست اجرا مي باشد و بقيه اراضي در دست طراحي و بازنگري مي باشد. با توجه به روند افزايش سهم آب شرب زابل، 6 شهر جديد منطقه سيستان، بيش از 920 روستاي اين شهرها، شهرستان زهک و تامين آب حدود 26 ميليون مترمکعب آب شرب شهرستان زاهدان ايجاب مي کند که در تخصيص آب ورودي هيرمند و ذخيره شده و با توجه به حجم 620 ميليون مترمکعبي مخازن چاه نيمه ها براي شرب و کشاورزي توجه و تجديدنظر جدي صورت پذيرد. در اين مقاله در نظر است با معرفي الگوي مصرف و توسعه کشت ضرورت رويکرد اصلاح انتقال آب، افزايش راندمان انتقال، اصلاح روش هاي آبياري و معرفي الگوي کشت گلخانه اي که با هر واحد آب مصرفي مي توان توليد بيش از 50 برابر در مقايسه با روش هاي سنتي آبياري محصولات خاص را تحقق بخشيد. بديهي است با توجه به شرايط منطقه در صورت عدم توقف روشهاي سنتي آبياري کشاورزي آبي تا سقف 50 هزار هکتار ممکن است تامين آب شرب شهرها و روستاهاي منطقه با چالش جدي مواجه گردد.

آب از اصلي ترين عوامل محدوديت در دستيابي به توسعه پايدار است بخصوص در مواردي که علاوه بر محدوديت هاي کمي منابع آبي از نظر کيفي نيز در معرض تهديد جدي قرار داشته باشد. محدوديت هاي کمي به صورت طبيعي و در اثر افزايش جمعيت بوجود مي آيد در حالي که محدوديت هاي کيفي به دليل استفاده بيش از حد، استفاده ناکارآمد از منابع آب و عدم مديريت صحيح پساب هاي توليدي بوجود مي آيد. در اين مقاله ضمن پرداختن به محدوديت هاي کمي منابع آب کشور به بحث و بررسي الودگي منابع آب زير زميني کشور در برخي حوزه ها و دشت ها پرداخته شده است و در نهايت نتايج بدست آمده با مقادير حداکثر مجاز استاندارد آب هاي آشاميدني ايران و EPA مقايسه گرديده است. بطور کلي بر اساس اطلاعات جمع آوري شده منابع آب زير زميني در برخي دشت هاي مانند دشت تهران، تبريز، زنجان و رفسنجان و دشت هاي واقع در حوزه هاي دز و کارون، زاينده رود، آلوده به انواع آلاينده ها از جمله فلزات سنگين، نيتروژن غير آلي (نيترات، نيتريت و آمونياک) بر و مواد آلي است. با توجه به اينکه آلودگي ها ناشي از تخليه پساب هاي کشاورزي، شهري و صنعتي هستاند. از اين رو جمع آوري، مناسب پساب ها و تصفيه آن ها مطابق استانداردهاي تخليه به محيط زيست از راهکارهاي پيشنهادي مي باشد.

در سالهاي اخير با پيشرفتهاي چشمگيري که در زمينه هاي مختلف هوش مصنوعي که شبکه هاي عصبي مصنوعي از آن جمله مي باشند، توجه بسياري به استفاده از اين شبکه ها در پيش بيني و تخمين پارامترها در بسياري از مسايل مختلف علمي و مهندسي شده است. اساس کار اين شبکه ها بر پايه حل مساله با استفاده از وقايع اتفاق افتاده در گذشته مي باشد. آماده سازي داده هاي آموزش و آزمون اولين قدم در استفاده از شبکه هاي عصبي مصنوعي مي باشد. سپس ساختار مدل شبکه عصبي مصنوعي با تعريف تعداد لايه هاي مخفي و تعداد نرون ها در هر يک از آنها و انتخاب تابع تحريک مشخص مي گردد. سرانجام با در نظر گرفتن روشي براي بدست آوردن وزن بهينه نقاط، شبکه نهايي با عمل سعي و خطا بدست مي آيد. در اين تحقيق از ساختار MLP استفاده شده است. از داده هاي مربوط به ميزان آب ورودي به سد دز در جنوب غرب ايران در طول دوره تاريخي استفاده شده است.

شبيه سازي سيستم آبهاي زيرزميني به دليل پيچيدگي هاي موجود در طبيعت اين سيستمها به مراتب از آبهاي سطحي است. اين وضعيت بخصوص در مورد بهينه سازي اين سيستمها نمود بيشتري مي يابد. با توجه به گستردگي آبخوانها، براي توليد ضرايب پاسخ واحد با اسفتاده از مدلهاي شبيه سازي، لازم است زمان زيادي صرف کاليبراسيون مدل و توليد ضرايب پاسخ گردد. در اين مقاله روشي جهت کاهش زمان محاسبه و توليد اين ضرايب بر مبناي شبکه هاي عصبي مصنوعي ارايه شده است. جهت آموزش شبکه هاي عصبي مورد بررسي، ترکيبات مختلفي از مختصات مکاني چاه پمپاژ، فاصله چاه پمپاژ و چاه مشاهداتي، و هدايت هيدروليکي چاه پمپاژ در نظر گرفته شده و ملاحظه گرديد که تنها با استفاده از مختصات مکاني چاههاي پمپاژ مي توان ضرايب پاسخ را با دقت کافي توليد نمود. جهت مقايسه و ارزيابي نتايج دراين مطالعه از يک آبخوان فرضي استفاده شده است و ضرايب پاسخ آن به سه روش توليد و با هم مقايسه شده اند: روش معمول استفاده مکرر از يک مدل شبيه سازي، استفاده از يک مدل رگرسيوني چندگانه، و شبکه هاي عصبي مصنوعي. نتايج حاصل از حاکي از دقت بالاي روش شبکه هاي عصبي مصنوعي و عملکرد ضعيف روش رگرسيوني در توليد ضرايب پاسخ آبخوان براي مجموعه اي ثابت از داده هاي موجود مي باشد.

جريان کم رودخانه در حقيقت حداقل آب عبوري از بستر رودخانه است که بطور معمول کمترين جريان متوسط در طي چند روز متوالي مانند 5، 7 و 30 روز در طول يکسال آماري مي باشد که عموما ميانگين متحرک 7 روزه ملاک برآورد قرار ميگيرد. برآورد جريان هاي کم رودخانه اي و شناخت خصوصيات آن در مطالعات خشکسالي، طراحي سيستم هاي انتقال آب از رودخانه (ايستگاه هاي پمپاژ و آبگيرها)، طبقه بندي جريان هاي رودخانه، محاسبه ميزان ورود فاضلاب به داخل رودخانه با توجه به پتانسيل رقيق شدگي و در نهايت محاسبه ميزان برداشت آب از رودخانه، حائز اهميت مي باشد. در اين تحقيق، به منظور برآورد جريان هاي کم رودخانه اي، از آمار 24 ساله (سال آبي 61-1360 تا 84-1383) دبي روزانه ايستگاه هاي هيدرومتري رودخانه هاي موجود در زيرحوضه کرخه در محدوده استان لرستان استفاده شده است. اين آمار درمرحله اول تحقيق، مورد آزمون همگني قرار گرفته و پس از تاييد همگني آنها، ميانگين متحرک 7 روزه آنها تعيين شده است. در محاسبه دوره برگشت دبي کم رودخانه از نرم افزار Smada 6.0 با دوره برگشت هاي 2، 5، 10 و 25 سال استفاده شده است. براي کنترل اوليه توزيع ها از آزمون هاي نکوئي برازش کاي اسکوئير استفاده شدعه است. با توجه به مشخصات فيزيوگرافي زيرحوضه ها، روابط رگرسيوني مختلفي با دقت هاي متفاوت براي جريان هاي کم استخراج گرديده است. با مقايسه آمار موجود رودخانه ها و آمار توليد شده توسط روابط رگرسيوني ميزان خطا نيز براي دوره برگشت هاي 2،5، 10 و 25 سال محاسبه گرديده است.

رابطه بارش و جريان در ايستگاههاي انتخابي (تعداد 20 ايستگاه بارانسنجي و 21 ايستگاه هيدرومتري) با فازهاي انسو بروش تحليل آماري (با دو روش پارامتريک ANOVA و غير پارامتريک kruskall-Wallis) مورد تست قرار گرفت. نتايج نشان مي دهد از ميان 20 ايستگاه بارانسنجي تنها در دو ايستگاه پل الماس و مشيران تفاوت معني دار در سطح 5 درصد بين دوره هاي ال نينو، لانينا و نرمال وجود دارد. از بين 21 ايستگاه هيدرومتري درهيچکدام از ايستگاهها تفاوت معني دار بين دوره ها در سطح 5 درصد وجود ندارد. ولي بلحاظ ميانگين دبي متوسط سالانه در فازهاي مختلف، نتايج نشان مي دهد در 20 ايستگاه از 21 ايستگاه هيدرومتري مورد مطالعه متوسط دبي در دوره هاي لانينا کمتر از دوره هاي ال نينو مي باشد. بطور مشابه در ايستگاههاي باران سنجي نيز چنين اختلافي ديده مي شود.

در سالهاي اخير گياه پالايي به صورت يک استراتژي مفيد و مقرون به صرفه براي کاهش آلودگي خاک به فلزات سنگين پيشنهاد شده است.در اين مطالعه ميزان تجمع فلزات سنگينن سرب و کادميوم در ريشه ها و اندام هاي هوايي گياهان داراي رشد سريع و زيست توده زياد و اثر اصلاح کننده هاي خاک در سطوح مختلف آلودگي اوليه بررسي شدند. اصلاح کننده هاي اسيد سيتريک و EDTA (اتيلن دي آمين تترااستيک) در سه سطح، يک هفته قبل از برداشت گياهان به سطح خاک اضافه شدند، ملاحظه شد که ميانگين غلظت سرب و کادميوم در ريشه و اندام هاي هوايي با افزايش سطح آلودگي اوليه افزايش مي يابد. همچنين بکارگيري EDTA در افزايش غلظت سرب در ريشه و اندام هاي هوايي بسيار موثر است ولي تاثير آن در افزايش غلظت کادميوم در ريشه و اندام هاي هوايي کمتر از فلز سرب است. همچنين مشخص شد که کاربرد اسيد سيتريک اثر زيادي بر بالا بردن غلظت سرب و کادمييوم در ريشه و اندام هاي هوايي ندارد.

در برنامه ريزي پروژه هاي توسعه منابع آب همواره بايستي جنبه هاي زيست محيطي و بهداشتي آب و لزوم پيشگيري از بروز حوادث تلخ و ناگوار را مدنظر قرار داد. بعبارت ديگر اعمال مديريت و کنترل بر کيفيت آب، و موضوعات زيست محيطي ذيربط و همچنين جنبه هاي بهداشتي و تندرستي را بايستي جزئي لاينکف از برنامه ريزي هاي منابع آب به شمار آورد. در سالهاي اخير نيز حرکتي به سمت ايده ارزيابي زيست محيطي راهبردي پديد آمده است که ممکن است بهترين نقطه شروع براي شامل کردن ارزيابي اثرات زيست محيطي در درون يک سيستم مديريت زيست محيطي تکميلي باشد. کاربرد ارزيابي زيست محيطي در سطح سياستها، طرحها و برنامه ها، کار نگاه کردن به اثرات تجمعي، راه حل هاي جايگزين آن و اقدامات اصلاحي را آسانتر مي کند. اين مورد اجازه مي دهد که نتايج ضمني زيست محيطي پيش بيني شوند و توسعه ها در جهت صحيح از آغاز پروژه هدايت شوند، بجاي آنکه بيشتر تحت تاثير ماهيت واکنشي ارزيابي اثرات زيست محيطي قرار گيرند. در اين مقاله، مدل پيشنهادي سلسله مراتبي در ارزيابي زيست محيطي راهبردي در فرآيند انتقال آب بين حوزه اي ارايه شده است که با توجه به آن لزوم شفاف سازي استراتژي و سياستهاي بلندمدت و منسجم در خصوص مسايل کلان بخش آب مانند فرآيندهاي انتقال آب بين حوزه اي به چشم مي خورد.

کمبود آب شيرين يکي از مهمترين مسايلي است که بخصوص از نيمه دوم قرن بيستم بطور جدي تري مطرح گرديده است. با افزايش جمعيت و نياز روزافزون به منابع آب، مساله جايگزيني منابع قبلي مثل آبهاي زيرزميني و آبهاي سطحي آب منابع جديد بسيار مورد توجه قرار گرفته است. بازيافت و استفاده مجدد از بخشهاي کمتر آلوده شده پسابهاي خانگي، در داخل هر واحد مسکوني، جهت مصارف غير شرب، به عنوان يک منبع آب جديد، مي تواند سهمي عمده در کاهش مصرف آب تصفيه شده شهري ايفا نمايد. اين مساله به عنوان يکي از مقاصد اجرايي ساختمانهاي سبز و در زمينه توسعه شهري پايدار بيان شده است. در واحدهاي مسکوني، آلودگي فاضلاب خاکستري ناشي از آشپزخانه، لباسشويي، حمام و دستشويي، بسيار کمتر از فاضلاب سياه ناشي از توالتها مي باشد، لذا با جمع آوري فاضلاب خاکستري در سطح يک يا چند واحد مسکوني و تصفيه آن در محل، پسابي حاصل ميشود که مي توان از آن به عنوان يک منبع جهت مصارف خانگي که در تماس مستقيم با انسان نيستند، مثل آبياري و سيفون توالت، مجددا استفاده نمود. با توجه به آنکه بررسي بر روي کيفيت و کميت فاضلاب خاکستري مطابق با کيفيت آب در يران، بطور جامع انجام نشده است، هدف از اين تحقيق، تعيين ميزان سهم فاضلاب خاکستري نسبت به کل فاضلاب خانگي، مشخصه سازي کيفيت فاضلاب خاکستري در ايران و همچنين طراحي و ستخت سيستم بازيافت فاضلاب خاکستري سازگار با شرايط موجود در ايران، مي باشد که جهت تعيين ميزان سهم فاضلاب خاکستري نسبت به کل فاضلاب خانگي، جمع آوري فاضلاب خاکستري ناشي از آشپزخانه، لباسشويي، حمام و دستشويي بطور روزانه در سطح 8 خانه مسکوني با جمعيتهاي مختلف در هر خانواده، هر کدام در طول يک هفته انجام گرديد و نسبت فاضلاب خاکستري به کل فاضلاب خانگي برابر 64.5 درصد بدست آمد. سيستم طراحي شده جهت بازيافت فاضلاب خاکستري، شامل تانک ورودي، فيلتر شني، محفظه ضدعفوني اشعه فرابنفش و تانک ذخيره نهايي مي باشد. جهت تعيين کيفيت فاضلاب خاکستري ورودي به سيستم تصفيه و همچنين فاضلاب خاکستري تصفيه شده خروجي، پارامترهاي کدورت، کليفرم، COD، TSS،pH ، BOD در قسمتهاي مختلف سيستم تصفيه مورد آزمايش قرار گرفتند که نتايج نشانگر حذف بسيار زياد مواد معلق و مواد آلي پس از تصفيه مي باشد.

برآورد مقادير تبخير و تعرق پتانسيل به منظور کاربرد در برنامه ريزي، طراحي و مديريت طرح هاي آبياري و زهکشي و مديريت منابع آب ضروري مي باشد. تبخير و تعرق شامل تبخير از سطح زمين و آب و تعرق بوسيله گياه است و در مناطق خشک و نيمه خشک تحت آبياري از اهميت ويژه اي برخوردار است. روش هاي بسيار زيادي براي برآورد تبخير و تعرق گياه مرجع وجود دارد ولي اين روش ها نتايج يکساني براي همه مناطق نشان نمي دهند. مطالعات لايسميتري به منظور تعيين مناسب ترين روش در هر منطقه بکار مي رود. به خنظور تعيين مناسب ترين روش برآورد تبخير و تعريف براي دشت اصفهان مطالعه اي با استفاده از لايسيمتر زهکش دار طي سال هاي 1384-1383 در منطقه اصفهان انجام گرفت. در اين مطالعه مناسب ترين روش براي اين منطقه، روش تشت تبخير با ضريب Kp و پس از آن روش هاي بلاني - کريدل اصلاح شده، تشعشعي- فائو، ترک، پنمن- فائو، پنمن - فائو 24، هارگريوز 1985، پريستلي - تيلور، ماکينگ 1957 و پنمن - کيمبرلي 1996 در رتبه هاي بعدي قرار مي گيرند.