مقالات كنفرانس مديريت تكنولوژي ايران

جهاني شدن بواسطه مسافرت، رسانه هاي ارتباط جمعي، كارگاه هاي علمي و فني، اينترنت و ديگر مجاري ارتباطي، موجب انتقال سريعتر دانش نسبت به گذشته شده است. انتقال بين المللي دانش، تخصص تکنولوژيكي و دانش فني در حال رشد است و بطور فزاينده اي در اقتصاد جهاني مهم است. انتقال تکنولوژي مساله مهمي است كه بايد با توجه به توانمندي يك كشور ارزيابي شود تا امكان كاربرد، جذب و انطباق آن با شرايط محلي افزايش يابد. به عبارتي انتقال تکنولوژي امكان دسترسي و كسب تکنولوژي را جهت كاربرد موثر آن براي توسعه اقتصادي و رشد كشورهاي نسبتا عقب مانده از نظر تکنولوژيكي، فراهم مي كند.
از طرفي، جذب تکنولوژي هاي پيشرفته از طريق انتقال تکنولوژي در نيل به اهداف صنعت حمل و نقل ريلي، از اهميت بالايي برخوردار است. بنابراين، اعمال مديريت صحيح تکنولوژي در فعاليت هاي انتقال تکنولوژي بايستي به شدت موردتوجه سياستگذاران صنعت حمل و نقل ريلي قرار گيرد. با اين وجود، يكي از گام هاي اساسي در اين زمينه، انتخاب روش انتقال مناسب است. البته بايد توجه داشت كه هر يك از روش هاي انتقال داراي ويژگيهاي خاص هستند كه بكارگيري آنها بايد با توجه به معيارهاي مختلف و شرايط حاكم باشد. لذا در اين راستا، يك الگوي انتقال تکنولوژي براي شرکت راه آهن ارائه مي شود تا با توجه به شرايط محلي ايران و نيز شرايط خاص شركت، روش انتقال تکنولوژي مناسب در قالب يك ديدگاه جامع و سيستمي ارائه گردد.

تجاري سازي تكنولوژي از جمله مراحل بسيار مشكل فرايند توسعه تكنولوژي است و بسياري از سازمانهاي تحقيقاتي در اجراي آن با دشواري مواجه مي باشند. پيچيدگي و ماهيت خاص و متفاوت هر يك از تكنولوژي ها، طراحي فرآيند تجاري سازي تكنولوژي را با مشكلات متعددي مواجه ساخته است. فقدان يكپارچگي بين اجزاي فرآيند هاي تجاري سازي و عدم هماهنگي شيوه تجاري سازي با استراتژي هاي سازمان هاي تحقيقاتي، اين مساله را با دشواري هاي مضاعفي همراه ساخته است. در اين مقاله تلاش شده است تا با ارائه چارچوبي فرآيندي تجاري سازي تكنولوژي براي محصولات شيميايي با تاكيد بر يكپارچگي فرآيندي در پژوهشگاه صنعت نفت تشريح گردد اين مدل برگرفته شده از ادبيات و توسعه يافته بر اساس تجربيات و افزودن اركان لازم به منظور برطرف شدن مشكلات موجود مي باشد. پس از طراحي مدل به منظور اعتبار سنجي، مدل مذكور براي چندين مورد تكنولوژي در پژوهشگاه مورد استفاده قرار گرفت و نواقص مدل شناسايي و برطرف گرديد. در اين مقاله يك مورد مطالعه موردي براي تجاري سازي تكنولوژي يكي از محصولات شيميايي در پژوهشگاه صنعت نفت بر اساس چارچوب مذكور ارائه شده است و در نهايت نتايج حاصل از اجراي مدل تشريح شده است.

در اين مقاله با بررسي نقش شركتهاي مشاوره مديريت و مشاوره مهندسي به وظايف و فعاليتهاي هر يك از آنها پرداخته و پيوند هاي بين اين دو دسته از شركتهاي مشاوره مورد تجزيه و تحليل قرار مي گيرد. آنچه مسلم است تقسيم مسائل سازمان ها به مسائل مديريتي و مهندسي (فني) يك تقسيم بندي براي شناخت بهتر است اما در عمل مرزهاي پررنگي بين اين دو وجود ندارد بطوريكه در بسياري از فعاليتها هر دو جنبه مديريتي و مهندسي با يكديگر آميخته شده اند و ضروري است به مساله بصورت يكپارچه نگاه شود. به نظر مي رسد در اين گونه موارد مشاوران مديريت تكنولوژي بتوانند با كسب توانمندي ها و تخصصهاي مربوطه نقش قابل توجهي ايفا نمايند. بطوريكه سازمانها را در ايجاد و حفظ موقعيت رقابتي، حل چالشهاي كسب و كار و دستيابي به اهداف استراتژيك، از طريق استفاده مناسب از تكنولوژي، ياري رسانند. برخي از ويژگيهاي مشاوران مديريت تكنولوژي و رفتار و طرز فكر آنها در اين مقاله مطرح شده است.

انتقال تکنولوژي هاي پاکِ زيست محيطي که در نتيجه انجام پروژه هاي CDM، عايد کشورهاي ميزبان در حال توسعه مي گردد را مي توان از مهم ترين منافع حاصل از مکانيزم توسعه پاک پروتكل كيوتو به حساب آورد. انتقال تکنولوژي بواسطه برخورداري از اعتبارات CDM ترکيبي از انتقال کامل از کشور سرمايه گذار، بهبود و اصلاح تکنولوژي هاي موجود در داخل و نيز انتقال دانش و ظرفيت سازي مي باشد که با توجه به مشکلات اغلب کشورهاي در حال توسعه در امر بهره مندي از تکنولوژي مطلوب، براي اين كشورها از اهميت بالايي برخوردار است.

فرآيند انتقال تکنولوژي در هر مرحله از قبيل انتخاب پروژه انتقال تکنولوژي، انتخاب دهنده، انتخاب گيرنده و انتخاب روش انتقال تکنولوژي، نيازمند تصميم گيري است. در هر پروژه انتقال تکنولوژي براي گيرنده تکنولوژي بعد از شناخت تکنولوژي، تعيين خط مشي ها و عرضه کننده مناسب انتقال تکنولوژي، داراي اهميت بسيار است. اين مقاله رويکردي را براي تعيين خط مشي ها و عرضه کننده مناسب انتقال تکنولوژي، با استفاده از روشهاي آماري و مدلهاي تصميم گيري چند شاخصه ارائه مي دهد. بعد از مطالعه ادبيات موضوع، با توجه به ارکان انتقال تکنولوژي، پرسشنامه اي تهيه شد، تا با استفاده از نظرات خبرگان موضوع، شاخصهاي مطرح براي هر رکن انتقال تکنولوژي، شناسايي و امتيازدهي گردد. سپس با استفاده از روشهاي آماري، اهميت و رابطه شاخصها بررسي شد. در نهايت با داشتن اهميت و رابطه شاخصها، خط مشي هاي مناسب تعيين گرديد. علاوه بر آن با استفاده از مدلهاي تصميم گيري چند شاخصه، عرضه کننده مناسب انتقال تکنولوژي معين شد. مدل براي پرنده هاي هدايت پذير از دور به کار گرفته شد.

حركتي دانش بنيان در سير تحولات عصر نوآوري و انعطاف پذيري باتوجه به اينكه كشور در حال توسعه مرز صنعتي ايران در زمره كشورهاي در حال توسعه منطقه خاورميانه به شمار مي رود؛ از اهميت و ضرورت ويژه اي برخوردار است. اين امر تدوين اصولي پايدار در برنامه هاي راهبردي سازمان ها را در ارتباط با ايجاد حلقه هاي نوآوري و يادگيري تکنولوژيکي به منظور توسعه را بعنوان اهرمي پويا و بازدارنده در مواجهه با مسائل مورد تاكيد قرار مي دهد.
در ساليان اخير، در سازمان هاي صنعتي كشور به مساله آموزش با هدف سرآمدي سرمايه هاي انساني و همچنين با رويكرد مهارتي - توسعه اي بر اساس نيازهاي شغلي متاثر از تاثيرات فناوري، اقتصاد و سياست هاي جامعه داخلي و خارجي سازمان بيشتر توجه گرديده است. در نقشه راه ترسيم شده معاونت آموزش شركت صنايع مخابرات صا ايران نيز براي توسعه سرمايه هاي انساني و ايجاد چرخه هاي نوآوري، دانش و يادگيري تکنولوژيکي در سطوح سازماني اقدام به تعريف مساله و ارائه مدلي محوري به منظور سياست گذاري و تصميم سازي مناسب با توجه به تغييرات محيطي نموده است.

رشد سريع فناوري اطلاعات و ارتباطات، باعث گسترش فعاليتهاي آينده نگاري و توجه سازمانها به اين امر مهم شده است. از طرفي موفقيت سازمانها در مديريت نوآوري؛ مستلزم داشتن افق زماني براي تحقيق و توسعه مبتني بر نوآوري و تخصيص صحيح منابع است. هدف آينده نگاري، شناسايي حوزه هاي تحقيقات راهبردي و فناوري هاي عمومي و نوظهوري است كه مي توانند تاثيرات مثبت اقتصادي و اجتماعي به دنبال داشته باشند. در اين مقاله قابليتها و كاركردهاي آينده نگاري و سپس كاركردها و فرايندهاي نوآوري بررسي و تحليل شده اند. در ادامه با ارائه ماتريسي آن دسته از كاركردها و قابليتهاي تاثيرگذار آينده نگاري بر فرايندهاي نوآوري شناسايي شده اند كه موجب كسب مزيت رقابتي مي شوند. سپس نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهديدهاي كشور در زمينه مديريت نوآوري شناسايي و با استفاده از قابليتهاي آينده نگاري و تجارب ساير كشورها؛ استراتژيهايي براي آنها پيشنهاد شده است. اين استراتژيها با نظرخواهي از خبرگان مورد تاييد قرار گرفته است.

استخراج عناصر كليدي براي دستيابي به موفقيت پروژه هاي آينده نگاري امري ضروري است كه باعث شناسايي عناصر مهم و روابط مطرح در موضوع آينده نگاري مي شود. باتوجه به وجود چهارچوب هاي متعدد نظري و عملي در حوزه آينده نگاري، روش آنتالوژي مي تواند در شناسايي و دسته بندي اين عناصر مفيد و از آن طريق تمامي مفاهيم و روابط موجود در آينده نگاري استخراج و دسته بندي شود. در اين مقاله، ابتدا چهارچوب ها و مدلهاي مارتين، هورتون و مايلز به عنوان چهارچوب ها و مدلهاي نظري مطرح در آينده نگاري تشريح و سپس با روش پيشنهادي توسعه آنتالوژي، آنتالوژي اين چهارچوب ها حاصل مي شود. نهايتا عناصر كليدي موفقيت براي اجراي پروژه هاي آينده نگاري استخراج مي گردد.

مديريت بهينه تكنولوژي در سطح كلان جامعه باعث افزايش بهره وري، رشد توليد و صادرات مي شود. تكنولوژي هاي جديد موجب تقويت جابجايي عوامل توليد و ايجاد تنوع بيشتر در توليدات مي باشند. علاه بر آن، تكنولوژي باعث تغيير هزينه نسبي توليد و نيز افزايش مزيت نسبي بنگاه ها و در نهايت كشورها مي شود. دستيابي به تكنولوژي هاي جديد به بنگاههاي اقتصادي اجازه مي دهد توان توليدي خود را ارتقا بخشند كه اين امر نيز منجر به رشد ظرفيت، كاهش هزينه، افزايش كيفيت و افزايش سرعت در تحويل كالا و رشد اقتصادي كشور مي شود. هدف از اين مقاله بررسي اثر ارتقا تكنولوژي بر رشد توليد ناخالص داخلي در كشور است. در اين مقاله اهميت عامل تكنولوژي بر رشد اقتصادي از طريق مدلهاي رشد درونزا توضيح داده مي شود و ضمن بررسي مدل رشد درونزاي رومر، يک مدل رياضي براي رشد اقتصادي ايران ساخته و اثر تكنولوژي، سرمايه انساني و ساير عوامل بر اساس آزمون انجام شده به روش رگرسيون چند متغييره برآورد گرديده است. يافته هاي بدست آمده از تحقيق نشان مي دهد كه يك درصد افزايش در ارتقا و بهبود تكنولوژي ميزان توليد را 0.18 درصد افزايش مي دهد و يك درصد افزايش در سرمايه گذاري بر كالاهاي واسطه و مواد اوليه توليد را 0.5 درصد و يك درصد افزايش در سرمايه انساني ميزان توليد را 0.28 درصد افزايش مي دهد.

پويايي تحولات محيطي منجر به ايجاد تغييرات جهشي در فناوري مي گردد؛ در همين راستا آينده نگاري فناوري مبنايي براي شناسايي تهديدها و فرصت هاي فناوري در محيط پرتغيير امروز است. در اين مقاله با توجه به پيچيده بودن آينده نگاري فناوري و اهميت آن، چارچوب ها و مدل هاي مختلف ارائه شده از سوي صاحب نظران معرفي و مورد بررسي قرار گرفته؛ و عوامل و عناصر مهم آينده نگاري با استفاده از تكنيك تحليل محتوا شناسايي و استخراج شده اند. بر اساس اين عوامل، چارچوب تئوريكي از ابعاد و مولفه هاي كليدي آينده نگاري تهيه و با بهره گيري از آنتروپي شانون درجه اهميت هر يك از عناصر تعيين شده است. در نهايت بر اساس درجه اهميت هر يك از عوامل و ترتيب اجرا، چارچوبي براي برنامه ريزي و انجام موفق مطالعات آينده نگاري فناوري ارائه گرديده است.

سياست استراتژيک تجاري از جمله سياست هايي است که در تئوري هاي جديد تجارت مطرح شده و در شرايط اليگويولي و محصولات داراي تکنولوژي پيشرفته قابل تبيين است و مقصود مداخله دولت در تجارت است که با گزينش بخش هاي استراتژيک از طريق ابزارهاي سياستي به حمايت از آنها براي توسعه صادرات مي پردازند. کشورهاي در حال توسعه که تجارتشان بر اساس مزيت نسبي شکل گرفته مي توانند با به کارگيري سياست استراتژيک تجاري به خلق مزيت و توسعه صادرات بپردازند. در اين مقاله با مروري بر سير تحول تئوريهاي تجارت، ارکان، ضوابط و ابزارهاي سياست استراتژيک تجاري که مبتني بر تئوري هاي جديد تجارت است، بخش هايي از اين تئوري هاي جديد که مرتبط با کشورهاي در حال توسعه است مورد بررسي قرار مي گيرند و در انتها با توجه به تجربه کره جنوبي درس هايي براي ايران بيان خواهد شد.