مقالات كنفرانس مديريت تكنولوژي ايران

در اين مقاله به منظور ارزيابي توان نوآوري و جذابيت بازار فناوري نانو در کشورهاي مختلف، اختراعات ثبت شده در حوزه فناوري نانو با استفاده از پايگاه داده QPAT در بازه زماني 2001- 2007 مورد بررسي قرار گرفتند. در مرحله اول تعداد اختراعات ثبت شده کشورهاي مختلف در دفاتر ثبتي آمريکا، اتحاديه اروپا و سازمان جهاني مالکيت فکري (WO) تجزيه و تحليل شدند و سهم و جايگاه هر يک از کشورها در اين زمينه تعيين شد. همچنين رابطه بين توليد علم و فناوري و موقعيت کشورهاي مختلف در اين دو شاخص مطالعه شد. مطابق اين بررسي تنها توانمندي علمي براي رشد و توسعه فناوري کافي نيست و توسعه زيرساختهاي مالکيت فکري در اين زمينه ضروري است. در مرحله دوم تعداد اختراعات ثبت شده در هر يک از کشورهاي موجود در پايگاهQPAT  بعنوان معياري از قدرت فناوري و جذابيت بازار داخلي مورد تجزيه و تحليل آماري قرار گرفت و بر اساس آن کشورهاي موردنظر رده بندي شدند. همچنين رابطه بين شاخص توانمندي نوآوري و توان تجاري سازي و جذابيت بازار نيز مورد بررسي قرار گرفت.

اساس تقاضاي تکنولوژي و انتقال آن در سطوح بين المللي فاصله دانشي موجود مابين تامين کننده و واردکننده تکنولوژي مي باشد. شناخت عميق اين فاصله مي تواند خواسته ها را در انتقال بين المللي تکنولوژي بهتر بر آورده سازد و سبب شود تا با استفاده از ابزار فن آوري اطلاعات مديريت دانش به صورت موثرتري انجام گيرد و باعث کاهش در وقت و هزينه هاي انتقال گردد. همچنين در اين مقاله مراحل انتقال تکنولوژي بين المللي به همراه نوع فاصله دانشي شناسايي مي گردد.

در كشور ايران وجود نهادهاي متعدد حمايت از نوآوري موجب ايجاد زمينه هاي توسعه علمي و فناوري شده است. با اين وجود براي حداكثرسازي كارايي اين مراكزي وجود مرجعي به عنوان واسط بين نوآوران و آنها احساس مي شود. نقش اين مرجع شناسايي و ارزيابي ماهيت نوآوري، خصوصيات شخصيتي فرد نوآور و درك صحيح از انگيزه هاي وي بوده و بر اساس اين ارزيابي، منابع حمايتي موثر وكارآمد را به سوي آن هدايت مي كند. اين امر نه تنها كارايي حمايت ها را افزايش داده، بلكه مقدمه اي براي ايجاد مديريت يكپارچه و متمركز در توزيع بهينه حمايت هاي موجود در جامعه است.

تعيين اولويتهاي تحقيقاتي در سطح ملي و بخشي و بنگاهي، ضرورتي است که در دهه هاي اخير بيشتر مورد توجه قرار گرفته است. تا کنون روش هاي مختلفي در اين خصوص توسعه داده شده است که عمدتا با رويکردهاي عددي و به صورت کمي انجام پذيرفته است که بعضي اوقات نتايج صحيحي به همراه نداشته است. در اين راستا، ترکيبي از روش هاي کمي و کيفي تعيين اولويت تاحدي اين ضعف را پوشش داده و براي شرايط مختلف، پاسخهاي مناسبي ارائه مي دهند. در اين مقاله سعي شده تا با استفاده از روش انتخاب تکنولوژيهاي حياتي، روشي جهت تعيين اولويتهاي تحقيقاتي در سطح بخش ارائه و سپس از آن در تعيين اولويتهاي تحقيقاتي غشا در صنعت گاز کشور استفاده شود.

ارزيابي فناوري در سطح ملي يکي از مراحل کليدي سياست گذاري فناوري محسوب مي شود. ارزيابي فناوري نيازمند شاخص هاي مرتبط با حوزه فناوري و چارچوب مفهومي مناسب است بطوريکه جامعيت و دقت اين ارزيابي حفظ شود. در اين مقاله ارزيابي فناوري با استفاده از يک مدل ابتکاري و شاخص هاي خاص فناوري انجام مي شود. اين ارزيابي يک نگرش جامع و سيستمي در خصوص وضعيت فناوري در کشور را ارايه مي دهد و زمينه ساز سياست گذاري و توسعه فناوري در راستاي تحقق اهداف چشم انداز 20 ساله کشور خواهد بود.

تحقيق حاضر به منظور بكارگيري تكنيكهاي نقشه استراتژي و كارت امتيازي متوازن در مورد استراتژي تكنولوژي سطح ملي طراحي و اجرا گرديد و هدف از آن ارزيابي پيشرفت برنامه ملي فناوري نانو ايران بود، اما در عمل مشاهده شد كه سطوح نقشه استراتژي بدست آمده تطابق زيادي با سطوح تعريف شده براي نظام ملي نوآوري دارد و لذا تلاش شد با استفاده از نظرات خبرگان، اين دو رويكرد باهم ادغام شوند. نتيجه جالب حاصل از اين ادغام آن بود كه دريافتيم كه در پائين ترين سطح نقشه استراتژي بايد سرمايه اجتماعي به عنوان زير ساخت نظام ملي نوآوري قرار گيرد و نظام ملي نوآوري نيز به نوبه خود زيرساخت توسعه اقتصادي است كه در بالاترين سطح نقشه استراتژي قرار خواهد گرفت.

در جهان پر از تغيير امروزي، تكنولوژي به تنها سلاح رقابتي كشورها تبديل شده است. امروزه سازمان ها از تغييرات تكنولوژي به عنوان وسيله اي جهت ايجاد فرصت براي كسب و كارهاي خود استفاده مي نمايند. لذا ايجاد تغييرات تكنولوژيك و يا دنباله روي موثر اين تغييرات نيازمند استراتژي هاي مدوني جهت ايجاد وحدت رويه و يكپارچه سازي تلاش هاي دورن سازمان است. اما در اغلب متون تخصصي مفهوم تدوين استراتژي تكنولوژي با درجه اي از پيچيدگي و ابهام نقل شده است كه بكارگيري الگوها و مدل هاي ارائه شده را با مشكل مواجه ساخته است. براي مثال در مدل هكس- مجلوف مشخص نشده است كه اگر سازمان مورد بررسي يك سازمان خدماتي باشد چگونه مي توان واحدهاي استراتژيك تكنولوژي را مشخص نمود. و در حالتي كلي تر اين نقيصه يعني ابهام در برخورد با سازمان هاي خدماتي را مي توان در بيشتر مدل هاي ارائه شده براي تدوين استراتژي تكنولوژي مشاهده نمود. بر اين اساس در مقاله حاضر سعي شده تا با تلفيق نظريات موجود الگويي ملموس و مبتني بر واقعيت هاي موجود پيشنهاد گردد كه نه پيچيدگي هاي تعريف واحدهاي فني استراتژيك و... را داشته باشد و نه در لحاظ كردن استراتژي هاي موجود داشته باشد. در انتها نيز به منظور تبيين بيشتر موضوع، تدوين استراتژي تكنولوژي براي يك شركت خدماتي در قالب مطالعه موردي ذكر گرديده است.

در اين مقاله مي خواهيم نشان دهيم كه چه گونه مي توان از مدل كارت امتيازي متوازن براي ارزيابي انتقال يك فناوري جهت تجاري سازي يك محصول جديد استفاده كرد. در ارزيابي فناوري جهت تجاري سازي، تاكيد بيشتر روي ارزش فناوري متمركز مي شود. اما در عمل متوجه مي شويم؛ اين ارزيابي، امكان موفقيت فناوري را به درستي ارزيابي نكرده است. براي ارزيابي بهتر امكان پياده سازي موفق فناوري كه قرار است انتقال يابد؛ بايد علاوه بر ارزش اقتصادي فناوري و شرايط لازم براي موفقيت، فاكتورهاي ديگري مانند ظرفيت بهينه تجاري سازي موفق كارگاه يا شرايط كافي موفقيت را نيز در نظر گرفت. در اين مقاله روشي جديد براي ارزيابي فناوري براي تجاري سازي موفق به كمك مدل كارت امتيازي متوازن، ارايه شده است.

در اين مقاله ابتدا با يک رويکرد خرد، اثر تقاضا بر نوآوري در سطح بنگاه با مطالعه ادبيات موجود بررسي مي شود. سپس با يک رويکرد کلان و توجه به نقش انگيزاننده تقاضا، لزوم توجه دولت به اين امر در مقام سياست گذار فناوري مورد تاکيد قرار مي گيرد. در نهايت با تقسيم تقاضا به سه بخش: تقاضاي دولت، بازار صادرات و تقاضاي داخلي، ابزارهاي سياستي دولت براي پيشبرد سياست هاي فناوري و صنعتي برشمرده شده است.

در جهان اقتصادي امروزه بيشتر سازمانها در جستجو براي يافتن عوامل ايجاد مزيت رقابتي هستند. فرآيند توسعه محصول جديد براي انواع مختلف سازمانهاي توليدي/خدماتي اکنون مزيت رقابتي محسوب مي شود. توسعه محصولات جديد به سازمانها کمک خواهد کرد تا موقعيت رقابتي و انحصاري خود را در بازار رقابت حفظ نمايند.
در اين مقاله سعي داريم تا ضمن معرفي توسعه محصولات جديد، راهبردها، الگوها و فرآيند آن به اهداف و دلايل اهميت توسعه محصولات جديد بپردازيم. همچنين در ادامه به نقش نوآوري، تحقيق و توسعه، تکنولوژي و مديريت در فرآيند توسعه محصولات جديد پرداخته و عوامل حائز اهميتي را که در شکست و موفقيت توسعه محصولات جديد نقش دارند را مورد بررسي قرار خواهيم داد.

استفاده از خدمات مراکز رشد يا انکوباتورها از مهمترين راهکارهاي حمايت و توسعه شرکت هاي تازه تاسيس تکنولوژي محور است. در راستاي شناسايي و تبيين خصوصيات لازم انکوباتورها، جهت پاسخگويي به نيازهاي اين دسته از شرکت ها، از نظرات دو گروه صاحبان و موسسين شرکت هاي تازه تاسيس تکنولوژي محور و صاحب نظران و محققين حوزه سياستگذاري استفاده گرديده و با ترکيب نظرات اين دو گروه، با استفاده از يک مدل تصميم گيري چندمعياره فازي، بين گزينه هاي سياستي مرتبط اولويت بندي صورت گرفته است. نتايج اين تحقيق نشان مي دهد که دو مولفه تخصصي بودن مراکز رشد و مشارکت آنها در منافع حاصل از موفقيت شرکت ها، بيشترين اهميت را دارند که با افزايش عمق و بهبود کيفيت خدمات مراکز رشد، دسترسي شرکت هاي تازه تاسيس تکنولوژي محور را به شايستگي هاي مورد انتظار، فراهم مي آورند.

امروزه رقابت روزافزون جهاني، ديگر فرصت تحقيقات بنيادي و پايه اي را از بسياري صنايع گرفته است، به همين دليل بيشتر شرکتها مجبورند فقط به تحقيقات بحراني و مورد نياز دست بزنند. ارتباطات جهاني، همگاني شدن بسياري از علوم و دانش ها، و امکان بيشتر و راحت تر خريدن دانش از صاحبان آن، لزوم دوباره کاري در تحقيقات و ايجاد دانش هاي جديد را از بين برده است. براي توليد دانش، پول هزينه مي شود. در حالي که فرآيند توسعه و نوآوري، از دانش توليد شده، پول و ثروت مي آفريند و منجر به توسعه تکنولوژي و اقتصاد مي شود.
در اين مقاله سعي داريم تا ضمن معرفي توسعه و نوآوري، به بيان اهميت آن در توسعه تکنولوژي و اقتصاد بپردازيم. همچنين تفاوت بين تحقيق، توسعه و نوآوري و مراکز آنها، و نيز ويژگي هاي منابع انساني مورد نياز اين مراکز را مورد بررسي قرار داده و در ادامه به برخي نکات مهم که در مديريت اين واحدها موثر مي باشد، خواهيم پرداخت.

در اين مقاله مفهوم «الگوي توسعه اسلامي - ايراني علم و فناوري» به نحوي اجمالي مورد بررسي قرار گرفته و پشتوانه هاي نظري اين مفهوم بررسي شده است. بدين منظور عبارت نسبتا طولاني مذکور در سه لايه مورد بررسي قرار گرفته است:1- علم و فناوري، 2- الگوي توسعه علم و فناوري و 3- اسلاميت و ايراني بودن الگوي توسعه علم و فناوري. در هر بخش سعي شده است که شاخصه هاي مفهومي عنوان مطالعه بازشناسي شود و سرانجام به اين پرسش اصلي پاسخيابان داده شود که آيا صحبت از الگوي اسلامي - ايراني توسعه علم و فناوري به لحاظ مفهومي ممکن است و اگر چنين است، چه مباحث نظري اي براي شکل گيري اين الگو بايد مورد مطالعه قرار گيرند و خصوصا اينکه چه گروههايي از متخصصان بايد در مطالعات مورد نياز مشارکت داشته باشند.

در اين مقاله مفهوم «الگوي توسعه اسلامي - ايراني علم و فناوري» به نحوي اجمالي مورد بررسي قرار گرفته و پشتوانه هاي نظري اين مفهوم بررسي شده است. بدين منظور عبارت نسبتا طولاني مذکور در سه لايه مورد بررسي قرار گرفته است:1- علم و فناوري، 2- الگوي توسعه علم و فناوري و 3- اسلاميت و ايراني بودن الگوي توسعه علم و فناوري. در هر بخش سعي شده است که شاخصه هاي مفهومي عنوان مطالعه بازشناسي شود و سرانجام به اين پرسش اصلي پاسخيابان داده شود که آيا صحبت از الگوي اسلامي - ايراني توسعه علم و فناوري به لحاظ مفهومي ممکن است و اگر چنين است، چه مباحث نظري اي براي شکل گيري اين الگو بايد مورد مطالعه قرار گيرند و خصوصا اينکه چه گروههايي از متخصصان بايد در مطالعات مورد نياز مشارکت داشته باشند.

ارزشيابي و قيمت گذاري دانش فني از جمله فعاليت هاي دشوار مي باشد. پيچيدگي هاي مرتبط با تكنولوژي و دانش فني، بسياري از بنگاهاي اقتصادي را از قيمت گذاري علمي منصرف ساخته است. از سوي ديگر استفاده از روش هاي معتبر علمي براي قيمت گذاري، اين بنگاه ها را بر آن داشته است تا به منظور موفقيت بيشتر در تجاري سازي دانش فني، از چنين روش هايي استفاده نمايند. در اين مقاله با استفاده از يك رويكرد فيمابين، ابتدا ارزيابي دانش فني توسط يك مدل سيستماتيك بعمل مي آيد. سپس قيمت گذاري بر اساس يك روش تجربي و ابتكاري ارائه مي شود. در انتها نيز نتايج استفاده از اين مدل در مورد چند دانش فني در پژوهشگاه صنعت نفت ارائه مي شود.