مقالات برنامه ريزي و مديريت شهري

مسكن در شهر يزد از تنوع و گوناگوني فراواني برخوردار است. اين تنوع، معلول عوامل اقتصادي، اجتماعي، معيشتي، شغلي، مذهبي، هنري، موقعيت جغرافيايي، تاريخ و فرهنگ و ... است. گذشته از عوامل ياد شده علوم و فنون، بورس بازي و دلالي نيز براين جريان تاثير گذاشته است. در بافت جديد و محله هاي اعيان نشين شهر يزد مثل صفائيه، بلوار جمهوري و ميدان امام حسين (ع)، مساكن بزرگ با چشم انداز زيبا و معماري جالب و مصالحي مقاوم ساخته شده است. ولي در بافت تاريخي و فرسوده شهر، خانه ها با توجه به اينكه در چه محله اي از شهر باشند داراي مساحت، مصالح و امكانات متوسط تا ضعيف است. مساله مسكن در بافت تاريخي داراي ابعاد گوناگوني است كه در اين مقاله، ويژگيها و شاخصهاي كمي و كيفي مسكن در بافت تاريخي شهر يزد بررسي شده و مسايل، مشكلات، امكانات و قابليتها تحليل گرديده و سپس پيشنهادهاي لازم ارايه شده است.

مدل گرين – لاري به دليل سادگي، ساختار علت و معلولي نيرومند و نيازهاي اطلاعاتي محدود، از معدود مدلهاي كاربري زمين است كه در برآورد اشتغال و جمعيت مقبوليت يافته است. اين مقاله به ارزيابي برآورد اشتغال و جمعيت با استفاده از مدل گرين- لاري پويا شده در يك دوره زماني ده ساله در منطقه كلان شهري تهران و با دو سناريوي وجود و عدم وجود تحرك جمعيت و اشتغال پيشين و دو وضعيت زماني گام به گام ساليانه و يك گام ده ساله مي پردازد. در اين مقاله، سطحي از اشتغال پايه به طور تدريجي در تكرارهاي مختلف سالهاي دوره برنامه ريزي وارد منطقه مي شود. ورود تدريجي اشتغال و جاگيري آنها در منطقه موجب تغييرات تدريجي پارامترهاي تاثير گذار در انتخاب محل اشتغال خدماني و محل سكونت مي شود. بنابراين، اگر در انتخاب محل اشتغال و محل سكونت در سطح منطقه كلان شهري تهران انعطاف و تحرك بسيار بالا باشد، سناريوي تحرك جمعيت و اشتغال پيشين و در غير اين صورت سناريوي عدم تحرك جمعيت و اشتغال پيشين نتايج بهتري را به دست مي دهند. به اين منظور، بر اساس دو سناريو مطرح شده و دو روش مدلسازي گام به گام ساليانه و يك گام ده ساله، چهار سناريو مورد مدل سازي واقع مي شوند. مقايسه نتايج حاصل از برآوردهاي اشتغال و جمعيت چهار سناريو با مشاهدات موجود، نشان مي دهد كه سناريوي عدم تحرك جمعيت و اشتغال پيشين در شرايط گام به گام ساليانه و يك گام ده ساله، نتايج بهتري را در بازسازي جمعيت و اشتغال منطقه كلان شهري تهران در دوره ده سال 1375-1365 به دست مي دهند.

تئوري پردازي در هر علمي- از جمله شهرسازي لازمه درك و تحليل دقيقتر پديده هاست. در كشورهاي در حال توسعه معمولا نظريات بومي توليد نمي شود و اگر نگاه تئوريكي نيز براي تحليل پديده ها مورد استفاده قرار گيرد، منبعث از نظرياتي است كه در كشورهاي توسعه يافته ساخته و پرداخته شده است. اين نظريات اگر چه اغلب منسجم و براي فهم بهتر ماهيت و روابط پديده هاي اجتماعي مفيد هستند اما از آنجا كه بستر توليد آنها متفاوت از فضا- مكاني كه مورد استفاده قرار مي گيرند، بوده است.