مقالات راهنمايي و مشاوره شغلي

بي شک کارايي و رضايت شغلي از عوامل مهمي هستند که بايد در توسعه جامعه صنعتي مورد توجه قرار بگيرند، و در اين ميان مشاوره شغلي نقش عمده اي در انتخاب بهينه شغل افراد دارد، زيرا از طريق آن مي توان فرد مناسب را براي شغل مناسب انتخاب کرد. هدف از نگارش اين مقاله معرفي يکي از نظريه هاي جديد راهنمايي شغلي به نام نظريه «سنخ شناسي اينوگرام» مي باشد اينوگرام در لغت از دو اينو به معناي عدد نه و گرام به معناي شکل تشکيل شده است. اين نظريه 9 سنخ شخصيتي زير را با الگوهاي متمايز در مشاغل و رفتار معرفي مي کند که عبارتند از:
1- اصلاح طلب و کمال گرا: متناسب با مشاغلي است که داراي نظم و ترتيب بوده و به دور از هر خطا و بي نظمي مي باشند.
2- ياور و کمک کننده: متناسب با مشاغلي مي باشد که در آنها خدمت کردن و روابط بين فردي در اولويت است.
3- عمل گرا و اقدام کننده: متناسب با مشاغل رقابتي و در جهت کسب موفقيت و اعتبار است.
4- فردگرا و بيانگر: متناسب با مشاغل توام با خلاقيت و آفرينندگي است.
5- جستجوگر و فکور: متناسب با مشاغل توام با يادگيري، کسب دانش و کاوشگري است.
6- وفادار و متعهد: متناسب با مشاغلي مي باشد که در آنها سلسله مراتب قدرت بخوبي تعريف شده باشند.
7- مشتاق و خودانگيخته: متناسب با مشاغل پرهيجان و فعاليتهاي جديد است.
8- چالش گر و رهبر: متناسب با مشاغل توام با قدرت و تصميم گيري است.
9- صلح جو و پذيرا: متناسب با مشاغلي است که از هر گونه تنش و تعارضي به دور باشند.
تحقيقات وسيعي مربوط به نظريه اينوگرام و در زمينه راهنمايي شغلي انجام شده است (آلينسون و همکاران 2007، هي يونگ 2006، نيوجنت و همکاران 2004)
اين نظريه توسط نظريه هاي مايزر-بريگز (MOTI) و آزمون پنج عاملي شخصيت (BigFive) مورد تاييد قرار گرفته است (براون و بارتمن ۲۰۰۵)

يکي از اصلي ترين سرمايه گذاري هاي بنيادي، علاوه بر آموزش و پرورش نيروي جوان و نيروي فعال کشور مشاوره و راهنمايي شغلي است که از دبستان شروع و با پايان تحصيلات دانشگاهي خاتمه مي پذيرد، گرچه اين امر فرايندي مداوم و فراتر از تحصيل است. ديدگاه اقتصادي کشور در آموزش و پرورش نيروي کار بر آن است که جوانان متناسب با ساختار اقتصادي و وضعيت اشتغال در جامعه در رشته هاي مختلف توزيع شوند. به نظر مي رسد که توزيع آن تاکنون، تا اندازه زيادي، بدون آينده نگري صورت پذيرفته است.
با نگاهي اجمالي به اهداف راهنمايي شغلي در دوران دبيرستان و پيش دانشگاهي متوجه مي شويم که جوانان ما در انتخاب رشته تحصيلي، اگر دانش و آگاهي از خود نشان مي دهند با توجه به مشاهده رفتار ديگران باشد و لزوما با توجه به آينده شغلي نيست.
پژوهشهاي بسياري در مورد عوامل اثرگذار بر فرايند تصميم گيري رشته هاي دانشگاهي و در نهايت انتخاب شغل آينده انجام گرفته است اين عوامل شامل: خصوصيات فردي، خانواده، معلم، مشاور، کتابهاي درسي، وضعيت اقتصادي و دوستان و غيره است. کدام يک از اين عوامل مي تواند بيشتر موثر باشد.
بندورا (1986) رشد شخصيت افراد را در نتيجه تجارب آموزشي علاوه بر فرايند ژنتيکي آن مي داند که اساس آن مشاهده است يعني عوامل محيطي و فردي به صورت يک سيستم شناختي - ادراکي تعيين کننده رفتار فرد خواهد بود. از نظر او يادگيري يا ابزاري است که سيستم تشويق و تنبيه را مطرح مي سازد و يا يادگيري تداعي است که بطور غير مستقيم و از طريق مشاهده حاصل مي شود (ميشل و کرامبولتز به نقل از سوانسون و فوايد 1381) که مي تواند در تصميم گيري شغلي فرد موثر باشد. اما افراد ياد مي گيرند که محيط را تحت کنترل خود درآورند و فقط مشاهده کننده صرف نباشند. کداميک از منابع موجود در سيستم آموزشي (کتاب، رسانه، مشاور، معلم) شاغلين، کلاسهاي آمادگي يعني عوامل اثرگذار محيطي: اعم از عوامل رسمي و غيررسمي و توانايي ها، استعداد و مهارت ها (عوامل فردي) و ارزشهاي جامعه مي تواند نقش تعيين کننده اي در انتخاب شغل داشته باشد؟ آيا پي آمد اين اثرگذاري با تاخير است؟ چگونه نيروي جوان مي تواند اين عوامل را تحت کنترل خود درآورد؟
کرامبولتز (1996) معتقدند که مشاوران شغلي بايد به عنوان تسهيل کننده گان، مهارتهاي جديد را با توجه به خصوصيات شخصيتي و هم چنين با توجه به نيازهاي آينده جامعه و تغييرات اقتصادي اجتماعي و تکنولوژيکي به نيروهاي جوان آموزش دهند.

نقش زنان در عرصه جهاني و محيط کار طي پنج دهه گذشته تغييرات قابل ملاحظه اي پيدا کرده است. در دهه چهل، 26 درصد از کل نيروي کار زن (نسبت به کل زنان) در مشاغل خاص و بسيار همراه و همگون با نقش زنانه آنها در جوامع مختلف مشغول به کار بودند. در واقع، جنگ جهاني دوم موجبات ورود زنان را به بازار کار فراهم کرد، اما ارزش هاي پذيرفته شده در جوامع مختلف، فرصت هاي شغلي چنداني را در اختيار زن ها قرار نمي داد. در عين حال، پس از جنگ جهاني دوم، گام هاي موثري در زمينه مشاوره شغلي و راهنمايي حرفه اي جويندگان کار در بسياري از کشورهاي پيشرفته جهان برداشته شد، اما هيچيک از اين اقدامات مشاوره شغلي مستقيما در راستاي بکارگماري زنان در فرصت هاي شغلي موجود آن زمان نبود. کار زنان نسبت به مردان از اهميت کمتري برخوردار بود، اغلب نيمه وقت بود، دستمزدهاي کمتري دريافت مي کردند و از سطح مهارت هاي حرفه اي پايين تري برخوردار بودند. طبيعتا هنجارهاي اجتماعي آن هنگام، قالب هاي شغلي کليشه اي و مشاغل تعريف شده و مشخصي را براي زنان در بازار کار فراهم ساخته و در نتيجه فرصت هاي شغلي محدودي براي زنان در تجارت، کسب و کار، امور مالي و بنگاه داري ايجاد شده بود. بنابراين، از يک سو انگيزه و تحرک زنان براي راه اندازي و احداث بنگاه هاي اقتصادي کوچک يا متوسط بسيار ضعيف بود و از سوي ديگر خدمات مشاوره شغلي و کارآفريني مناسبي براي آنها تعريف نشده بود.
طي سال هاي گذشته، زنان در تلاش بودند با بسيج نيروهاي خود در جهت کسب توانمندي هاي مختلف علمي، فرهنگي، اقتصادي و اجتماعي، اين باورهاي نادرست اجتماعي را تغيير دهند، در عين حال، دولت ها نيز به منظور افزايش نرخ مشارکت زنان در فعاليت هاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي، شيوه ها و سياست هاي خاصي را در جهت توسعه مشاوره شغلي، راهنمايي حرفه اي، ايجاد فرصت هاي اشتغال و کارآفريني براي آنها اتخاذ نموده اند. بي شک، بسياري از زنان کارآفرين براي ارتقا مهارت هاي شغلي و حرفه اي خود و ورود به بازار کار از خدمات ناقص و ناکافي مشاوره شغلي و کارآفريني بهره مند مي گردند، ولي هميشه تلاش هاي فراواني را براي اثبات موجوديت، لياقت، خلاقيت و نوآوري خود در کار مبذول مي نمايند (صابر، 1381، طباطبايي، 1384).
روند شکل گيري و ادامه فعاليت هاي زنان و کارآفرين در کشورهاي اوکراين، هندوستان، کانادا و انگلستان نشان دهنده اهميت و اثربخشي در فرآيند کارآفريني موفق آنها بوده که در اين مقاله مورد بررسي و تحليل قرار مي گيرد.

در سالهاي اخير بازار کار شاهد تغييرات فراواني بوده و چگونگي درک اين شرايط و همراه شدن با آن در نزد افراد جامعه بويژه جوانان تاثير عمده اي بر وضعيت اشتغال کشور دارد. آمار روزافزون فارغ التحصيلان بيکار دانشگاهها در ايران لزوم و اهميت مجهز شدن به مهارتهاي کاريابي را براي بدست آوردن شغل مورد نظر صدچندان کرده است. نظام آموزشي کشور سعي دارد هر ساله تعداد بيشتري از جوانان تحصيل کرده را در مقاطع مختلف وارد بازار کار و صنعت نمايد چرا که اقتصاد و بخش هاي ديگر کشور به وجود فارغ التحصيلان دانشگاهي به دليل تخصص و مهارت آنها نياز بيشتري دارد. اکنون افزايش تعداد فارغ التحصيلان دانشگاهي که اطلاع چنداني از وضعيت بازار کار نداشته و به آساني توانايي يافتن شغل مناسب را ندارند، جامعه را با چالشي جدي مواجه ساخته است. از طرف ديگر به دليل پيشرفت علم و صنعت و دگرگوني دايم مشاغل و تقاضاهاي روزافزون براي ورود به برخي حرفه ها تصميم گيري و انتخاب حرفه امري دشوار شده است.
يک دانشجو با اتمام دوران تحصيل خود ناچار است به دنياي واقعي قدم بگذارد و حال آنکه بسياري از دانشجويان قبل از اتمام تحصيلات خود و ورود به دنياي کسب و کار حتي رغبت ها و تواناييهاي اصلي خود را شناسايي نکرده اند، نمي دانند چگونه بايد به شغلي دست پيدا کنند، از مهارتهايي که شرکتها و کارفرمايان به دنبال آن هستند اطلاعي ندارند، آنها نمي دانند که به کجا مي خواهند برسند و مهمتر آنکه نمي دانند چگونه بايد برسند.
به نظر مي رسد يکي از فعاليت هاي مهمي که مي توان دراين راستا انجام داد، راه اندازي مراکز اطلاع رساني و راهنمايي شغلي در دانشگاه ها مي باشد تا فرد را در چنين شناسايي مدد نموده و او را در گزينش مناسب و درست شغل ياري دهد.

هدف از اجراي اين پژوهش بررسي ميزان اثربخشي مشاوره شغلي به سبک نظريه يارگيري اجتماعي بر تغيير نگرش و افزايش رفتار کارآفريني کارجويان اداره کار شهر اصفهان بوده است و با اين فرضيه ها که مشاوره شغلي به شيوه يادگيري اجتماعي کرامبولتز بر تغيير نگرش کارآفريني کارجويان موثر است و فرضيه دوم اينکه مشاوره شغلي به شيوه يادگيري اجتماعي کرامبولتز بر افزايش رفتار کارجويان موثر است. ابزار استفاده شده در اين پژوهش مقياس نگرش کارآفريني و مقياس رفتار کارآفرينانه بوده است.
روش اجراي پژوهش به صورت نيمه آزمايشي و به شکل پيش آزمون و پس آزمون در دو گروه انجام گرفت که به منظور اجراي پژوهش گروه آزمايش طي هشت جلسه تحت آموزش برنامه هاي مشاوره شغلي به سبک نظريه يادگيري اجتماعي کرامبولتز قرار گرفتند و گروه گواه در ليست انتظار باقي ماند سپس به منظور تحليل داده ها از نرم افزار Spss و از روش آماري T-test استفاده گرديد که فرضيه هاي مطرح شده هر دو تاييد شد. فرض اول مشاوره شغلي به سبک يادگيري اجتماعي بر تغيير نگرشهاي کارآفريني کارجويان تاثير دارد و فرض دوم مشاوره شغلي به شيوه يادگيري اجتماعي بر افزايش رفتار کارآفريني کارجويان تاثيرگذار مي باشد.

گسترش آموزش عالي در کشور، منجر به توليد سرمايه انساني انبوهي با عنوان فارغ التحصيلان دانشگاهي شده و در سال هاي اخير با توسعه پژوهش در دانشگاه هاي معتبر کشور، قدم هاي مناسبي در توليد علم به ويژه در زمينه هاي علوم تجربي، پزشکي و مهندسي برداشته شده با توسعه سامانه هاي آموزش و اشتغال و همچنين ساختارهاي پيوند دهنده اين سامانه ها در زمينه فناوري که عامل اصلي بهره وري از علم به حساب مي آيد، فعاليت جديدي صورت گرفته که در نتيجه نشانه هايي از پديده «توليد ثروت از فناوري» موجوديت يافته است. اگر فقدان اين پديده در فرايند مشاوره و راهنمايي شغلي با کاستي توام در استعداد و توانايي اجراي کار و ثابت بودگي رديف هاي شغلي رخ مي نمود اينک ظهور آن، گونه ديگري از مشاوره را ايجاب مي نمايد که مشاوره براي توسعه ايده محوري، تيم سازي و تهيه طرح کسب و کار از جمله آنهاست. مقاله حاضر، بر پايه مطالعات انجام شده (توسط مولفين) در مرکز رشد فناوري اطلاعات و ارتباطات زنجام پيرامون بررسي امکان هم افزايي کارکردهاي مشاوره در قالب واحدهاي متقارب فعال فعلي در سطح مراکز رشد کشور به منظور دستيابي به سهم مشاوره خواهد پرداخت و در نهايت بر پايه داده هاي تحليلي، مدلي به منظور ايجاد مراکز رشد مشاوره محور در حوزه تقسيم کار ملي و جنبش کارآفريني ارايه خواهد گرديد.

هويت شغلي از دوره کودکي بتدريج شکل گرفته و کودک در ابتدا با الگوهايي از قبيل والدين و سپس با مربيان همانندسازي مي کند و يا به طرق مختلف تحت تاثير آنها قرار مي گيرد.
نوجوانان در زمينه انتخاب شغل به خيال پردازي روي آورده و خواستار کسب تمامي مشاغل مورد علاقه خود مي شوند. و فرد با هدايت و راهنمايي شغلي مناسب در پايان دوره جواني بايد به نوعي واقع بيني شغلي در زمينه مشاغل دست يابد.
در اين خصوص دختران بعنوان نيمه فعال جامعه، وضعيت استثنايي دارند و با توجه به وضعيت فرهنگي تربيتي خاص دختران در خانواده، با مشاوره شغلي بايد به او کمک کرد تا بتوانند توانايي ها، استعدادها و علايق شغلي خود را دريابند. مشاغل گوناگون و نيازهاي جامعه به آنها معرفي گردد و با استفاده از مشاوره سعي گردد تا فرد به انتخاب شغلي خاص و متناسب با توانايي ها و نيازهاي جامعه و شرايط فرهنگي قادر گردد.
اهميت مشاوره شغلي بيشتر از آنکه براي سنين بالا مطرح شود، براي سنين پايين ارزشمند است مشاوره شغلي در تمامي مقاطع کودکي، نوجواني و جواني بخصوص براي دختران مورد نياز است. در خانواده، روش هاي تربيتي بايد انگيزه هاي متناسب با شرايط دختران را ايجاد نموده و سپس در دوره دبستان مربيان اطلاعات کلي در مورد مشاغل را به کودکان ارايه نمايند. در مرحله نوجواني اطلاعات گسترده تر شده بتدريج مسير زندگي شغلي دختران معلوم مي شود. لذا انتخاب درست مهمترين نتيجه بدست آمده از اين فرآيند تربيتي، فرهنگي اجتماعي است.

در پژوشي که اخيرا توسط کارشناسان مديريت شهري در 150 شهر بزرگ صورت گرفته است مردم اين مناطق به حدود 14 مشکل عمده شهري همچون ترافيک، فضاي سبز، مسايل عمراني، فقر، بيکاري و ... اشاره کرده اند که در اغلب آنها مشکل بيکاري به عنوان اولين و مهم ترين مشکل زندگي شهري ناميده شده است. در همين آمار بيان شده است که بر اساس نظرسنجي مردمي شدت مشکل بيکاري بيش از 50 درصد بوده است و رتبه اول مشکلات شهري را از آن خود نموده و رتبه هاي بعدي به خدمات شهري و مسکن تعلق داشته است. از همين رو به نظر مي رسد که يکي از مباحثي که مديريت شهري همگام با دولت مي بايست به آن بپردازد و دغدغه اساسي جامعه را نيز شکل داده است مساله اشتغال و توسعه کسب و کارهاي موفق است.
از سويي ديگر به کرات ديده شده است که ميزان قابل توجهي از شاغلين دستگاه هاي مختلف خصوصا مشاغلي که ديگر پاسخگوي نياز جامعه امروز نيستند، از رضايت شغلي مطلوبي برخوردار نيستند و افراد مشغول به کار در اين مجموعه ها دچار روزمرگي شده و با بي ميلي به کار خود مي پردازند. اين مطلب گواه آن است که افراد مذکور با آگاهي و دانش کامل به سراغ اين شغل نيامده و براي انتخاب آن مرجع اطلاعاتي معتبري را جستجو نکرده اند.

در هزاره سوم بکارگيري تکنولوژي براي توسعه اقتصاد، دستيابي به علوم و فنون جديد، آموزش، توسعه اجتماعي، امري اجتناب ناپذير است. به واسطه دستيابي به تکنولوژي نوين داشتن اطلاعات و برقراري ارتباطات نيز ضروري و نفي در آن انکارناپذير است.
در اين مقاله نگارنده سعي بر آن دارد صرفنظر از کاربرد فناوري اطلاعات در توسعه اقتصادي و اشتغال که خود بحث مفصل و خارج از موضوع تعيين شده است در نگاهي تخصصي به چگونگي بکارگيري از اين علم در ارايه خدمات مشاوره اي، تسهيل در راهنماي انتخاب شغل متناسب با علايق افراد بپردازد.
تاسيس مراکز مشاوره شغلي و ارايه خدمات مشاوره اي از جمله موضوعات روز در کشورهاي توسعه يافته است. با روند رو به رشد فناوري اطلاعات ميدان فعاليت مختصصان و صاحبان کسب و کار محدود به حوزه و حرفه خاصي نبوده و بر خلاف نظر برخي از نظريه پردازان مبني بر جايگزيني تکنولوژي به جاي نيروي انسان، جذب نيروهاي کارآمد و متخصص، مطابق با نيازهاي بازار کار از مهمترين اهداف صاحبان صنعت و سرمايه گذاران صنعت مي باشد.
از اين رو در کشورهاي توسعه يافته ضمن جامعيت و عموميت بخشيدن به تکنولوژي فناوري اطلاعات و ارتباطات، سعي در بکارگيري اين علم از دو منظر نموده اند.
- رويکرد اول: نگاه کاربران يا مراجعان جهت مشاوره و يا يافتن موقعيت شغلي مناسب.
- رويکرد دوم: ديدگاه صاحبان سرمايه و صنعت، جذب نيروهاي متخصص و کارآمد متناسب با نيازهاي سازماني.
اين مقاله حاصل يک تحقيق با رويکرد تحليلي است و سعي بر آن دارد تا با ارايه ارهکارهاي گوناگون به بررسي I.T. در ايران و کاربرد آن در راهنماي شغلي و مشاوره شغلي و در نهايت راهکارهاي لازم جهت بسترسازي و تجهيز امکانات براي توسعه و مراکز خدماتي مشاوره شغلي نمايد.

پژوهش حاضر به منظور بررسي اثربخشي مشاوره شغلي به سبک گروههاي حمايت حرفه اي بر افزايش مهارتهاي جستجوي شغلي و کاهش اضطراب و درماندگي انتخاب شغل دانشجويان صورت پذيرفته است. جامعه آماري پژوهش حاضر شامل کليه دانشجويان نيمسال آخر دانشکده روانشناسي و علوم تربيتي دانشگاه علامه طباطبايي بودند که در سال تحصيلي 86-1385 در دانشکده مذکور مشغول تحصيل بوده و جوياي کارند، به اين صورت که از دانشجوياني که در فراخوان ثبت نام نمودند، يک مصاحبه تشخيصي توسط پژوهشگر جهت تشخيص دارا بودن شرايط شرکت در پژوهش (داشتن تجربه جستجوي شغل، جوياي کار بودن، علاقه مند و متعهد بودن به شرکت در کار گروهي، نيمسال آخر بودن و...) به عمل آمد در اين مرحله از 78 نفر مصاحبه صورت گرفت و از 59 نفر افراد حايز شرايط 40 نفر به صورت تصادفي انتخاب شده و از طريق قرعه کشي در دو گروه آزمايش (10 نفر دختر و 10 نفر پسر) و گروه کنترل (10 نفر دختر و 10 نفر پسر) جايگزين شدند. سپس پيش آزمون ها در دو گروه اجرا شد و گروه کنترل در ليست انتظار قرار گرفته و گروه آزمايش به مدت 12 جلسه مشاوره شغلي به سبک گروه هاي حمايت حرفه اي را دريافت کردند. ابزارهاي مورد استفاده براي جمع آوري اطلاعات عبارت بودند از: 1) پرسشنامه مهارت هاي جستجوي شغلي: ساخته اکبري (1384)، 2) پرسشنامه اضطراب انتخاب شغل: ساخته فرحبخش و شفيع آبادي (1385)، 3) پرسشنامه درماندگي انتخاب شغل ساخته فرحبخش و شفيع آبادي (1385). که در هر دو گروه در دو مرحله پيش آزمون و پس آزمون اجرا شد. نتيجه پژوهش نشان داد که مشاوره شغلي به سبک گروههاي حمايت حرفه اي در افزايش مهارت هاي جستجوي شغلي و کاهش اضطراب و درماندگي انتخاب شغل شرکت کنندگان موثر بوده و بررسيها و تحليل هاي آماري صورت گرفته در مورد آزمون فرضيه هاي پژوهشي، تفاوت معني داري را بين دو گروه آزمايش و کنترل از لحاظ متغيرهاي مهارتهاي جستجوي شغلي، اضطراب انتخاب شغل، درماندگي انتخاب شغل نشان داده و تمامي فرضيه هاي پژوهشي با 99 درصد اطمينان تاييد شدند.

ورود به عرصه کار در زندگي هر شخصي يکي از مهمترين مراحل زندگي محسوب مي شود و تاثير مهمي در حيات هر فرد دارد چون جزيي از زندگي و عمر او خواهد شد افراد بر اساس علايق، رغبتها، نيازها و شخصيت خود دنيا را درک مي کنند و بر اين اساس توانمنديها و مهارتهاي خاصي را کسب مي نمايند، لذا بطرف محيط هاي شغلي خاصي تمايل حاصل مي کنند و به انتخاب آن دست مي زنند. اگر اين انتخاب آگاهانه و بر اساس موارد فوق صورت نگيرد فرد احساس رضايت از کار نخواهد نمود و يا حداقل در کار خود به خود شکوفايي لازم نخواهند رسيد.
بر اين اساس براي بهره وري بهتر و داشتن رضاي شغلي توجه به اين گروهها لازم و ضروري است. يکي از اين ويژگيهاي شخصيتي سازه روانشناختي سرسختي است که داراي مولفه هاي (کنترل، تعهد و چالش) مي باشد. تفاوتهاي جنسيتي در اين مولفه ها توسط محققان مختلف در مشاغل بررسي شده است.
مشاوران حرفه اي با آگاهي از اين مولفه هاي روانشناختي سازه شخصيتي سرسختي مي توانند آموزش هاي لازم را براي افزايش مهارتهاي مناسب روانشناختي بر حسب جنسيت تنظيم نمايند.

پژوهش حاضر به بررسي تاثير آموزش مهارتهاي کاريابي به روش کلوپ شغلي بر نگرش نسبت به بازارکار و خودپنداره شغلي در فارغ التحصيلان دانشگاهي مرد پرداخته است. پژوهشهاي داخل و خارج کشور نشان مي دهد که فارغ التحصيلان دانشگاهي که مهارتهاي کاريابي را آموزش ديده اند در فرآيند کاريابي موفق تر بوده اند و در مدت زمان کمتر شغل بهتري را بدست آورده اند. در بيان اهميت و ضرورت اين پژوهش مي توان به نرخ بالاي فارغ التحصيلان دانشگاهي بيکار در کشور اشاره کرد. جامعه آماري پژوهش حاضر کليه مردان فارغ التحصيلان دانشگاهي هستند که در مدت يک سال به مراکز کاريابي اداره کار و امور اجتماعي در نيشابور مراجعه کرده اند. حداقل مدرک تحصيلي آنها فوق ديپلم است و حداکثر پنج سال از فراغت از تحصيلشان گذشته است (176 نفر). گروه نمونه شامل 30 نفر است؛ (15 نفر گروه آزمايش و 15 نفر گروه گواه) که گروه آزمايش در طول 12 جلسه آموزش مهارتهاي کاريابي را دريافت کرده اند.
روش آماري پژوهش استفاده از آزمون (t-test) t براي دو گروه مستقل است که از طريق محاسبه تفاضل ميانگين دو گروه آزمايش و گواه در پيش آزمون و پس آزمون انجام شده است.
ابزار پژوهش حاضر عبارتست از: الف) پرسشنامه خودپنداره شغلي سوپر. ب) پرسشنامه مهارتهاي کاريابي (محقق ساخته). ج) پرسشنامه نگرش نسبت به بازار کار (محقق ساخته). لازم به ذکر است روايي و پايايي پرسشنامه هاي محقق ساخته محاسبه شده است.
نتيجه پژوهش نشان داد که هر سه فرضيه پژوهش با احتال %99 تاييد شدند يعني آموزش مهارتهاي کاريابي در افزايش خودپنداره شغلي، مهارتهاي کاريابي و نگرش نسبت به بازار کار تاثير داشته است.

عصر حاضر را علاوه بر عناوين مختلفي که به آن اختصاص يافته است، مي توان عصر استرس و فشار رواني نيز دانست، امروزه پيچيده تر شدن تکنولوژي و روابط اجتماعي و بسياري از مسايل ناشي از آن باعث شده که آرامش و آسايش از زندگي انسانها رخت بسته و اضطراب و به تبع آن استرس و فشار رواني بسياري از جنبه هاي زندگي انسانها را متاثر سازد، کمتر جنبه اي از زندگي هست که تحت تاثير اين پديده رواني قرار نگرفته باشد. يکي از اين جنبه هاي مهم در زندگي امروزي شغل و مساله اشتغال است، اشتغال به شغلي که علاوه بر تامين نيازهاي مادي انسانها، نيازهاي رواني آنها را نيز تامين نمايد. در اينجا ذکر اين نکته لازم است که يکي از عارضه هاي جديد زندگي به سبک مدرن، وجود استرس در محيط کار مي باشد، بررسي ها نشان داده است که بيشتر افراد با اينکه در فرايند دشوار کاريابي و جستجوي شغلي دچار اضطراب و درماندگي مي شوند، استرس شغلي را مي توان يکي از اين موارد دانست، با توجه به گسترش دامنه استرس و اثرات عميق و جانبي آن در کاهش عملکرد کار انسانها، توجه جدي به آن ضروري است.

هدف اصلي پژوهش حاضر بررسي تاثير مشاوره شغلي به سبک کوچينگ بر تغيير نگرش نسبت به بازار کار و افزايش مهارتهاي کاريابي فارغ التحصيلان دانشکده روانشناسي دانشگاه علامه طباطبايي بوده است.
بدين منظور ابتدا طي فراخواني از کليه دانشجويان ترم آخر که واحدهاي درسي خود را به پايان رسانده و بيکار بودند، براي ترم بعد که فارغ التحصيل به حساب مي آمدند، دعوت به عمل آمد. بعد از مصاحبه گزينشي (به علت استفاده از سبک کوچينگ) حدود 60 نفر از فارغ التحصيلان کارشناسي انتخاب شده که از بين آنها به صورت تصادفي منظم 30 نفر که حجم نمونه مي باشد، انتخاب شدند و به شيوه تصادفي در دو گروه آزمايش و گروه گواه هر کدام 15 نفر جايگزين شدند.
فارغ التحصيلان مورد پژوهش به سوالهاي پرسشنامه هاي نگرش نسبت به بازارکار و مهارتهاي کاريابي پاسخ دادند.
روش آماري استفاده شده آزمون t مستقل است که از طريق محاسبه ميانگين تفاضل نمرات پيش آزمون و پس آزمون در دو گروه آزمايش و گواه انجام شده است.
داده ها بااستفاده از نرم افزار spss تحليل گرديد و نتايج به دست آمده نشان داد که فرضيه اول با %99 و فرضيه دوم با %99.9 اطمينان مورد تاييد قرار گرفتند. يعني آزمودنيها پس از مشاوره شغلي به سبک کوچينگ در نگرش نسبت به بازار کار و مهارتهاي کاريابي تفاوت معناداري را نشان دادند.

ورود به دنياي کسب و کار در عصر حاضر که جهان وارد دوره اي از فرصتها و چالش هاي بزرگ شده است، نياز به دانش، مهارت و ويژگيهاي خاص دارد. در هزاره جديد عوامل موثر بر موفقيت و خوشبختي افراد، سازمان ها و ملت ها به سرعت در حال تغيير است و در چنين دوره اي موفقيت، به برخورداري از آخرين دانش و توانايي بکارگيري آن به شيوه اي نوآورانه و موثر بستگي دارد. ديگر شرايط پايدار براي دنياي کسب و کار وجود نخواهد داشت، لذا لازم است افراد را در طول تحصيلات براي انتخاب زندگي شغلي و مقابله با بحران ها و چالش ها آماده نمود. در اين مقاله سعي بر آن شده تا با معرفي رشته مشاوره شغلي و طيف گسترده خدمات آن به نقش مهم آن در پيوند زندگي تحصيلي به زندگي شغلي و انتخاب زندگي شغلي اشاره شود. مشاوره شغلي چيست؟ مشاورع شغلي عبارت است از تعيين يک حرفه که با استعدادها و امکانات و خصوصيات رواني و جسمي فرد سازگار و هماهنگ باشد. به عبارتي در اين شاخه راهنمايي و مشاوره دو دسته اطلاعات مورد بررسي قرار مي گيرند، يک دسته اطلاعات مربوط به مشاغل و دسته ديگر اطلاعات مربوط به ويژگيها و استعدادهاي فرد و در جريان مشاوره تلاش مي شود تا هماهنگي و تناسب بين اين دو دسته اطلاعات مشخص شود و تعيين گردد تا چه اندازه اي شرايط مربوط به يک حرفه با تواناييها و ويژگيهاي فرد سازگاري دارد.