مقالات صنايع دريايي

اقيانوس ها نقش مهمي در شرايط آب و هوايي و جوي دارند. اما هنوز درك كامل و درستي از جزييات بسيار پيچيده آنها مانند اينكه چگونه رفتار مي كنند، تاثير آنها بر جو به چه صورت است و يا اينكه توليدات بيولوژيكي آنها تا چه حد است، وجود ندارد. در اين خصوص ماهواره ها تا حدي مي توانند مفيد باشند اما ماهواره ها تنها فرآيندهايي را كه روي سطح و يا نزديك سطح مي باشند را ثبت مي كنند هرچند شناورها مي توانند متغيرهاي بيشتر حتي آنهايي را كه در اعماق هستند اندازه گيري و ثبت نمايند اما اين اندازه گيري ها بسيار پراكنده و گسسته اند. براي برخي از پديده هاي اقيانوسي تحليل و آناليز معادلات نيز بسيار سخت و غير ممكن مي باشد. بنابراين تنها مدلهاي عددي مي توانند در افزايش توانايي هاي ما براي درك فرآيندهاي اقيانوسي، مونيتورينگ جريانات اقيانوسي و حتي پيش بيني آنها نقش بسزايي داشته باشند. از اينرو در مقاله ذيل به دليل اهميت مدلهاي اقيانوسي پس از بيان مزايا و معايب آن به اختصار معيارهاي طبقه بندي مدل هاي اقيانوسي بررسي مي شود.

در چند سال اخير به مدد وامهايي كه تحت عنوان طرحهاي زودبازده از طرف سازمان بنادر و كشتيراني براي جايگزيني لنچهاي چوبي در اختيار مالكان و سرمايه گذاران قرار گرفت، صنايع دريايي وابسته و به خصوص شركتهاي كشتي سازي با خيز آرام و سپس جهشدار در منطقه خرمشهر گسترش يافتند.
پس از پنج سال سازمان بنادر و كشتيراني كه خود مجري طرح جايگزيني شناورهاي چوبي بود منطقه اي در 45 كيلومتري آبادان به نام چويبده را در كنار رودخانه بهمن شير براي ساماندهي كشتي سازان و بهره برداري از منافع مشترك معرفي مي كند تا معضل ساخت كشتي در خرمشهر را نيز به دليل ارتفاع كم پل هاي واقع در مسير مراكز ساخت حل كرده باشد.

درياچه خزر به عنوان بزرگترين درياچه دنيا همواره نقش بزرگي را در ساختار ژئوپلتيك منطقه ايفا نموده است. اين درياچه به تنهايي نزديك به 40 درصد مجموع مساحت درياچه هاي دنيا را شامل مي گردد و از سوپريور دومين درياچه دنيا پنج برابر بزرگتر است و حتي از مجموع خليج فارس و درياي عمان وسعت بيشتري دارد. اين منطقه از جهان از نظر فعاليتهاي بازرگاني، كشاورزي، دريانوردي، موقعيت استراتژيكي و بهره برداري از منابع منطقه نفت و گاز و استفاده از ماهي گيري اهميت زيادي دارد. پس از فروپاشي روسيه كشورهاي روسيه - آذربايجان - ايران - قزاقستان و تركمنستان به صورت همسايگان اين منطقه در آمدند. نظامي گري و مسايل نفتي و استفاده از ذخاير سطحي و بستر اين دريا همواره مورد توجه اين كشورها بوده است. بدون شك توجه به صنعت دريايي و شكوفايي اقتصاد دريايي در اين منطقه براي جمهوري اسلامي ايران بسيار مهم بوده و علاوه بر تضمين امنيت داراي نقش اقتصادي زيادي مي باشد. در اين مقاله به بررسي لزوم توجه به توسعه صنعت دريايي و ساخت شناورهاي دريايي در درياي خزر بر پايه فرصتها و تهديدات منطقه اي پرداخته شده است.

در صورت عدم تصويب سريع لايحه توسعه صنايع دريايي و اجرايي شدن آن تا پايان سال جاري و همچنين به دنبال آن تزريق منابع مالي دولتي، مراكز صنايع دريايي خصوصا كشتي سازي با انباشت پروژه هاي نيمه تمام و از دست رفتن بازار ده ها ميليارد دلاري، به تاريخ خواهند پيوست !...
در حال حاضر، صنايع دريايي با گذشت نزديك به يك دهه از آغاز حركت و سرمايه گذاري هنگفت، اكنون بدليل نبود استراتژي بلند مدت و همچنين نبود عزم ملي، علاوه بر مواجه با بحران، سالانه ميليون ها دلار بازار شركت هاي كشتيراني داخلي را از دست رفته مي بيند. بر اساس يك تحقيق، پيچيدگي و سردرگمي در مراكز صنايع دريايي همچنان رو به افزايش است و با گذشت زمان، قدرت هرگونه تصميم گيري سريع و يا تدوين استراتژي مناسب بلند مدت براي اين صنعت دشوارتر مي شود.

بدون شك فرآيند حمل و نقل و جابجايي كالاهاي مختلف يكي از اركان تجارت موفق در دنياي مدرن است. در عين حال فرآيند ياد شده همواره با خطراتي همراه است كه در صورت عدم كنترل مي تواند به خسارات اقتصادي و انساني قابل توجهي بيانجامد. بنابراين يكي از اصول مهم اين صنعت ايمني و طول عمر تجهيزات مي باشد. به دليل عدم آشنايي كارگران و پرسنل با اصول ايمني و موارد بسيار ديگر حوادث بسياري رخ مي دهد كه علاوه بر خسارات جبران ناپذير به تجهيزات استراتژيك ترمينال هاي بندري كه در سال به صدها ميلياردها ريال مي رسد، تلفات جاني بسياري نيز در بر دارد كه تنها از طريق آموزش اصول فوق الذكر مي توان تا حد بسياري از اين سوانح و حوادث كاست. در اين مقاله سعي شده با بررسي معضلات موجود در زمينه مديريت ايمني به ارايه راهكارهايي براي كاهش حوادث موجود دست يافت.

امروزه به كار گيري كامپيوتر و علوم ارتباطات در تسهيل فرآيند هاي علمي، تحقيقاتي و صنعتي از اهميت بسياري برخوردار است. در اين راستا مي توان به استفاده از اين علوم در انجام آزمايش چه در سطح تحقيقاتي و آموزشي و چه در سطوح صنعتي براي آزمودن روش هاي كاربردي اشاره كرد. حقيقت مجازي - هم در قالب شبيه سازي و هم در قالب آزماي شگاه و آزمايشگاه هاي راه دور از جمله ابزارهايي هستند كه براي اين منظور به كار گرفته مي شوند. حقيقت مجازي به كاربر اين امكان را مي دهد تا در محيط مجازي طرح ها و ايده هاي خود را به اجرا درآورده و مورد بررسي قرار دهد؛ يا با شبيه سازي محيط آزمايشگاه تجربه انجام يك آزمايش را در محيط مجازي به دست آورد. آزمايشگاه از راه دور نيز امكان آزمايش با وسايل و داده هاي حقيقي را بدون حضور فيزيكي در محيط آزمايشگاه و از طريق ابزارهاي ارتباطي فراهم مي آورد. در اين مقاله سعي شده ساختار و موارد استفاده حقيقت مجازي و آزمايشگاه از راه دور شرح داده شود و مقايسه اي بين بعد آزمايشگاهي اين ابزارها انجام پذيرد.

در اين تحقيق امكانات و تجهيزات مخابراتي موجود در سازمان بنادر و كشتيراني مورد مطالعه قرار گرفت. با توجه به نقش اين سازمان در اعمال حاكميت در بخش دريايي اعم از اداره امور بندري و امور دريايي، ارايه خدمات در بخش انتقال كالا و مسافر، عملكرد سيستمهاي مخابراتي و اطلاع رساني اين بخش با توجه به سه حزوه كاركردي عملكرد روزمره،عملكرد ايمني و عملكرد در شرايط بحران خصوصا جهت اعمال مديريت مناسب در دقايق اوليه اهميت فراوان دارد در اين راستا با مطالعه امكانات و تجهيزات مخابراتي موجود زيربخش دريايي ابتدا شناخت لازم از وضع موجود آمار و اطلاعات سيستمهاي مخابراتي و همچنين نيازمنديهاي موجود در اين سازمان به عمل آمده سپس جهت نيل به هدف تعيين نقاط ضعف و گلوگاههاي اصلي زيرساختهاي مخابراتي موجود، تحليل وضع موجود انجام پذيرفته است. تكنولوژيهاي موجود سيستمهاي مخابراتي در سازمان بنادر و كشتيراني شامل: بي سيم هاي باند VHF,UHF، بي سيم هاي باند HF، شبكه ماهواره اي VSAT، امكانات عمومي وزارت مخابرات مي باشد. در اين تحقيق امكانات مزبور بر اساس معيارهايي شامل پايداري، ظرفيت، انعطاف پذيري (قدرت مانور و پوشش) طبقه بندي و سطح بندي گرديده است. سپس متناسب با امكانات موجود به ازاي هر يك از تكنولوژيهاي مزبور در سطح كشور كه در اختيار زيربخش دريايي بوده و همچنين بر اساس آمار صد سال اخير انواع بلاياي طبيعي بوقوع پيوسته در كشور، ميزان خطر مشخص گرديده و تعيين نقاط ضعف و گلوگاهي مخابراتي بخش حمل و نقل به عمل آمده است.

آبسنگ هاي مرجاني اغلب جنگلهاي باراني دريا ناميده مي شوند اگرچه ممكن است اطلاق واژه آبسنگ هاي مرجاني خشكي به جنگلهاي باراني مناسبتر باشد. مانند جنگلهاي باراني اهميت آبسنگ هاي مرجاني نه فقط در تنوع خود مرجانها بلكه در ميليونها گونه اي كه از ابتدا منحصرا با آنها در ارتباطند نهفته است. متاسفانه تمدن جديد بشري و آبسنگ هاي مرجاني همكاري ضعيف و محدودي دارند چنانكه بيشتر فعاليت هاي انساني (به عنوان مثال ماهيگيري، جنگل زدايي، غني سازي مواد مغذي، احتراق سوختهاي فسيلي و استفاده از مواد شيميايي) به وسيله برهمكنش هاي اصلاحي ناسازگار با رقبا، صيادان، عوامل بيماريزا و همزيست ها موجب تخريب مستقيم و يا آسيب ديدگي غير مستقيم آنها مي شود. ايران از جمله كشورهاي ثروتمند به لحاظ دارا بودن انواع گونه هاي آبسنگ هاي مرجاني به عنوان با ارزش ترين زيستگاه هاي حساس محيط زيست دريايي خليج فارس است، ادامه روند آلوده كردن خليج فارس، نابودي سطح گسترده تري از اين منابع غني را به دنبال مي آورد و مستلزم توجه و مراقبت ويژه اي هستند.
بنابراين اگرچه ممكن است تلاشهاي هماهنگ براي حفظ زيستگاههاي آبسنگ هاي مرجاني روند رو به رشد آنها را كاهش دهد خوشبيني درباره سلامت صخره هاي مرجاني در كوتاه مدت را با توجه به افزايش جمعيت بشري و رشد اقتصادي دشوار مي سازد.

در اين مقاله مبحث نويزهاي آكوست يكي منتشره در دريا مورد بررسي قرار مي گيرد. همان طور كه مي دانيد نويز آكوست يكي يكي از مهمترين راهه اي آشكارسازي اهداف دريايي است. اين نويزها به طور كلي به دو دسته تقسيم مي شوند. دسته اول نويز صوتي ساطع شده از شناور و دسته دوم نويزهاي محيطي. شناخت كامل اين دو نويز مي تواند مقدمه اي بر شناسايي غيرفعال اهداف در يايي باشد. در اين مقاله سعي شده است، اين نويزها و منابع توليد آن مورد ارزيابي قرار بگيرند.

در اين مقاله استفاده از كاويتاسيون در راكت هاي زير آبي مورد بررسي قرار ميگيرد. در ابتدا خود كاويتاسيون و عوامل موثر برآن مورد بررسي قرار گرفته و سپس اژدرهايي با دماغه هاي مختلف (كروي، بيضي گون، مخروط، مخروط ناقص و تركيب ديسك استوانه اي و مخروط) به صورت سه بعدي مدل سازي شده و با استفاده از نرم افزار فلوئنت، خصوصيات هيدروديناميكي آن مورد بررسي و مقايسه قرار ميگيرد. در اين تحليل، با استفاده از توابع تعريف شده به وسيله كاربر (UDF) يك جريان متغير با زمان و آشفته به جسم برخورد كرده و اثرات آن بررسي ميشود.

يكي از روشهاي متداول براي بررسي نحوه انتشار امواج آكوستيكي در محيطهاي با هندسه پيچيده و بزرگ روش Tracing Ray ميباشد. در اين روش بجاي حل رابطه ديفرانسيلي هلمهولتز در محيط هاي بزرگ و سرعت صوت متغير، امواج آكوستيكي بصورت پرتوهاي صوتي فرض شده و نحوه انتشار و تداخل اين امواج با همديگر، و با شرايط مرزي مختلف مورد بررسي قرار مي گيرد، كه با اين فرض سرعت حل و حجم محاسبات كاهش مي يابد. در اين مقاله ابتدا روابط حاكم بر اين روش استخراج شده و مورد بررسي و ارزيابي قرار خواهد گرفت. سپس بطور خلاصه به نحوه حل معادلات در اين روش اشاره مي شود. در انتها به چگونگي اعمال شرايط مرزي و انواع آنها در محيطهاي همگن پرداخته خواهد شد. با در نظرگيري شرايط مرزي و پروفيل هاي سرعت مختلف، با استفاده از كد تهيه شده بر اساس روابط حاصله، مشاهده مي گردد كه تاثير سرعت صوت بر انتشار امواج بسيار محسوس بوده و در شرايط آب و هوايي و پروفيل هاي مختلف دمايي در طول شبانه روز، انتشار امواج آكوستيكي بشدت تغيير مي كند كه در كاربردهاي عملي بايد در نظر گرفته شود.

شركت كشتي سازي و سازه هاي دريايي پارس اقدام به خريد دو فروند قايق تفريحي خارجي نموده است. نظر به شكل ظاهري و زيبايي و همچنين ظرفيت مسافر و برآورد قيمت اوليه، به نظر ميرسد كه اين قايقها بتواند داراي مشتري داخلي بوده و جهت فعاليتهاي توريستي مورد استفاده قرار گيرد. بر اين اساس شركت كشتي سازي پارس تصميم به توليد انبوه آن گرفت.
بدين منظور ابتدا به طراحي معكوس قايق اوليه پرداخت. جنس پانتونهاي لاست يكي را به فايبر تغيير داد. شكل پانتونها را تغيير داد. پس از ساخت دو نمونه به تست در دريا پرداخت. بدليل عدم دستيابي به آبخور، تريم و سرعت مناسب و بر اساس نتايج تست، شكل پانتونها را تغيير داد. سپس تست در رودخانه انجام شد. نتايج تست در حالت استات يكي و ديناميكي كاملا مورد قبول واقع شد. در حال حاضر شركت كشتي سازي پارس قايق تفريحي آمور را در دست توليد انبوه دارد.

در اين مقاله نخست نتايج آزمايش هاي بارگذاري جانبي شمع هاي با قطر زياد در بندر پتروشيمي پارس واقع در عسلويه تشريح مي شود. انجام آزمايش بارگذاري جانبي شمع با اين مقياس براي اولين بار در ايران انجام گرديده است. در ادامه مقاله تعدادي از مدل هاي رفتار جانبي شمع ها مورد مطالعه و ارزيابي قرار مي گيرند. اين مدلها شبيه سازي خاك با فنرهاي خطي و فنرهاي غير خطي موسوم به فنرهاي p-y مي باشند. بسياري از مدل هاي رفتار جانبي شمع توسط آزمايش هاي با مقياس كوچك بدست آمده اند و مسلما استفاده از اين مدل ها براي تخمين و پيش بيني تغيير مكان سر شمع و لنگر در طول شمع هاي قطور با مقياس واقعي با خطا همراه مي باشد. به همين دليل اين مدل ها براي شرايط محلي عسلويه و شمع هاي قطور اصلاح و كاليبره شده اند. با استفاده از نرم افزار سازه اي مناسب همه مدلهاي مورد مطالعه تحليل عددي شده اند و با استفاده از نتايج آزمايشهاي بارگذاري جانبي انجام شده در عسلويه اين مدل ها به گونه اي اصلاح شده اند كه پاسخ مدل با نتايج آزمايشها همخواني داشته باشد. اين مطالعه منجر به يافتن مدلهاي مناسبي براي خاك عسلويه در حوزه آزمايشهاي انجام يافته، شده است. با استفاده از اين مدل و ضرايب اصلاحي مي توان تخمين دقيقتري از رفتار جانبي شمع داشت و طراحي شمع تحت بار جانبي را با دقت بيشتري انجام داد.

يكي از روشهاي مدرن پايش حفاظت كاتدي تاسيسات دريايي، استفاده از روشهاي مخابراتي در جمع آوري اطلاعات حفاظت كاتدي مي باشد. با توجه به وسعت زياد تاسيسات دريايي، انجام پايش دستي، مستلزم صرف زمان و هزينه بالا مي شود. با استفاده از روشهاي مخابراتي، اطلاعات پتانسيل خوردگي و جريان حفاظت كاتدي تاسيسات دريايي از طريق سنسورهاي مربوطه اندازه گيري مي شود و سپس اطلاعات به كمك روشهاي مخابراتي به پايگاه هاي مورد نظر ارسال مي شود. اطلاعات اين پايگاه ها نيز به روش مخابراتي به يك پايگاه مركزي انتقال داده مي شود و به اين ترتيب اطلاعات حفاظت كاتدي كل تاسيسات دريايي در اختيار اپراتور قرار مي گيرد. علاوه بر اين امكان ارسال اطلاعات به شبكه جهاني اينترنت وجود دارد. بدين ترتيب اپوراتور مي تواند در محل هايي كه امكان دسترسي به اينترنت وجود دارد از اطلاعات خوردگي بصورت Online مطلع شود. در سيستم حفاظت كاتدي به روش اعمال جريان مي توان پتانسيل ترانس ركتيفايرهاي موجود را از طريق روش هاي مخابراتي تغيير داد و تاثير آنرا بر وضعيت حفاظت كاتدي بصورت Online دريافت نمود. در اين مقاله انواع روشهاي مخابراتي كه جهت پايش Online اطلاعات حفاظت كاتدي تاسيسات دريايي بكار مي رود بررسي مي شود.

در مجاورت اسكله ها، سواحل و پالايشگاه هاي نفت كه در مجاورت سواحل قرار دارند، معمولا حجم بالايي از خطوط لوله مدفون در خاك وجود دارد. روش PCM(Pipeline Current Mapper) از روشهاي مدرن بازرسي خوردگي خطوط لوله مدفون در سواحل دريا محسوب مي شود. روشهاي قديمي عمدتا در بازرسي سيستم هاي پيچيده و شلوغ از دقت لازم برخوردار نيستند و داراي خطاي بالا مي باشند. به همين علت از روشهاي مزبور كمتر در بازرسي دقيق خطوط لوله استفاده مي شود. به عبارت ديگر اين روشها در بازرسي خوردگي خطوط لوله در نواحي كه تراكم خطوط لوله كم مي باشد، از كارآيي لازم برخوردار است ولي در بازرسي خطوله لوله در نواحي شلوغ داراي مشكلات فراوان مي باشد. روش PCM قادر است علاوه بر بازرسي كيفيت پوشش، منابع و محل هاي بروز تداخل جريان را بخوبي تشخيص دهد. از آنجاييكه اين روش از روشهاي مدرن بازرسي خطوط لوله مي باشد، متاسفانه هنوز در ايران بكار گرفته نشده است. در اين روش خطوط لوله مدفون در خاك و در مجاورت سواحل و اسكله هاي دريايي را بخوبي مورد بررسي و پايش قرار داد. در اين مقاله نحوه بكارگيري اين روش و تفسير نتايج آن مورد بررسي قرار مي گيرد.