مقالات همايش ملي انسان، محيط زيست و توسعه پايدار

يكي از مهمترين كاربردهاي فناوري نانو در محيط زيست تصفيه آلاينده هاي آبهاي زيرزميني با نانوذرات Nzvi است كه بازدهي قابل توجهي دارد اما نامشخص بودن خصوصيات اساسي اين فناوري مشكلاتي درا رتباط با استفاده بهينه و يا ارزيابي خطرات آن از لحاظ انساني و اكولوژيكي به وجود آورده است.
در اين مقاله به سه مورد اساسي كه باعث سوء تفاهم در مورد اين فناوري مي شود اشاره مي شود:
1-nZVI هايي كه در تصفيه ابهاي زيرزميني به كار مي روند بسيار بزرگتر از ذراتي هستند كه تاثيرات حقيقي در اندازه نانو را نشان ميدهند.
2- واكنش پذيري بالاي اين ذرات عمدتا حاصل سطح ويژه بالاي آنها است.
3- تحرك nZVI تقريبا در تمامي شرايط كمتر از چند متر است لذا استفاده از آن در تصفيه به حداقل مي رسد.
هنوز سوالات زيادي در مورد اين فناوري وجود دارد، مثلا اينکه چگونه nZVI به سرعت جابه جا خواهد شد؟ اين جابه جايي به سمت چه محصولاتي است؟ آيا اين موارد در محيط زيست قابل تشخيص هستند؟ و اينکه چگونه تغييرات سطح nZVI باعث تغيير طول عمر و تاثير آن روي تصفيه خواهد شد؟

در قرن حاضر توجه ارگانها مجامع و مراكز تحقيقاتي بيش از پيش به مقوله محيط زيست معطوف گرديده است استفاده از روشهاي نوين كارامد دقيق و علمي كه بتواند به شناخت وضعيت موجود محيط زيست و پتانسيلهاي بالفعل و بالقوه يكمنطقه كمك نمايد هر روز بيشتر احساس مي شود دراين پژوهش از روش تحليل سلسله مراتبي فازي AHP Fuzzy كه يكي از روشهاي تصميم گيري چند معياره بر پايه منطق رياضي دودويي و الگوريتمهاي هوشمند است به منظور تجزيه و تحليل وزن معيارهاي توان طبيعت گردي بر پايه زيست محيطي استفاده گرديده است در اين پژوهش به منظور تعيين توان زيست محيطي 24 معيار با نظر كارشناسي متخصصين و توسط نرم افزار EC-Pro وزن دهي و اولويت بندي و انتخاب شد. سپس وزهاي حاصل شده در نرم افزار Arc GIS وارد شده و به صورت فازي مناطق داراي پتانسيل مشخص شد. از کل مساحت منطقه 39408.93 هکتار داراي محدوديت و کمترين ارزش طبيعي گردي و 18000.5 هکتار با قابليت بالا، متوسط و ضعيف کاربري طبيعت گردي است. از مساحت هاي داراي قابليت طبيعت گردي تعداد 38 زون (29.8 درصد)، با توان بالا، 29 زون (56.2 درصد)، با توان متوسط و 21 زون (14 درصد)، با توان متوسط و 21 زون (14 درصد)، با توان ضعيف مشخص شد. از کل مساحت منطقه حدود 86 درصد (49320.97 هکتار) داراي توان مناسب به منظور طبيعت گردي پايدار است.

گردشگري در حال حاضر به عنوان يكي از بخشهاي اصلي تجارت جهاني و ركن اصلي توسعه پايدار مي باشد در اين راستا توسعه گردشگري در طبيعت كه پاكترين و محبوب ترين بخش صنعت گردشگري است مي تواند به عنوان رويكردي جديد براي همزيستي و بهره وري اقتصادي سبز زيست محيطي انسان شهر نشين با طبيعت و جوامع محلي وابسته به آن در نظر گرفته شود دراين تحقيق به بررسي پتانسيل ها و محدوديت هاي طبيعت گردي در شهرستان خاتم پرداخته است و هدف اصلي تحقيق نظام مندسازي و تعيين راهبردهاي زيست محيطي همگام با ملاحظات اقتصادي توسعه طبيعت گردي در سياستها برنامه هاي استاني و منطقه اي در عاليترين سطوح تصميم گيري راهبردي با تكيه بر رويكرد تحليل عوامل راهبردي SWOT است يافته هاي تحقيق حاضر حاكي از اين واقعيت است كه شهرستان خاتم به لحاظ موقعيت جغرافيايي و تعدد آثار تاريخي و باستاني چشم اندازها و مناطق بي نظير طبيعي با شرايط اقليمي و حيات گياهي و جانوري گوناگون و كم نظير محيا بودن زيرساخت هاي اصلي و امكانات خدماتي وجود مراكز بزرگ دانشگاهي و نيروي كار تحصيل كرده ظرفيت تبديل شدن به يك قطب ملي و منطقه اي گردشگري به ويژه در بخش طبيعت گردي را دارا است.

با گذشت چند دهه از ظهور مفهوم پايدار روند تحولات جامعه روستايي ايران بيانگر چشم پوشي از اصول و معيارهاي پايداري در طرحهاي توسعه روستايي است كه نمود عيني اين مساله را مي توان در مهاجرتهاي گسترده روستاييان به سمت شهرها و تعداد فزاينده روستاهاي خالي از سكنه مشاهده كرد چالشهاي اقتصادي، اجتماعي و اكولوژيكي حاضر كه گريبان گير جامعه روستايي و شهري كشور شده عمدتا در اثر عدم شناخت جامع و كافي برنامه ريزان از مسايل توسعه روستايي بوده است بنابراين لزوم توجه به پايداري در توسعه روستاها ضرورت تاكيد بر ارايه راهكارهاي مناسب در تحقيقات آتي را روشن مي سازد تا به برنامه ريزان در امر تصميم گيري براي رسيدن به توسعه پايدار روستايي ياري رسانند. يكي از اين راهكارها ارايه شاخصهاي مناسب براي سنجش سطح پايداري توسعه روستاها مي باشد در اين تحقيق با بهره گيري از روش مطالعه كتابخانه اي و استفاده از اينترنت، چارچوبي براي انتخاب شاخصهاي مناسب سنجش پايداري در توسعه روستاها ارايه شده است که مي تواند به عنوان پايه اي براي انجام مطالعات آتي در اين زمينه و همچنين کمک به برنامه ريزي دقيق تر جهت نيل به توسعه پايدار روستايي در کشور باشد. در چارچوب ارايه شده شاخص هاي سنجش پايداري در سه بعد اقتصادي، اجتماعي و اکولوژيکي، معرفي مي شود.

امروزه معضلات زيست محيط تخريب سرزمين و بيابان زايي، براي ساكنان زمين بسيار جدي است و به دنباله آن چالشهاي مهم در مسير دستيابي به توسعه پايدار قرا ردارد از اين رو يافتن راهكارهاي جديد جهت مبارزه با مشكلات ضروري است از جمله اين راه حلها توجه بيشتر به اكوسيستمهاي خاكي و اجزاي مختلف آن در ذخيره كربن اتمسفري يا به بياني تازه تر ترسيب كربن است خاك و پوشش گياهي در هر سرزمين علاوه بر فوايد رايج در تعديل جريانات هوايي از طريق كاهش دي اكسيد كربن اتمسفري و ذخيره آن در اندام ها و اجزا خود نقش مهمي دارند در مقاله پيش رو به بررسي ترسيب كربن در اكوسيستمهاي مختلف جهان (آبي و خاكي) و مقايسه آنها با يكديگر پرداخته شده است. نتايج بيانگر اين مطلب هستند که اکوسيستم هاي خاکي، عنصر خاک و سپس گياهان خشبي و بوته اي داراي بالاترين ميزان دخاير کربن مي باشند. در اين ميان توجه به احيا و اصلاح پوشش گياهي سازگار با شرايط مناطق مختلف خصوصا مناطق خشک و نيمه خشک بسيار تاکيد مي گردد.
وسعت زياد اين اراضي در سراسر دنيا و پتانسيل بالا در استقرار گونه هاي بوته اي و مقاوم به کمبود رطوبت و توليد حجم بالاي بيوماس و لاشبرگ، از مزاياي اکوسيستم هاي خشک و نيمه خشک است.

توسعه پايدار روستايي عبارتست از وحد ميان ابعاد اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و زيست محيطي به منظور بالا بردن سطح معيشت و رفاه مردم روستايي، هم اكنون مجامع جهاني كه حول موضوع توسعه پايدار به فعاليت مشغولند بر توسعه پايدار روستايي كه در پي ارتقا سطح زندگي و رفاه ساكنان روستاهاي دنيا است تاكيد فراواني دارند بنابرامار سال 85 درصد شاغلان نقاط روستايي كشورمان برحسب گروههاي عمده فعاليت عبارتند از: بخش كشاورزي 49.75 درصد بخش صنعت 15.95 درصد و بخش خدمات 34.30 درصد بنابراين بخش كشاورزي نقش مهمي در توسعه پايدار روستايي ايفا مي كند پسماندهاي جامد حاصل از فعاليت هاي كشاوري، استفاده از كودهاي شيميايي و سموم دفع نباتات باعث شده است كه خطرات زيست محيطي جدي براي اكوسيستم روستاها به وجودايد استفاده از تكنولوژي ورمي كمپوست راه حلي بسيار مناسب جهت رهايي از مشكلات زيست محيطي روستاها و قدم گذاشتن بر راه توسعه پايدار روستاها و حفظ ثروت و محيط زيست براي حال و آيندگان محسوب مي شود. در اين تکنولوژي با کمک گونه اي خاص از کرمهاي خاکي، باعث کاهش آلاينده هاي زيست محيطي ناشي از استفاده از کودهاي شيميايي مي شويم. همچنين پسماندهاي جامد را تبديل به فرصت اقتصادي مناسب براي روستاييان کرده تا اين تکنولوژي بتواند به عنوان ابزار توسعه پايدار ايفاي نقش کند.

امروزه حفاظت ازمحيط زيست يكي از راهبردي ترين ابزارهاي تجارت مدرن و يكي از نيازهاي مشتريان فشارهاي رقابتي و فرصتهاي منابع زيست محيطي است در همين زمينه طراحي و توليد محصولات منطبق با استانداردهاي زيست محيطي نيز به يك روش معمول توليد محصول در صنايع بدل شده است.
اين مقاله سعي دارد با تحقيقات انجام شده قبلي و ارايه مدل كاربردي گامي براي بررسي هاي جدي در اينده در زمينه محيط زيست فراهم كند عناويني مثل IEMS، ISO،TQEM  و توليد سبز از موارد مورد بحث در اين مقاله مي باشد كه با تلفيق و تغيير سيستم و در نظر گرفتن مسايل اقتصادي، اجتماعي، بهداشتي و زيست محيطي راه رسيدن به توسعه پايدار را نشان مي دهد.

امايش سرزمين به جمعيت و فضا مديريت فضا شامل نظام شهري، آباديها، نظام شبكه هاي ترابري ميان شهر و روستا و نظام نواحي كه مبين كاربرد زمين توسط فعاليتهايي مانندكشاورزي، جنگلداري و ... است اشاره دارد از سويي عدم وجود يك مجموعه يكپارچه اطلاعات توصيفي و مكاني از منطقه نقصاني است كه در زمان مطالعه و برنامه ريزي توسط مديران احساس مي شود و ازسويي ديگر انتخاب فاكتورهاي متعدد براي برنامه ريزي و مديريت بهينه سرزمين سبب تعداد لايه هاي اطلاعاتي شده و كوششها براي يافتن راه حلي مناسب براي تحليل بر روي تعداد زياد لايه هاي اطلاعاتي و اخذ نتيجه صحيح تصميم گيران را به سمت و سوي استفاده از سيستمي سوق مي دهد كه علاوه بر دقت بالا از نظر سرعت عمل و سهولت انجام عمليات در حد بالايي قرا رداشته باشد. يكي از بهترين راه حلها براي حل مساله مذكور استفاده از GIS مي باشد. اين مقاله سعي دارد كاربردها و قابليتهاي GIS را در تهيه نقشه هاي مورد نياز از قبيل نقشه هاي كاربري اراضي، شيب، نواحي مستعد كشاورزي، نيمه مستعد و ... تحليل و برنامه ريزي بر روي اين لايه ها كه بصورت كاربردي در استان آذربايجان شرقي بكارگرفته شده است ارايه دهد.

با رشد روزافزون جمعيت نياز به مواد غذايي در حال افزايش است كه دراين بين محصولات كنسرو شده جايگاه ويژه دارند توليد غذاهاي كنسرو شده به شدت به سوختهاي فسيلي وابسته بوده و مصرف اين نوع سوختها انتشار آلاينده هاي هوا و آلودگي محيط زيست را در پي دارد هدف از اين تحقيق تعيين ميزان انتشار آلاينده هاي هوا و هزينه خارجي آنها در صنعت كنسرو ماهي در استان خوزستان مي باشد نتايج نشان ميدهد كه ميزان انتشار گازها از سوختهاي فسيلي بسيار بيشتر از برق مصرفي مي باشد. انتشار CO₂ بسيار بيشتر از آلاينده هاي ديگر بوده و ميزان آن از سوختهاي فسيلي و برق به ترتيب برابر 1045.3 و 26 كيلوگرم به ازاي هر تن توليد كنسرو ماهي مي باشد ميزان انتشار SPM, CH, SO₂, NO_x به ترتيب برابر با 7.26، 6.52، 5.27 و 3.32 كيلوگرم به ازاي توليد هر تن محصول مي باشد به ازاي هر گيگاژول مصرف انرژي 47.3 كيلوگرم CO₂ و به ترتيب 321، 288، 233، 146 گرم SPM, CH, SO₂, NO_x منتشر ميشود. با مديريت مصرف سوخت و افزايش بازده استفاده از آن انتشار آلاينده ها كاهش خواهد يافت.

امروزه با افزايش توسعه صنعتي نياز به ايجاد مراكز تفريحي و تفرجي افزايش پيدا كرده است. از طرف ديگر با افزايش سطح سواد درك علمي، اجتماعي و زيست محيطي انسان ها صنعت گردشگري و بويژه طبيعت گردي گسترش پيدا كرده است، و هرساله بر تعداد مناطق مورد استفاده براي اين منظور و حجم گردشگران و طبيعت گردان افزوده خواهد شد. دراين پژوهش به منظور كاهش مخاطرات و بويژه مخاطرات زيست محيطي براي طبيعت گردان و منطقه مورد طبيعت گردي از روش اختصاصي ارزيابي ريسك گردشگري و طبيعت گردي (TEERA) استفاده شده است. با استفاده از روش مذكور كليه جنبه هاي صنعت گردشگري از بعد شدت، زمان احتمال و دامنه مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت و در نهايت درجه مخاطرات در 4 فصل سال مشخص شد. نتايج بدست آمده حاکي از اين مطلب است که بيشترين مخاطره در فصل بهار با ميزان ريسک 40 و در درجه 4 ريسک است. و موثرترين عامل در افزايش خطر عامل ايمني از حوادث و رخدادهاي طبيعي و صنعت، معدن و آلودگي ها است.

فناوري اطلاعات به عنوان يكي از فناوريهاي نوظهور در قرن حاضر مي باشد كه توانسته است تغييرات شگرفي را در عرصه هاي مختلف مديريت اطلاعات بوجود آورد از جمله موارد علمي آن مي توان به بكارگيري آن در بخش مديريت زيست كلان شهري اشاره نمود در اكثر قرين به اتفاق كلان شهرها آگاهي لازم در خصوص تاثير اقدامات شهروندان بر وضعيت محيط زيست اعم از آلودگي هوا، صدا، زباله، و ... وجود ندارد. و يكي از دلايل اين مساله عدم وجود اطلاعات كافي و صحيح مي باشد دراين مقاله به بررسي نقش اطلاع رساني و شفاف سازي در زمينه ترافيك و حمل و نقل و مسايل كلان شهري مي پردازد.

هدف از اين مطالعه تعيين برخي پارامترهاي شيميايي پسابهاي شهري بيرجند بود به همين منظور پارامترهاي كيفي مانند pH، TSS، BOD5، COD، كل باكتريهاي كليفرم و باكتريهاي تخم انگل در پسابهاي ورودي و خروجي استخرهاي تثبيت و نيز فلزات سنگيني مانند As، Hg، Pb، Cd، Zn وCr  در پسابهاي خروجي به مدت 6 ماه از فروردين تا شهريور 1386 اندازه گيري شد ميانگين مقدار اين پارامترها، 8.1 براي PH،100.7 ميلي گرم برليتر براي TSS، 70.2 ميلي گرم برليتر برايBOD₅ ، 195.7 ميلي گرم برليتر برايCOD ، 1600<MPN/100ml براي كل باكتريهاي كليفرم اندازه گيري شد، درصورتيكه هيچ تخم انگلي مشاهده نشد. همچنين، ميانگين غلظت فلزات سنگين، 0.012 ميلي گرم بر ليتر براي As، 0.0025 ميلي گرم بر ليتر براي Hg، 0.0033 ميلي گرم بر ليتر براي Pb، 0.0012 ميلي گرم بر ليتر براي Cd، 0.0533 ميلي گرم بر ليتر براي Zn و 0.0533 ميلي گرم بر ليتر براي Cr، اندازه گيري شد. از طرف ديگر بر اساس استانداردهاي سازمان حفاظت محيط زيست ايران، پساب خروجي از استخرهاي تثبيت قابليت استفاده در آبياري را دارد اما قابليت ورود به آبهاي سطحي را ندارد.
از طرف ديگر بر اساس استانداردهاي سازمان حفاظت محيط زيست ايران پساب خروجي از استخرهاي تثبيت قابليت استفاده در آبياري را دارد اما قابليت ورود به آبهاي سطحي را ندارد.

شهرستان رودان از نظر اقتصادي در زمينه كشاورزي و باغداري و دامداري درمنطقه جنوبي كشور موقعيت منحصر به فردي را دارا ميباشد محدوديت منابع آب در بخش داخلي فلات ايران و سواحل جنوب محدوديت رشد و توسعه تجمعات، گياهي، جانوري، و انساني را به همراه داشته است. وابستگي وسعت روستاها از نظر كشاورزي، جمعيت به مقدار آب موجود از طرفي ريشه مهاجرتهاي روستايي در محدوديتهاي طبيعي و اكولوژيكي است. اگر محدوديتها تعديل شود مهاجرتهاي روستايي نيز تعديل خواهد شد. روند تكاملي معيشت در ارتباط با شرايط طبيعي و ويژگيهاي اكولوژيكي و تكنولوژيهاي رايج در دست انسان است. از آنجا كه عوامل طبيعي موثر در شكل گيري سكونتگاههاي روستايي عبارتست از منابع آب، زمين قابل كشت و خاك مساعد لذا شهرستان رودان به دليل بهره مند بودن از رودخانه هاي شيرين مذكور از اهميت ويژه اي در استان برخوردار است پس بررسي همه جانبه جوامع روستايي با توجه بر شرايط محيطي مثمر بوده و مطالعه از دستيابي به علت واقعي مشکلات مسايل بدون توجه به محيط محروم مي سازد.
در نتيجه ارتقاي عملكرد اين بخش با افزايش بهره برداري فعاليتهاي مختلف گسترش برخي فعاليتهاي بخش كشاورزي با توجه به توان موجود در منطقه همچنين مهار آبهاي روان سطحي و انجام ساير طرحهاي تامين منابع آبي و پشتيباني از كشاورزان و دامداران بسيار پراهميت است.

در اين مقاله روشي براي كمي كردن پايداري در سيستمهاي كشاورزي، بر اساس آنتروپي اضافي توليد شده بوسيله سيستم پيشنهاد مي شود. همچنين نشان داده مي شود چگونه آنتروپي توليد شده بوسيله سيستم با نحوه مديريت زمين تغيير مي كند محصولات مختلف مقدار آنتروپي متفاوتي را دارا مي باشند. اين اختلافات به علل متفاوتي است ولي در بسياري از شرايط آنتروپي بالا به استفاده از نهاده هاي زياد نسبت داده مي شود. خصوصيات يك گياه زراعي به تنهايي نقش اندكي دارد گرچه اين روش تخميني از آنتروپي در اكوسيستم كشاورزي را به ما مي ده، اما با اين روش مي توان اثبات كرد كه با كاهش انرژيهاي ورودي مصنوعي پايداري بهبود پيدا مي كند مقايسه مزرعه جو ديم و چغندرقند اين موضوع را تاييد مي كند. در مجموع هيچ کدام از گياهان بررسي شده از نظر ترموديناميکي وضيعت پايداري نداشتند.

در اين مقاله اثرات سيستم هاي پرنهاده و تك كشتي و استفاده وسيع از ارقام پرمحصول بر پايداري نظامهاي كشاورزي و تنوع زيستي محصولات باغي و سبزي و صيفي مورد مطالعه قرارگرفت. به اين منظور داده هاي مربوط به اين محصولات در سطح كشور جمع آوري گرديد نتايج اين بررسي نشان داد كه محصولات باغي و سبزي و صيفي جات متنوعي در نواحي مختلف كشور توليد مي شوند بطوريكه تعداد گونه هاي مورد كشت در مورد اين محصولات قابل توجه است شاخص تنوع شانون تنوع اين محصولات را متناسب با غناي گونه اي آنها نشان نمي دهد كه اين موضوع عمدتا ناشي از عدم توزيع يكنواخت سطوح زيركشت بين محصولات مختلف و احتمالا وجود سيستمهاي تك كشتي است.