پاسخ به:مقالات زمين شناسي كاربردي و محيط زيست
9: كاربرد تكنيك زيست رديابي در گياهان براي ارزيابي آلودگي آهن و نيكل در مجاورت مناطق صنعتي
|
عطاآبادي ميترا، هودجي مهران، نجفي پيام |
همايش زمين شناسي و محيط زيست 1387;اسفند 1387(4) |
کلید واژه: زيست رديابي، آلودگي، آهن، نيكل |
خلاصه:
زيست رديابي يكي از راههاي ارزان، ساده و مناسب بررسي كيفيت هواست و به پروسه اي اطلاق مي گردد كه در آن از طريق موجودات زنده و يا اجزاي تشكيل دهنده آنها مي توان به اطلاعاتي كمي پيرامون كيفيت محيط دست يافت. فعاليت هاي صنعتي باعث ورود مقادير قابل توجهي از عناصر سنگين به اتمسفر مي گردد و استفاده از پتانسيل زيست رديابي گياهان رشد يافته در مجاورت مناطق صنعتي مي تواند در ارزيابي آلودگي هوا با اين فلزات راهگشا باشد. هدف از اين پژوهش ارزيابي آلودگي فلزات آهن و نيكل در مجاورت منطقه صنعتي فولاد مباركه با به كارگيري تكنيك زيست رديابي در شماري از درختان رشد يافته در اين منطقه صنعتي بوده است. اين بررسي در دو بخش خاك و گياه صورت گرفت. در بخش خاك، غلظت كل و قابل استخراج با DTPA فلزات آهن و نيكل و برخي پارامترهاي موثر بر مقدار قابل جذب اين عناصر چون pH، ظرفيت تبادل كاتيوني، مواد آلي و درصد كربنات كلسيم در خاك سطحي (30-0 سانتي متري) پيرامون گونه هاي گياهي اندازه گيري گرديد. در بخش گياه نيز غلظت اين دو فلز در برگ 5 گونه درختي شامل: كاج ايراني، سرو نقره اي، اقاقيا، سنجد و بلوط به وسيله دستگاه ICP- AES اندازه گيري شد، براي تشخيص امكان وجود آلودگي، غلظت هاي اندازه گيري شده با حد استانه آلودي اين دو عنصر در خاك و گياه مقايسه گرديد. همچنين براي حصول اطمينان از منشاء آلودگي فلزي در گياهان مورد مطالعه (خاكزاد يا هوازاد) از تيمار شستشو با آب مقطر استفاده شد و بازده شستشوي فلزات مورد مطالعه در هر گياه بدست آمد. مقايسه غلظت كل آهن و نيكل با حد آستانه آلودگي اين دو فلز در خاك تنها امكان آلودگي نيكل را مطرح نمود، اما به واسطه وجود بيش از 60 درصد آهك در خاك سطحي بيرامون گونه هاي گياهي كه با pH بالاتر از 8 همراه بوده، تنها درصد ناچيزي از كل فلزات مورد مطالعه در اختيار گياه قرار گرفته است (درصد قابل استخراج آهن و نيكل با عصاره گير DTPA به ترتيب 0.05 و 3.74 بوده است). مقايسه محتواي فلزات دربرگ درختان با حد آستانه آلودگي آنها در گياهان سطوحي از آلودگي اين دو فلز را در منطقه منعكس نمود، بطوريكه غلظت آهن و نيكل به ترتيب در 60 و 100 درصد گونه ها فراتر از حد آستانه آلودگي اين عناصر در گياهان (حد آستانه آلودگي Fe:750 ppm وNi:3 -50 ppm ) قرار داشت و حداكثر انباشتگي در برگهاي فلسي شكل سرو نقره اي مشاهده گرديد و با ساير درختان اختلاف معني دار نشان داد. كاهش معني دار غلظت آهن و نيكل در برگ غالب گونه هاي درختي به واسطه اعمال تيمار شستشو كه به ترتيب با بازده شستشوي 45 و 33 درصد براي اين عناصر همراه بوده است، و از طرف ديگر مقايسه غلظت فلزات در برگ با مقدار قابل جذب آنها در خاك، حاكي از هوازاد بودن منشا آلودگي آهن و نيكل در گياهان مورد مطالعه بود. در مجموع نتايج نشان داد كه برگ گونه هاي درختي هميشه سبز به ويژه مخروطيان براي رديابي امكان وجود آلودگي آهن و نيكل در منطقه مورد مطالعه از قابليت مناسبي برخوردار بوده است.
|
سه شنبه 29 فروردین 1391 11:24 AM
تشکرات از این پست