مقالات زمين شناسي كاربردي و محيط زيست

استفاده از گياهان درمان گر بعنوان يك تكنولوژي مناسب و تجاري بوده كه با استفاده از گياهان ويژه مي توان نسبت به پاكسازي خاكهاي آلوده به فلزات سنگين اقدام كرد. تحقيقات بنيادي و كاربردي مشخص كرده كه برخي گونه هاي گياهي، داراي پتانسيل ژنتيكي لازم جهت حذف، تجزيه، و متابوليسم مقدار وسيعي از آلودگي ها مي باشند.
گياه درماني روندي است كه طي آن گياهان خاص مي توانند مقادير بالايي از فلزات سنگين را از خاك خارج كنند. كاربرد گياهان درمان گر به عوامل مختلفي مانند: خاك، آلاينده ها، ميكروبها و گياهان بستگي دارد. اين عوامل پيچيده تحت تاثير فاكتورهاي مختلفي از قبيل شرايط آب وهوايي، مشخصات خاك، و هيدروژئولوژي مي باشند. بنابراين با درك مكانيسم پايه گياه و تاثير عوامل آگرونومي گياه، خاك و عوامل آلاينده مي توان اين فرآيند را با شرايط ويژه محلي بهينه نمود.
از آنجا كه آلاينده هاي آلي و فلزات تجزيه پذير نمي باشند، حذف فلزات از خاكهاي آلوده يك چالش مهم محسوب مي گردد. امروزه گياهان درمان گر بعنوان يك فاكتور دوستدار محيط زيست شناخته شده بر همين اساس در اين مقاله به بررسي مكانيسم ها و فرآيندهايي كه به گياه اجازه حذف فلزات را از خاك آلوده مي دهد و نيز اثر عوامل آگرونوميك اين فرآيند پرداخته شده است. از آنجا كه گياهان درمان گر، قادر به پالايش خاك در محل مي باشند، استفاده از آنها مي تواند بعنوان يك روش كم هزينه تر معرفي گردد.

توده نفوذي شمال غرب شبستر، باتوليتي است با وسعت تقريبي 20 كيل ومتر مربع كه در شمال غرب ايران (20 كيلومتري شمال غرب شبستر) واقع است. اين توده در زون زمين ساختي البرز غربي - آذربايجان قرار دارد و در سنگهاي پالئوزوئيك نفوذ كرده است. توده نفوذي فوق، از الكالي فلدسپار گرانيت و گرانيت تشكيل شده و كاني تيره آن بيوتيت مي باشد. هيچگونه آنكلاوي در آن ديده نمي شود. بررسي ويژگي هاي نمونه هاي مورد مطالعه، نشان دهنده وجود دوگانگي در زايش آنها است. اين توده در برخي از نمودارهاي ژئوشيميايي، ويژگي هاي گرانيتوئئيدهاي تيپ  I و در برخي از نمودارها، ويژگي هاي گرانيتوئيدهاي تيپ A  را نشان مي دهد. علت اين امر، به آغشتگي مواد پوسته با ماگماي تشكيل دهنده اوليه اين توده نسبت داده شده و ماگماي اوليه گوشته اي از نوع قليايي فرض شده است. نمودارهاي ژئوشيميايي عناصر كمياب نشان مي دهد كه موقعيت زمين ساختي توده نفوذي فوق، با گرانيتوئيدهاي پس از كوهزايي (POG) قابل مقايسه است.

در عصر حاضر پيشرفتهاي عرصه فناوري در علوم مختلف نمود گسترده اي داشته است. بگونه اي كه فناوريها و ابزارهاي جديد، موجبات تسهيل و تسريع امور را به ارمغان آورده است؛ يكي از اين فناوريهاي نوين، فناوري شناسايي از طريق امواج راديويي (RFID) مي باشد. برچسبهاي RFID ممكن است به يك شيئ و يا يك موجود زنده متصل شوند و اطلاعات آنها در سيستمهاي مديريتي داراي فوايد متعددي خواهد بود انتقال اطلاعات در برچسبهاي RFID، از طريق امواج راديويي و توسط يك دستگاه قرائتگر حاصل مي شود. با توجه به غير تماسي بودن اين برچسبها، نيازمند به اتصال فيزيكي جهت برقراري ارتباط نمي باشند. اين برچسب ها امكان به اشتراك گذاشتن اطلاعات ضبط شده را فراهم ميسازند. با اتصال اين برچسبهاي منحصر به فرد به موجودات زنده امكان ثبت و كنترل شرايط زيست محيطي و نظارت بر آنان فراهم شده است؛ همچنين با قرار دادن اين برچسب ها در مكان هاي مشخص و تلفيق آنها با حساسه هاي محيطي و همراهي آن با كاربردهاي اينترنتي، امكان بررسي و كنترل شرايط زيست محيطي فراهم مي آيد. از تلفيق برچسبهاي RFID با حساسه هاي محيطي، طراحي حساسه هاي هوشمند تحقق مييابد. با اتصال اين وسيل ه غيرتماسي به حيوانات و پرندگان امكان ثبت و كنترل شرايط زيست محيطي آنان و رهگيري خودكار و نظارت بر آنان فراهم شده است و در زمينه افزايش توانايي مديريتي و جلوگيري از شيوع بيماري سودمند خواهد بود. همچنين با همراه شدن با حسگرهاي محيطي، اطلاعات مربوط به محيط از جمله نور، درجه حرارت، گازهاي درون محيط و رطوبت را دريافت مي كند و توانايي تهيه گزارشات مربوط به تغييرات جوي در محيطهاي مختلف و ميزان آلودگي محيط زيست را دارا مي باشد.

مطالعات انجام شده، براي اولين بار نشان مي دهد كه در زيرپهنه لرستان، سازند تاربور با ليتولوژي و فوناي مشخص ماستريشين به صورت زبانه اي محلي در بين رسوبات آواري كنگلومرايي قاعده سازند اميران قرار گرفته است كه قطعا سن بخش زيرين سازند اميران را ماستريشين معرفي مي نمايد. بنابراين از نظر وضعيت چينه شناسي (Stratigraphic position)، سازند تاربور روي سازند اميران قرار نداشته، بلكه بخشي از سازند تاربور به صورت زبانه اي و به صورت جانبي (Lateral) و بين لايه اي (Inter bedding) در بين لايه هاي بخش زيرين سازند اميران رسوب نموده است. مطالعه ليتواستراتيگرافي، ميكروبيواستراتيگرافي و ميكروفاسيس هاي برش ها ياد شده، مسايل مطروحه فوق را تاييد مي نمايد. با توجه به تجمع فسيلي موجود، سن سازند تاربور در شمال باختري و جنوب خاوري خرم آباد، ماستريشين مياني تا پسين مي باشد.

بكي از انواع ناپايداري دامنه اي كه هرساله خسارات مالي و جاني فراواني را بر زندگي انسانها وارد مي نمايد پديده زمين لغزش است. وجود عوامل مستعدكننده ناپايداري دامنه نظير شيب، زمين شناسي و كاربري اراضي، عامل ايجاد خسارات فراوان به منابع طبيعي از قبيل هدر رفت سريع خاك، تخريب اراضي كشاورزي و جنگلها مي گردد. زمين لغزش يكي از بلاياي طبيعي است كه در تغيير شكل زمين نقش موثري دارد. استراتژي مطالعه زمين لغزش شامل شناخت فرآيند، تحليل خطر و پيش بيني زمين لغزش در آينده براي كاهش پيشرفت و خسارات ناشي از آن مي باشد (Lan et al, 2004).با در نظر گرفتن واژه آبخيزداري به مفهوم مديريت جامع و همه جانبه منابع طبيعي موجود در يك حوزه آبخيز توجه به محدوديت هاي طبيعي نظير زمين لغزش نقش موثري در مديريت حوزه آبخيز خواهد داشت. در زمينه بررسي نقش زمين لغزش در ناپايداري دامنه تحقيقات زيادي انجام شده است (احمدي، 1374 ؛ قبادي، 1381؛ پورقاسمي و همكاران، 1385؛ محمدي و همكاران 1386،Pachauri ،1992 ؛ ;Anabalagon 1992 Ayalew et al، 2005; Lee، 2004; wang and Sassa، 2005; Ercanoglu،2004; Remendo،2003; Sakar 1995،.( اين تحقيقات عمدتا به روش دستي بوده و لذا فاكتورهاي محدودي مورد استفاده قرار گرفتند. در حالي كه بررسي زمين لغزش در محيط GIS به دليل قابليت بررسي و اعمال فاكتورهاي متعدد تاثيرگذار بر روي زمين لغزش، از دقت و كارآيي بيشتري برخوردار است. از سوي ديگر، تحقيق حاضر در يك آبخيز جنگلي شكل گرفته و لذا مي تواند الگويي براي كارهاي مشابه محسوب گردد. هدف از اين تحقيق، اولويت بندي نقش عوامل طبيعي و غيرطبيعي بر روي پديده زمين لغزش در حوزه آبخيز جنگلي واز مي باشد. نتايج حاصله بيانگر آن است كه نقش انسان و كاربري اراضي در وقوع زمين لغزش واز از اهميت فوق العاده بالايي برخوردار است كه از بين اين عوامل، جاده سازي در منطقه بوسيله انسان اولويت اول را در وقوع زمين لغزش و از به خود اختصاص مي دهد. قطع يكسره درختان جنگلي توسط انسان در اولويت دوم قرار دارد. در كنار اين عوامل، فاكتورهاي طبيعي نيز بر وقوع پديده زمين لغزش واز موثرند كه از بين اين ها فاكتورهاي سازند زمين شناسي، گسل، شيب، پوشش گياهي و نهايتا اقليم به ترتيب اولويت هاي اول تا پنجم را به خود اختصاص مي دهند.

رشد جمعيت و افزايش شهرنشيني منجر به افزايش تقاضا براي توسعه راههاي جديد مي شود. ترافيك سنگين شرق تهران فشار زيادي را بر روي شبكه حمل و نقل اين شهر وارد مي سازد و جاده قديم تهران - رودهن جوابگوي اين مشكل نمي باشد. لذا نياز به احداث بزرگراه جديد تهران - پرديس در شرق تهران احساس گرديده است. ليكن اين بزرگراه از منطقه حفاظت شده جاجرود و از مجاورت پارك ملي خجير عبور مي كند و اين مناطق داراي ارزشهاي اكولوژيكي و اهميت ملي هستند كه به منظور حفظ و حراست و ترميم حيات جانوري و گياهي و جلوگيري از انهدام تدريجي آنها انتخاب شده اند. لذا مي توان طرح احداث بزرگراه جديد در مجاورت و يا داخل اين مناطق را داراي اثرات بالقوه احتمالي زيستمحيطي دانست. در اين مطالعه براي محاسبه شدت و اهميت اثرات بزرگراه تهران - پرديس بر پارك ملي خجير در مقايسه با تعريض جاده موجود تهران - رودهن از روش ماتريس پاستاكيا استفاده به عمل آمد. نتايج تحقيق نشان مي دهد كه احداث بزرگراه جديد تهران - پرديس از پيامدهاي منفي كمتر و اثرات مثبت بيشتري نسبت به تعريض جاده موجود برخوردار مي باشد. براي كاهش پيامدهاي منفي مهم طرح مورد نظر نيز راهكارهاي مديريتي ارايه شده است.

توجه به محيط زيست و از آن جمله مواد زايد جامد مساله اي است كه در سال هاي اخير مورد توجه خاص جهانيان قرار گرفته است. انسان و بسياري از موجودات كره زمين به شيوه هاي مختلف زباله ساز هستند كه كنترل آن نوعي تضمين در سلامت و بقاي محيط زيست به شمار مي آيد. طبق شواهد موجود علت اصلي توجه به اين امر اشاعه بيماري و هجوم حيوانات وحشي به اماكن مسكوني و تعفن حاصل از تلمبار مواد زايد در محيط زيست بوده است. از آن پس بازتاب آلودگي و بيماري هاي منتقله از زباله موجب گرديده است كه علم بهداشت زباله و مهندسي مواد زايد جامد بيش از پيش مورد توجه مسوولان و متخصصان محيط زيست قرار گيرد. متداول ترين روش دفن زباله در سراسر دنيا دفن بهداشتي زباله است. اين روش نياز به كمترين امكانات و تجهيزات و پرسنل داشته و ارزان تر است ولي نياز به كارشناسي دقيق دارد. در دفن بهداشتي زباله موارد زيادي بايد مد نظر قرار گيرند كه تكنيك GIS اين كار را به راحتي و با دقت زياد انجام مي دهد. جهت تعيين بهترين مكان براي دفن زباله در منطقه نقشه هاي مورد نياز كه شامل نقشه هاي توپوگرافي منطقه، زمين شناسي، خاك، پوشش گياهي، آبراهه ها، جاده ها، كاربري اراضي و مناطق مسكوني بودند تهيه و در محيط Arc info و Arc view رقومي گرديد. سپس نقشه هاي حاصله همپوشاني شده و مورد تحليل قرار گرفتند. در نتيجه 5 منطقه كه با در نظر گرفتن همه شرايط براي دفن زباله در منطقه مناسب بودند روي نقشه توپوگرافي مشخص گرديدند.

انسان با مشكلات زيست محيطي فراواني مواجه است. بروز بلاياي طبيعي هر ساله باعث خسارت به منابع طبيعي و از بين رفتن كشتزارهاي فراواني مي شود يكي از بلاياي طبيعي كه امروزه به عنوان مشكلي بزرگ در علوم زمين و محيط زيست مطرح است فرسايش و بويژه ناپايداري دامنه ها و زمين لغزش است كه استفاده نادرست از منابع، كاربريهاي نامناسب و عدم مديريت صحيح محيط زيست باعث افزايش آن شده است. مطالعات زيست محيطي امروزه با استفاده از نرم افزار هاي GIS با سرعت و دقت بيشتري انجام مي شود. در اين تحقيق ابتدا مقدمه اي بر كاربردهاي GIS بيان مي شود، سپس با استفاده از اين تكنيك مكان هاي حساس به زمين لغزش مشخص ميگردد كه اين امر كمك شاياني به مديريت محيط زيست ميكند. تجزيه و تحليل نقشه ها نشان داد كه سازندهاي شمشك و پادگانه هاي آبرفتي، فاصله 500 متري از جاده و 400 متري از آبراهه، جهت شيب غربي و شمالي، شيب 15-50 درصد، ارتفاع 1500-2100 و كاربريهاي مسكوني و باغ - كشاورزي بيشترين درصد مساحت لغزش ها را در خود جاي داده اند و در مديريت منطقه بايد به اين مناطق بيشتر توجه كرد.

علوم زمين منشا زمين و ميراث چند بيلون ساله آن است. زمين شناسان نيز مانند ساير محققين و دانشمندان در تلاش و تكاپوي شبانه روزي به منظور بررسي و مطالعات علمي و فني هستند تا سهم خود را درباره نجات كره خاكي ايفا نمايند. هنر دانش زمين شناسي پزشكي بررسي تاثيرات بيجنظمي فاكتورهاي گوناگون زيست محيطي برروي توزيع جغرافيايي بيماريها، مشكلات بهداشتي و سلامت گياهان، حيوانات و انسانها اطلاعات كافي در مورد عناصر گوناگون و نقش آنها در حيات و سلامت، شناخت عوارض شيميايي و فيزيكي زمين، تاثيرات آن بر ژئوشيمي هر منطقه و ساكنين بومي و ... مي باشد.
كليه عناصر تشكيل دهنده پوسته زمين از طريق چرخه خاك، آب و هوا وارد بدن موجودات زنده اعم از گياهان، جانوران و انسان ها شده و بطرق مختلف تاثيرات نامطلوب خود را بر جاي مي گذارند. كه در مهندسي بافت بدن انسان سه محل مهم تماس بدن با محيط شامل پوست، ريه و سيستم روده اي است اين سه اندام از طرفي يك عامل مدافع اند بطوري كه بدن در برابر تركيبات خطرناك محيط از خود محافظت نموده و از طرفي عامل مهم انتقال مي باشند كه اين انتقال و سميت آنها بستگي به راه ورود به بدن، اندازه ذره، ساختار شيميايي فعل و انفعال با بقيه كانيها دارد. مثلا عناصر كالكوفيل مانند آرسنيك، سرب، جيوه، روي، كاديوم، بيسموت، آنتيموان و ... بيشترين خطر مسموميت زايي را دارند و يا عناصر ليتوفيل مانند تاليوم، برليوم، باريوم، آلومينيوم و ... مسموميت هاي شديد و يا عناصر مانند يد و فلئور با كاهش و يا افزايش و همچنين بسياري از عناصر راديواكتيو در حالت طبيعي سبب تاثيرات جبران ناپذير مي گردند كه در اين مقاله به گوشه اي از آن اشاره شده است.

ناحيه مورد مطالعه در 18 كيلومتري جنوب غربي شهرستان كيوي (استان اردبيل) واقع شده ا ست. واحدهاي سنگي منطقه متنوع بوده و عبارتند از: توف هاي سفيد رنگ، گدازه هاي آندزيتي و توفهاي ريوليتي تا ريو داسيتي مي باشد. قديمي ترين واحدهاي موجود سنگهاي قبل از كرتاسه مي باشد و جديدترين آن مربوط به كواترنر و عهد حاضر است. اين منطقه از نظر متالوژني، در تقسيم بندي نبوي (1355) در زون البرز و آذربايجان قرار گرفته است. گسل اصلي اين منطقه گسله فيروزآباد مجدر است كه داراي راستاي شمال - شمال خاوري و جنوب - جنوب باختري مي باشد و پس از آن فراواني گسله هاي با راستاي شمالي - جنوبي زياد مي باشد. به دليل عملكرد كششي گسلهاي منطقه و حضور توده هاي نفوذي، بستر مناسبي را جهت كاني سازي در منطقه فراهم نموده است. مطالعات انجام شده نشانگراين مطلب است كه روند آلتراسيونهاي كائولينيتي همراه با رگه هاي سيليسي و نيز پروپيليتيك در منطقه همراستا با گسل هاي شمالشرق - جنوب غرب مي باشند. لذا گسلهاي با اين روند ميتوانند به عنوان گسلهاي كنترل كننده محلولهاي هيدروترمالي حاوي كاني سازي مورد توجه بيشتري قرار گيرند. تعداد 159 نمونه از برگه 1:50000 زرج آباد برداشته شده و آناليز ژئوشيميايي برروي 22 عنصر در اين منطقه صورت گرفته كه نتايج حاصل از آناليز بيانگر آنومال بودن طلا بوده و با عناصر نقره، آرسنيك، آنتيموان و سرب همبستگي نشان مي دهد. نهايتا با توجه به كليه اطلاعات زمين شناسي و ژئوشيمي آبراهه اي نقاط اميد بخش در منطقه براي ادامه اكتشافات معرفي گرديد.

سازند ابرسج در تاقديس نكارمن واقع در شمال شاهرود از ضخامت قابل توجهي برخوردار است. در اين ناحيه سازند ابرسج در مختصات طول جغرافيايي 54^o51’، عرض جغرافيايي 36^o33’ در محل چشمه نرمه خاني مورد مطالعه، نمونه برداري و اندازه گيري قرار گرفته است. سازند ابرسج در اين ناحيه بالغ بر 1130 متر ضخامت دارد و ليتولوژي غالب آن شامل تناوبي از ماسه سنگ هاي آركوزي و گري وكي خاكستري رنگ، شيل هاي ميكاسه زيتوني رنگ و سيلتستون مي باشد. جهت مطالعات پتروگرافي و رسوب شناسي بالغ بر 250 نمونه از اين واحد اخذ گرديده است. از نمونه هاي ماسه سنگي و سيلتستوني مقاطع نازك و از نمونه هاي شيلي اسلايدهاي پالينولوژيكي تهيه شده است. همچنين از نمونه هاي ماسه سنگي و شيلي كه حاوي ساختمان هاي رسوبي بودند عكس هايي تهيه گرديده است. اين ساختمان ها شامل ساختمان هاي رسوبي فيزيكي و بيوژنيكي مي باشد. تجزيه و تحليل كليه مطالعات صحرايي و آزمايشگاهي نشان مي دهد كه سازند ابرسج در يك محيط رسوبي توربيدايتي بصورت يك بادزن زيردريايي نهشته شده است و در آن چرخه هاي كامل و ناقص از توالي بوما بچشم مي خورد. با كمك ساختمان هاي رسوبي قابل مشاهده در منطقه ميتوان بخش هاي مختلف اين بادزن زيردريايي را تفكيك كرد. در اين مقاله به معرفي ساختمان هاي رسوبي و محيط رسوبي سازند ابرسج در منطقه فوق الذكر مي پردازيم.

دشت ورامين يكي از جنوبي ترين دشتهاي استان تهران و در همسايگي كوير مركزي ايران قرار دارد. از نظر ژئومورفولوژي اين دشت به نواحي مرتفع، دامنه اي و دشتي تفكيك شده است. نواحي مرتفع بيشتر در شمال شرقي منطقه گسترش داشته و مقدار شيب آن به سمت جنوب كاهش مي يابد. نواحي دامنه اي از رسوبات قديمي و جوان تشكيل شده و حدواسط ارتفاعات و نواحي دشتي مي باشد. نهشته هاي آبرفتي قديمي اين واحد را كنگلومراي هزاردره تشكيل مي دهد و نهشته هاي جوان كه آبخوان بر روي آن قرار دارد به صورت يك مخروط افكنه ديده مي شوند از آبرفت تهران تشكيل شده است. نواحي دشتي نيز در پايين جاده تهران -مشهد قرار داردو جزيي از دشت ورامين است (شمال شرق دشت) شيب آن ناچيز بوده و از ذرات دانه ريز و دانه متوسط تشكيل شده است.
مشهد قرار دارد و جزيي از دشت ورامين است (شمال شرق دشت) آبخوان دشت ورامين بر اساس وجود دو تاقديس بزرگ در شمال و جنوب دشت به دو بخش شمالي و جنوبي قابل تفكيك است كه در بين آنها، بخش شمالي قابليت انتقال آب بيشتر و از نظر كيفيت آب داراي كيفيت بهتري مي باشد. ارتباط هيدروليكي بين اين بخش به طور عمده از طريق معبر زيرزميني ورامين - پيشوا به سمت شوره زارهاي موجود در جنوب شرقي حوضه زهكشي مي شود. آبخوان ورامين به دلايل اختلاف ويژگي هاي آبرفت در بخشهاي مختلف دشت ويژگيهاي هيدروديناميكي، كمي و كيفي متفاوتي را نشان مي دهد. اين تغييرات بويژه در دو سوي گسل پيشوا مشهودتر است. از شمال شرقي به جنوب غربي و غرب از نظر كميت و كيفيت منابع آب زيرزميني وضعيت نامطلوبتر مي شود، چراكه مهمترين منبع سطحي تغذيه آب زيرزميني رودخانه جاجرود است و بهترين منابع آبي در شمال شرقي و مركز دشت يعني حوالي اين رودخانه و نامطلوبترين منابع از نظر كيفيت در غرب و جنوب غربي دشت ديده مي شود. در شمال و شمال شرقي و بخشهاي مركزي با افت سطح آب و در نواحي جنوبي و غربي و برخي نقاط اطراف پيشوا با بالا آمدن سطح آب مواجه هستيم كه هر يك موجب تغييراتي از نظر هيدروژئولوژي تامين آب مي شود. مهمترين منابع آلودگي آب زيرزميني دشت ورامين، كانالهاي فاضلاب تهران است كه از طرق مختلف مانند رودخانه، منابع آب زيرزميني و محيط زيست منطقه را به مخاطره مي اندازد وجود گسلهاي پيشوا و ري در روند تغذيه و تخليه آب از آبخوانهاي دشت نقش موثري دارد. چنانچه گسل پيشوا در شرق و جنوب شرقي دشت باعث خروج آبهاي زيرزميني دشت و زهكشي طبيعي ايي حاشيه دشت مي شود. همچنين گسل ري سبب به وجود آمدن يك ناهنجاري (آنومالي) در روند آبهاي زيرزميني شده است كه اين نشان دهنده اهميت و اثر اين گسله در جابجايي سفره آب زيرزميني دشت است. با ترسيم منحني هاي بارش در دو سال ابتدا و انتهاي گزارش و مقايسه آنها، مشاهده مي شود كه با توجه به اينكه ميزان بارش به طور نامحسوسي افزايش داشته ولي سطح آبهاي زيرزميني دشت در ايده آل ترين زمان بيش از 5 سانتيمتر افت را نشان مي دهد كه اگر بخواهيم به صورت ميانگين اين آمار را تجز يه و تحليل كنيم اين رقم به حدود 10 سانتيمتر خواهد رسيد. نقشه هاي پيزومتريك نيز نشانگر اين مطلب هستند كه با وجود تغذيه اي كه رودخانه جاجرود به صورت مقطعي در دشت انجام مي دهد ولي با توجه به بالا بودن سنگ كف و دانه ريزتر شدن رسوبات دشت در نواحي غربي و عملكرد تاقديسي بزرگ در مركز دشت و همچنين گسل پيشوا در شرق و جنوب شرقي دشت اين تاثير چندان محسوس نباشد.

شواهد ساختاري و زمين شناسي مطالعه شده در منطقه گلپايگان نشان مي دهد كه دو سيستم گسل فعال به موازات و عمود بر راندگي اصلي زاگرس وجود دارد. گسل شازند با طول حدود 190 كيلومتر يكي از گسل هاي اصلي منطقه است كه با روند شمال غرب - جنوب شرق از شمال غرب شازند تا جنوب غرب اصفهان امتداد يافته است. در حوا لي شهر گلپايگان، گسل شازند و شاخه فرعي آن، گسل حسين آباد باعث بوجود آمدن منطقه اي فعال شده اند. اين گسل ها داراي مولفه هاي شيبي معكوس و امتدادي راستگرد مي باشند. گسل شازند باعث جابجايي و چرخش مخروط هاي افكنه و آبرفت هاي كواترنري، تغيير مسير 4 كيلومتري رودخانه هاي گلپايگان و خمين، بالا آمدگي دشت گلپايگان و فرسايش قائم شديد گرديده است. افزايش سرعت فرسايش قائم در سال هاي اخير و آثار برجاي مانده از حركت گسل ها بر روي رسوبات كواترنري، نشان مي دهد كه منطقه گلپايگان از نظر زمين ساختي فعال است.

پديده خشكسالي با تناوبهاي مختلف در كشور ايران رخ مي دهد به نحوي كه برخي از سالها براي جبران خسارات ناشي از آن عبارات خاصي از بودجه كشور در نظر گرفته ميشود. خشكساليي يكي از پديده هاي طبيعي است كه رخدادان در طبيعت از قانونمنديهاي خاص خود پيروي مي كند اما فراواني و تكرار خشكسالي به فعاليتهاي انساني در طبيعت نيز بستگي دارد. فعاليتهاي انسان نظير تخريب جنگلها و مراتع، گسترش شهرها و تخريب محيط زيست، توسعه مراكز صنعتي، تخريب منابع آب و بالاخره بهره برداريهاي غير اصولي وبي رويه از منابع خاك، آب و گياهان در تشديد اين پديده تاثر گذارند. در اين مقاله با محور قرار دادن پديده خشكسالي سعي شده راهكارهاي علمي و عملي در ارتباط با منابع طبيعي از ديدگاه ابخيزداري مورد بررسي قرار گيرد.

دشت شور در فاصله تقريبي 90 كيلومتري جنوب غربي شهرستان زاهدان واقع مي باشد. در سالهاي اخير به علت برداشت بيش از حد چاه هاي بهره برداري ضمن تا مطلوب شدن كيفيت، سطح آبخان نيز بطور مداوم كاهش يافته است. راهكار پيشنهادي براي جبران افت سفره، احداث سد گلوگاه در حد فاصل دشت كورين و شورو مي باشد، كه به منظور تغذيه مصنوعي ابخوان پيشنهاد گرديده است. در اين تحقيق اثرات احداث اين سد بر آبخوان به كمك مدلvisual Modflow premium 4.2  مورد بررسي قرار مي گيرد. ابتدا بانتايج حاصل از آزمون پمپاژ، لاگ زمين شناسي، چاه هاي مشاهده اي و اكتشافي، مقاطع زمين شناسي، هيدروگراف چاه هاي مشاهده اي، سونداژهاي ژئوالكتريك و بازديدهاي صحرايي، ارزيابي هيدروژئولوژيكي در دشت انجام گرفت. سپس مدل جريان آب زير زميني براي پيش بيني سطح آب در دو سال آينده ساخته شد. به علت نوسانات كمتر در تراز آب زيرزمين، بهمن 1381 به عنوان شرايط پايدار مورد واسنجي قرار گرفت. سپس كاليبراسيون مدل براي شرايط ناپايدار به مدت يكسال (اسفند 1381 تا اسفند 1382) انجام داد. در ادامه اناليز حساسيت انجام و صحت سنجي مدل نيز براي يك سال (اسفند 1382 لغايت اسفند 1383) صورت پذيرفت. نتايج نشان مي دهد كه تغذيه مصنوعي بايد در 2 حوضچه شرقي و جنوبي انجام شود. تا اثرات مخرب نزديك شدن بيش از حد سطح آب را در دشت كاهش دهد و باعث آلودگي و تبخير آبهاي زيرزميني نشود. در ادامه به منظور استفاده بهينه از آب موجو در پشت سد و كاهش تبخيز آب، پيشنهاد گرديد كه تغذيه سفره در طول 7 ماه (بهمن تا شهريور) صورت گيرد، به نحوي كه از 18 ميليون متر مكعب آب موجود براي تغذيه، 6 ميليون متر مكعب در حوضچه شرقي و 12 ميليون متر مكعب در حوضچه جنوبي، تزريق گردد كه پس از 2 سال سطح آب سفره به طور متوسط، (1.61) متر بالاتر مي آيد.