مقالات زمين شناسي كاربردي و محيط زيست

«شهر» (Town) يكي از پديده هاي بشري در محيط زيست به منظور اسكان، تامين معيشت، آسايش، داشتن روابط اجتماعي و اقتصادي و مانند اينهاست.
شهرها بايستي بر مبناي نقش و وظيفه و امكان و استعدادي كه در سطح منطقه خود دارند، انجام وظيفه كنند. در طرح ريزي شهري (Urban planning) و تدوين برنامه هاي مختلف براي شهر، نبايستي شهر را به صورت تافته اي جدابافته از منطقه اش در نظر بگيريم؛ و ارتباط مرئي و نامرئي شهرها و روستاها را فراموش كنيم. هدف اصلي بر اين پايه قرار دارد كه برنامه ريزي هاي شهري و روستايي و منطقه اي پا به پاي هم و همگام با هم پيش روند. همانطور كه هر يك از تاسيسات شهر از ديدگاه برنامه ريزي ها و طرح ريزيهاي شهري بايستي منطق و اساس مخصوص به خود را دارا باشند، شهرها و روستاها نيز بايد مكان مخصوص به خود را داشته باشند. از سوي ديگر، رعايت اصول و ضوابت شهرسازي در همه جنبه ها و عرصه ها اعم از چيدمان فضاهاي مختلف شهري، فضاهاي سبز، معابر و گذرها، ميادين، پلها و زيرگذرها و ...، شهري را پديد خواهند آورد كه همه نياهاي شهروندان را به سادگي و سهولت برآورده نمايد. اما در كنار رعايت عوامل فوق كه در جاي خود، بسيار با اهميت هستند، رعايت اصول «زيبايي شناسي» (Aesthetic) و «زيبا سازي» نيز از اهميت و جايگاه والائي برخوردار مي باشند؛ زيرا شهر بايد همه نيازهاي انساني شامل نيازهاي مادي، رواني، اخلاقي و ... را برآورده نمايد. لذا «مجموعه شهر» الزاما طراحي و قرار گيري فضاهاي فيزيكي مورد نياز در كنار يكديگر نيست، علاوه بر اينها بايد يك سري عوامل ديگر كه از آن به «روح شهر» تعبير مي شود، نيز در نظر گرفته شود. اين عوامل به طور ساده عبارتند از:
1- زيبا سازي شهر
2- نورپردازي شهر
3- مبلمان شهر
در اين فرآيند، شهر از جنبه «زيبايي شناختي» مورد تجزيه و تحليل قرار مي گيرد. در واقع رعايت موارد فوق به جسم و کالبد شهر، روح مي دمد و آنرا زنده مي کند. طراحي و در نظر گرفتن نماي زيبا براي ابنيه با کاربري (Function) گوناگون، استفاده از نور در قسمتهاي مختلف شهر و طراحي مبلمان شهري در بخشهاي مختلف، از جمله عواملي است که شهر را زنده و پويا نموده و موجب بوجود آمدن شادابي و انرژي در شهروندان مي گردد. شهري زنده و زيبا خواهد بود که شهرونداني با نشاط و پرتحرک داشته و هر روز سعي در اعتلا بخشيدن به محيط پيراموني خود دارند. در اين فرآيند در نظر گرفتن اصول و مراحل «طرح ريزي شهري» بسيار موثر خواهد بود.
شهرستان اسلامشهر، به عنوان يکي از شهرهاي نزديک به تهران از جمله شهرهايي است که از فقدان زيبايي شهري رنج برده و محيط زيست بصري نامناسبي برخوردار بوده و اکنون که در حال توسعه مي باشد، نياز به بازنگري در نحوه ساخت و ساز به ويژه در زمينه زيباسازي شهري دارد. لذا در اين مقاله سعي شده است يکي از مواردي که مي تواند چهره فعلي شهر را تغيير داده و آنرا زيباتر نمايد، يعني ساختمانهايي که فاقد نماي شهري بوده و به حال خود رها شده اند (و يا داراي نما بوده، اما فرسودگي و از بين رفتن نما، منظر نامطلوبي را به نمايسش گذاشته است) پرداخته شده و با مطالعه بر روي نماي ساختمانهاي رها شده، مشخص نمودن کاربري آنها و يافتن علل و عوامل آن به ارايه راهکار و پيشنهاداتي در زمينه بهبود وضع موجود اقدام گرديده است.

نهشته هاي آنزين در ناحيه آق دربند به عنوان سازند نظر كرده معرفي گرديده است. اين سازند با ليتولوژي كربناته- آذر آواري به عنوان يكي از سازندهاي موجود در پي سنگ كپه داغ در پنجره فرسايشي آق دربند در شمال شرق ايران برونزد دارد. اين سازند با مرز تدريجي در بالاي سازند سفيد كوه و با مرز فرسايشي در زير سازند سينا قرار دارد. در اين تحقيق دو برش چينه شناسي الگو و كال بست 1 در باريكه شمالي و برش كال بست 2 در باريكه جنوبي، در بخش شمالي پنجره فرسايشي آق دربند اندازه گيري و 80 نمونه برداشت شده است. نام گذاري سنگ هاي آهكي با استفاده از طبقه بندي دانهام و نام گذاري سنگ هاي آذر آواري بر اساس طبقه بندي فيشر و مك في صورت گرفته است. به كمك مطالعات پيتروگرافي صورت گرفته، هشت رخساره كربناته و دو رخساره آذر آواري تشخيص داده شد كه رخساره هاي كربناته در قالب سه كمربند لاگوني، سدي و درياي باز و رخساره هاي آذر آواري در قالب دو رخساره دانه متوسط و دانه ريز تقسيم گرديدند. مجموعه رخساره هاي لاگوني (A) كه از سمت ساحل به دريا شامل رخساره هاي وكستون پلت، بيو كلست دار (A1)، وكستون بيوكلستي (A2) و پكستون و كستون بيوكلستي اينتراكلست دار (A3) مي باشد. مجموعه رخساره هاي سدي (B) كه اين مجموعه رخساره اي از سمت خشكي به دريا شامل رخساره هاي گرينستون پلوئيد، اكينودرم دار (B1)، گرينستون اائيد، آنكوئيددار (B2)، گرينستون بيوكلستي، آنكوئيد دار (B3) و رخساره گرينستون اكينودرم، اائيد دار (B4) مي باشد. مجموعه رخساره اي درياي باز (C)، كه اين كمربند رخساره اي داراي يك رخساره و كستون فسيل دار (C1) مي باشد. علاوه بر رخساره هاي كربناته، به طور متناوب رخساره هاي آذر آواري (D) نيز مشاهده مي گردد كه به سمت بالاي سازند، ضخامت آنها افزوده مي شود. اين رخساره ها شامل رخساره آذرآواري دانه ريز (D1) و رخساره آذرآواري دانه متوسط  (D2)مي باشد. با توجه به اطلاعات رخساره اي، مطالعات قبلي و نيز رخساره هاي مشابه در كشورهاي همجوار مدل رسوبي رسوبات سازند نظر كرده در ناحيه مورد مطالعه تفسير شده است. اعتقاد بر اين است كه نهشته هاي اين پنجره حداقل تا اواخر ترياس در حاشيه جنوبي پليت توران بر جاي گذاشته شده اند. مطالعات نيز وجود يك حوضه پيش كماني را با توجه به فرورانش پالئوتتيس به زير پليت توران در چنين محيطي محتمل مي داند. از سوي ديگر بررسي ها نشان مي دهد كه سازندسفيد كوه در يك پلت فرم كربناته از نوع رمپ هموكلين بر جاي گذاشته شده است. بنابراين با توجه به نوع رخساره ها و تغييرات عمودي آنها در توالي مورد مطالعه و اينكه سازند نظر كرده يك گذر تدريجي از رخساره هاي كربناته سازند سفيد كوه به سيليسي آواري هاي ولكانوژنيك سينا است لذا محيط رسوبي اين سازند نيز يك پلت فرم كربناته از نوع رمپ كه در يك حوضه پيش كماني قرار داشته تفسير مي شود. مهمترين تفاوت اين محيط با رمپ كربناته سفيد كوه قرار داشتن كمان هاي ماگمايي در فاصله دورتري نسبت به حوضه است كه مهم ترين شاخصه آن تشكيل رخساره هاي آذرآواري دانه ريزتر در سازند نظر كرده نسبت به سفيد كوه است. لازم به ذكر است كه افزايش رسوبات آذرآواري از سازند سفيد كوه به سازند سينا مويد افزايش شدت فعاليت هاي ولكانيكي است. در اواخر آنيزين با عملكرد فاز كوهزايي سيميرين پيشين، پسروي در اين محيط رسوبي صورت گرفته كه حاصل آن نهشته شدن واحد كنگلومرائي در قاعده سازند سينا است. اين كنگلومرا به عقيده روتنز اليگوميكتيك بوده و اكثر از پبلهاي كربناته سفيد كوه تشكيل يافته است.

زيست توده از بزرگترين منابع انرژي تجديد پذير بوده و نقش مهمي در تامين انرژي حرارتي و الكتريكي در جوامع مختلف شهري و روستايي دارد. افزايش جمعيت و به تبع آن افزايش مصرف باعث رشد روز افزون انواع مختلف پسماند ها خصوصا زباله هاي شهري گرديد توليد انرژي يكي از نكات مورد توجه در مقوله مديريت پسماند، خصوصا زباله هاي شهري است كه امروزه در بسياري از كشورها با موفقيت اجرا و توسعه پيدا كره است. در اين مقاله ضمن ارايه فعاليت هاي انجام شده براي ساخت اولين نيروگاه بيوگازي ايران در شهرستان ساوه به بررسي نحوه هضم بي هوازي خوراك تركيبي شامل چهار دسته از آلاينده هاي اصلي زيست محيطي شهر ساوه (زباله هاي شهري، لجن تصفيه خانه شهر صنعتي، پساب كشتارگاه و لجن چاههاي جذبي خانگي) با رعايت نسبت واقعي نسبت واقعي ميزان هر يك از اين آلاينده ها در سطح اين شهر پرداخته خواهد شد.

در ايم مطالعه توموگرافي مقاومت ويژه آهك هاي مارني گورپي در شمال ايلام با استفاده از آرايه دو قطبي- دوقطبي به منظور بررسي توزيع مقاومت ويژه در اين سنگ ها انجام شد. به اين منظور پنج نيمرخ ژئوالكتريك با طول 500 متر و فاصله الكترودي 20 متر برداشت شد و از داده هاي حاصل براي رسم شبه مقاطع زير سطحي با استفاده از تكنيك بهينه سازي غير خطي و وارون سازي به روش حداقل مربعات با محدوديت همواري بهره گرفته شد. براي انجام اين كار ابتدا محدوده بلوك بندي و سپس مقاومت ويژه هر كدام از واحدها با استفاده از تكنيك بهينه سازي غير خطي محاسبه شد. از اين نتايج سپس براي ترسيم شبه مقاطق زير سطحي از طريق تكنيك وارون سازي به روش حداقل مربعات با محدوديت همواري استفاده شد. بررسي مقاطع بدست آمده نشان ميدهد كه انحلال پذيري آهك هاي سازند گورپي در محدوده مورد مطالعه بسيار كم مي باشد به طوري كه آهك ها اغلب مراكم و فاقد شكستگي است و خردشدگي تنها به طور بسيار محلي در طول پروفيل ها مشاهده مي شود. اين مشاهدات نشان مي دهد كه آهك هاي مارني سازند گورپي در محدوده مورد مطالعه داراي پتانسيل ذخيره آب زيرزميني پايين مي باشد.

در سالهاي اخير نگراني هايي در رابطه با استفاده از سوخت هاي سنگواره اي بوجود آمده. نگراني عمده، كاهش كيفيت مطلوب زيست محيطي در رابطه با استفاده بي رويه از نوع سوخت مي باشد. هدف اصلي مقاله، شناخت و بررسي اثرات زيست محيطي انرژي زمين گرمايي براي تعيين خط مشي و سياست هايي جهت استفاده از اين نعمت بزرگ الهي مي باشد، كه علي رغم پتانسيل هاي بسيار منتسب به منظور كاربرد انرژي ژئوترمال، بواسطه نبود سياست گذاريهاي كلان در زمينه به كارگيري انرژي هاي تجديد پذير، فقدان تكنولوژي مناسب در خصوص حفاري عميق، مهندسي مخازن، ساخت و بهره برداري از نيروگاههاي ژئوترمال و وجود رقيب سرسخت منابع ارزان سوختهاي فسيلي، بهره برداري از پتانسيل هاي مزبور كماكان جدي گرفته نشده است. قابل ذكر است كه انرژي زمين گرمايي جزء انرژيهاي نو مي باشد و تصوير كل بر اين است كه، انرژي هاي نو فاقد آلودگيهاي زيست محيطي مي باشند. در حقيقت اين انرژي در مقايسه با انرژي هاي ديگر داراي آلودگي هاي زيست محيطي ناچيزي مي باشد، و هنوز مقداري آلاينده به شكلهاي مختلف وارد محيط مي كند. اين امر موجب آن شد كه در اين مقاله به بررسي اثرات زيست محيطي، حاصل از اين انرژي و مواد استفاده آن، و همچنين مقايسه آلاينده هاي منتشر شده از اين انرژي سبز نسبت به استفاده از سوخت هاي فسيلي، بپردازيم. بر اساس يافته هاي اين تحقيق، جهت حول و تحقق شرايط پايداري كيفيت زيست محيطي، سوخت هاي غيركربني مورد نياز است، تا بتوان از بحران هاي زيست محيطي كاست و باعث كاهش اثراتي نظير اثر گلخانه اي شد، زميني كه زير پاي ما قرار دارد، منبع بسيار عظيم انرژي مي باشد، كه به تنهايي قادر خواهد بود كليه نيازهاي انرژي امروز و آينده بشر را تامين كند.