«مدیریت ریسک در توسعه کسبوکارهای دانشبنیان» سرمقاله روزنامه گسترش صنعت به قلم مهدی فتحاله ريیس موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی است كه در آن ميخوانيد:
رکود جهانی، تحولات سریع فناوری در کسب و کارهای دانشبنیان، شکننده شدن بازارهای صادراتی به دلیل تحریم غرب و اجرای سیاست هدفمندی یارانهها از جمله حوادث مهم اقتصادی سالهای اخیر هستند که ضرورت توجه بهمدیریت ریسک در توسعه کسبوکارهای دانشبنیان را بیشتر میطلبد.
هدف از طرح مدیریت ریسک در این حوزه، شناخت انواع ریسکها برای آمادهسازی حوزههای کسب و کارهای دانشبنیان برای کاهش اثرات ناخوشایند احتمالی عوامل محیطی دور و نزدیک بر روند رو به رشد این نوع کسب و کارها است، چرا که ریسکها بخشی از واقعیات اینگونه کسبوکارها هستند و فعالان این حوزه چارهای جز رویارویی با خطرات احتمالی پیشرو تولید و صادرات کالاهای دانشبنیان ندارند و لازم است که به مدیریت ریسک بهعنوان یکی از عوامل انگیزشی در توسعه کسب وکارهای دانشبنیان نگریسته شود.
با توجه به اینکه خیل عظیمی از افراد جویای کار کشور را فارغالتحصیلان دانشگاهی تشکیل میدهند، توسعه اینگونه کسبو کارها منافع بسیار زیادی را از نظر اشتغالزایی، کسب درآمدهای ارزی و ارتقای سطح استاندارد زندگی شهروندان به همراه دارد. در مقابل، اینگونه کسب و کارها همیشه با ریسکهایی همراه است.
ریسکها در حوزه کسبوکارهای دانشبنیان را میتوان به دو نوع مالی و غیرمالی طبقهبندی کرد که ریسکهای مالی شامل بیثباتی نرخ ارز، سیر صعودی نرخ تورم و نبود چارچوب مشخص برای سیاستهای اعتباری و تامین مالی است.
همچنین ریسکهای غیر مالی به تغییرات سریع فناوری، تاثیر مولفههای سیاسی در انتقال دانش فنی در حوزه کسب و کارهای دانشبنیان، نیاز به سرمایهگذاری هنگفت در زمینه تحقیق و توسعه، تلاش در حفظ پویایی در تولید محصولات جدید، سرمایهگذاری هنگفت و مستمر در بخش تحقیق و توسعه و بیثباتی در قوانین و مقررات بویژه در حوزه موانع تعرفهای و انتقال فناوری گفته میشود.
مدیریت ریسک را میتوان ساز و کارهای منطقی و حسابشدهای دانست که با شناسایی، تحلیل و ارزیابی نااطمینانیها به منزله مدیریت تهدیدات و فرصتها، ضمن بهرهگیری از مزایای فرصتها، خسارتهای احتمالی در جریان توسعه کسب و کارهای دانشبنیان را به حداقل میرساند.
آنچه واضح است، مدیریت ریسک کسب و کارهای دانشبنیان کشور را میتوان به عنوان فرآیندی با دو مرحله مجزا که شامل شناسایی و تحلیل ریسکهای تولید و صادرات کسب و کارهای دانشبنیان و توسعه روشهای مقابله با ریسک و ارائه راهکارهایی جهت تعدیل ریسکهایی که شناسایی شده است، عنوان کرد.
در حال حاضر بازار جهانی کالاهای دانشبنیان بیشتر محدود به چند کشور است. تعداد ۲۰ کشور حدود ۹۱ درصد از صادرات جهانی کالاهای هایتک را به خود اختصاص میدهند که از نرخ ترجیحی دسترسی به بازار جهانی در قالب سازمان تجارت جهانی برخوردارند.