مقالات بررسي راهبردهاي و راهكارهاي اصلاح الگوي مصرف در كميته امداد امام خميني (ره)

استفاده از تکنيک هاي موثر و کارآمد در دنياي پيچيده امروز مورد توجه بسياري از سازمانها قرار گرفته است. دنياي پيشرفته امروز نيازمند روشي نوين است که بتواند مشکلات پيش رو را به راحتي پشت سر بگذارد. در اين مقاله تاثير فرهنگ اصلاح الگوي مصرف بر چرخه عمر سازمان معرفي مي شود که پايه آن تئوري VE و KAIZEN مي باشد. در اين مقاله استراتژي بقا جاي خود را با استراتژي هاي معمول وابسته به سود و زيان تغيير داده و با نمايش استعاره زيستي و تکامل براي سازمانهاي امروزي که عنصر رقابت و بقا مشخصه بارز آنها مي باشد، به حيات در عصر پر چالش مي پردازد و آميزش اصلاح الگوي مصرف را با تفکر ناب کايزن و مهندسي ارزش بيان مي دارد. مزيت اين مقاله آن است که مي تواند فرهنگي را در سازمان بنيان نهد که در تمام شرايط اقتصادي و اجتماعي مانند رکودهاي اقتصادي از کارايي و اثربخشي زيادي برخوردار باشد. مباحثي که در اين مقاله ارايه شده است آغاز تفکر جديد فرهنگ سازي در سازمان است و راه طولاني براي تکامل پيش رو دارد.

بي ترديد با آموزش و يادگيري شيوه ها و اندازه هاي توليد، توزيع و مصرف و به عبارت ديگر آموزش «اصلاح الگوي مصرف» مي توان از مصرف بي رويه و غيرضرور منابع جلوگيري نمود و از محل اين مصرف عقلايي ذخاير ارزشمندي پديد آورد که با استفاده بهينه از آنها به توان چرخ هاي معطل مانده اقتصاد، صنعت، کشاورزي، توليد و تجارت را در جامعه به حرکت درآورد و مالا به اشتغال، درآمد هميشگي، ثبات خانواده ها، ساماندهي رفتارهاي اجتماعي و رسيدن به توسعه پايدار اميدوار بود.
بي شک در اين رهگذر نقش نهادهاي انقلابي به ويژه کميته امداد امام خميني (ره) بر کسي پوشيده نيست. آنچه مسلم است، به کارگيري الگوهاي صحيح مصرف در اين نهاد مردمي مي تواند سر مشقي براي ساير نهادها و سازمان هاي دولتي و خصوصي در سطح کشور باشد.
با عنايت به اعلام سال 88 بعنوان سال «اصلاح الگوي مصرف» از سوي مقام معظم رهبري، در اين مقاله ضمن معرفي اثرات مخرب فرهنگي، اقتصادي و اجتماعي مصرف زدگي بر زندگي نسل امروز و فرداي کشور، کوشش خواهد شد تا شيوه هاي مناسب آموزش و يادگيري براي تغيير رفتار مبتني بر الگوي صحيح مصرف شناسايي شده و راه کارهاي اجرايي آن به کميته امداد معرفي شود.

پيشرفت روزافزون تکنولوژي هاي آموزشي، تکثر منابع اطلاعاتي و بحران زمان، عواملي هستند که بهره گيري از فضاهاي مجازي و امکانات آموزشي در حوزهIT  را بيش از پيش ضروري مي نماياند. توسعه سريع فناوري هاي علوم انفورماتيک، شيوه هاي آموزشي و يادگيري را به قدري تغيير داده است که امروزه نياز به بازتعريف کلاس و فرايند آموزش يک ضرورت انکارناپذير محسوب مي شود. مرکز آموزش و پژوهش کميته امداد امام خميني (ره) به عنوان يکي از فعالترين مراکز آموزش عالي کشور، با توجه به کثرت جمعيت دانشجويي و نيز پراکندگي آنها در سطح کشور، نياز جدي به بهره گيري از IT و فضاهاي آموزشي مجازي براي آموزش مخاطبان خود دارد. در اين مقاله سعي شده است که ضمن معرفي امکانات و سيستم هاي آموزشي مجازي و نيز تناسب نرم افزارها و محيط هاي آموزشي مجازي با آموزش هاي مرکز آموزش و پژوهش امداد، به ارايه راهکارها و پيشنهادات عملي بکارگيري IT در فرايند آموزشي مرکز مذکور پرداخته شود.

انرژي، يکي از نيازهاي اساسي تدارک و تامين رفاه و آسايش زندگي بشري است. دسترسي کشورهاي درحال توسعه به انواع منابع انرژي، در توسعه اقتصادي آنها نقش بسزايي دارد. اصلاح الگوي مصرف که به معني نهادينه کردن روش صحيح استفاده از منابع کشور است، ضمن ارتقاي شاخص هاي زندگي و کاهش هزينه ها، زمينه ساز گسترش عدالت اجتماعي است. اصلاح الگوي مصرف نيازمند فرهنگ سازي پايدار است. الگوي مصرف در دو سطح «توليد کالا» و «مصرف کالا» قابل بررسي است. مصرف و توليد پايدار استفاده بهينه از عوامل توليد و کاهندگي آلودگي هاي محيط زيست را طلب مي کند، و زمينه هاي مناسب و سازگار توسعه پايدار را فراهم مي سازد. بر اساس اصل پايداري مصرف و توليد، تمامي منابع بايد به گونه اي مورد استفاده قرار گيرند که با در نظرگرفتن نيازهاي نسل هاي آينده خسارت ناشي از فعاليت هاي امروزي براي نسل هاي آينده جبران گردد. مصرف برق در سال 1386 در بخش خانگي معادل 51059.4 ميليون کيلو وات ساعت بوده، يعني معادل 33.4 درصد که بيشترين سهم را نسبت به ساير بخشها داراست، و سرانه مصرف برق در اين بخش نسبت به سال قبل، 1.5 درصد رشد داشته است. با توجه به اين نکته که در حدود 6 ميليون نفر از جمعيت کشور به طور دايم يا موردي (4.5 ميليون نفر تحت پوشش دايمي و 1.5 ميليون نفر بهره مند از خدمات موردي) زير پوشش کميته امداد امام خميني (ره) مي باشند، اصلاح الگوي مصرف برق و اختصاص درآمد حاصل از صرفه جويي به ايجاد بخش هاي صنعتي در اين ارگان امري ضروري محسوب مي شود. در اين مقاله ضمن بررسي مصرف برق در بخش خانگي (با تاکيد بر خانوارهاي تحت پوشش کميته امداد امام خميني (ره)) و مقايسه آن با استانداردهاي موجود، ناپايداري مصرف در اين بخش مورد بررسي قرار گرفته و راهکارهاي مناسب براي حرکت به سمت مصرف پايدار ارايه شده است.

مفروض اصلي مقاله آن است که اصلاح الگوي مصرف يکي از راه هاي ارتقاي بهره وري، استمرار پيشرفت و توسعه همه جانبه در کشور و به تبع آن اصلاح الگوي مصرف در کميته امداد امام خميني (ره) مي باشد. اما رسيدن به اين درجه از پيشرفت و توسعه استلزاماتي دارد. در اين نوشتار نهادينه کردن عقلانيت، تغيير سبک زندگي و ايجاد زيرساخت ها سه شاخص اصلي به عنوان استلزامات اصلاح الگوي مصرف در کميته امداد امام خميني (ره) مورد تحقيق و واکاوي قرار گرفته اند. در اين مقاله در صدد پاسخ به اين سوال هستيم که هر يک از اين سه شاخص چگونه در اصلاح الگوي مصرف نقش آفريني مي کنند. براي پاسخ به اين سوالات ابتدا به تعريف مفاهيم مصرف و مصرف گرايي و سپس براي تبيين بحث به چيستي اصلاح الگوي مصرف پرداخته ايم و در پايان نيز به بررسي و تبيين سه شاخص نهادينه کردن عقلانيت، تغيير سبک زندگي و ايجاد زير ساخت ها در خصوص اصلاح الگوي مصرف در کميته امداد امام خميني (ره) پرداخته شده است.

در اين پژوهش با فرض اينکه اصلاح الگوي مصرف بر اساس معيارهاي ديني، يکي از عوامل مهم رونق گرفتن زندگي شخصي افراد جامعه و نيز باعث توسعه و رشد در ابعاد مختلف زندگي اجتماعي است، پژوهشگران، ضمن بررسي احاديث و روايات منتسب به حضرات چهارده معصوم «عليهم السلام»، نظرات آن بزرگواران را در زمينه الگوي مصرف با تاکيد بر مسايل اقتصادي استخراج نموده اند ومورد استنباط قرار داده اند. روش مورد استفاده در اين تحقيق، روش توصيفي و تاريخي و مراجعه به منابع و متون ميباشد. نتايج اين پژوهش نشان داد که حضرات ائمه معصومين عليهمالسلام به عنوان بندگان خالص و شايسته خداوند و الگوهايي بينظير، کامل و جامع براي نسل بشريت، اهداف تربيتي متعالي و ارزشمندي را که لازمه خوشبختي و سعادت دنيوي و اخروي انسان ميباشد ارايه فرموده اند. همچنين در اين پژوهش مشخص شده است که رابطه مستقيمي بين اصلاح الگوي مصرف و برخي فوايد اقتصادي و اجتماعي نظير استقلال اقتصادي، بهره برداري صحيح از منابع، رشد و پرورش روحيه قناعت و صرفه جويي، گسترش انفاق و حمايت از مراکز عام المنفعه وجود دارد.

اصلاح و برخورداري از يک الگوي مصرف در تمام ابعاد جامعه ضرورتي است که حرکت به سمت آن با هدف استفاده بهينه از منابع کشور مورد توجه جدي و تاکيد مقام معظم رهبري قرار گرفت. از سوي ديگر مباني نظري الگوي مصرف در مکتب اسلام بيش از هر جاي ديگر مورد توجه بوده است. کميته امداد حضرت امام خميني (ره) به عنوان يکي از نهادهاي بزرگ عمومي و البته غيردولتي علاوه بر بعد سازماني، مطابق اساسنامه خود، برنامه ها و روش هاي مناسبي براي رفع محروميت هاي نيازمندان ارايه خواهد کرد و بدون شک امکان هدايت الگوي مصرف در بين نزديک به پنج ميليون نفر تحت پوشش را نيز دارد. اين مقاله درصدد بررسي تاثير برنامه ها و فعاليت هاي معطوف به اصلاح الگوي مصرف در کميته امداد امام خميني (ره) استان کردستان است. با اين هدف تغييرات مصرف انرژي، شاخص بهره وري نيروي انساني، شاخص نسبت هزينه هاي تشکيلاتي به حجم خدمات، مدت زمان رسيدگي و اقدام به درخواست هاي مددجويي و نامه هاي اداري در6 ماهه اول سال 1388 مورد بررسي قرار گرفت.
نتايج نشان داد که مصرف برق، گاز، گازوئيل و بنزين کاهش و مصرف آب افزايش پيدا کرده است. در بخش زمان رسيدگي و اقدام به درخواست هاي مددجويي و گردش نامه هاي اداري کاهش چشم گيري اتفاق افتاده است. شاخص بهره وري نيروي انساني به تبع افزايش حجم خدمات و ثابت بودن تعداد نيروي کار به لحاظ کمي افزايش نشان مي دهد. همين طور شاخص هزينه هاي اداري عملياتي نسبت به حجم خدمات افزايش پيدا کرده است. در پايان مطابق نتايج به دست آمده پيشنهادهاي اجرايي و سياستي مربوط ارايه مي شود.

مصرف در معني متداول آن عبارت است از استفاده از منابع گوناگون به کار رفته در حيات فردي و جمعي به منظور رفع نيازمندي ها و ادامه زندگي که از آغاز زندگاني بشر، ضمن تکامل تمدن و کشف ابزارها، با الگوهاي مختلفي وجود داشته است. به طوري که مطابق آموزه هاي ديني و فرهنگي ما، تعالي مادي و معنوي انسان در اين جهان در گرو استفاده از نعمت هاي الهي و غفلت نورزيدن از زندگاني دنيوي در عين توجه به حيات اخروي است. لذا آنچه پديده اصلاح الگوي مصرف را اولويت بخشيده و همانا مقام معظم رهبري امسال را، بدان نام نهاده اند، روند شکل گيري نوعي جامعه مصرفي است که الگوي مصرف در آن از شکل مصرف بهينه و منطقي منحرف شده و فرهنگ مصرفي سيري ناپذير مبتني بر تجمل، اسراف و لذت برآن حاکم گشته، به گونه اي که در چنين جامعه اي انسان ها با مصرف کردن، تنها براي مصرف کردن زندگي مي کنند و نتيجه آن بحران هويت و معناي زندگي در چنين جامعه اي است. لذا پديده مصرف زدگي که ويژگي آشکار چنين جوامعي است، ارمغان پيامدهاي مصرف گرايانه هژموني نظام سرمايه داري همسو با شتاب روند جهاني شدن در ابعاد اقتصادي و فرهنگي است که ضمن هضم استحکام و استقلال اقتصادهاي ملي در اقتصاد جهاني و فتح بازارهاي مصرف ملي و بين المللي، به واسطه رسانه هاي پرشتاب ديجيتال و تکنولوژي هاي پيشرفته ارتباطات و اطلاعات به داخل قلمروهاي ملي و محلي جوامع رسوخ کرده و به ترويج فرهنگ مصرف گرايانه و تغيير رفتارهاي مصرفي مردم پرداخته است. در اين خصوص نقش سازمان هاي حمايتي مردم نهاد به ويژه کميته امداد امام خميني (ره) که مستقيما با قشر عظيمي از مددجويان و خانوارهاي تحت پوشش در جامعه سر وکار دارند، مي تواند ضمن ارتباط با خانواده ها از طريق آگاهي بخشي، ايجاد شناخت و نگرش مثبت در آنها نسبت به تغيير رفتار مصرفي خانواده ها، تقويت الگوهاي صحيح مصرف و در نتيجه به اصلاح الگوي مصرف در جامعه کمک نمايند.