مقالات لجستيك و زنجيره تامين

در اين مقاله به سيستم ارزيابي تامين كنندگان مگاموتور اشاره مي شود. سيستم هاي ارزيابي قبلي و مزايا و معايب هر يك مورد بررسي قرار گرفته و علت انتخاب روش ارزيابي «بنياد مديريت كيفيت مگاموتور» تشريح مي گردد. اساس اين روش ارزيابي برگرفته از مدل تعالي سازماني بنياد مديريت كيفيت اروپا EFQM مي باشد. هدف از اجراي اين روش دستيابي به روشي است كه نيازمنديهاي شركت مگاموتور را پوشش دهد و عملكرد تامين كنندگان نيز در امتياز آنها دخيل گردد. همچنين با توجه به آنكه جايزه ملي بهره وري و تعالي سازماني نيز بطور سالانه به شركتها تعلق مي گيرد لذا از اين طريق شركتهاي زنجيره تامين مگاموتور وارد اين مرحله شده و در مسير تعالي گام برمي دارند.

تكنولوژي اطلاعات شركت ها و سازمانهاي مختلف را وادار به تعريف دوباره مدلهاي كسب و كار جهت بهبود عملكرد نموده است كه بعنوان كسب و كار الكترونيك رايج شده است. تمركز بر بهبود معاملات شركت از جمله معاملات درون سازماني، كسب و كار با مشتري (B2C) و كسب و كار با كسب و كار (B2B) بوده كه شركت را به بكارگيري يك رويكرد تركيبي كه الگوي زنجيره تامين فشاري -كششي ميباشد، ملزم ميكند. در اين مقاله به بازنگري و تحليل سير تكاملي استراتژي هاي زنجيره تامين از مدلهاي سنتي فشاري به كششي و در نهايت به استراتژي تركيبي فشاري -كششي، نحوه تشخيص استراتژي زنجيره تامين مناسب هر صنعت با توجه به نوع و مشخصات محصول، معرفي فرصتهاي جديد جهت همكاري و حمايت اين الگو و ارايه مثالهايي از شركتهاي بزرگ نظير Amazon.com و Dell مي پردازيم.

هدف از تهيه اين مقاله يافتن سياست مناسبي براي تعيين ميزان سفارش اقتصادي در يك زنجيره تامين سه سطحي بوده، ضمن اين كه بر شرايط واقعي منطبق باشد، بتواند هزينه هاي زنجيره را حداقل نمايد. در اين مقاله سعي شده است كه با فازي نمودن پارامتر تقاضا مدل قطعي تعيين ميزان سفارش اقتصادي توسعه داده شود. ابتدا مدلسازي تعيين تابع هزينه كل سيستم صورت گرفته سپس براي بدست آوردن ميزان سفارش اقتصادي، مدل ارايه شده حل گرديد. تحقيقات نشان داده كه متغير تقاضا در بين ساير متغيرهايي كه در مدلهاي تعيين ميزان سفارش اقتصادي به كار رفته بيش از همه نوسان داشته كه از اين لحاظ بهترين كانديد براي فازي شدن، بوده است. براي فازي نمودن تقاضا از روش مثلثي استفاده شد. در مدل ارايه شده مشخص گرديد كه مجذور مجموع هزينه هاي سفارش دهي در كارخانه مونتاژ كننده و راه اندازي تجهيزات در كارخانه توليد كننده با ميزان سفارش اقتصادي نسبت مستقيم دارد.

امروزه، توجه جدي به مفهوم بهره وري و استفاده بهينه از امكانات و منابع سازمان ها امري روشن و بديهي است و براي افزايش نرخ بهره وري، بازبيني در روش هاي اداره سازمان و در صورت لزوم تجديد نظر در آنها اجتناب ناپذير مي باشد. استفاده از روش هاي نوين مديريت خدمات، از جمله برون سپاري كه در آن تمام يا بخشي از فعاليت هاي سازمان به افراد يا سازمان هاي بيروني واگذار مي شود، يكي از روش هاي افزايش بهره وري است كه در دو دهه اخير مورد توجه قرار گرفته است. اين مقاله بخشي از نتايج تحقيقات انجام شده در يكي از سازمان هاي بزرگ دولتي را بيان مي كند كه در آن با استفاده از فرايند تحليل سلسله مراتبي گروهي(GAHP)  موضوع برون سپاري خدمات مربوط به فعاليت هاي تعميرگاه هاي خودرو مورد بحث و بررسي قرار گرفته است. نتيجه تجزيه و تحليل ها، برون سپاري خدمات تعميراتي را در رتبه دوم قرار مي دهد و نشان مي دهد كه از نظر تصميم گيرندگان سازمان مورد مطالعه، فعاليتهاي مربوط به خدمات تعميرگاه هاي خودرو، بهتر است توسط بخش دولتي اداره شود و اگر قرار بر برون سپاري باشد، خصوصي سازي بر روش پيمانكاري ارجحيت دارد.

صنعت سيمان ايران در مرحله اي بسر مي برد كه خود را براي ورود به شرايط رقابتي آماده مي كند. آزادسازي قيمتها، ورود سيمان به بورس كالاها و فلزات صنعتي، بوجود آمدن خطوط توليد جديد و فزوني عرضه اين محصول نسبت به تقاضا، كه نهايتا منجر به ايجاد بازار رقابتي سيمان خواهد شد، شركتهاي توليدكننده با سابقه و تازه وارد را وادار به اتخاذ تصميمات استراتژيكي مي كند، كه به آنها امكان مقابله با كاهش سهم بازار را بدهد. قدرت رقابت در بازار سيمان در اختيار شركتهايي خواهد بود كه ضمن كاهش قيمت تمام شده محصولات خود، بهترين استراتژي را جهت در دسترس قراردادن محصولات خود اتخاذ نمايند. شركت سيمان اروميه (سهامي عام) يكي از شركتهاي تحت پوشش شركت سرمايه گذاري سيمان تامين است كه به توليد و فروش سيمان اشتغال دارد. در اين مقاله ضمن بررسي و مقايسه استراتژيهاي مختلف مديريت كانال توزيع، با بهره گيري از متدهاي تصميم گيري چندمعياره، ساختاري بهينه براي سيستم توزيع شركت سيمان اروميه ارايه مي شود، كه اين شركت را براي رويارويي با بازار رقابتي تجهيز نمايد. كارآمدي سيستم توزيع، ارتقا سطح خدمت به مشتري، كاهش هزينه ها و تقويت مزيتهاي رقابتي اين شركت از اهداف اصلي اين طراحي است.

حتي وجود تعاريف متعدد از لجستيك به سبب ديدگاه هاي تخصصي متفاوت و حوزه هاي وسيع كاركردي آن نتوانسته است، ايجاد نگرشي ساختاري و تعمقي به اين مبحث را تضمين نمايد. يكي از راه كارهاي ايجاد چنين نگرشي، ايجاد نگرش استراتژيك در لجستيك سازماني است. روش ها و ابزارهاي متفاوتي به منظور ايجاد تفكر و نگرش استراتژيك در سازمان وجود دارد. يكي از اين روشها، استفاده از برنامه ريزي استراتژيك است. طراحي، اجرا و ارزيابي استراتژي لجستيك در سازمان گام هايي است كه بايد در اين روش طي شوند. در اين مقاله طراحي استراتژي لجستيك در سطح كسب و كارهاي موجود در يك سازمان يا زنجيره تامين و همچنين كاركردهاي موجود در آن توسط دو پروژه صورت مي گيرد. اجراي استراتژي لجستيك امري است كه تنها در قبال يكپارچگي دروني سيستم هاي لجستيك ميان كاركردهاي داخلي سازمان و يكپارچگي بيروني آنها ميان كسب و كارهاي متفاوت سازمان يا زنجيره تامين دست يافتني است. ارزيابي استراتژي لجستيك سازماني نيز توسط پروژه اي كه به سنجش عملكرد سيستم هاي لجستيك سازمان مي پردازد صورت مي گيرد. مراحل پروژه هاي مذكور بر اساس تكنيك كمي و معتبر برنامه ريزي مشاركتي - از روش هاي سيستم دايناميك - انجام مي شود. در نهايت اين مقاله مدلي به منظور طراحي، اجرا و ارزي ابي استراتژي لجستيك سازمان بر اساس تكنيك برنامه ريزي مشاركتي ارايه مي كند كه مي تواند راهگشاي تدوين استراتژي لجستيك كسب و كارها يا واحدهاي تجاري موجود در يك بنگاه يا زنجيره تامين باشد.

مديريت موجودي توسط فروشنده، يك برنامه مداوم جايگزيني كالاست كه با تبادل اطلاعات مابين مشتري و تامين كننده (يا فروشنده) بمنظور مديريت فرآيند تامين كالا در مغازه يا انبار، بكار ميرود. در اين برنامه، مشتري تنها به اندازه نياز و تقاضاي مشتريان، در انبار، موجودي نگهداري مي كند. همين كار، تامين كننده را قادر مي سازد تا بهتر بتواند در فراهم كردن مقدار محصول مورد نياز مشتري، مشاركت نمايد. در دنياي با رقابت نزديك كنوني، موسسات بيشتر بدنبال آن هستند كه هزينه و سطح موجودي خود را كاهش داده و به حداكثر سود برسند و مديريت موجودي توسط فروشنده، نقشي اساسي در راه نيل به اين اهداف دارد. در اين مقاله سعي بر آنست تا به نحوه پياده سازي، ضرورت بهره گيري، تاثيرات، فوايد و همچنين محدوديتهاي بكارگيري مديريت موجودي توسط فروشنده در زنجيره هاي عرضه پرداخته شود.

مديريت زنجيره تامين در نيمه دوم قرن گذشته توسعه فراواني يافته و در قرن حاضر نيز اين توسعه ادامه داشته است. يكي از زمينه هايي كه امروزه مورد توجه فراوان قرار گرفته است، توسعه و انطباق روش هاي كنترل توليد و موجودي با فلسفه توليد بهنگام در سطح خطوط توليدي و به منظور كنترل مناسب جريان مواد و محصولات در سطح زنجيره تامين است. به همين منظور در اين مقاله سعي ميشود تا سياست كششي- فشاري كار در جريان ثابت(CONWIP)  با شرايط زنجيره تامين تطبيق داده شده و در انتها مدل فوق بهينه سازي گردد. در فرآيند بهينه سازي نيز با توجه به ماهيت پيچيده زنجيره تامين، از روش بهينه سازي شبيه سازي و الگوريتمهاي ژنتيك و جستجوي محلي هدايت شده استفاده خواهد شد كه انعطاف پذيري فراواني را به منظور حل مساله دارا مي باشند. در انتها نيز نتايج اجراي مدل مورد بررسي و تحليل قرار خواهد گرفت.

اثر شلاقي يكي از آثار نامطلوب در زنجيره تامين است، اين اثر خصوصا در زنجيره هاي تامين با تعداد سطوح زياد مشكلات فراواني ايجاد و منجر به تحميل هزينه هاي هنگفتي به كليه اجزاي زنجيره ميشود. تاثير مثبت مكانيزمهاي سفارش دهي در كاستن از اين اثر همواره مورد توجه محققان بوده است. در ا ين مقاله الگوي سفارش دهيX+Y  معرفي شده و كاربردهاي آن در سه مدل سفارش دهي يك به يك، مدل ژنتيكي و مدل سفارش دهي RLOM بررسي شده است. تاثير اين الگوي سفارش دهي بر روي اثر شلاقي با پياده سازي آن در قالب مدلهاي سفارش دهي مذكور سنجيده شده و در نهايت نشان داده شده است كه الگوي سفارش دهيX+Y  كه بيان كننده ميزان انحراف لازم در ميزان سفارش صادر شده توسط يك سطح زنجيره تامين نسبت به سفارش رسيده توسط سطح پايين دست است، يك الگوي سفارش دهي با توان بالقوه بسيار بالا در جهت كاستن از اثر شلاقي است.

سيستم مكانيزه كانبان (كانبان الكترونيكي) با هدف سهولت كنترل كارتها در مراكز كاري، كاهش داده هاي تحت كنترل بصورت دستي، افزايش انعطاف پذيري در سيستم (تعداد كارتها و يا ظرفيت انتقال مرتبط با هر مركز كاري در صورت تغيير پيش فرض ها)، فراهم كردن بستر انتقال اطلاعات بين مراكز بصورت الكترونيكي، فراهم كردن امكان رديابي الكترونيكي محصول، امكان اجراي سيستمهاي مديريت تقدم ورود و خروج، دستيابي به اطلاعات بهنگام ورود و خروج، ايجاد بستر مناسب جهت سيستمهاي مكانيزه كنترل مصرف مبتني بر كانبان و مديريت لجستيك مواد اوليه در مراكز كاري و ... طراحي و پياده سازي گرديده است. اين سيستم در گروه كارخانجات پارت لاستيك طراحي و پياده سازي شده و در حال حاضر در كارخانه پوياگستر خراسان از مجموعه گروه كارخانجات در حال كار مي باشد.

نگاه به موضوع لجستيك در نيروهاي مسلح از زواياي مختلف، بازتابهاي گوناگوني دارد، يكي از اهدافي كه ميشود براي لجستيك در نظر گرفت و همه هم به طور خاص و عام آن را پذيرفته اند، پشتيباني عمومي و اختصاصي از سازمان است. يك سازمان براي بقاي خود قاعدتا بايد به مديريت لجستيك خود نگاه كند. مجموعه نيازهاي عمومي و اختصاصي به پشتيباني در نيروهاي مسلح نيز از اهميت و حساسيت ويژ هاي برخوردار است. تعريف حفظ آمادگي سازمان هم در اذهان مختلف متفاوت است ولي نوعا نگاه لجستيك به آمادگي سازمان، بهنگام بودن و آماده بودن همه سيستمها در حد نياز براي اجراي عمليات است. مهمترين مساله در امر لجستيك نيروهاي نظامي داشتن سرعت عمل در ارسال و تدارك آنها در منطقه عمليات است. سيستم هاي اطلاعات جغرافيايي اين قابليت و توانايي را دارند كه در زمينه هاي متفاوت از جمله در تعيين نزديكترين مسير نيز مورد استفاده قرار بگيرند. در اين مقاله كارآمديGIS  را در انتخاب نزديكترين مسير مورد بررسي قرار مي دهيم.

رقابت مفهومي كاملا شناخته شده در دنياي پيچيده امروزي است؛ كاهش قيمت تمام شده، افزايش سطح خدمت رساني به مشتر يان، برآوردن سريع نيازهاي مشتريان، افزايش كيفيت محصول و خدمات ارايه شده به مشتريان از جمله مواردي است كه به منظور باقي ماندن در صحنه رقابت، براي هر محصول و هر خدمت ارايه شده الزامي است. ضروري است كليه عناصر و اجزاي درگير در چرخه توليد محصول يا خدمت يا به عبارت بهتر اجزاي زنجيره تامين محصول به شيوه اي موثر با يكديگر در ارتباط بوده و مكانيزمهاي مناسبي را به منظور كاهش هزينه ها و افزايش كيفيت محصول خود بكار برند. يكي از اين مكانيزم ها كه از اهميت بالايي برخوردار است، سيستم سفارش دهي در طول زنجيره تامين است، چرا كه اين سيستم علاوه بر تاثيرگذاري مستقيم بر هزينه هاي موجودي زنجيره تامين، بر روابط با مشتر يان زنجيره و ارا يه خدمات به موقع به مشتر يان نيز اثرگذار است. در ا ين مقاله يك مكانيزم يادگيرنده بر پايه مدل يادگيري تشديدي به منظور تعيين ميزان سفارشات اجزاي زنجيره تامين در شرايط نامعين محيطي - همانگونه كه در واقع نيز چنين است - به نحوي كه علاوه بر كاهش هزينه هاي موجودي، اثر شلاقي را نيز به حداقل برساند ارايه شده است. مدل سازي زنجيره تامين بر پايه عاملهاي هوشمند انجام شده و يك الگوريتم سفارش دهي بر پايه يادگيري تشديدي كه قابليت يادگيري از تجربيات گذشته و اصلاح عملكرد خود را دارا ميباشد، پيشنهاد شده و اجزاي آن تشريح گرديده است. مدل ارايه شده اين امكان را ايجاد خواهد نمود تا يك سياست سفارش دهي در طول زنجيره تامين كه هدف آن بهينه كردن هزينه كل زنجيره تامين است، تعيين شود.

سيستم اطلاعات جفرافيايي (GIS) يك سيستم كامپيوتر مبنا مي باشد كه سخت افزار، نرم افزار، اطلاعات جغرافيايي، نيروي انساني و مدلهاي پردازش داده تشكيل شده است و هدف آن توليد، ذخيره سازي، نمايش، بازاريابي، پردازش، بهنگام رساني و ... اطلاعات جغرافيايي مربوط به عوارض و پديده هاي مختلف مي باشد. بعبارت ديگر GIS يك تكنولوژي اطلاعاتي مي باشد كه از سيستم هاي مختلفي تشكيل گرديده است و مي توان آنرا يك SOS يا (System of System) ناميد كه جهت برنامه ريزي و تصميم گيري هرچه صحيحتر و با تدبير توسعه يافته است. سيستمC⁴I²  متشكل از يك مجموعه هماهنگ و پيچيده از سيستم هاي مختلفي مي باشد كه همگام با يكديگر جهت تهيه اطلاعات لازم به منظور تصميم گيري هرچه صحيح تر بكار گرفته مي شوند. سيستم هاي فرماندهي و كنترل ضرورتا يك سيستم تماما مكانيزه نيست و مي تواند متناسب با سطح تكنولوژي مورد استفاده در كشور طراحي و تدوين گردد. بنابراين مهمترين عامل موفقيت اين سيستم تعريف دقيق وظايف و نحوه ارتباطات بين مولفه هاي اساسي تشكيل دهنده اين سيستم مي باشد. با تلفيق اين سيستم و سيستمهاي تعيين موقعيت جهاني از قبيل GlONASS، GPS در عمليات پشتيباني و لجستيك مي توان از مزاياي توامان سيستمهاي فوق استفاده كرد. در اين سيستم از طريق خطوط ارتباطي موجود از قبيل GPRS و GSM ارتباط بين مراكز پشتيباني انجام مي گيرد و نتايج حاصل از GIS و دريافت كنندگان خدمات برقرار گرديده و پردازش هاي مورد نياز در سيستم مركزي طريق سيستمGIS  و خطوط ارتباطي براي كاربران ارسال مي گردد. در اين سيستم كاربر مي تواند موقعيت جغرافيايي خود را نسبت به پديده هاي سطح زمين مشاهده كرده و به مراكز ذيربط ارسال نمايد. در بسياري از كشورهاي دنيا شركت هاي خصوصي حمل و نقل و يا شركت هاي تاكسيراني جهت مديريت شبكه حمل و نقل خود از اين سيستم استفاده مي نمايند. ايجاد اين سيستم مي تواند پايه مناسبي به منظور بكارگيري آن در فعاليت هاي فرماندهي و كنترل باشد. براي تبديل اين سيستم به يك سيستم فرماندهي و كنترل كافي است كه مدل هاي پردازش اطلاعات نظامي به نحو مقتضي تهيه گرديده و در غالب نرم افزار پايه سيستم اطلاعات جغرافيايي پياده سازي گردد.

اين نوشتار سعي در معرفي روش تدوين شده اي براي مميزي فرآيند زنجيره تامين، با تركيب مدل مرجع زنجيره تامين با دو متدولوژي متداول شش سيگما، DMADV (براي طراحي مجدد زنجيره تامين) و DMAIC (براي بهبود فرآيندهاي زنجيره تامين) انجام مي گيرد، دارد. اين روش بر دو خاصيت «انعطاف پذيري» و «استحكام» زنجيره كه در حيطه وظايف مديريت زنجيره تامين قرار ندارد، تاكيد دارد. در اين باب با استفاده از «مدل مرجع» فرايندهاي زنجيره تامين پيكره بندي شده و توسط دو متدولوژي مذكور به بررسي ريسك پيشامدها، شناسايي گلوگاه ها و ميزان فاصله از شرايط استاندارد پرداخته مي شود. نقش فاز اول شش سيگما «تعريف»، به مانند چك ليست هاي مميزي است كه مخاطرات را شناسايي كرده و به اولويت بندي پروژه هاي «شش سيگماي زنجيره تامين» براي بر طرف كردن موانع كمك مي كند. وجود مرحله اصلاح يا كنترل (بازبيني مجدد) براي اطمينان از اجراي درست روند پيشنهادي در پروژه هاي «شش سيگماي زنجيره تامين» نقش مميزي دوره اي را بازي مي كند.

در سيستم معمول انبارش از نوعي جرثقال استفاده مي شود كه در دو يا سه جهت حركت مي كند و بارها را همزمان در ارتفاع، طول و يا عرض حركت مي دهد. اين سيستم انبارش براي بارهاي بسيار سنگين همچون كانتينرهاي حمل دريايي، مناسب نيست. براي چنين كاربردهايي، يعني حمل و نقل بارهاي بسيار سنگين (بارهاي بالاي ۲۰ تن) با سرعت بالا سيستم برداشت و انباشت خودكار با دو كفه حمل كننده مجزا، توسط محققان پيشنهاد شده است. اين مقاله سعي بر معرفي اين سيستم جديد دارد و سه سياست متفاوت براي برنامه ريزي مكان توقف كفه ها پس از انجام كار را پيشنهاد مي دهد، سپس براي دو سياست بازگشت به نقطه مياني و بازگشت به نقطه ابتدايي، مدل زمان سفر مورد انتظار، محاسبه شده است. اين مدلها با سيستم شبيه سازي شده كامپيوتري و براي چند مورد حقيقي، راست آزمايي شده اند. سپس نتايج به دست آمده با سياست توقف در محل اتمام، كه در تحقيقات گذشته مورد بررسي قرار گرفته است، مقايسه شده اند. در نهايت سياست برتر معرفي خواهد شد.