مقالات مربوط به شهر الکترونیک

بشر امروز جامعه اي مبتني بر فناوري اطلاعات و ارتباطات را تجربه مي کند. در اين جامعه، مفاهيم سنتي موجود در زمينه-هايي همچون اقتصاد، آموزش، کسب و کار، مديريت و تجارت در حال تحول است. از طرفي عواملي نظير افزايش فقر، افزايش جمعيت و افزايش شهر نشيني، مشکلات عديده اي گريبان گير شهروندان و مديران شهري براي اداره شهرها کرده است. براي حل اين مشکلات و افزايش رفاه شهروندان نظريات مختلفي ارايه شده است که يکي از جديدترين آنها طراحي و استقرار شهر الکترونيک است. شهر الکترونيک، شهري است که امکان دسترسي شهروندان به خدمات شهري را به صورت 24 ساعته و هفت روز در هفته فراهم مي آورد. شهر الکترونيک بخش وسيعي از خدمات خود را از طريق وب ارايه مي کند و زمينه لازم براي ارايه خدمات باکيفيت، سريع و کم هزينه را با استفاده از سازوکارهاي الکترونيکي -صرف نظر از محدوديت هاي زماني و مکاني- فراهم مي کند. در اين مقاله با توجه به نقش سازنده رويکرد بهينه کاوي، سعي شده است عملکردهاي موفق در استقرار شهر الکترونيک شامل تجربه کشور انگليس، کانادا و چين مورد بررسي قرار گيرد تا از اين رهگذر، بستر آموختن از تجارب سايرين، بومي کردن اين آموزه ها با توجه به شرايط داخلي و پرهيز از آزمون و خطا فراهم گردد.

تدوين سند راهبردي شهر الکترونيک يکي از اولين و اساسي ترين اقدامات برنامه ريزان و مجريان استقرار و توسعه شهرهاي الکترونيک به شمار مي رود. اين سند در حقيقت، ارکان جهت ساز (چشم انداز، رسالت و اهداف)، استراتژي ها، سياست ها و خط مشي هاي کلي طرح استقرار و توسعه شهر الکترونيک را شامل مي گردد. با توجه به ضرورت برنامه ريزي جامع و استراتژيک در راستاي تحقق شهرهاي الکترونيک و از سويي ديگر اهميت و جايگاه کليدي ارکان جهت ساز به عنوان خطوط هادي و راهنما در فرايند برنامه ريزي، در اختيار داشتن چهارچوب و الگويي علمي جهت تدوين چشم انداز، رسالت و اهداف در سند راهبردي شهر الکترونيک، از ضروريات اساسي برنامه هاي استقرار و توسعه شهر الکترونيک به شمار مي رود.
مقاله حاضر دستاوردهاي مطالعات و پژوهش هايي را که به منظور دسترسي به الگويي جامع و علمي جهت تدوين ارکان جهت ساز شهرهاي الکترونيک انجام پذيرفته است، عرضه مي دارد. بدين ترتيب که پس از مرور اجمالي ادبيات و تبيين چهارچوب علمي تحقيق، يافته هاي مراحل مختلف پژوهش ارايه مي گردد. طي مراحل تحقيق، ابتدا مطالعات گسترده اي بر مباني نظري انجام و سپس تجربيات شهرهاي الکترونيک در سطوح جهاني و ملي مورد کنکاش قرار گرفته است. علاوه بر آن آراي جمعي از خبرگان فناوري اطلاعات و ارتباطات و همچنين کارشناسان و مسوولين مديريت شهري نيز اخذ شده است. در نهايت با بررسي و تحليل تطبيقي و استقرايي اسناد طرح ها و برنامه هاي شهرهاي الکترونيک و نظرات کارشناسي اخذ شده، معيارهايي جهت تدوين ارکان جهت ساز شهرهاي الکترونيک استخراج شده و در سه محور مديريت شهري، شهر و شهروندان طبقه بندي شده است.

استقرار و توسعه خدمات شهري الکترونيکي و تعاملي در شهرداري ها، بدون شک مزاياي متعددي را در عرصه مديريت شهري، به دنبال خواهد داشت. با توجه به سياست افزايش اختيارات و تقويت شهرداري ها در اداره امور مناطق شهر تهران و اهداف ناحيه محوري و محله گرايي در مديريت شهري تهران، مي توان به جايگاه و نقش کليدي شهرداري هاي مناطق و ضرورت برنامه ريزي جامع و استراتژيک جهت استقرار و توسعه خدمات شهري الکترونيکي و تعاملي در اين شهر، پي برد.
مقاله حاضر، گزارش پژوهشي است که به منظور تدوين راهبردهاي استقرار و توسعه خدمات الکترونيک در شهرداري هاي مناطق تهران و در قالب مطالعه موردي شهرداري منطقه 13، انجام پذيرفته است. در نخستين گام اين پژوهش، عوامل کلان و کليدي تاثيرگذار بر توسعه خدمات الکترونيک شهرداري ها تبيين و در گام بعدي عوامل استراتژيک موجود در هر زمينه، شناسايي شده است. سپس هر يک از اين عوامل، با تعيين اهميت نسبي و تعيين نوع و ارزش راهبردي آن ها مطابق الگوي پياده سازي ماتريس هاي ارزيابي عوامل خارجي و داخلي، مورد ارزيابي قرار گرفته و بدين ترتيب عوامل استراتژيک برون سازماني و درون سازماني رتبه بندي و مهمترين فرصت ها، تهديدها، نقاط قوت و ضعف هاي شهرداري منطقه 13 در راستاي توسعه خدمات الکترونيک در سطح منطقه، معرفي شده است. در نهايت نيز به کمک ابزار تعيين موقعيت استراتژيک و تدوين استراتژي، راهبردهايي در دو گروه عمده و خاص براي توسعه خدمات الکترونيک شهري توسط شهرداري منطقه تدوين گشته است.

شهرداري الكترونيكي بعنوان رويكردي نوين در عرصه جهاني مديريت شهري به صورت چشم اندازي متعالي در كشور ما نيز پيگيري مي شود اما تحقق اين هدف، مستلزم برخورداري از شرايط و حداقلهاي بايسته در اين حوزه خواهد بود. بخش مهمي از اين الزامات در قلمرو سازماني شهرداريها قرار دارند كه در اين مقاله تلاش مي شود تا مورد بازشناسي و معرفي واقع شوند.
در اين مطالعه، پس از مروري بر پيشينه و اهداف ايجاد شهرداري هاي الكترونيكي، ويژگيهاي سازماني شهرداريها در ايران از چهار بعد اساسي مورد تحليل قرار مي گيرد كه عبارتند از سخت افزار، نرم افزار، فردافزار و روح افزار. در هر كدام از اين جنبه هاي سازماني، ابتدا بر اساس مباني نظري موجود، جهت گيريهاي نوين جهاني در عرصه دانش سازمان و مديريت بصورت مختصر تشريح شده و در ادامه با توجه به وضعيت كنوني شهرداريهاي كشورمان، پيشنهادهايي براي حركت به سمت الكترونيكي شدن شهرداريها ارايه مي شود. بدين ترتيب هدف اصلي از اين مقاله آنست كه بتواند الزامات سازماني موردنياز براي حركت به سمت شهرداري الكترونيكي در ايران را تبيين نمايد.

مفهوم شهر در مکان ها و زمان هاي مختلف، متفاوت مي باشد. شهرها، پس از طي عصر کشاورزي و عصر صنعت، به موج سوم خود يعني عصر اطلاعات رسيده اند. در اين سير تحول و افزايش جمعيت و پيچيده تر شدن شهرها، نيازها و معضلات انسان و محيط زيست او نيز پيچيده تر گرديد. در پاسخ به اين نيازها، مفاهيمي چون رفاه، امنيت، آسايش، حفظ محيط زيست، توسعه و ... برجسته شده و براي برآوردن آنها، از ابزارها و روش هاي مختلفي استفاده شده است. در اين ميان مفهوم توسعه پايدار از توجه بيشتري برخوردار شده و تکنولوژي و فناوري اطلاعات و ارتباطات، که باعث شکل گيري شهر الکترونيک شده است، به عنوان يکي از روش هاي نوظهور، قابليت حل بسياري از معضلات شهرهاي امروزي را دارا مي باشد. در اين مقاله ابتدا به بررسي مفهوم توسعه پايدار و عناصر آن پرداخته شده، سپس مفهوم فناوري اطلاعات و ارتباطات و يکي از نمودهاي عيني آن يعني شهر الکترونيک مورد بررسي قرار مي گيرد. در نهايت به ضرورت و اهميت استفاده از فناوري اطلاعات و شکل گيري شهرهاي الکترونيکي، براي دستيابي به توسعه پايدار پرداخته شده و اين نتيجه حاصل آمده است که در مواردي استفاده از فناوري اطلاعات و ارتباطات براي رسيدن به توسعه پايدار امري اجتناب ناپذير مي باشد.

اهميت و نقش فناوري اطلاعات و ارتباطات در اصلاح و بهبود رفتار سازماني كه به افزايش بهره وري سازمان مي انجامد امري انكارناپذير است و از آنجايي که ساختار رفتار شهروندي سازماني به دنبال شناسايي، اداره و ارزيابي رفتارهاي فرانقش كاركناني است كه در سازمان فعاليت مي كنند و در اثر اين رفتارهاي آنان اثربخشي سازماني بهبود مي يابد، در اين مقاله سعي بر آن است که به مفهوم فناوري اطلاعات و ارتباطات، تعاريف مرتبط با رفتارهاي شهروندي سازماني، بررسي نقش فناوري اطلاعات و ارتباطات در محيط سازمان، فناوري اطلاعات و ارتباطات و توسعه منابع انساني در سازمان، فناوري اطلاعات و ارتباطات و مديريت بر رفتارهاي شهروندي در سازمان، مواردي از کاربردهاي فناوري اطلاعات و ارتباطات در رفتارهاي شهروندي سازماني و در نهايت ذکر نتيجه حاصل پرداخته شود.

در دنياي رقابتي امروز با گسترش تجارت الکترونيک و حجم قابل توجه داد و ستد از طريق وب سايت ها و افزونگي اطلاعات وتنوع کالاهاي در دسترس، خريداران دچار نوعي سردرگمي در انتخاب شده اند، از اين رو براي غربال کردن اطلاعات با توجه به احتياجات و علايق مشتريان و راهنمايي آنها در انتخاب محصولات مناسب، سيستم هايي به طور جدي مورد نياز مي باشند. سيستم هاي توصيه گر در راستاي دستيابي به اين اهداف، تحقق مشتري مداري، مديريت بهينه منابع و در نتيجه ايجاد مزيت رقابتي و افزايش فروش طراحي شده اند.
اين مقاله به تشريح يک سيستم توصيه گر مي پردازد که با توجه به اهميت رژيم غذايي در بهبود و کنترل بيماريها، در زمينه تغذيه طراحي و پياده سازي شده است. توصيه گر طراحي شده، از الگوريتم ژنتيک براي ارايه پيشنهاداتي به کاربران استفاده مي کند. اين سيستم مشخصات خريدار را به منظور محاسبه نيازهاي بدن وي دريافت مي کند. سپس با در نظر گرفتن مقدار کالاهاي انتخابي او، به عنوان ملاک تشخيص سليقه، پارامترهاي انرژي، پروتئين، چربي و کربوهيدرات مواد غذايي انتخاب شده را محاسبه و آنها را با فاکتورهاي مورد نياز کاربر مقايسه مي کند و ضمن حذف غذاهاي غير مجاز، بهينه ترين پيشنهاد را براي مصرف مواد انتخابي تنظيم ميکند. اين سيستم با ايده گرفتن از کارکرد چرخدستي هاي هوشمند، به کمک زبان برنامه نويسي C# و بانک اطلاعاتي SQL (2005) طراحي شده است.

طرح استقرار نظام جامع اطلاعات سلامت شهروندان، در برنامه چهارم توسعه مصوب شده است. برخي از چالش هاي اجراي اين طرح احراز هويت افراد و اطمينان از صحت، جامعيت، تماميت، امنيت اطلاعات و ارتباطات است. براي رفع اين چالش ها و فراهم كردن امكان پرداخت الكترونيكي، كارت هوشمند سلامت مي تواند نقشي کليدي و بي همتا داشته باشد. علاوه بر اين، فراهم آوردن امكان نگهداري اطلاعات پايه سلامت در تراشه کارت (شامل بيماري هاي مهم، حساسيت ها، واكسيناسيون، گروه خوني و سوابق اهداي خون، نسخه چشم پزشكي، مجوز اهداي عضو، پزشك خانواده و نظام ارجاع، مجوزهاي سازمان بيمه گر براي بيماران يا داروهاي خاص و نسخه الكترونيكي) مي تواند کمک موثري به سلامت مردم به ويژه در شرايط اورژانسي بنمايد.
اين مقاله در نظر دارد گزارش مرحله اول پروژه ملي تامين كارت سلامت را ارايه نمايد. اين پروژه علاوه بر توجه به نيازمندي هاي حوزه سلامت كشور، نيازهاي بيمه اي سازمان هاي بيمه گر را (مانند سازمان تامين اجتماعي) بر اساس استانداردهاي بين المللي پوشش داده است. در واقع محصول بومي تامين كارت سلامت، دروازه ورود اطلاعات اصلي، صحيح، جامع و امن به حوزه سلامت الكترونيكي در كشور است. با تامين كارت سلامت، امكان مديريت و نظارت نامحسوس فرايند بهداشت و درمان و هزينه كرد بهينه در حوزه سلامت كشور فراهم مي گردد.

در اين مقاله سامانه اي طراحي و ارايه شده است که در آن دفترچه هاي بيمه به کارتهاي الکترونيکي تبديل شده و كليه فرايندهاي مرتبط بصورت متمرکز انجام مي شود. در اين طرح به افراد يک کارت الکترونيکي ارايه مي شود و بيمار براي مراجعه به پزشک از آن استفاده مي کند و پزشک براي نوشتن نسخه نياز به يک رايانه شخصي يا رايانه همراه دارد، بعد از نوشته شدن نسخه، بيمار با مراجعه به داروخانه براي پيچيدن نسخه، اطلاعات نسخه در رايانه داروخانه قابل مشاهده است. در نهايت نيز اطلاعات کارتها به بانک اطلاعاتي اداره بيمه منتقل مي شوند و امکان بايگاني و پردازش هاي مورد نظر را دارند.

دسترسي مناسب به سرويس هاي مناسب، لازمه يک جامعه الکترونيک است. براي تحقق ايده شهر الکترونيک، مي بايست زيرسيستم هاي مرتبط با آن نيز طراحي و بررسي شود. با توجه به اهميت سلامت و نقش آن در توسعه پايدار، ايجاد يک نظام سلامت يکپارچه در افزايش بهره وري و سطح خدمات سلامت موثر است. نظام سلامت با مشکلات زيادي روبرو است: هزينه هاي زياد و در حال افزايش، سطح کيفي پايين و شکاف در ميزان دسترسي مردم به خدمات سلامت. فناوري اطلاعات بهداشتي و پرونده الکترونيک سلامت از راهکارهايي است که براي حل اين معضلات مفيد خواهد بود. تلاش هاي انجام شده در اين عرصه، به صورت جزيره اي بوده و قابليت يکپارچگي پاييني دارند. در اين مقاله، مدلي براي پياده سازي پرونده الكترونيك سلامت بيان مي شود که انعطاف پذيري و قابليت يکپارچه سازي بيشتري داشته باشد و بتواند زير سيستم هاي مختلف را به راحتي ادغام نمايد و قابليت ايجاد يک سيستم يکپارچه خدمات شهري را داشته باشد.

در جهان کنوني، کليه علوم و فنون به گونه اي زنجير وار به يکديگر مربوطند، بطوريکه اگر يک حلقه را از اين زنجير جدا کنيم، به کليه علوم لطمه خواهد خورد. علم پزشکي نيز از اين قضيه مثتثني نيست و ارتباط تنگاتنگ آن با شاخه هاي علوم طبيعي و تجربي و علوم فني و مهندسي و علوم انساني آشکار بوده و هست.
مديريت تکنولوژي شاخه اي از علم است که پيوند دهنده تجهيزات فني و مهندسي و علوم انساني و علوم پزشکي با يکديگر ميباشد و عدم حضور آن در اين وادي رخ مينمايد. علمي که توسط آن بستر شناسي مناسب صورت ميگيرد و سپس مطالعات انجام شده توسط متخصصين را سامان دهي مي نمايد و از بين اين مطالعات انجام شده، گزينه مناسب را انتخاب نموده و توسط متخصصين امر، بهترين تکنولوژي را انتقال ميدهد و با کمک مهندسين IT، يکپارچه سازي را در کل بستر پزشکي و درماني به انجام مي رساند.
در مقاله حاضر تلاشي در راستاي آسيب شناسي انتقال اين دانش انجام گرفته است که اميدوارم گام مناسبي براي ادامه دهندگان راه باشد.

شکاف ديجيتال موجود بين شهرها و جوامع غيرشهري کوچک مانند روستاها مانعي بزرگ براي ورود ساکنين روستايي به جامعه اطلاعاتي و جوامع مجازي به شمار مي آيد که قشر عظيمي از افراد را از فرايند گردش اطلاعات محروم نموده است. يکي از روشهايي که امروزه مورد توجه قرار گرفته است ايجاد وب سايتهاي روستايي است. براي اينکه ساکنين روستاها نيز به عنوان شهروندان الکترونيکي توانايي پيگيري امور روزمره خود را از طريق وب سايتها داشته باشند، بايد اصول و رويکردهاي خاصي را در طراحي وب سايتهاي مورد استفاده آنها رعايت نمود. يکي از اين اصول برگرفته از يک متدولوژي به نام «مشارکت اطلاعاتي» است که بر مبناي يک سيستم تکنيکي- اجتماعي طرح ريزي شده است. در اين مقاله ابتدا نقش متدولوژي مشارکت اطلاعاتي در پيوند اجتماع و تکنولوژي، با استفاده از روشهاي آماري و تجزيه و تحليل روي داده هاي حاصل از بررسي در سازمانهاي متولي فناوري اطلاعات و ارتباطات و توسعه روستايي و نظرسنجي از خبرگان، مورد مطالعه قرار گرفته و نشان داده مي شود که براي توسعه ICT روستايي و پيوند اجتماع و تکنولوژي توجه به عامل مشارکت اطلاعاتي ضروري است، سپس جهت پياده سازي اين متد در فضاي مجازي، شيوه اي براي طراحي وب سايتهاي مبتني بر مشارکت اطلاعاتي  IMB (Info-Mobilization Based)ارايه گرديده است.

توريست و گردشگري يکي از قديمي ترين سرگرمي هاي افراد در جامعه هاي مختلف انساني از ديرباز بوده است. امروزه با ظهور تکنولوژي هاي جديد در ارتباطلات و فناوري اطلاعات و توليد دستگاه هاي جديد موبايل نظير PDA از يک سو، و يکپارچگي شبکه هاي موبايل با بسياري از سرويس هاي کاربردي نظير مکان يابي از سوي ديگر، موقعيت هاي جديدي براي توليد سيستم هاي سيار به وجود آمده است. صنعت توريست اولين صنعتي بود که از مزاياي تکنولوژي هاي سيار استفاده کرده است. مسافران ميل دارند در طول سفر اطلاعات مورد نياز آن ها در زمان و مکان مورد نظر در اختيارشان قرار گيرد. سيستم هاي راهنماي توريست سيار نمونه اي از سيستم هاي صنعت توريست مي باشد که با ارايه سرويس هاي متنوع نظير مسيريابي، سرويس رزرو، سرويس اطلاعاتي، مسافر را همياري کند. در اين مقاله مدل انتزاعي از يک سيستم راهنماي توريست سيار ارايه مي گردد. مدل ارايه شده بر مبناي تکنولوژي عامل هاي هوشمند و معماري سيستم هاي چند عاملي مي باشد.

در شروع هزاره سوم، فناوري اطلاعات بعنوان عمده ترين محور توسعه و تحول در جهان مطرح شده است و دستاوردهاي ناشي از آن نيز به گونه اي با زندگي مردم عجين گرديده كه عدم دسترسي به آن براي هر قشري از اجتماع باعث عقب ماندگي مضاعف براي آن قشر مي شود و از سوي ديگر بهره مندي از آن براي اقشار كمتر برخوردار (نظير افراد كم توان) مي تواند موجب توانمند سازي آنها شود، آنچه كه در اعلاميه اصول و برنامه عمل اجلاس جهاني سران درخصوص جامعه اطلاعاتي (ژنو 2003 تونس 2005) بر ضرورت فراهم آوردن امكانات لازم براي دسترسي اين اقشار از منافع اين فناوري ها تاكيد شده است. بايد پذيرفت كه معلوليت از ديرباز، همراهي هميشگي براي زندگي بشر بوده است. براساس برآورد سازمان ملل متحد 10% از مردم جهان را معلولين تشكيل مي دهند. بيماري ها، جنگ ها و حوادث هر روز بر تعداد افراد داراي ناتواني مي افزايند، عدم برخورداري از فرصت ها و دسترسي به منابع و امكانات جامعه، فرد داراي ناتواني را از حقوق خويش به عنوان فردي داراي حقوق برابر با ديگران محروم مي سازد و زمينه بروز معلوليت را فراهم مي كند.

پيشرفت تكنولوژي در سال هاي اخير در رابطه با سيستم هاي جامع الكترونيكي و سيستم هاي جديد بانكداري بسيار خوب و سريع بوده است، اما مهمترين عامل براي پذيرش و پايدار ماندن يك پيشرفت، جذابيت آن در طي عرضه يك فرايند است. لذا در اين مقاله ما با معرفي سيستم هاي هوشمند تشخيص گفتار، سيستم هاي هوشمند گويا، روش پياده سازي آن (به طور 100 درصد عملي) بر روي سيستم هاي جامع الكترونيكي و برقراري ارتباط به دو روش حضوري و غير حضوري (تماس تلفني با سيستم) با كمترين هزينه ممكن، سعي بر آن داريم تا لذت استفاده ي كاربران از اين سيستم ها را بالا برده و علاوه بر آن طيفي ديگر از جامعه (ناتوانان جسمي از جمله نابينايان) را براي بهره مندي از اين سيستم ها پوشش دهيم.