مقالات توانمنديها، موانع و راهكارهاي توسعه گردشگري استان سمنان

هرکه در اين سراي درآيد نانش دهيد و از ايمانش مپرسيد
چه آن کس که در نزد خداي تعالي به جان ارزد، البته که بر خوان بوالحسن به نان ارزد.
(شيخ ابوالحسن خرقاني)
گردشگري از جمله مواردي است که در مسير تجارت بين المللي نقشي حياتي را ايفا مي کند؛ به حدي که مي توان آن را نيازي غير قابل انکار و نيازي متقابل در سطح بين المللي دانست.
ايران علي رغم داشتن يکي از بالاترين سرانه هاي جاذبه اي براي گردشگري، قرنهاست که از اين نعمت محروم مانده و در اين عرصه داراي درآمدهايي فراموش شده گشته است.
هدف اين پژوهش، شناسايي پتانسيل هايي از استان است که مي تواند آن را به عنوان يکي از جايگاه هاي قابل توجه گردشگري مطرح نمايد، همچنين غرض آن است که موانع موجود در مسير جذب گردشگرها و توسعه گردشگري در سطح اين استان نيز مورد شناسايي قرارگيرد.
از جمله پتانسيل هاي قابل ذکر براي گردشگري درسطح استان سمنان؛ تنوع اقليمي و آب و هوايي، جاذبه هاي تاريخي و فرهنگي، جاذبه هاي مذهبي و زيارتي، جاذبه هاي طبيعي- تفريحي و ... بوده و از جمله موانع موجود در مسيرگردشگري در سطح اين استان نيز کمبود و يا نبود تسهيلات مناسب و مطلوب، عدم وجود تلقي هاي صحيح دربرخي از موارد در خصوص ميزان اهميت اين صنعت، همچنين عدم آشنايي کامل با اصول تجارت جهاني و ... مي باشد

استان سمنان از لحاظ اثار تاريخي و جغرافيايي جاذبه هاي متنوع و فراواني براي جهانگردي و ايرانگردي دارد. اين جاذبه ها را به طور كلي مي توان به دو گروه جاذبه هاي طبيعي و جاذبه هاي تاريخي و فرهنگي تقسيم نمود. موقعيت جغرافيايي استان سمنان موجب شده است كه آب و هواهاي متنوع، چشمه هاي آبگرم، غارهاي طبيعي، حيات وحش و مناطق حفاظت شده و محيط هاي گوناگون جاذبه هاي طبيعي استان سمنان باشند.
از سوي ديگر استان سمنان داراي قدمت تاريخي طولاني است. آثار باستاني پيش از اسلام و يادگارهاي بسياري چون بناها، مساجد و زيارتگاه هاي دوره اسلامي با بهره گيري از فرهنگ اسلامي و هنر و نبوغ ايراني به صورت عالي ترين جلوه هاي هنر و معماري در استان ما پراكنده شده است و ديدار آنها مورد علاقه جهانگردان خارجي و داخلي است.

بيش از يک دهه است که گردشگري به بزرگترين صنعت جهان تبديل شده و از آن تاريخ به بعد هم دايما در حال گسترش بوده است. ورزش يكي از فعاليت هاي مهم هنگام گردشگري است و گردشگري و مسافرت نيز با انواع گوناگون ورزش همراه است. با شنيدن اصطلاح گردشگري ورزشي، تمام حوادثي كه توجه افراد را جلب مي كنند، مثل بازي هاي المپيك، جام هاي جهاني و رقابت هاي منطقه اي و قاره اي به عنوان گردشگري ورزشي معرفي مي شود كه امروزه به عنوان يكي از انواع گردشگري، بسيار مورد علاقه و استفاده مردم سراسر دنيا واقع شده است. به نحوي كه برگزاري انواع مسابقات ورزشي جهاني، منطقه اي و ملي، به انگيزه اي بسيار قوي براي حضور و شركت مردم در محل برگزاري اين مسابقات تبديل شده است و اين خود دليلي موجه براي اقدام دولت ها به برنامه ريزي هاي جامع و كلان، براي ساخت تاسيسات زيربنايي و روبنايي در كشور خود است. به همين دليل گردشگري ورزشي به عنوان يك صنعت رقابتي كه آثار اقتصادي فراواني دارد، شناخته شده است، گردشگري ورزشي شامل فوايد اقتصادي و فوايد فرهنگي و اجتماعي است.

در طي دهه هاي اخير صنعت گردشگري يكي از عوامل اصلي توسعه اقتصادي و اجتماعي بسياري از كشورهاي جهان بوده است و كشورها تلاش مي كنند سهم بيشتري از جمعيت گردشگري را به خود اختصاص دهند. سازمان جهاني جهانگردي رشد سالانه اين صنعت را تا سال 2010 بين 3.4 تا 6.7 درصد پيش بيني كرده است كه اكوتوريسم با رشد سالانه 30 تا 40 درصد بالاترين رتبه در بخش هاي مختلف گردشگري را خواهد داشت. حال اين سوال مطرح مي شود كه سهم ايران علي رغم اين كه از لحاظ تاريخي و فرهنگي جزو 10 كشور برتر جهان و از نظر تنوع زيستي بين 5 كشور اول جهان است، در كجاي جهان قرار دارد؟

جهانگردي يا گردشگري از زير بخش هاي خدمات است که نقش مهمي را درآمدزايي و اشتغالزايي کشورها دارد. عليرغم موقعيت ممتاز ايران از نظر جاذبه هاي تاريخي، وضعيت شاخص هاي جهانگردي شامل تعداد جهانگردان ورودي به کشور و درآمد جهانگردي در ايران مطلوب نيست. در اين مقاله پس از مروري کوتاه بر ادبيات جهانگردي و بررسي وضعيت صنعت جهانگردي در دنيا به تعيين موقعيت نسبي ايران در اين صنعت خواهيم پرداخت. سپس با استفاده از روش تحقيق علي به صورت تجربي اثر صنعت جهانگردي بر روي توليدات منطقه اي را مورد بررسي قرار مي دهيم.

راه ابريشم از نيمه دوم قرن بيستم به شدت مورد توجه مختلف علمي و فرهنگي جهان واقع شد. بر اساس اين برنامه، مطالعات طرح احياي جاده ابريشم انجام و هم چنين قسمتي از راه ابريشم براي باز زنده سازي انتخاب گرديد.
هدف اصلي اين مقاله شناخت نقش و جايگاه جاده ابريشم و نيز معرفي قابليت هاي تاريخي - فرهنگي و جغرافيايي موثر در احياي آن جاده با تاکيد بر قابليت هاي توريستي و گردشگري استان سمنان است.

گردشگري موضوعي با سابقه تاريخي طولاني در جوامع از جمله جامعه ما محسوب مي شود. مساله اصلي در پژوهش حاضر بيان ارزش گردشگري و معرفي اماکن داراي جاذبه گردشگري دامغان است. هرچند که تاکنون، تحقيقاتي در اين درباره انجام شده است ولي با توجه به سابقه تاريخي دامغان تاکيد مقاله حاضر بر اماکن تاريخي اين شهر است.
روش مورد استفاده در نگارش مقاله نيز کتابخانه اي و بر اساس مشاهده اماکن است. يافته اصلي مقاله آن است که دامغان مي تواند مرکز گردشگري مهمي باشد و از اين طريق پيشرفت نمايد.

صنعت گردشگري با توجه به ابعاد فراگير اقتصادي، فرهنگي، سياسي، ... به يکي از مهمترين صنايع مفيد و پر سود دنياي امروز تبديل شده است و در اين ميان کشورهاي برخوردار از جاذبه هاي غني توريستي و اکو توريستي با برنامه ريزي هاي کوتاه مدت، ميان مدت و بلند مدت مصمم به گسترش توريسم در ابعاد داخلي و خارجي مي باشند.
طبق ارزيابي هاي سازمان تجارت جهاني (WTO)، درآمد حاصله از اين صنعت در سال هاي اخير به حجم مبادله اي بالغ بر 900 ميليارد دلار در سال رسيده است، در حالي که ايران به رغم برخورداري از توانمندي هاي بالاي ميراث فرهنگي، طبيعي و جاذبه هاي اکوتوريستي، در ميان 150 کشور عضو سازمان جهاني جهانگردي، رتبه 68 و حتي در بهترين شرايط زماني، 75 را به خود اختصاص داده و از اين رقم 900 ميليارد دلاري در خوشبينانه ترين حالت، رقمي معادل يک ميليارد دلار درآمد دارد.
در اين مقاله با استفاده از مطالعات کتابخانه اي و مشاهدات ميداني و داده هاي آماري و تجزيه و تحليل آن به بررسي اجمالي نقش صنعت گردشگري بر متغيرهاي کلان اقتصادي مانند اشتغال، سرمايه گذاري، توزيع عادلانه درآمد پرداخته شده، برخي از موانع و مشکلات گسترش اين صنعت را بررسي کرده و راهکارهاي کاربردي براي آن که کشورمان به سهم و جايگاه اصلي خود در بازار جهاني گردشگري دست يابد مورد مطالعه قرارگرفته است

کوير يکي از غني ترين توانمندي هاي گردشگري ورزشي محسوب مي شود، تغيير رالي لندن سيدني براي ديدن کوير ايران و يا پرداخت 475 پوندي گردشگران اروپايي براي شرکت در يک تور 8 روزه کويرنوردي در مصر تنها نمونه اي از علاقه جهانيان به کوير است.
کوير سمنان به علت داشتن کمترين آلودگي از نظر نور و غبار در جهان که فقط به همراه صحراي نواداي امريکا داراي چنين شرايطي است و همچنين به علت نزديک بودن با مرکز استان، مي تواند موقعيت ممتازي را در برگزاري مسابقات ورزشي کويري مانند: اسکي روي شن، رمل نوردي، شتر سواري، رالي اتومبيل و موتور، دوچرخه سواري روي شن و ... چه به صورت رسمي و جه به صورت تفريحي داشته باشد. (همانند مسابقات شتر سواري که اخيرا در کوير کشور پاکستان برگزار شد و بازتاب وسيعي داشت) با برگزاري چنين مسابقاتي که هزينه بالايي نيز ندارد، مي توان سالانه پذيراي بسياري از گردشگران داخل و خارج، خصوصا گردشگران قاره سبز که آرزوي ديدن کوير را دارند، بود.

شهرستان گرمسار (خوار ري قديم) با پيشينه تاريخي به سبب واقع بودن بر سر راه ارتباطي شرق و غرب (جاده ابريشم) همواره مورد توجه اقوام مختلف بوده است.
اين شهرستان با ويژگي هاي متنوع طبيعي آثار و ابنيه تاريخي متعدد و انواع جاذبه هاي فرهنگي به نوبه خود مي تواند نقش چشم گيري در جذب گردشگران داشته باشد.
شناخت و معرفي آثار تاريخي والا و زيبايي هاي طبيعي، گرمسار مي تواند در رواج گردشگري شهرستان موثر باشد و زمينه رونق اقتصادي و توسعه پايدار را باعث شود.

امروزه صنعت گردشگري يكي از منابع مهم كسب درآمد، ايجاد اشتغال، خلق ثروت و توسعه زيرساخت ها محسوب مي شود. اهميت اين صنعت و تاثير آن بر توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي باعث شده است تا بسياري از مديران و برنامه ريزان محلي، منطقه اي و ملي در اقصي نقاط دنيا براي گسترش آن برنامه ريزي و تلاش نمايند. استان سمنان يكي از مناطقي است كه داراي جاذبه هاي گردشگري طبيعي، جغرافيايي و تاريخي فراواني است و جهت جذب گردشگران داخلي و خارجي ظرفيت هاي بسيار مطلوبي در اختيار دارد. متاسفانه آمارها نشان مي دهد كه از اين ظرفيت ها تاكنون استفاده شايسته اي نشده و عمده اين جاذبه ها براي گردشگران داخلي و خارجي ناشناخته مانده اند. بهره گيري مناسب از ظرفيت هاي گردشگري استان نيازمند مطالعه، بررسي و برنامه ريزي است. از اين رو در مقاله حاضر محقق سعي دارد ضمن تحليل استراتژيك فرصت ها، تهديدات، ضعف ها و قوت هاي وضعيت گردشگري استان سمنان با بهره گيري از مدل SWOT راهكارها و استراتژي هاي مناسبي جهت توسعه گردشگري در اين منطقه را ارايه نمايد

توجه ويژه به امر توسعه صنعت گردشگري از ديرباز مورد توجه کشورهاي در حال توسعه بوده است. ايران نيز به واسطه دارا بودن پيشينه اي غني از تمدن و فرهنگ و تعاقبا داشتن منابع عظيم گردشگري دورنماي کاملا مناسبي در اين خصوص دارد. از جمله عوامل موثر در توسعه صنعت گردشگري، در کنار داشتن بستر مناسب و مديريت کارآمد، توجه و ارتقاي سطح دانش زبان انگليسي به عنوان عمده ابزار ارتباطي که کمتر به آن توجه شده است قابل توجه است. اين مقاله ابتدا به اهميت زبان انگليسي به عنوان يک زبان بين المللي و کارآمد در توسعه مي پردازد، سپس جايگاه گردشگري در ايران و اهميت ارتباط کلامي در توسعه آن مورد بحث قرار مي گيرد در پايان تاثير زبان انگليسي در توسعه اين صنعت و راهکارهاي مناسب براي بسط و ارتقا آن ارايه مي گردد

در اين مقاله عوامل موثر بر توسعه نيافتگي صنعت گردشگري استان سمنان مورد بررسي قرار گرفته و چهار عامل تعدد مراکز تصميم گيري، ضعف بازاريابي، ضعف امکانات زيربنايي، خدمات گردشگري و فقدان فرهنگ پذيرش گردشگر که به نظر مي رسيد با توسعه نيافتگي صنعت گردشگري سمنان مرتبط باشند، به عنوان ابعاد موضوع مطرح گرديد. پس از آن به جمع آوري اطلاعات و شناسايي جنبه هاي مختلف موضوع از طريق مصاحبه با کارشناسان مختلف و مطالعات کتابخانه اي پرداخته ايم. نتايج بررسي ها مبين اين است که بين تعداد مراکز تصميم گيري و توسعه نيافتگي صنعت گردشگري استان سمنان و همچنين بين ضعف امکانات زيربنايي و خدمات گردشگري و نيز ضعف بازاريابي و در انتها فقدان فرهنگ پذيرش گردشگر با توسعه نيافتگي صنعت گردشگري استان سمنان يک رابطه مستقيم وجود دارد.

توسعه پايدار(Sustainable Development)  يكي از مباحث عمده و مورد توجه جامعه جهاني در عصر حاضر است. به نظر مي رسد كه بررسي و تحليل ابعاد گوناگون توسعه پايدار امري لازم و ضروري است، به طوري كه هنوز تمامي ابعاد آن مورد بررسي قرار نگرفته است. شايان ذكر است كه يكي از ابعاد گوناگون توسعه پايدار مناطق، بحث توريسم(Tourism)  در آنهاست كه در اين مقاله ابتدا تاريخچه و تعاريف توريسم و توسعه پايدار مطرح شده و آنگاه ديدگاه هاي مطرح و موثر در زمينه ارتباط تنگاتنگ توريسم و توسعه پايدار مورد بررسي قرار گرفته و در نهايت ضمن نتيجه گيري، راهكارهاي لازم در اين ارتباط ارايه گرديده است

امروزه جامعه دانايي مدار به عنوان الگو و هدف برنامه هاي توسعه در سراسر جهان در نظر گرفته شده است. فن آوري هاي اطلاعات و ارتباطات از جديدترين دستاوردهاي علمي بشر امروزي است که توانايي ها و قابليت هاي زيادي را به جامعه انساني عرضه کرده است. از دستاوردهاي فناوري هاي جديد امروزه مي توان به ايجاد و توسعه اوقات فراغت براي انسان ها اشاره کرد. توليد و مصرف اوقات فراغت يکي از بزرگترين توليدها و مصرف ها در قرن بيست و يکم است و يکي از عمده ترين و بزرگترين فعاليت هاي اقتصادي و صنعتي که حول اين محور توليد و مصرف شکل گرفته، رشد يافته و به توسعه پايدار مي انديشد، صنعت گردشگري است.
امروزه يکي از ملزومات زندگي بشر، گردشگري است که مي تواند به صورت حقيقي و يا حتي به کمک فناوري اطلاعات و ارتباطات به صورت مجازي صورت بگيرد. گردشگري به لحاظ داشتن قابيت تحرک در توليد و توزيع و ايجاد خدمات گوناگون، سرعت بخشيدن به گردش پول و سرانجام ايجاد اشتغال، يکي از مهمترين منابع توليد کشورهاست و مي تواند به سود اقتصاد ملي کشور ميزبان از آن بهره گرفت.
گردشگران امروزه براي آگاه شدن از مقاصد گردشگري از فناوري اطلاعات و ارتباطات استفاده کرده و با توجه به انگيزه هاي خود به انتخاب مقاصد گردشگري مبادرت مي کند